ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ … ΜΕ ΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ

Η Πράξη 78/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης για το έργο «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ Τ.Κ ΡΙΖΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΣΚΥΔΡΑΣ». Η αρχική σύμβαση είχε συνολικό τίμημα 1.917.869,90 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η 3η συμπληρωματική σύμβαση, ύψους 63.694,16 ευρώ, κρίθηκε αναγκαία λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων που εντοπίστηκαν κατά τις εκσκαφές, οδηγώντας στην ανάγκη εγκατάστασης αντλιοστασίου και κατασκευής καταθλιπτικού δικτύου για την παράκαμψή τους. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου 4412/2016, καθώς είναι απαραίτητες για την αρτιότητα του έργου και το συνολικό ποσό των συμπληρωματικών συμβάσεων (1ης, 2ης και 3ης) παραμένει εντός του ορίου του 50% της αρχικής αξίας (18,32%). Κατά συνέπεια, δεν κωλύεται η υπογραφή της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης, με την επισήμανση της εξασφάλισης χρηματοδότησης.

Η προσφεύγουσα με την προδικαστική προσφυγή ζητά την ακύρωση της υπ’ αριθμ. ... (ΑΔΑ: ...) Απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής, η οποία αποδέχθηκε την προσφορά της εταιρείας «... ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» ως προσωρινού αναδόχου για την ανάθεση του Υποέργου με τίτλο «Προληπτικές-προκατασταλτικές εργασίες καθαρισμού-αποψίλωσης ερεισμάτων και πρανών οδικού δικτύου αρμοδιότητας Π.Ε. Ηλείας», στο πλαίσιο του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ-ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Ν. ...», με προϋπολογισμό 1.209.677,42 € (χωρίς ΦΠΑ). Το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει εργασίες όπως ισοπέδωση με διαμορφωτήρα, διάνοιξη τάφρων, καθαρισμό και μόρφωση τάφρων, καθαρισμό βλάστησης και κόψιμο θάμνων/δέντρων σε ερείσματα και πρανή. Η προσφυγή θεμελιώνεται σε παραβάσεις του Ν. 4412/2016, ιδίως ως προς την υποχρέωση δήλωσης υπεργολάβων και την αποδοχή μη αιτιολογημένης «ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς» της αναδεικνυόμενης εταιρείας.

Η προσφεύγουσα εταιρεία ζητά με την προδικαστική προσφυγή την ακύρωση της απόφασης που εγκρίνει την ανάδειξη της παρεμβαίνουσας εταιρείας ως προσωρινού αναδόχου για τη σύμβαση με τίτλο «...» (εκτιμώμενη αξία ...€), καθώς και την απόρριψη των προσφορών της παρεμβαίνουσας και άλλων διαγωνιζομένων. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την επιλογή αναδόχου για συγκεκριμένα έργα, με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. Οι λόγοι προσφυγής περιλαμβάνουν πλημμελή συμπλήρωση του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (ΕΕΕΣ) από την ανάδοχο, μη δήλωση υπεργολάβων, και έλλειψη αιτιολόγησης για την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά. Η προσφυγή ασκήθηκε εμπροθέσμως και συνιστά ζήτημα νομιμότητας της διαδικασίας.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα (2η στη σειρά μειοδοσίας) αιτείται την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, με την οποία αναδείχθηκε προσωρινός ανάδοχος η παρεμβαίνουσα. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την ανάθεση του έργου '...' (κατασκευαστικές εργασίες), συνολικής εκτιμώμενης αξίας €294.252,94 (χωρίς ΦΠΑ). Η προσφυγή βασίζεται σε τρεις κύριους λόγους: (α) μη δήλωση της ανεκτέλεστου υπολοίπου και τεχνικής ικανότητας στο ΕΕΕΣ, (β) μη δήλωση χρήσης υπεργολάβων, και (γ) μη νόμιμη χρήση μεταγενέστερων προσφορών τρίτων για αιτιολόγηση της τιμής. Τελικώς, η ΕΑΔΗΣΥ δέχεται την προσφυγή λόγω μη δήλωσης υπεργολαβίας, ακυρώνοντας την ανάθεση.

Η προσφεύγουσα ζητεί την ακύρωση της απόφασης της αναθέτουσας αρχής που απέρριψε την προσφορά της στον διαγωνισμό για την ανάθεση υπηρεσιών τεχνικού και χρηματοοικονομικού συμβούλου (Τμήμα 1), συνολικής προϋπολογισθείσας αξίας 15 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Επιχειρηματολογεί ότι η απόρριψη έγινε λόγω μη υποβολής ΕΕΕΣ των υπεργολάβων, κάτι που θεωρεί αντίθετο με τους όρους της Διακήρυξης. Το αντικείμενο της σύμβασης-πλαισίου (εκτιμώμενη αξία 17,6 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ) περιλαμβάνει δύο τμήματα: Τμήμα 1 για συμβουλευτικές υπηρεσίες και Τμήμα 2 για συναφείς υπηρεσίες.

