Οι προσφεύγουσες επιδιώκουν με τις προδικαστικές προσφυγές τους να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. πρωτ. 925/16.03.2021 απόφαση της αναθέτουσας αρχής, κατά το μέρος που έγιναν δεκτές οι προσφορές των λοιπών διαγωνιζομένων στον Δημόσιο Ανοικτό Ηλεκτρονικό Διαγωνισμό για την ανάδειξη αναδόχου παροχής υπηρεσιών καθαρισμού των κτιρίων του «…» με συνολική εκτιμώμενη αξία 237.534,00€ πλέον ΦΠΑ. Η διαφορά αφορά κυρίως την ανάλυση του εργατικού κόστους ανά εργαζόμενο και ανά βάρδια, όπως απαιτεί ρητά η διακήρυξη, υποστηρίζοντας ότι οι αποδεκτές προσφορές παρέβησαν τους όρους της διακήρυξης και καθιστά αδύνατον τον έλεγχο της συμμόρφωσης με το ελάχιστο νόμιμο εργατικό κόστος.

Οι προσφεύγουσες αιτούνται την ακύρωση αποφάσεων της αναθέτουσας Αρχής που αφορούν τη διαδικασία διαγωνισμού για σύναψη συμφωνίας-πλαισίου διάρκειας 4 ετών, συνολικής αξίας 18.055.380€ (συμπ. ΦΠΑ 24%), για την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού σε ιατρικά ιδρύματα. Ειδικότερα, ζητούν την ακύρωση της απόφασης υποδοχής προσφορών και ανάδειξης οριστικής αναδόχου, καθώς και σχετικών πρακτικών, επικαλούμενες παραβατικότητες στον υπολογισμό του εργατικού κόστους, των τετραγωνικών μέτρων ανά εργαζόμενο, των αναλωσίμων και των ασφαλιστικών εισφορών, τα οποία κρίθηκαν ανεπαρκή ή εσφαλμένα.

Οι προσφεύγουσες αιτούνται την ακύρωση αποφάσεων της αναθέτουσας Αρχής σχετικά με τη διαδικασία του διαγωνισμού για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών καθαριότητας σε νοσοκομεία, με συνολική εκτιμώμενη αξία 18.055.380,00 € (συμπεριλαμβανομένων κρατήσεων, χωρίς ΦΠΑ). Επικεντρώνονται σε σφάλματα υπολογισμού του εργατικού κόστους, των τετραγωνικών μέτρων ανά εργαζόμενο και του κόστους αναλωσίμων, καθώς και σε παραβάσεις των όρων της διακήρυξης και του νόμου 4412/2016. Ζητούν επίσης την ακύρωση των αποφάσεων που δέχτηκαν τις προσφορές ορισμένων εταιρειών και αμφισβητούν τη νομιμότητα της διαδικασίας.

Οι προσφεύγουσες ζητούν την ακύρωση των αποφάσεων της αναθέτουσας αρχής που αφορούν την οριστική και προσωρινή κατακύρωση της σύμβασης για την υπηρεσία καθαριότητας κτιρίων. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά υπηρεσίες καθαριότητας για δύο έτη με προϋπολογισμό 151.687,76€ (χωρίς ΦΠΑ) και δικαίωμα προαίρεσης 10%. Οι προσφυγές επικεντρώνονται σε παραβάσεις των όρων της Διακήρυξης, όπως ελλιπή δικαιολογητικά, μη νόμιμος υπολογισμός εργατικού κόστους, τεχνικές απαιτήσεις για τον εξοπλισμό καθαριότητας και τυπικά ελαττώματα της διαδικασίας. Ιδιαίτερα, αμφισβητείται η αποδοχή προσφορών που δεν πληρούν τις προδιαγραφές για τετραγωνικά μέτρα ανά εργαζόμενο και η έλλειψη σύμφωνης γνώμης της Επιτροπής του άρθρου 73 παρ. 9 του ν. 4412/2016.

