Η προσφεύγουσα ζητεί την ακύρωση της διακήρυξης υπ' αρ. 621/19/2019 της αναθέτουσας αρχής (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) για τον δημόσιο ανοικτό διαγωνισμό με αντικείμενο 'Υπηρεσίες σίτισης των δικαιούχων της σπουδαστικής εστίας Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.'. Ειδικότερα, αμφισβητεί: 1) την έλλειψη προδιαγραφής του αριθμού μη δικαιούχων δωρεάν σίτισης που θα σιτίζονται έναντι αντιτίμου, 2) την ασάφεια σχετικά με την ύπαρξη άδειας λειτουργίας του εστιατορίου, 3) την επιβολή αναλογικού τέλους χαρτοσήμου 3% και εισφοράς ΟΓΑ 20% επί της κράτησης 0,02% προς το Δημόσιο, και 4) την απαίτηση για πρόσθετες παροχές/εξοπλισμό μετά την παρακράτηση φόρου 8%, θεωρώντας ότι οι όροι αυτοί παραβιάζουν τη νομιμότητα και την αρχή της ίσης μεταχείρισης.

Η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση της Διακήρυξης υπ’ αριθμ. 621/21/2019 με αντικείμενο 'Υπηρεσίες σίτισης των δικαιούχων φοιτητών της φοιτητικής εστίας Ιωαννίνων' λόγω: (α) μη προσδιορισμού του αριθμού των μη δικαιούχων δωρεάν σίτισης που θα σιτίζονται έναντι αντιτίμου 3€ ημερησίως, (β) ασύμφορου χαρακτήρα του διαγωνισμού λόγω υπερβολικών τεχνικών προδιαγραφών και περιορισμένου προϋπολογισμού (231.804€ μη συμπ. ΦΠΑ), και (γ) έλλειψης εκ των προτέρων άδειας λειτουργίας του κτιρίου του εστιατορίου. Επισημαίνεται ότι η αοριστία ως προς τον αριθμό των σιτιζομένων δημιουργεί κίνδυνο αδυναμίας εκτέλεσης της σύμβασης, ενώ η έλλειψη άδειας λειτουργίας καθιστά ανασφαλή τη συνεργασία.

Αντικείμενο της προδικαστικής προσφυγής (Αριθμός 335/2019) είναι η ακύρωση της διακήρυξης για τον δημόσιο ηλεκτρονικό ανοικτό διαγωνισμό με αριθμό εσ. 621/04/2019, η οποία αφορά στην παροχή υπηρεσιών σίτισης δικαιούχων φοιτητών της Φοιτητικής Εστίας Πάτρας. Συγκεκριμένα, η προσφυγή αμφισβητεί τον όρο 2.4.4 της διακήρυξης και το αντίστοιχο εδάφιο του Παραρτήματος ΙΙΙ, όπου ορίζεται ότι η προσφερόμενη τιμή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 1,80 ευρώ ανά ημέρα σίτισης για κάθε δικαιούχο (χωρίς ΦΠΑ), θεωρώντας ότι αυτός ο όρος είναι παράνομος και αποτελεί μη νόμιμο ανταγωνιστικό πεδίο. Οι προσφεύγοντες ισχυρίζονται ότι η τιμή του ημερησίου σιτηρεσίου έχει καθοριστεί σταθερά σε 1,80 ευρώ με βάση κανονιστικές διατάξεις και ότι η δυνατότητα μείωσης της τιμής αυτής παραβιάζει το νόμο και θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα της σίτισης.

Η προσφεύγουσα εταιρεία αίτησε την ακύρωση της διακήρυξης για τον δημόσιο ηλεκτρονικό ανοικτό διαγωνισμό με αντικείμενο τις υπηρεσίες σίτισης των δικαιούχων φοιτητών της φοιτητικής εστίας, ιδίως κατά το μέρος που ορίζει ότι η προσφερόμενη τιμή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 1,80€ άνευ ΦΠΑ ανά ημέρα σίτισης για κάθε δικαιούχο. Η προσφυγή επικαλείται την παράνομη διαμόρφωση του κριτηρίου ανάθεσης, διότι η τιμή του σιτηρεσίου έχει κανονιστικά καθορισθεί σταθερή στα 1,80€ και δεν επιτρέπεται η μείωσή της, γεγονός που δημιουργεί άνισο ανταγωνιστικό πεδίο και θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα της σίτισης.

