Διετής παραγραφή αξιώσεων για μισθούς. Στην προκειμένη περίπτωση, το αναιρεσείον, με την ένδικη αίτηση αναιρέσεως, υπό την επίκληση του άρθρου 560 αρ.1 ΚΠολΔ, αποδίδει στο Πολυμελές Πρωτοδικείο, που δίκασε κατ' έφεση, την πλημμέλεια της παραβιάσεως ουσιαστικών διατάξεων και ειδικότερα αυτών των άρθρων 90 παρ.3 και 94 εδ. δ' του ν. 2362/1995 "περί Δημοσίου Λογιστικού", γιατί, αν και οι ένδικες απαιτήσεις των αναιρεσιβλήτων, οι οποίες επιδικάσθηκαν σ' αυτούς, αφορούσαν αποδοχές αδείας και επίδομα αδείας από σύμβαση εξαρτημένης εργασίας για το έτος 2001 και κατά το χρόνο ασκήσεως της ένδικης αγωγής είχαν υποκύψει στη διετή παραγραφή του άρθρου 90 παρ.3 του ως άνω νόμου, πράγμα το οποίο λαμβάνεται υπ' όψη και αυτεπάγγελτα από το δικαστήριο, εν τούτοις η αγωγή έγινε δεκτή, χωρίς το δικαστήριο της ουσίας να λάβει υπ' όψη, όπως είχε αυτεπάγγελτη υποχρέωση, την εν λόγω παραγραφή. Με το περιεχόμενο αυτό και σύμφωνα με τη γνώμη που επικράτησε στο δικαστήριο, η ένδικη αίτηση είναι απορριπτέα, ως απαράδεκτη, διότι δεν αναφέρεται σ' αυτήν ότι ο εν λόγω, περί παραγραφής, ισχυρισμός προβλήθηκε στο δικαστήριο, που δίκασε κατ' έφεση, άσχετα προς το αν λαμβάνεται υπ' όψη και αυτεπάγγελτα, καθόσον αυτός δεν αφορά στη δημόσια τάξη, με την ανωτέρω έννοια, αλλά (αφορά) στις (ιδιωτικού δικαίου) σχέσεις μεταξύ του Δημοσίου και μισθωτών αυτού (ΑΠ 1813/2011). Εξ άλλου, όπως προκύπτει από την παραδεκτή επισκόπηση του δικογράφου της εφέσεως, που είχε ασκήσει το αναιρεσείον κατά της πρωτόδικης απόφασης, τέτοιος ισχυρισμός δεν είχε προβληθεί για τα κονδύλια των αποδοχών και του επιδόματος αδείας έτους 2001, αλλά μόνο γι' αυτά των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα του έτους 2001, ως προς τα οποία (σύμφωνα και με τις αναλυτικές παραδοχές που αναφέρονται στην επόμενη σκέψη) έγινε δεκτός. (...)ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την από 14-10-2011 αίτηση του Ελληνικού Δημοσίου περί αναιρέσεως της 6884/2010 αποφάσεως του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών. 

Καταβολή μισθολογικών παρχών με βάση συλλογικές συμβάσεις εργασίας- Αίτηση αναίρεσης:..Στην προκειμένη περίπτωση, με τον δεύτερο και τελευταίο από τον αριθμό 1 του άρθρου 560 του ΚΠολΔ λόγο αναίρεσης, το αναιρεσείον Ν.Π.Δ.Δ. προσάπτει στην προσβαλλομένη απόφαση την πλημμέλεια ότι εσφαλμένως και κατά παράβαση του άρθρου 904 του ΑΚ, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο απέρριψε ως νομικά αβάσιμο τον δεύτερο λόγο της έφεσης αυτού, με τον οποίο ισχυρίσθηκε ότι δεν συνέτρεχαν κατά νόμο οι προϋποθέσεις βασιμότητας της αγωγής των εναγόντων και ήδη αναιρεσιβλήτων προς λήψη των αιτουμένων μισθολογικών παροχών από την παρασχεθείσα στο εναγόμενο και ήδη αναιρεσείον εργασία τους, ως προς την επικουρική εκ του αδικαιολογήτου πλουτισμού βάση της αγωγής, καθόσον το εναγόμενο και ήδη αναιρεσείον Ν.Π.Δ.Δ δεν θα προέβαινε στην πρόσληψη άλλων μισθωτών με έγκυρες συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας προς κάλυψη των αναγκών του, μετά την αποχώρηση των εναγόντων και ήδη αναιρεσίβλητων, γεγονός που προέκυψε άλλωστε και κατά την αποδεικτική διαδικασία. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος, διότι για τη γέννηση των αξιώσεων των αναιρεσιβλήτων προς απόδοση του πλουτισμού του αναιρεσείοντος Ν.Π.Δ.Δ. από την παροχή σε αυτό εργασίας στο πλαίσιο λειτουργίας άκυρων συμβάσεων εργασίας, αρκούσε το γεγονός της πραγματικής παροχής των υπηρεσιών των αναιρεσιβλήτων προς το αναιρεσείον Ν.Π.Δ.Δ. για όσο χρονικό διάστημα αυτοί πράγματι απασχολήθηκαν σε αυτό και κατά συνέπεια είναι αδιάφορο το εάν στη συγκεκριμένη περίπτωση το αναιρεσείον από οικονομικούς ή άλλους λόγους δεν προέβη ή δεν θα προέβαινε σε κάθε περίπτωση στην πρόσληψη άλλων μισθωτών με έγκυρες συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας προς κάλυψη των αναγκών του. Μη υπάρχοντος άλλου λόγου, πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της η ένδικη αίτηση αναίρεσης. 

ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ:Εν προκειμένω το εκκαλούν με τις προτάσεις του ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου α) ισχυρίζεται ότι λόγω απρόοπτης μεταβολής των συνθηκών, ήτοι λόγω της οικονομικής κρίσης που μείωσε τα κονδύλια προς τους δημόσιους φορείς και τα ΝΠΔΔ, η παροχή του (καταβολή μισθωμάτων), ενόψει και της αντιπαροχής της εφεσιβλήτου (χρήση μηχανημάτων) είναι υπέρμετρα επαχθής για το ίδιο (άρθρο 388 ΑΚ) και ζητεί την αναγωγή της στο προσήκον μέτρο και β) επαναφέρει τον πρωτοδίκως προβληθέντα ισχυρισμό του περί παραγραφής της αξίωσης της εφεσιβλήτου. Ο υπό στοιχείο (α) ισχυρισμός, το πρώτο προτεινόμενος στο δευτεροβάθμιο Δικαστήριο από το εκκαλούν με τις προτάσεις του είναι απαράδεκτος κατ' άρθρο 527 ΚΠολΔ, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το ν. 4335/2015 και εφαρμόζεται εν προκειμένω ως εκ του χρόνου ασκήσεως της εφέσεως, διότι τα πραγματικά γεγονότα, στα οποία στηρίζεται, είχαν γεννηθεί πριν από τη συζήτηση στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, δηλ. δεν είναι οψιγενή, δεν λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως και δεν μπορούν να προταθούν σε κάθε στάση της δίκης, ενώ το εκκαλούν δεν ισχυρίζεται ότι δεν προβλήθηκαν εγκαίρως (στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο) από δικαιολογημένη αιτία, περαιτέρω δε, εφόσον δεν προτάθηκαν πρωτόδικα, δεν μπορεί να αποτελέσουν λόγο έφεσης. Ο υπό στοιχείο (β) ισχυρισμός, ο οποίος είχε προταθεί πρωτοδίκως και είχε απορριφθεί κατ’ ουσία, μόνο με το δικόγραφο της έφεσης μπορεί να προταθεί και όχι με τις προτάσεις ή με αναφορά στις πρωτόδικες προτάσεις, η δε προβολή του εν προκειμένω με επαναφορά των πρωτόδικων προτάσεων είναι απαράδεκτη.Κατά συνέπεια, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που δέχθηκε τα ανωτέρω πραγματικά γεγονότα και ύστερα από ορθή εκτίμηση των αποδείξεων και ορθή ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου κατέληξε στην ίδια κρίση, δεν έσφαλλε, όσα δε αντίθετα υποστηρίζονται από το εκκαλούν κρίνονται ουσία αβάσιμα και απορριπτέα καθώς και η έφεση στο σύνολό της. Τα δικαστικά έξοδα της εφεσιβλήτου του παρόντος βαθμού δικαιοδοσίας πρέπει να επιβληθούν σε βάρος του εκκαλούντος (άρθρα 176, 183 ΚΠολΔ).

Σύμβαση μίσθωσης έργου: Ενόψει των ανωτέρω, η συναφθείσα, με την ως άνω μη νόμιμη διαδικασία, σχετική από 9.12.2010 σύμβαση δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την καταβολή στην ανάδοχο εταιρεία της συμφωνηθείσας αμοιβής της και, ως εκ τούτου, τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα, με τα οποία εντέλλεται η πληρωμή της ως άνω μη νόμιμης αμοιβής δεν πρέπει να θεωρηθούν. Όμως, από το Δήμο ζητείται, με το 21055/17.10.2012 έγγραφο του Διευθυντή Καθαριότητας - Ανακύκλωσης και Συντήρησης Μηχανολογικού Εξοπλισμού, η θεώρηση των ενταλμάτων αυτών, λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμοδίων οργάνων του. Πράγματι, από τα στοιχεία του φακέλου της υπό κρίση υπόθεσης προκύπτει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου πεπλανημένα πλην συγγνωστώς, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης του νόμου και βλάβης του δημοσίου συμφέροντος, θεώρησαν ότι, ενόσω είχαν ολοκληρώσει σε συντομότατο χρονικό διάστημα τη προδικασία σύναψης της σχετικής σύμβασης για την αντιμετώπιση του προβλήματος καθαρισμού των ανθυγιεινών εστιών, μπορούσαν να προβούν, αμέσως μετά το πέρας όλων των «απρόβλεπτων γι' αυτούς γεγονότων» (καθυστέρηση έκδοσης απόφασης Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, προεκλογικός υπηρεσιακός φόρτος), στη σύναψη της εν λόγω σύμβασης, δεδομένου ότι το ως άνω πρόβλημα εξακολουθούσε να απειλεί τη δημόσια υγεία. Η δε συγγνωστή αυτή πλάνη, στην υπό κρίση υπόθεση, συνεκτιμώντας και το αδιαμφισβήτητο γεγονός καθαρισμού και απολύμανσης δεκάδων ανθυγιεινών εστιών και την εξάλειψη των εξ αυτών προερχόμενων για τη δημόσια υγεία κινδύνων, δικαιολογεί τη θεώρηση των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων.   

Καταβολή ενοικίου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Τούτο δε διότι, κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα, δεν υπήρχε μισθωτική σχέση, αφού δεν τηρήθηκε ο έγγραφος τύπος για την κατάρτιση της σύμβασης, ο οποίος, κατά τα ανωτέρω, είναι συστατικός του κύρους αυτής. Εξάλλου, η από 26.5.2006 απόφαση του Γ.Ε.Α. περί παραχώρησης του χώρου του αεροδρομίου και η παράδοση, στις 28.9.2006, του χώρου στο Δήμο με την υπογραφή του σχετικού πρωτοκόλλου παράδοσης - παραλαβής, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως έναρξη εκπληρώσεως της συμβάσεως, διότι η τυχόν έναρξη εκτελέσεως της συμβάσεως, για την οποία δεν τηρήθηκε ο έγγραφος τύπος, θεραπεύει μόνο την έλλειψη του εγγράφου τύπου της αποδοχής από τον αντισυμβαλλόμενο του Δήμου. Επιπροσθέτως, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είχε συντελεστεί η ουσιαστική έναρξη της μισθώσεως και εκ του λόγου ότι κατά την παραχώρηση του χώρου του αεροδρομίου δεν είχε επέλθει ακόμη συμφωνία ως προς το ύψος του μισθώματος, ουσιώδες στοιχείο, κατά τα προεκτεθέντα, της συμβάσεως μισθώσεως. Επομένως, ο σχετικός λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου παρίσταται βάσιμος.

Η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, εφόσον το ανατεθέν έργο έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί εντός προθεσμίας ενενήντα ημερολογιακών ημερών από την υπογραφή της σύμβασης, ήτοι μέχρι τις 7.12.2009 και πάντως εντός του οικονομικού έτους 2009, σύμφωνα με την από 7.9.2009 συναφθείσα σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της αναδόχου κοινοπραξίας και συνεπώς ο Δήμος ... όφειλε να έχει εξασφαλίσει στον προϋπολογισμό του έτους 2009 πίστωση ίση με την συμβατική αξία του ως άνω έργου, που αντιστοιχεί σε ποσό 115.926,13 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., αναθεώρησης και απροβλέπτων (ήτοι 162.294,44 ευρώ). Επιπλέον, ο Δήμος έπρεπε να προβεί στην ανάληψη του συνόλου της δαπάνης ήδη κατά το ίδιο ως άνω οικονομικό έτος (2009), προκειμένου να δεσμεύσει προς τον σκοπό εκπλήρωσης της συμβατικής του υποχρέωσης το σύνολο της αναγκαίας πίστωσης. Η δε χορηγηθείσα παράταση για την περάτωση των εργασιών μέχρι το Φεβρουάριο του 2010 δεν δύναται να οδηγήσει σε διαφορετική κρίση, αφού σε κάθε περίπτωση η αναληφθείσα εντός του έτους 2009 δαπάνη υπολείπεται της συμβατικής αξίας του έργου, το οποίο όφειλε να ολοκληρωθεί εντός του ως άνω έτους, ενώ το τυχαίο γεγονός της παράτασης της τελικής προθεσμίας αποπεράτωσης αυτού δεν δύναται να οδηγήσει σε περιγραφή του εφαρμοστέου εν προκειμένω δημοσιολογιστικού κανόνα του άρθρου 158 παρ. 6 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Δ.Κ.Κ).

Πολιτιστικές εκδηλώσεις Δήμων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 158 παρ. 3 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, καθόσον η προαναφερόμενη εκδήλωση (επίδειξη μόδας) δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνδέεται με την προαγωγή των κοινωνικών και οικονομικών συμφερόντων ή των πνευματικών και πολιτιστικών ενδιαφερόντων των κατοίκων του Δήμου, σε κάθε δε περίπτωση δεν προηγήθηκε απόφαση του δημοτικού συμβουλίου περί της διενέργειας της δαπάνης αυτής,η δε προσκομισθείσα και επικληθείσα από το Δήμο .. πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία, όπως προκύπτει από το περιεχόμενό της, εγκρίθηκε η αποδέσμευση ποσού 30.000,00 ευρώ από τον ΚΑ6433(ΠΚ 0824) Φ10 προϋπολογισμού έτους 2008 προκειμένου ο Δήμος να αντιμετωπίσει δαπάνες υποδοχής και φιλοξενίας επίσημων προσκεκλημένων, δεν μπορεί να καλύψει την έλλειψη αυτή, καθόσον αφενός μεν έχει εκδοθεί μετά τη διενέργεια της ως άνω δαπάνης, αφετέρου δε δεν διατίθεται με αυτή πίστωση ειδικά και συγκεκριμένα για τη δαπάνη αυτή.

Διοργάνωση Χριστουγεννιάτικης εκδήλωσης Δήμου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η διοργάνωση χριστουγεννιάτικης εκδήλωσης για τα μέλη των λεσχών φιλίας του Δήμου .. συντελεί στην εκπλήρωση των σκοπών της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας του Δήμου και ως εκ τούτου η σχετική δαπάνη είναι λειτουργική. Εξάλλου, ο προβαλλόμενος λόγος διαφωνίας περί υπέρβασης του προσήκοντος μέτρου είναι απορριπτέος ως αόριστος, καθόσον δεν προσδιορίζονται τα κριτήρια οριοθέτησης του προσήκοντος μέτρου και ειδικότερα, ενόψει του ότι η δαπάνη που αφορούσε τη διοργάνωση της χριστουγεννιάτικης εκδήλωσης για τα μέλη των Λεσχών Φιλίας κατά τα έτη 2007, 2008 και 2009..είχε εγκριθεί από την αρμόδια Επίτροπο, γεγονός που επισημαίνεται με το από 29.3.2013 έγγραφο του Διευθυντή Οικονομικών του Δήμου … και δεν αμφισβητείται από την αναπληρώτρια Επίτροπο, δεν παρατίθενται συγκριτικά στοιχεία για άλλες συμβάσεις όμοιου ή συναφούς αντικειμένου με εκείνο της επίμαχης σύμβασης, ώστε να μπορεί να εξαχθεί ασφαλής κρίση σχετικά με το αν η εντελλόμενη δαπάνη υπερβαίνει το κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής και τις συναλλακτικές αντιλήψεις προσήκον μέτρο..Κατ’ ακολουθίαν, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και συνεπώς, το ένταλμα αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Προσέγγιση των νομοθεσιών - Διαδικασίες προσφυγής στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων - Οδηγία 89/665 - Προσφυγή ασκηθείσα από υποβαλόντα προσφορά κατά αποφάσεως της αναθέτουσας αρχής με την οποία αυτός αποκλείστηκε από διαδικασία προς υποβολή προσφορών - Ισχυρισμός αντλούμενος από το ασύμβατο της προκηρύξεως διαγωνισμού με το κοινοτικό δίκαιο - Παραδεκτό παρά την παρέλευση της προθεσμίας για άσκηση προσφυγής κατά της εν λόγω προκηρύξεως - Προϋπόθεση - Συμπεριφορά της αναθέτουσας αρχής αποσκοπούσα στο να στερηθεί ο υποβαλών προσφορά των δικαιωμάτων που του χορηγεί η κοινοτική έννομη τάξη.

Δημόσιες σχέσεις.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθώς ούτε προβλέπεται από διάταξη νόμου, ούτε δύναται να θεωρηθεί ως λειτουργικώς αναγκαία. Και τούτο διότι, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτουν τα πραγματικά εκείνα περιστατικά, τα οποία, υπαγόμενα στην έννοια της λειτουργικότητας, θα αποδείκνυαν τη συμβολή που παρείχε η προσφορά των επίμαχων δώρων φιλοφρονήσεως στην προώθηση και ανάπτυξη του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, διά της καλλιέργειας ειδικότερα φιλικού κλίματος και σχέσεων συνεργασίας με τουριστικούς φορείς της ημεδαπής και διά της ενισχύσεως της δημόσιας εικόνας του Ε.Ο.Τ. Ειδικότερα, πέραν του ότι δεν αποδεικνύεται ο ακριβής χρόνος παράθεσης του γεύματος στο ξενοδοχείο «……..», δεν αναφέρεται το είδος των προσφερθέντων δώρων, ώστε να κριθεί κατά πόσο ήταν δυνατό να προβληθεί μέσω αυτών η δημόσια εικόνα του Ε.Ο.Τ., ούτε προσδιορίζεται η ταυτότητα και ιδιότητα του συνόλου των τιμώμενων προσώπων, προκειμένου να εξακριβωθεί ότι πρόκειται πράγματι για φορείς δραστηριοποιούμενους στον τομέα του τουρισμού, η δε προσκομιζόμενη κατάσταση εξήντα πέντε ατόμων, η οποία δεν έχει περιβληθεί τον τύπο του δημοσίου εγγράφου, δεν παρέχει πλήρη απόδειξη ούτε για την ταυτότητα ούτε για την ιδιότητα των σ’ αυτήν κατονομαζόμενων προσώπων, ούτε, τέλος, για τη σύνδεσή τους με την προαναφερόμενη εκδήλωση για την προβολή του Ε.Ο.Τ.. Εξάλλου, απορριπτέος είναι και ο προβαλλόμενος από τον Ε.Ο.Τ. ισχυρισμός ότι η προσφορά των επίμαχων δώρων εμπίπτει στην έννοια των λειτουργικών δαπανών δημοσίων σχέσεων, που οριοθετούνται από το άρθρο 22 παρ. 4 του ν. 2362/1995 και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα υπουργική απόφαση, καθόσον, πέραν του ότι δεν αποδεικνύεται εν προκειμένω η λειτουργικότητα, οι επικαλούμενες διατάξεις εφαρμόζονται στις δαπάνες δημοσίων σχέσεων των υπουργείων. Συνεπώς, για τους ανωτέρω λόγους, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.