Με την προδικαστική προσφυγή καταγγέλλεται η νομιμότητα της απόφασης έγκρισης του πρακτικού του διαγωνισμού για την ανάδειξη προσωρινού αναδόχου, καθώς και της απόφασης ανάδειξης της παρεμβαίνουσας ως προσωρινού αναδόχου. Η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση αυτών των αποφάσεων ως προς το μέρος που έγιναν δεκτές οι προσφορές των άλλων διαγωνιζομένων και η κατακύρωση στην παρεμβαίνουσα, επικαλούμενη παράβαση της υποχρέωσης υπολογισμού νόμιμου εργατικού κόστους, συγκεκριμένα της εισφοράς υπέρ Ειδικού Λογαριασμού Παιδικών Κατασκηνώσεων (20 ευρώ ετήσια ανά εργαζόμενο). Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την παροχή υπηρεσιών φύλαξης επί της οδού ... για 24 μήνες με προαίρεση 37%, περιλαμβάνοντας τακτικές και έκτακτες υπηρεσίες με βάρδιες σε καθορισμένα ωράρια. Ο διαγωνισμός διενεργήθηκε με κριτήριο της πλέον συμφέρουσας προσφοράς.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας στις κτιριακές εγκαταστάσεις και στον περιβάλλοντα χώρο του Γενικού Νοσοκομείου Ελευσίνας «…» (στο εξής αναφερόμενο ως «ΓΝΕ»), για χρονικό διάστημα ενός έτους πλέον ισόχρονου δικαιώματος προαίρεσης για ένα επιπλέον έτος, συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.975.099,76 ευρώ(....)Η δε αναθέτουσα αρχή με τις διευκρινήσεις της αποσαφήνισε το γεγονός ότι οι προσφορές πρέπει να καλύπτουν το ελάχιστο εργατικό κόστος των ατόμων που αναφέρονται στον πίνακα με τίτλο «Κατανομή ατόμων ανά βάρδια» του Παραρτήματος Ι της διακήρυξης, όπου αναφέρονται αναλυτικά τα συνολικά άτομα που θα πρέπει να βρίσκονται στο ΓΝΕ σε κάθε βάρδια για κάθε ημέρα, προκειμένου να καλύπτονται συνολικά οι ανάγκες καθαρισμού του Νοσοκομείου. Συνεπώς, η κάλυψη μέρους των ελεγχόμενων υπηρεσιών από το υπηρετούν στο ως άνω Νοσοκομείο προσωπικό αποτελεί κρίσιμο στοιχείο που προσδιορίζει την έκταση του φυσικού και συνάμα οικονομικού αντικειμένου των υπηρεσιών αυτών κατά τρόπο διαφορετικό από τη διακήρυξη, το οποίο δεν προκύπτει ότι περιήλθε προσηκόντως σε γνώση των ενδιαφερομένων να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό οικονομικών φορέων και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να οδηγήσει στην κρίση ότι ο εσφαλμένος υπολογισμός του εργατικού κόστους από τη β΄ κατά σειρά προσφεύγουσα δεν είναι ουσιώδης, διότι με τον τρόπο αυτό θίγεται η  αντικειμενική ακεραιότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και άγονται κατ’ αποτέλεσμα σε άνιση και δυσμενή μεταχείριση έναντι της β΄ κατά σειρά προσφεύγουσας οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό, οι οποίοι απέβλεψαν, κατά την κατάστρωση και την υποβολή της οικονομικής προσφοράς τους, στην τήρηση του όρου της μη υπέρβασης του ελάχιστου εργατικού κόστους για την κάλυψη των αναγκών της δημοπρατούμενης υπηρεσίας, με βάση το φυσικό αντικείμενο και τις εν γένει ποσότητες των απαιτούμενων υπηρεσιών, όπως είχαν καθοριστεί με σαφήνεια στους όρους της δημοσιευμένης διακήρυξης, σε συνδυασμό και με τις διευκρινήσεις που δόθηκαν από την αναθέτουσα αρχή, με αποτέλεσμα είτε να μην υποβάλουν καν προσφορά, είτε να μην υποβάλουν παραδεκτή προσφορά, είτε να μην υποβάλουν την οικονομικότερη προσφορά.