Η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση της υπ’ αριθμ. 6078/360/4.03.2019 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής (ΙΝΕΔΙΒΙΜ), η οποία την κατέταξε στην τρίτη θέση κατά την τεχνική αξιολόγηση των προσφορών. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά υπηρεσίες σίτισης δικαιούχων φοιτητών σε φοιτητικές εστίες, με προϋπολογισμένη δαπάνη 813.780€ (χωρίς ΦΠΑ). Η προσφυγή επικαλείται παράβαση αρχής διαφάνειας, αντικειμενικότητας και αμεροληψίας λόγω ελλιπούς αιτιολόγησης της βαθμολόγησης, ισχυριζόμενη ότι το πρακτικό αξιολόγησης δεν παρέχει συγκριτική ανάλυση των κριτηρίων ούτε αποδεικνύει τη συγκριτική διαβάθμιση μεταξύ των προσφορών.

Παροχή υπηρεσιών σίτισης (αποδοχή τεχνικής προσφοράς κατά παράβαση όρου διακήρυξης).(..) Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, προκύπτει ότι, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας, κατά παράβαση του, ρητώς προβλεπόμενου στο άρθρο 2.11 της παρ. 2 του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ 2 και κατά τα λοιπά σαφώς συναγόμενου από τις λοιπές προαναφερθείσες διατάξεις της επίμαχης διακήρυξης, όρου περί προετοιμασίας και παρασκευής των φαγητών καθώς και παροχής των υπηρεσιών σίτισης στους χώρους του Φοιτητικού Εστιατορίου, έγινε δεκτή στο διαγωνισμό η τεχνική προσφορά του «...», καθόσον αυτή αφορά σε προετοιμασία και παρασκευή των γευμάτων σε χώρο ευρισκόμενο στη Μεγάλη Χώρα του (πρώην) Δήμου ...και ακολούθως μεταφορά αυτών και παροχή των υπηρεσιών σίτισης σε έτερο χώρο, προοριζόμενο να λειτουργήσει ως φοιτητικό εστιατόριο, ευρισκόμενο στο κέντρο του ... (..), αντί της απαιτούμενης από τη διακήρυξη τόσο παρασκευής των γευμάτων όσο και παροχής των υπηρεσιών σίτισης στους χώρους του Φοιτητικού Εστιατορίου. ...Κατόπιν αυτών το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Η προσφεύγουσα εταιρεία ζητά με την προδικαστική προσφυγή την ακύρωση της υπ’ αριθμ. 621/01/2019 διακήρυξης δημοσίου διαγωνισμού για τη σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών σίτισης δικαιούχων στη Σπουδαστική Εστία, καθώς και την ανάκληση ή τροποποίηση των όρων που επιτρέπουν την υποβολή οικονομικών προσφορών με τιμή ανά δικαιούχο χαμηλότερη από το κανονιστικά ορισμένο ημερήσιο σιτηρέσιο των 1,80 ευρώ. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την προετοιμασία, παρασκευή και παροχή γευμάτων για τη σίτιση 1.000 δικαιούχων για διάστημα 12 μηνών (από 1/4/2019 έως 31/3/2020) με εκτιμώμενη αξία σύμβασης 493.200 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η προσφυγή στοιχειοθετείται σε παράβαση διατάξεων περί κανονιστικού καθορισμού της αξίας του σιτηρεσίου και αρχών δημοσίων συμβάσεων.

Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα κοινοπραξία επιδιώκει την ακύρωση της διακήρυξης του διαγωνισμού, ιδίως ως προς τους όρους που αφορούν τον αριθμό των δικαιούμενων φοιτητών (μέγιστο 7.500), τους όρους πληρωμής, τις παροχές σίτισης σε φοιτητές της Σχολής Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στις «…» χωρίς σαφή προτροπή αριθμού, την υποχρέωση απόκτησης πρόσθετου εξοπλισμού, τα κριτήρια ανάθεσης (ιδίως τις πρόσθετες παροχές) και τους όρους μείωσης του τιμήματος λόγω πανδημίας. Αντικείμενο της σύμβασης είναι η εκμετάλλευση του φοιτητικού μαγειρείου-εστιατορίου για σίτιση μέχρι 7.500 φοιτητών του «…», συνολικής προϋπολογισμένης δαπάνης 7.785.000€ (χωρίς ΦΠΑ) για δύο έτη με δυνατότητα παράτασης για ένo έτος.

