ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη Ι της παρούσας, το υποβληθέν σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπάγεται στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς αφορά στην εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών για την ολοκλήρωση συγχρηματοδοτουμένου από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργου, το οποίο νομίμως δεν υπεβλήθη στο Ελεγκτικό Συνέδριο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου. Και τούτο, διότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του εν λόγω (αρχικού) έργου υπολειπόταν του ορίου υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο των συγχρηματοδοτούμενων έργων, ήτοι του ποσού των δέκα εκατομμυρίων ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 35 παρ. 3 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο που κυρώθηκε με τοάρθρο πρώτο του ν. 4129/2013. Περαιτέρω δε, η συμβατική αξία της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης (397.804,42 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α ), συναθροιζόμενη με την προϋπολογιζόμενη δαπάνη της αρχικής σύμβασης (1.975.609,76 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), δεν υπερβαίνει το ως άνω όριο υπαγωγής στον έλεγχο (10.000.000 ευρώ). Κατά συνέπεια, απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο ενώπιον του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος, ελλείψει αρμοδιότητας, όφειλε να απέχει αυτού, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από τους αιτούντες.

Η Πράξη 186/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης για το συγχρηματοδοτούμενο έργο «Ανέγερση Μουσικού Σχολείου Χαλκίδας» με συμβατική δαπάνη 390.440,09 ευρώ (άνευ Φ.Π.Α.). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι, παρόλο που η αρχική σύμβαση του 2020 δεν υποβλήθηκε σε έλεγχο λόγω ποσού (ήταν κάτω του τότε ορίου των 10 εκ. ευρώ), η συμπληρωματική υπάγεται στον έλεγχο. Αυτό συμβαίνει επειδή η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του αρχικού έργου (5.875.000,00 ευρώ) υπερβαίνει πλέον το μειωμένο όριο των 5.000.000 ευρώ για συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις, βάσει του ν.4700/2020. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης, υπό τον όρο έκδοσης απόφασης δέσμευσης πίστωσης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με τις διατάξεις που εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το υποβληθέν σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για την υλοποίηση του έργου αυτού δεν υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.  

Προσυμβατικός ελεγχος. Αιτηση ανάκλησης της 10/2014 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ...,(...) Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙ το Τμήμα κρίνει ότι ο προβαλλόμενος με την κρινόμενη αίτηση λόγος ανάκλησης περί αναρμοδιότητας της Επιτρόπου να διενεργήσει προσυμβατικό έλεγχο είναι βάσιμος, δεδομένου ότι η απόφαση με την οποία κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού για την εκτέλεση του επίμαχου έργου, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 520.000,00 ευρώ (με αναθεώρηση και Φ.Π.Α.), ελήφθη από τη Δημαρχιακή Επιτροπή στις 4.10.2010, πριν από τη θέση σε ισχύ του άρθρου 278 του ν. 3852/2010. Συνεπώς, αναρμοδίως εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη, εφόσον η σχετική κατακυρωτική απόφαση κατ’ ακολουθία της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης του επίμαχου έργου εκδόθηκε σε χρονικό σημείο κατά το οποίο το όριο υπαγωγής στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανερχόταν σε 1.000.000,00 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.). Κατά τη γνώμη όμως ενός μέλους του Τμήματος με αποφασιστική ψήφο, του Συμβούλου Γεωργίου Βοϊλη, προς την οποία συντάχθηκε και η έχουσα συμβουλευτική ψήφο, Πάρεδρος, Ευαγγελία Σεραφή, κρίσιμος εν προκειμένω είναι ο χρόνος υποβολής του φακέλου της διαδικασίας και του οικείου σχεδίου της συμβάσεως στο Ελεγκτικό Συνέδριο, γεγονός το οποίο έλαβε χώρα στις 3.4.2014, ότε το χρηματικό όριο πέραν του οποίου ήταν υποχρεωτική η υπαγωγή κάθε σύμβασης στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, θεωρούμενη ως μεγάλης οικονομικής αξίας, ανερχόταν στο ποσό των 200.000,00 ευρώ [άρθρο 36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Ν. 4129/2013 (ΦΕΚ Α 52) και άρθρο 278 του Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ Α 87)]. Κατ’ ακολουθίαν αυτού νομίμως η κρινόμενη σύμβαση υπήχθη στον έλεγχο και αρμοδίως η Επίτροπος επελήφθη αυτής εκδίδοντας την προσβαλλομένη πράξη.

(...)εφόσον η δαπάνη του προϋπολογισμού της μελέτης που αφορά στο συγχρηματοδοτούμενο από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ταμείο Συνοχής) ανεκτέλεστο τμήμα του έργου «Αποχετευτικό δίκτυο .....», το οποίο ανατέθηκε, μετά την έκπτωση του αρχικού αναδόχου, στην αναδειχθείσα τρίτη κατά σειρά μειοδότρια του προηγηθέντος για την ανάθεσή του διαγωνισμού κοινοπραξία ....., είναι κατώτερη των 5.000.000 ευρώ, η οικεία σύμβαση που συνήφθη μεταξύ του Δήμου ..... και της ανωτέρω κοινοπραξίας δεν απαιτείτο να υποβληθεί προηγουμένως, στον προβλεπόμενο από το άρθρο 30 παρ. 2 του ν. 3669/2008 προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ως εκ τούτου ο πρώτος λόγος της διαφωνίας του Επιτρόπου, με τον οποίο υποστηρίζεται το αντίθετο, είναι αβάσιμος. Ο δεύτερος, όμως, λόγος της διαφωνίας του Επιτρόπου σχετικά με τη θεώρηση του επίμαχου χρηματικού εντάλματος είναι βάσιμος. Και τούτο διότι, η εντελλόμενη δαπάνη, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα στη σκέψη ΙΙ B της παρούσας, αφορώσα στην πληρωμή της αξίας αναγκαίων για την ολοκλήρωση του έργου υλικών που είχαν μεν πληρωθεί στον έκπτωτο ανάδοχο, πλην, όμως, δεν βρέθηκαν κατά την προσωρινή και οριστική παραλαβή της έκπτωτης εργολαβίας, μη νομίμως βαρύνει πιστώσεις από το αποθεματικό του Δήμου, καθόσον θα έπρεπε να καλυφθεί από το χρηματικό ποσό, το οποίο ο Δήμος δικαιούται να εισπράξει από την κατάπτωση των εγγυήσεων, τις οποίες ο έκπτωτος ανάδοχος προσκόμισε σε αντικατάσταση των κρατήσεων που ανέλαβε κατά την πληρωμή των λογαριασμών του αρχικού έργου, σύμφωνα με το άρθρο 35 παρ. 9 του ν. 3669/2008.

Η Πράξη 446/2024 του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σχεδίου δανειακής σύμβασης, ύψους 129.416,80 ευρώ, μεταξύ της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων. Σκοπός της σύμβασης ήταν η χρηματοδότηση του «Συμπληρωματικού επενδυτικού σχεδίου» στο πλαίσιο του Προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η εν λόγω σύμβαση συνιστά νέα, αυτοτελή δανειακή σύμβαση. Δεδομένου ότι η αξία της υπολείπεται του κατώτατου ορίου των 300.000,00 ευρώ για την υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (σύμφωνα με τον ν. 4700/2020), το σχέδιο σύμβασης εισάγεται απαραδέκτως προς έλεγχο.

Μη νόμιμη, καθόσον η 1η Σ.Σ. του ως άνω έργου δεν υποβλήθηκε στον προβλεπόμενο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρά το ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της (420.168,07 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), αθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής σύμβασης (1.746.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το καθοριζόμενο όριο του 1.000.000,00 ευρώ

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα τα ανωτέρω, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου με τίτλο «ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ», αξίας 108.870,97 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), δηλαδή κατώτερης των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (3.410.931,11 ευρώ, χωρίς αναθεώρηση και Φ.Π.Α.), δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη 1), απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο για έλεγχο νομιμότητας.

H επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, η οποία υπογράφηκε στις 3.7.2006 (ημερομηνία προγενέστερη από την 3η Δεκεμβρίου 2007, από την οποία και ισχύει το νέο χρηματικό όριο για την υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο που θεσπίζει ο ν.3614/2007), έπρεπε να υποβληθεί στον ως άνω έλεγχο λόγω του νομικού καθεστώτος, από το οποίο διεπόταν η ολοκλήρωση της διαδικασίας σύναψής της, δεδομένου ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της (420.168,07 ευρώ), αθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της μη υποβληθείσας στον ως άνω έλεγχο αρχικής σύμβασης (1.746.000 ευρώ), ανέρχεται στο ποσό των 2.166.168,07 ευρώ, υπερβαίνει δηλαδή το τιθέμενο κατά το χρόνο της υπογραφής της, από τον ισχύοντα νόμο 3310/2005, όριο του 1.000.000 ευρώ.

Η Πράξη 215/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του Δήμου Κατερίνης για το έργο «Ασφαλτοστρώσεις υφιστάμενου οδικού δικτύου». Η σύμβαση, ύψους 376.921,68 ευρώ (χωρίς αναθεώρηση και Φ.Π.Α.), κρίνεται ότι πληροί τις προϋποθέσεις του ν.4412/2016. Οι συμπληρωματικές εργασίες, που αφορούν ασφαλτοστρώσεις σε οδούς που επηρεάστηκαν από επεμβάσεις δικτύων (οπτικών ινών, φυσικού αερίου, ΔΕΥΑΚ) μετά την αρχική μελέτη, κρίθηκαν αναγκαίες για την ολοκλήρωση και ασφάλεια του έργου. Το συνολικό άθροισμα των συμπληρωματικών εργασιών (49,91%) δεν ξεπερνά το 50% του αρχικού τιμήματος. Η υπογραφή της σύμβασης δεν κωλύεται, υπό τον όρο δέσμευσης πίστωσης και ορθών τεχνικών και οικονομικών επισημάνσεων.