Δεν ανακαλεί την 96/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παροχή υπηρεσιών καθαρισμού...Οι τεχνικές προδιαγραφές της υπό ανάθεση υπηρεσίας, οι οποίες είναι κατά τα ανωτέρω υποχρεωτικές, αναφέρουν στο Παράρτημα IV και συγκεκριμένα στο Κεφάλαιο 10. ΕΙΔΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ τα εξής: «10.1 Τονίζεται ότι η παρούσα προδιαγραφή αφορά στο έργο καθαρισμού που δεν εκτελείται από προσωπικό καθαρισμού της *********. Πρόκειται για καθαρισμό κυρίως μεγάλων χώρων όπως συνεργεία και αποθήκες, εξωτερικούς χώρους, περιοδικό καθαρισμό υαλοπινάκων και για επιμελημένους καθαρισμούς σε όλους τους χώρους. 10.2 Στα αμαξοστάσια Σεπολίων, Ελαιώνα και Σταυρού οι εργασίες καθαρισμού θα γίνονται σύμφωνα µε την κάτωθι κατηγοριοποίηση των χώρων, την προδιαγεγραμμένη συχνότητα και την διαθεσιμότητα των χώρων για καθαρισμό. Στα αμαξοστάσια Πειραιά, Φαλήρου και Ελληνικού επιλέγεται η συνεχής παρουσία καθαριστών κυρίως κατά τις ώρες εργασίας του τεχνικού προσωπικού. Πέραν των προδιαγεγραμμένων εργασιών, τα άτομα αυτά θα κατευθύνονται από τους εκεί υπεύθυνους καθαρισμού για τις εργασίες καθαρισμού. Τα ίδια άτομα θα καλύπτουν και τις απαιτήσεις των περιοδικών καθαρισμών. Ο ανάδοχος θα διαθέσει άτομα ως εξής: Αμαξοστάσιο Πειραιά: Άτομα 2 από 07:00 έως 14:00 Δευτέρα – Παρασκευή συν 2 Σάββατα ανά μήνα. Αμαξοστάσιο Φαλήρου: Άτομο 1 από 07:00 έως 14:00 Δευτέρα – Παρασκευή συν 2 Σάββατα ανά μήνα. Αμαξοστάσιο Ελληνικού: Άτομα 2 από 08:00 έως 15:00». Από την  προαναφερόμενη διατύπωση των τεχνικών προδιαγραφών του Τμήματος 2 προκύπτει αναμφίβολα ότι ο αναθέτων φορέας επιθυμούσε και όρισε ρητά συγκεκριμένο αριθμό εργαζομένων καθώς και συγκεκριμένο ωράριο ανά εργαζόμενο. Η αναφορά «άτομα 2 από 08.00 έως 15.00» όπως και η αναφορά «άτομα 2 από 07.00 έως 14.00» δεν χρήζουν περαιτέρω ερμηνείας, καθώς προβλέπουν συγκεκριμένα, ρητά και δεσμευτικά ότι το σύνολο των 7 ωρών εργασίας ανά βάρδια καλύπτεται από 2 συγκεκριμένα άτομα, χωρίς δυνατότητα εναλλαγής μεταξύ τους ή με άλλους εργαζόμενους. Σε αντίθετη περίπτωση, θα γινόταν αναφορά στις 2 7ωρες βάρδιες, χωρίς να γίνει μνεία στο πλήθος των εργαζομένων. Συνακόλουθα, δεδομένου ότι κάθε ένας από τους εργαζόμενους θα απασχολείται για περισσότερες από 6 ώρες ημερησίως, θα πρέπει να ασφαλίζεται με βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα (εργοδοτικές εισφορές 26,96%). Λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσφεύγουσα συνομολογεί ότι έχει υπολογίσει τις εργοδοτικές εισφορές με ποσοστό 24,81%, διαπιστώνεται ότι το εργατικό κόστος υπολείπεται του νομίμου και, κατά συνέπεια, ορθώς απορρίφθηκε η οικονομική προσφορά της από τον αναθέτοντα φορέα

Παροχή υπηρεσιών συμβούλου για την τεχνική υποστήριξη και τη διαχείριση των συγχρηματοδοτούμενων έργων.Στο πλαίσιο ελέγχου της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης της σύμβασης, το Ελεγκτικό Συνέδριο (δια του Κλιμακίου ή του αρμοδίου Επιτρόπου) υποχρεούται να προβεί σε παρεμπίπτοντα έλεγχο της νομιμότητας κάθε διοικητικής πράξης της σύνθετης διοικητικής ενέργειας του διαγωνισμού, χωρίς να δεσμεύεται από το τεκμήριο νομιμότητας των ατομικών διοικητικών πράξεων, παρά μόνον από την ύπαρξη αποφάσεων των αρμοδίων Δικαστηρίων που δημιουργούν δεδικαμένο επί των κριθέντων ζητημάτων. Τούτο δε καθόσον, η διάταξη είναι γενική καλύπτουσα το σύνολο του ελέγχου που πραγματοποιεί το Δικαστήριο και οι ατομικές διοικητικές πράξεις που συνθέτουν τη διαδικασία ανάθεσης διαγωνισμού, αποτελούν τη γενεσιουργό αιτία της δαπάνης, ενώ περαιτέρω, αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα ματαίωνε κατ’ ουσίαν τον έλεγχο και δεν θα επέτρεπε την εκταμίευση δημοσίου χρήματος για την πληρωμή μη νομίμων δαπανών (πρβλ. απόφαση Ολομ. Ελ. Συν. 3035/2012, Πράξη VII Τμήματος 964/2009). Τέλος, σύμφωνα με τα κρατούντα στο χώρο του διοικητικού και δημοσιονομικού δικαίου, διοικητική πράξη είναι αυτή που, κατά το λειτουργικό κριτήριο, εκδίδεται από διοικητικό όργανο (αποτυπώνοντας τη βούλησή του), η οποία  θεσπίζει μονομερώς μία νομική ρύθμιση, μεταβάλλοντας την υφιστάμενη νομική ή πραγματική κατάσταση. (...)Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι ως μελέτη, υπαγόμενη στο ρυθμιστικό πεδίο του Ν. 3316/2005, ορίζεται το αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής έρευνας σε συγκεκριμένο απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο, το οποίο αναφέρεται στην ανάλυση αποτελεσμάτων μετρήσεων και στην επεξεργασία αυτών, κατά τρόπον ώστε να μην εξαντλείται στην καταγραφή των δεδομένων, αλλά μέσω της επεξεργασίας και της επιστημονικής ανάλυσης, να προχωρά στη διατύπωση συμπερασμάτων ή την υποβολή προτάσεων. Η αναλυτική επιστημονική και τεχνική εργασία και έρευνα δύναται να αποβλέπει, μεταξύ άλλων, στην παραγωγή τεχνικού έργου ή να αφορά σε γνωστικό αντικείμενο που συνδέεται με τεχνικό έργο ή με την επέμβαση σε τεχνικό έργο ή με το σχεδιασμό ή την απεικόνιση αυτού (Πράξεις VII Τμήματος 211/2010, 199/2010, 185/2009, 102/2009, Πράξεις Κλιμ. Προλ. Ελέγχου  VII Τμήματος 34/2013, 27/2013, Πράξεις IV Τμήματος 216/2009, 179/2008, 178/2008). Στις μελέτες οι συμβαλλόμενοι αποβλέπουν στην παροχή της εργασίας  καθ’ εαυτής ιδιαίτερα με την προσφορά γνώσεων και ικανοτήτων από συγκεκριμένο επιστημονικό προσωπικό για ορισμένο χρόνο (Πράξεις VII Τμήματος 211/2010, 157/2010, 185/2009, 102/2009, Πράξη Κλιμ. Προλ. Ελέγχου VII Τμήματος 34/2013). Στη σύμβαση παροχής υπηρεσιών, η οποία, ομοίως, ρυθμίζεται από τις διατάξεις του Ν. 3316/2005, η παροχή του αναδόχου συνίσταται στην αποτύπωση των δεδομένων συγκεκριμένης πραγματικής κατάστασης με τη διάθεση των γνώσεων και ικανοτήτων και άλλων μέσων, τα οποία αυτός διαθέτει ως επιστήμονας συγκεκριμένης ειδικότητας (Πράξεις Κλιμ. Προλ. Ελέγχου VII Τμήματος 177/2014, 159/2012). Ως συμβάσεις παροχής υπηρεσιών νοούνται, ιδίως, οι συμβάσεις που αφορούν : α) στη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης δημόσιου διαγωνισμού ανάθεσης μελέτης ή υπηρεσίας, β) στον έλεγχο και την επίβλεψη έργου ή μελέτης, όπου εντάσσεται, μεταξύ άλλων, η διαρκής παρακολούθηση και ο έλεγχος του αντικειμένου μίας σύμβασης έργου, η τήρηση φακέλου για την πορεία και την εξέλιξή της, η τήρηση εκθέσεων προόδου και η επικαιροποίηση του φακέλου του έργου, και γ) στην υποστήριξη της υπηρεσίας στη διεξαγωγή ανάθεσης σύμβασης μελέτης, έργου ή υπηρεσίας. Οι περιπτώσεις των ως άνω υπηρεσιών διαφέρουν εννοιολογικά από τις υπηρεσίες του άρθρου 209 παρ.2 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, κατά το ότι οι τελευταίες αποτελούν το αποτέλεσμα της δραστηριότητας του αναδόχου και των μέσων που αυτός διαθέτει χωρίς να είναι αναγκαία για την επίτευξη του αποτελέσματος στο οποίο κατατείνουν τα συμβαλλόμενα μέρη, η προσφορά εξειδικευμένων επιστημονικών γνώσεων και ικανοτήτων (Πράξη Κλιμ. Προλ. Ελέγχου VII Τμήματος 177/2014, Πράξεις ΙV Τμήματος 187/2011, 16/2010). Ο νομικός χαρακτηρισμός μιας συμβάσεως κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση και συναρτάται με την υπαγωγή των διαπιστωθέντων πραγματικών καταστάσεων (ιδία του αντικειμένου της συμβάσεως, του σκοπού, τον οποίο επιδιώκουν τα συμβαλλόμενα μέρη και του καθεαυτού έργου ή της εργασίας που παρείχε ο ανάδοχος) στις ως άνω έννοιες της μελέτης και της παροχής απλών ή εξειδικευμένων υπηρεσιών, το τυχόν δε σφάλμα κατά την υπαγωγή συνιστά παράβαση νόμου.  Περαιτέρω, η ανάθεση παροχής υπηρεσιών για τις οποίες απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις, από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ βαθμού, διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3316/2005, με τις οποίες θεσπίζεται, ως κύρια διαδικασία ανάθεσης αυτή της διενέργειας ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων τους, με την επιλογή της πλέον συμφέρουσας προσφοράς. (...) Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη διότι ανατέθηκαν εξειδικευμένες υπηρεσίες του άρθρου 1 παρ.2 περ.β) του Ν. 3316/2005 με πρόχειρο διαγωνισμό, (κατ’ επίκληση των διατάξεων του Π.Δ/τος 28/1980, που εφαρμόζεται επί απλών υπηρεσιών), χωρίς τούτο να προβλέπεται από το εφαρμοστέο νομοθετικό πλαίσιο ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗ ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/42/2015