Ο προσφεύγων αιτείται την ακύρωση της προσβαλλόμενης διακήρυξης (αριθμ. πρωτ. 7929/1.06.2021) ολότελα ή εναλλακτικά την ακύρωση μόνο του όρου 14 της διακήρυξης. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά: (1) ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ ΣΤΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ... & ... & ΕΠΕΚΤΑΣΗ/ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΒΙΟ.ΚΑ. …–ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ..., (2) κατασκευή δικτύων αποχέτευσης μήκους 150.000μ, (3) κατασκευή 9 αντλιοστασίων και ιδιωτικών συνδέσεων, (4) επέκταση υφιστάμενου βιολογικού καθαρισμού, (5) 4ετή λειτουργία των εγκαταστάσεων. Ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι η ένωση τριών διακριτών έργων (αποχέτευση, επέκταση βιολογικού, λειτουργία) περιορίζει τον ανταγωνισμό και αποκλείει μικρομεσαίες επιχειρήσεις, χωρίς επαρκή αιτιολόγηση για τη μη υποδιαίρεση σε τμήματα. Η συνολική προϋπολογιζόμενη αξία της σύμβασης ανέρχεται σε €41.110.250,00.

Η προσφεύγουσα Ένωση Εταιρειών επιδίωξε την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής που εγκρίνει το 1ο Πρακτικό Ελέγχου δικαιολογητικών συμμετοχής και αξιολόγησης τεχνικών προσφορών για τον διαγωνισμό 'Διαχείριση και Προβολή των Λαογραφικών Μουσείων με χρήση σύγχρονων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών'. Εντάσσονται τα ακόλουθα: α) Η παρεμβαίνουσα εταιρεία υποβίβασε εσφαλμένα το ΕΕΕΣ χωρίς αναφορά υπεργολάβων στον οικονομικό φορέα β) Μη τήρηση απαιτήσεων για υπεύθυνες δηλώσεις στήριξης τρίτων γ) Μη υποβολή ξεχωριστού πίνακα συμμόρφωσης τεχνικών προδιαγραφών δ) Ελλιπής τεκμηρίωση αποδεδειγμένης εμπειρίας φωτογράφου μνημείων. Ζητείται η απόρριψη της προσφοράς της παρεμβαίνουσας και η ανάδειξη της ίδιας ως μόνης αναδόχου.