Παροχή υπηρεσιών σίτισης...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, ανεξαρτήτως του ζητήματος του παραδεκτού ή μη της υποβολής της επίμαχης διαδικασίας προς έλεγχο δεδομένης της μη υποβολής σχεδίου σύμβασης για την επίμαχη φερόμενη ως τροποποίηση, όσον αφορά στο χρονικό διάστημα των ημερών που απομένουν έως τις 31.12.2019, οπότε και λήγει η διάρκεια του .... συμφωνητικού παράτασης της .... αρχικής σύμβασης, η επίμαχη φερόμενη ως τροποποίηση αποφασίσθηκε κατά παράβαση του άρθρου 24 παρ. 4 του π.δ.118/2007. Και τούτο διότι ούτε στο κείμενο της αρχικής σύμβασης, ούτε στο κείμενο του .... συμφωνητικού παράτασης αυτής προβλέπεται δυνατότητα τροποποίησης του περιεχομένου τους, ενώ ελλείπει η συμφωνία και των δύο συμβαλλόμενων μερών, ήτοι η αποδοχή της «τροποποίησης» από τον ανάδοχο. Εξάλλου, η ελεγχόμενη διαδικασία δεν δύναται να εκληφθεί ούτε ως «τροποποίηση» των ως άνω συμβατικών κειμένων ως προς τη διάρκεια του χρόνου ισχύος της παράτασης της επίμαχης συμβατικής σχέσης, για τον πρόσθετο λόγο ότι αυτό θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων αλλοίωση ουσιωδών όρων της προεκτεθείσας 1/2016 διακήρυξης (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. Ζ' Κλ. 363, 17, 18/2018). Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, ενόψει της ευελιξίας στη διαμόρφωση του τελικώς καταβαλλόμενου ποσού στον ανάδοχο βάσει του προεκτεθέντος άρθρου 3 της αρχικής σύμβασης, του ενδεικτικού χαρακτήρα του αναγραφόμενου στην σύμβαση αυτή αριθμού δικαιούχων φοιτητών και της μη αναγραφής σε αυτήν καθαρής αλλά εκτιμώμενης αξίας ποσού 1.250.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., η οποία δεν μεταβάλλεται, το Πανεπιστήμιο θα μπορούσε στο πλαίσιο της υπάρχουσας συμβατικής σχέσης να ανταποκριθεί στις ανάγκες σίτισης του αυξημένου - κατά 10% - αριθμού δικαιούχων φοιτητών από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2019-2020 με την κάλυψη του κόστους που θα προκύψει από την αντίστοιχη μείωση του Φ.Π.Α. στην εστίαση από 24% σε 13%, χωρίς να απαιτείται η τροποποίηση της. Περαιτέρω, όσον αφορά στο διάστημα από 1.1.2020 και εντεύθεν, ήτοι το διάστημα μετά την εκπνοή του χρόνου ισχύος του .... συμφωνητικού παράτασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη διαδικασία αποτελεί μία αυτοτελή απευθείας ανάθεση υπηρεσιών σίτισης, ανεξάρτητη της προηγούμενης συμβατικής σχέσης των μερών, δεδομένου άλλωστε ότι στην από 22.10.2019 (6η Συνεδρίαση, αρ. πρωτ. ....) απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Φοιτητικής Λέσχης του Πανεπιστημίου γίνεται επίκληση απρόβλεπτων περιστάσεων. Ωστόσο, για την ελεγχόμενη απευθείας ανάθεση δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του -εφαρμοστέου κατά τον χρόνο λήψης της ως άνω απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Φοιτητικής Λέσχης του Πανεπιστημίου- άρθρου 32 του ν. 4412/2016, τις οποίες, άλλωστε, πέραν των απρόβλεπτων περιστάσεων, δεν επικαλείται ούτε η αναθέτουσα αρχή. Ειδικότερα δε, όσον αφορά τις προϋποθέσεις της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 32, τις οποίες θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι επικαλείται το Πανεπιστήμιο κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό των προεκτεθέντων στην από 22.10.2019 (6η Συνεδρίαση, αρ. πρωτ. ....) απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Φοιτητικής Λέσχης, η επίμαχη διαδικασία δεν ερείδεται σε κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, τα οποία δεν απορρέουν από δική της ευθύνη. Και τούτο διότι αφενός η μείωση του Φ.Π.Α. από 24% σε 13% στην παροχή υπηρεσιών εστίασης δυνάμει του άρθρου 121 του ν.4611/2019 ήταν γνωστή στο Πανεπιστήμιο από τις 20.5.2019, αφετέρου το Πανεπιστήμιο γνώριζε ήδη από την κατάρτιση του συμφωνητικού παράτασης της επίμαχης σύμβασης, ήτοι από τις 31/8/2018, ότι η διάρκειά του λήγει στις 31.12.2019 και, ως εκ τούτου, ήταν εφικτός ο προγραμματισμός της διενέργειας νέου ανοιχτού διαγωνισμού για το πέραν της 31ης.12.2019 χρονικό διάστημα για την κάλυψη των επίμαχων τακτικών αναγκών σίτισης των φοιτητών του, η δε επίμαχη αύξηση των δικαιούχων δωρεάν σίτισης φοιτητών κατά ποσοστό 10% το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 θα μπορούσε, κατά τα προεκτεθέντα, να καλυφθεί στο πλαίσιο εκτέλεσης μίας νέας συμβατικής σχέσης με αντίστοιχες προβλέψεις ως προς τον τρόπο αμοιβής του αναδόχου με την .... αρχική σύμβαση.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ:Ανάθεση της λειτουργίας του Φοιτητικού Εστιατορίου του Πανεπιστημίου … για το χρονικό διάστημα από 1.9.2010 έως 30.6.21013, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 6.534.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).(...)Με βάση τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι προπεριγραφείσες ρήτρες της διακήρυξης: α) υποχρέωση του υποψήφιου αναδόχου να δημιουργήσει γραφείο (εάν δεν διαθέτει ήδη) στα …. (έδρα της Αναθέτουσας αρχής), το αργότερο σε δύο εβδομάδες από την υπογραφή της σύμβασης και διατήρησής του μέχρι και τη λήξη του έργου και β) ο ετήσιος μέσος όρος του κύκλου εργασιών του υποψηφίου αναδόχου κατά τα τρία τελευταία χρόνια να μην είναι μικρότερος από το 100% της προϋπολογιζόμενης δαπάνης του υπό ανάθεση έργου (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), είναι μη αναγκαίες, περιορίζουν τον ανταγωνισμό, παραβιάζουν τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, της διαφάνειας και της ελεύθερης διακίνησης των υπηρεσιών, ενώ επιτρέπουν τη συμμετοχή λίγων μόνο επιχειρήσεων. Ειδικότερα, αναφορικά με τον πρώτο όρο πρέπει να επισημανθεί ότι, αφενός ο αναφερόμενος στη σχετική διάταξη της διακήρυξης επιδιωκόμενος σκοπός (παραγωγική συνεργασία των στελεχών του Αναδόχου με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του έργου στους χώρους υλοποίησης), μπορεί να επιτευχθεί και με ηπιότερα από απόψεως λειτουργικών εξόδων μέτρα, όπως η υποχρεωτική παρουσία διοικητικού στελέχους (τεχνικού υπεύθυνου) στους χώρους του φοιτητικού εστιατορίου κατά το χρόνο λειτουργίας αυτού, αφετέρου θέτει σε ευνοϊκότερη θέση τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται και έχουν ήδη έδρα στην πόλη των…... Περαιτέρω, ο δεύτερος προαναφερόμενος όρος (ετήσιος μέσος όρος του κύκλου εργασιών), που ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής αποβλέπει στον έλεγχο της χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζομένων και συνεπώς της καταλληλότητας τους να εκτελέσουν την επίμαχη υπηρεσία, είναι, ενόψει του αντικειμένου του συγκεκριμένου διαγωνισμού και της δαπάνης των επίμαχων υπηρεσιών, που ανέρχεται σε 6.534.000,00 ευρώ, δηλαδή  2.178.000,00 ευρώ ετησίως, δυσανάλογος προς τον επιδιωκόμενο σκοπό, καθώς υπερβαίνει το προσήκον μέτρο. Παράλληλα δε, εμποδίζει νέες επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοπούνται στον τομέα της σίτισης και ενδεχομένως διαθέτουν τον κατάλληλο τεχνικό εξοπλισμό, επαρκή μέσα και ετήσιο κύκλο εργασιών ίσο με το ετήσιο κόστος της επίμαχης υπηρεσίας, να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό. Τέλος, κατά την ειδικότερη γνώμη της εισηγήτριας της υπόθεσης …, γνώμη η οποία δεν εκράτησε, η επίμαχη διακήρυξη είναι μη νόμιμη και για τον πρόσθετο λόγο ότι το ύψος του ετήσιου μέσου όρου του κύκλου εργασιών έχει συμπεριληφθεί και ως κριτήριο αξιολόγησης της τεχνικής προσφοράς των υποψηφίων, δηλαδή συνιστά κριτήριο ανάθεσης το οποίο όμως δεν είναι νόμιμο (πρβλ. Απόφαση 2010/2010 VI Τμ. και 122/2009 Πράξη Ζ΄ Κλιμ. όπου και μειοψηφία). Συνεπώς,οι ως άνω νομικές πλημμέλειες της διακήρυξης κρίνονται ουσιώδεις και ως εκ τούτου καθιστούν μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία.(ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ  ΕλΣυν/Τμ.6/2402/2010)