Η Πράξη 65/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας για το έργο «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΟΥ Ν. ΑΓΧΙΑΛΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ». Το έργο, αρχικού προϋπολογισμού 1.899.193,55 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), υλοποιείται από την Ε.Υ.Α.Θ. Παγίων κατόπιν προγραμματικής σύμβασης με τη Δ.Ε.Υ.Α.Χ. και χρηματοδοτείται κυρίως από το πρόγραμμα «ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ». Ο διαγωνισμός, με κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή, κατέληξε στην ανάδειξη της εταιρείας «... ΑΤΕ» ως αναδόχου με συμβατικό τίμημα 1.354.311,82 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), αφού προηγουμένως έγινε αποδεκτή η αιτιολόγηση της ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς της. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου και, ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Σύμβαση παραχώρησης «Συλλογή και διαχείριση στερεών αποβλήτων και κατάλοιπων φορτίου των πλοίων που καταπλέουν στην θαλάσσια περιοχή αρμοδιότητας της .... ΑΕ» (...)Υπό τα δεδομένα αυτά, νομίμως ο αναθέτων φορέας έκρινε ότι η προσφορά της παρεμβαίνουσας έπρεπε να αποκλεισθεί από τον διαγωνισμό, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 3.2.7 της διακήρυξης, διότι δεν προσκομίσθηκαν για την αλλοδαπή εταιρεία ..., η οποία θα έπρεπε να συμμετάσχει στην εκτέλεση της υπό ανάθεση σύμβασης υπό την ιδιότητα της δανείζουσας επαγγελματική εμπειρία στην παρεμβαίνουσα, τα πιστοποιητικά EMAS και ISO 16304. Συνεπώς, η περί του αντιθέτου κρίση της ΕΑΔΗΣΥ είναι μη νομίμως αιτιολογημένη και ακυρωτέα, όπως βασίμως προβάλλεται.(...)Εν προκειμένω, όμως, όπως προκύπτει από τη δήλωση του ΕΕΕΣ της αιτούσας, την οποία παρέθεσε η ΕΑΔΗΣΥ αυτούσια στην προσβαλλόμενη απόφασή της, αλλά και από τα αυτοτελή ΕΕΕΣ που υποβλήθηκαν για έκαστο των εν λόγω υπεργολάβων με την προσφορά της αιτούσας, το αντικείμενο της σύμβασης που αυτοί (υπεργολάβοι) θα εκτελέσουν συνάπτεται με τη διαχείριση αποβλήτων και την παροχή υπηρεσιών τεχνικού συμβούλου ασφαλείας, ως προς τα οποία δεν θεσπίζεται στη διακήρυξη καμία ειδική υποχρέωση προσκόμισης πιστοποιητικού ISO. Τέτοια υποχρέωση θεσπίζεται στην προπαρατεθείσα στη δωδέκατη σκέψη παρ. 3.2.7 του άρθρου 3.2. της διακήρυξης μόνο για το ειδικό αντικείμενο της συλλογής και μεταφοράς στερεών αποβλήτων πλοίων, το οποίο, όμως, δεν συνδέεται με το αντικείμενο της σύμβασης που θα εκτελέσουν οι υπεργολάβοι της αιτούσας. Το αντικείμενο αυτό της υπό ανάθεσης σύμβασης παραχώρησης (συλλογή και μεταφορά στερεών αποβλήτων πλοίων) θα εκτελεστεί από την ίδια την αιτούσα, συναφώς δε στο ΕΕΕΣ που αυτή υπέβαλε αναφέρεται ότι η ίδια διαθέτει όλα τα απαιτούμενα από τη διακήρυξη πιστοποιητικά EMAS και ISO.(...)Επειδή, από την επισκόπηση του εγγράφου του ΕΕΕΣ της εταιρείας ... ... E.Π.Ε., το οποίο περιέχεται στα στοιχεία του φακέλου, προκύπτει ότι επί του σώματος αυτού έχει τεθεί α) η ψηφιακή υπογραφή του νομίμου εκπροσώπου της εν λόγω εταιρείας ... ... συνοδευόμενη από σειρά αλφαριθμητικών στοιχείων, με αναφορά ημερομηνίας (18.10.2023) και ώρας (09:23:06 EEST) β) η σφραγίδα της εν λόγω εταιρείας και γ) η φυσική (ιδιόχειρη) υπογραφή επί της εν λόγω σφραγίδας του ιδίου νομίμου εκπροσώπου. Υπό τα δεδομένα αυτά, υφίστανται, καταρχήν, επαρκή στοιχεία ταυτοποίησης του φυσικού προσώπου που υπέγραψε υπό την ιδιότητα του νομίμου εκπροσώπου το επίμαχο ΕΕΕΣ, το οποίο, επομένως, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως «ανυπόγραφο», όπως εσφαλμένα έκρινε η ΕΑΔΗΣΥ. Περαιτέρω, η αιτούσα υποστήριξε με την παρέμβασή της ενώπιον της ΕΑΔΗΣΥ ότι ήταν απορριπτέα η αιτίαση της προδικαστικής προσφυγής της ήδη παρεμβαίνουσας περί του ότι το επίμαχο ΕΕΕΣ της εταιρείας ... ... E.Π.Ε. δεν ήταν νόμιμο διότι έφερε ψηφιακή υπογραφή η οποία δεν εκδόθηκε από εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών πιστοποίησης. Και τούτο, διότι, σύμφωνα με στοιχεία που προσκόμισε συναφώς η αιτούσα, ο νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας ... ... E.Π.Ε. ... ... διέθετε εγκεκριμένη ψηφιακή υπογραφή από την Αρχή Πιστοποίησης του Ελληνικού Δημοσίου. Οι ισχυρισμοί όμως αυτοί και τα συναφή συνοδευτικά έγγραφα και στοιχεία δεν εξετάσθηκαν από την ΕΑΔΗΣΥ, διότι κρίθηκε ότι ο αναθέτων φορέας δεν μπορούσε κατ΄εφαρμογή της παρ. 7 του άρθρου 40 του ν. 4413/2016 να επιτρέψει την υποβολή νέου ΕΕΕΣ φέροντος έγκυρη ψηφιακή υπογραφή. Όμως, για την αποσαφήνιση περί του εάν η επίμαχη ψηφιακή υπογραφή έχει εκδοθεί ή μη από εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών πιστοποίησης δεν απαιτείτο η υποβολή νέου ΕΕΕΣ, όπως εσφαλμένα έκρινε η ΕΑΔΗΣΥ, αλλά αρκούσε η παροχή διευκρινίσεων σχετικά με την ήδη τεθείσα ψηφιακή υπογραφή, η οποία επιτρέπεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των παρ. 6 και 7 του ν. 4413/2016. Δια ταύτα Δέχεται την αίτηση. Ακυρώνει την 403/9.2.2024 απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ.