Εκπόνηση μελετών:..ζητείται η ανάκληση της 15/2018 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατόπιν αυτών και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ. Β, το Τμήμα κρίνει ότι το ελεγχόμενο σχέδιο συμφωνίας – πλαισίου αποσκοπεί στην εκπόνηση μελετών (α. Οδοποιίας, β. Λιμενικών Έργων, γ. Υδραυλικών, δ. Τοπογραφικών, ε. Γεωτεχνικών και στ. Περιβαλλοντικών) ανόμοιων μεταξύ τους για διάφορα βασικά έργα υποδομής του αιτούντος Δήμου, κατά παράβαση των οριζόμενων στην παρ. 10 του άρθρου 39 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι, κατά την έννοια της διάταξης αυτής, οι ανατιθέμενες με συμφωνία – πλαίσιο μελέτες δεν απαιτείται μεν να ανήκουν οπωσδήποτε σε μία μόνο κατηγορία, ωστόσο αυτές πρέπει να εντάσσονται στο πλαίσιο εκτέλεσης είτε περισσότερων του ενός συγκεκριμένων όμοιων τεχνικά έργων, είτε περισσότερων τμημάτων του αυτού έργου, όχι όμως να αφορούν διάφορα έργα διακριτών μεταξύ τους αντικειμένων, όπως συμβαίνει εν προκειμένω (1. έργα οδοποιίας, 2. έργα αντιμετώπισης διάβρωσης ακτών, 3. έργα οριοθέτησης και διευθέτησης ρεμάτων). Περαιτέρω, η ανάθεση των ως άνω μελετών με σύναψη συμφωνίας - πλαισίου, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς για το σύνολο του συμβατικού αντικειμένου .., περιορίζει υπέρμετρα τον ανταγωνισμό, στο μέτρο που καθίσταται αφενός μεν αδύνατη η συμμετοχή μεμονωμένων μελετητών, αφετέρου δε υποχρεωτική η σύμπραξη μελετητών εγγεγραμμένων στις αντίστοιχες κατηγορίες. Εξάλλου, οι προβαλλόμενοι με την αίτηση ισχυρισμοί περί έλλειψης από τις υπηρεσίες του Δήμου τεχνικού προσωπικού κατάλληλου για την εκπόνηση μελετών συγκοινωνιακών, λιμενικών και υδραυλικών έργων, καθώς και κυκλοφοριακών, τοπογραφικών, γεωτεχνικών και περιβαλλοντικών μελετών, οι οποίες αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμφωνίας – πλαισίου, δεν ασκούν επιρροή εν προκειμένω, καθόσον δεν αίρουν την ως άνω διαπιστωθείσα πλημμέλεια.(..)πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση, καθώς και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση, και να μην ανακληθεί η προσβαλλομένη 15/2018 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Εκπόνηση μελετών:..Με τα δεδομένα αυτά, οι δαπάνες είναι νόμιμες, διότι η συμφωνία-πλαίσιο, σε εκτέλεση της οποίας συνάφθηκε η επίμαχη εκτελεστική σύμβαση, αφορά επιτρεπτά στην εκπόνηση, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, ενός συνόλου όμοιων σύνθετων μελετών για την εκτέλεση περισσότερων όμοιων έργων-δηλαδή, την ανάπλαση διάφορων ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων εντός των ορίων του Δήμου …Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν.

ΜΕΛΕΤΕΣ:(..)Επειδή, ο ν. 3316/2005, που ρυθμίζει την ανάθεση και εκτέλεση «δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών» (Α΄42) ορίζει, στο άρθρο 2 παρ. 2 ότι «Οι μελέτες, ανάλογα με το αντικείμενό τους, διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες: (1) (8) Στατικές μελέτες (μελέτες φερουσών κατασκευών κτιρίων και μεγάλων ή ειδικών τεχνικών έργων) (3) (13) Μελέτες υδραυλικών έργων (εγγειοβελτιωτικών έργων, φραγμάτων, υδρεύσεων, αποχετεύσεων) και διαχείρισης υδατικών πόρων. (14)». Η παράγραφος 3 του ίδιου άρθρου 2 προβλέπει ότι το αντικείμενο κάθε κατηγορίας μελετών και η αντιστοιχία του με το γνωστικό αντικείμενο των μελετών, που δικαιούνται να εγγραφούν ανά κατηγορία στο Μητρώο Μελετητών, προσδιορίζεται με υπουργική απόφαση. Τέτοια κανονιστική απόφαση δεν έχει ακόμη εκδοθεί. Εξ άλλου, και οι προϊσχύσασες διατάξεις (άρθρον μόνον του π.δ. 541/1978, Α.116) διέκριναν τις μελέτες σε 26 κατηγορίες, «αναλόγως του κυρίου αντικειμένου αυτών», χωρίς, όμως, να προσδιορίζουν ειδικότερα το αντικείμενο κάθε κατηγορίας μελέτης. Περαιτέρω, το άρθρο 4 παρ. 7 του ίδιου νόμου (3316/2005) ορίζει ότι με υπουργική απόφαση «εγκρίνεται, με βάση τις ισχύουσες εκάστοτε τεχνικές προδιαγραφές, κανονισμός προεκτιμώμενων αμοιβών μελετών» και ότι «η εφαρμογή τιμών του κανονισμού για τον καθορισμό της προεκτιμώμενης αξίας των συμβάσεων είναι υποχρεωτική για τις αναθέτουσες αρχές». Με βάση την ως άνω εξουσιοδοτική διάταξη, εκδόθηκε η απόφαση ΔΜΕΟ/α/0/1257/2005 του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (Β΄ 1162), με την οποία εγκρίθηκε Κανονισμός Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών (Κ.). Στο κεφάλαιο Ε΄του Κανονισμού αυτού, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση ΔΜΕΟ/α/ο/2361/2006 του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (Β΄58) προβλέπεται σχετικά με τις μελέτες ύδρευσης (αρθ.ΥΔΡ 5Α) «5.4 Μελέτη δεξαμενής ύδρευσης από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η ενιαία τιμή προεκτιμώμενης αμοιβής για την εκπόνηση μελέτης δεξαμενής ύδρευσης από οπλισμένο σκυρόδεμα υπολογίζεται συναρτήσει του όγκου της δεξαμενής5.5 Μελέτη έργων αντλιοστασίου ύδρευσης. Η ενιαία τιμή προεκτιμώμενης αμοιβής (Α) για την εκπόνηση μελέτης αντλιοστασίου ύδρευσης, η οποία περιλαμβάνει πλήρη υδραυλικό σχεδιασμό και διαστασιολόγηση υγρών και ξηρών θαλάμων, καθορισμό διαστάσεων και σταθμών λειτουργίας, καθώς και μελέτη ανωδομής, στην οποία θα υπάρχουν οι απαραίτητες προβλέψεις για την ορθή εγκατάσταση του πάσης φύσεως ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, χωρίς όμως να περιλαμβάνεται η ηλεκτρομηχανολογική μελέτη του πάσης φύσεως Η/Μ εξοπλισμού που εγκαθίσταται, υπολογίζεται συναρτήσει της επιφάνειας κάλυψης του αντλιοστασίου.. Σε περίπτωση που απαιτούνται ειδικές θεμελιώσεις, η αμοιβή προσαυξάνεται κατά 30%».

Μητρώα Μελετητών, ανάθεση και εκπόνηση μελετών και παροχή συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις.Καταργήθηκε με τον ν.3316/2005

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΑΛΕΞΙΣΦΑΙΡΩΝ ΓΙΛΕΚΩΝ:..συνάγεται ότι ο ελεγχόμενος διαγωνισμός αφορά στη σύναψη συμφωνίας πλαίσιο με περισσότερους οικονομικούς φορείς και συγκεκριμένα με τους τρείς (εφόσον προσέλθει επαρκής αριθμός ενδιαφερομένων) προμηθευτές, που θα υποβάλλουν τις πλέον συμφέρουσες από οικονομική άποψη, αποκλειστικά βάσει τιμής, οικονομική προσφορά. Επιπλέον, οι εκτελεστικές συμβάσεις θα ανατεθούν κατόπιν προκήρυξης νέου διαγωνισμού μεταξύ των οικονομικών φορέων που είναι συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας – πλαίσιο.   Η αναφορά στην παράγραφο 1 της διακήρυξης ότι ο διαγωνισμός αφορά σε «συμφωνία – πλαίσιο της παρ. 4 του άρθρου 39 του ν. 4412/2016», παραπέμποντας στις διατάξεις για τις συμφωνίες πλαίσιο με έναν μόνο οικονομικό φορέα, είναι μεμονωμένη και δεν βρίσκει έρεισμα σε άλλους όρους της διακήρυξης, εκ τούτου δε συνάγεται ότι έχει τεθεί από προφανή παραδρομή.  Δεδομένου δε ότι ο όρος αυτός, ως εκ της μεμονωμένης διατύπωσής του και της αντίθεσής του προς τις αναλυτικώς και σαφώς περιγραφόμενες διαδικασίες ανάθεσης των εκτελεστικών συμβάσεων που περιγράφονται στους λοιπούς όρους της διακήρυξης (στους οποίους ρητώς παραπέμπουν οι δημοσιευμένες στον τύπο προκηρύξεις), δεν δημιούργησε ασάφεια ή σύγχυση στους υποψήφιους προμηθευτές, η δε εσφαλμένη αυτή αναφορά δεν συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια του ελεγχόμενου διαγωνισμού ούτε δεσμεύει την αναθέτουσα αρχή. Επισημαίνεται εντούτοις ότι τα υποβληθέντα σχέδια συμφωνίας – πλαίσιο φέρονται να συνάπτονται χωριστά με κάθε προμηθευτή.  Επιπλέον, σε αυτά αναγράφεται το καταβλητέο τίμημα για τη συνολική ποσότητα των ειδών (άρθρο 3), ενώ δεν αναφέρεται σαφώς ότι για την ανάθεση των εκτελεστικών συμβάσεων θα διενεργηθεί νέος διαγωνισμός, μεταξύ των δύο αναδειχθέντων προμηθευτών, προκαλώντας έτσι την εσφαλμένη εντύπωση ότι έκαστη σύμβαση αφορά στην προμήθεια του συνόλου των ζητούμενων ειδών από κάθε αντισυμβαλλόμενο χωριστά. Ως εκ τούτου, και ενόψει της αμφισβήτησης που προέκυψε, το Τμήμα κρίνει ότι τα υποβληθέντα σχέδια συμφωνιών – πλαίσιο, πρέπει να διορθωθούν, κατά τρόπον ώστε να αποσαφηνίζονται οι όροι ανάθεσης, αντίγραφα δε αυτών να αποσταλούν στο αρχείο της Γραμματείας του Δικαστηρίου. 

Παροχή υπηρεσιών ανακατασκευής οχημάτων και συντήρησης – επισκευής οχημάτων:..Με τα δεδομένα αυτά, και λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, οι εκτελεστικές συμβάσεις των συμφωνιών – πλαίσιο υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο μόνον εφόσον υπερβαίνουν τα οριζόμενα στο νόμο όρια, το Τμήμα κρίνει ότι ο προβαλλόμενος λόγος ανάκλησης είναι βάσιμος και ότι στην προκειμένη περίπτωση το Κλιμάκιο αναρμοδίως ήλεγξε τις υποβληθείσες συμβάσεις μεταξύ του Δήμου ... και της αιτούσας εταιρείας. Εντούτοις, η συσταλτική ερμηνεία που επιχειρεί η αιτούσα, κατά την οποία οι εκτελεστικές συμβάσεις δεν πρέπει να ελέγχονται, ακόμη και αν η δαπάνη τους υπερβαίνει τα όρια υπαγωγής, όταν η υποκείμενη συμφωνία – πλαίσιο συνάπτεται με έναν μόνο αντισυμβαλλόμενο και σε αυτήν καθορίζονται όλοι οι αναγκαίοι όροι, πρέπει αν απορριφθεί ως εσφαλμένη, αφού αντίκειται στη σαφή και αδιάστικτη διατύπωση του νόμου. ..Ανακαλεί την 48/2018 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου​

ΜΕΛΕΤΕΣ:Ζητείται η αναθεώρηση της 1979/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με την προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος απορρίφθηκε η από 5.8.2020 προσφυγή της προσφεύγουσας Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης Δήμου … (εφεξής …) για ανάκληση της 294/2020 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την τελευταία αυτή πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας - πλαίσιο μεταξύ της … και της ένωσης εταιρειών «… ΑΕ – …ΑΕ – …», για την «Εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων ΕΕΛ & έργων υποδομών αποχέτευσης στο Νησί της …» προεκτιμώμενης αξίας 1.300.000,00 (χωρίς ΦΠΑ).(....)Περαιτέρω, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι σκοπός της κανονιστικώς δρώσας Διοίκησης κατά τη θέσπιση του επίμαχου όρου ήταν η πλήρης ασφαλιστική κάλυψη της υπό ανάθεση μελέτης με όριο αποζημίωσης ανά απαίτηση μεγαλύτερο από 1.000.000,00 ευρώ, το δε εν λόγω όριο έχει διαμορφωθεί σε εύλογο ύψος, δεδομένου ότι είναι ανάλογο με τη συνολική προεκτιμώμενη αξία της σύνθετης μελέτης, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη. Ο θεμιτός όμως ως άνω σκοπός θα ματαιωνόταν αν ο συμμετέχων στην ένωση μελετητής ήταν ασφαλισμένος για μικρότερο ποσό, αφού η ασφαλιστική εταιρεία θα αποζημίωνε τους δικαιούχους μόνο κατά το μικρότερο αυτό ποσό, παρά το ότι οι ζημίες που θα μπορούσαν δυνητικά να επέλθουν από την πλημμελή εκπόνηση οποιασδήποτε από τις επιμέρους μελέτες είναι πολύ μεγαλύτερες της επιμέρους προεκτιμώμενης αμοιβής τους, εν όψει της αλληλεπίδρασης των συμπερασμάτων τους κατά τα ανωτέρω. Εξ άλλου, η καταβολή ασφαλίστρου ύψους 2.000,00 έως 2.750,00 ευρώ ανά κατηγορία μελέτης, όπως προκύπτει από την υποβληθείσα από την προσφεύγουσα ενδεικτική προσφορά ασφαλιστικής εταιρείας, κρίνεται ως μία εύλογη επιβάρυνση για τους συμμετέχοντες στη διαδικασία μελετητές, εν όψει αφενός της προεκτιμώμενης αμοιβής των υπό ανάθεση μελετών, η οποία είναι πολλαπλάσια του εν λόγω ασφαλίστρου, και αφετέρου της σημασίας των εν λόγω μελετών για την προστασία του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, η οποία επιτρέπει την θέσπιση αυστηρότερων όρων για τη διάγνωση της αξιοπιστίας και της φερεγγυότητας των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων. Αναθεωρεί τη 1979/2020 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Ανακαλεί τη 294/2020 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμφωνίας - πλαίσιο μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης – Αποχέτευσης Δήμου … και της ένωσης εταιρειών«… ΑΕ – …ΑΕ – …» με αντικείμενο την «Εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων ΕΕΛ & έργων υποδομών αποχέτευσης στο Νησί της …»

Με τη διάταξη αυτή εισήχθησαν τρεις παρεκκλίσεις από το ισχύον γενικό νομικό πλαίσιο περί ανάθεσης μελετών: 1) H δυνατότητα απευθείας ανάθεσης της εκπόνησης μελέτης, 2) η επιλογή μελετητή χωρίς δεσμεύσεις από τις τάξεις των πτυχίων και 3) η αποδέσμευση από την εφαρμογή του κώδικα αμοιβών μηχανικών (π.δ/γμα 696/1974), δεδομένου ότι η προεκτιμηθείσα είναι και η οριστική αμοιβή του μελετητή, η οποία δεν εξαρτάται από τις ποσότητες εργασιών που προκύπτουν από τον προϋπολογισμό του έργου. Σκοπός της ως άνω διάταξης είναι η διευκόλυνση των περιοριστικά αναφερόμενων σε αυτή φορέων, μεταξύ των οποίων και οι δήμοι, στην ανάθεση και εκπόνηση μελετών με πολύ μικρό οικονομικό αντικείμενο, λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης φύσης των μελετών των εν λόγω φορέων και της αδυναμίας των τεχνικών τους υπηρεσιών να εφαρμόσουν τις πολύπλοκες και χρονοβόρες γενικές διατάξεις, οι οποίες ρυθμίζουν τις σχετικές διαδικασίες. Περαιτέρω, στις περιπτώσεις ενιαίας μελέτης ενός έργου που συντίθεται από πλείονες αυτοτελείς μελέτες, οι οποίες ανήκουν σε περισσότερες της μιας κατηγορίες μελετών, ο υπολογισμός του ποσοστού του 30% της προεκτιμώμενης αμοιβής θα πρέπει να γίνεται επί των ορίων κάθε επιμέρους κατηγορίας μελέτης και όχι αθροιστικά επί του συνόλου της αμοιβής της σύνθετης μελέτης, καθώς η τελευταία λύση θα καταστρατηγούσε την εκ του π.δ. 798/1978 διαφοροποίηση των ορίων αμοιβής κατά τάξη πτυχίου σε κάθε προβλεπόμενη κατηγορία μελέτης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η ανάκληση της 13/2022 Πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα …, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο μεταξύ του Δήμου … και του οικονομικού φορέα με την επωνυμία «…», που αφορά στην εκτέλεση του έργου με τίτλο «Συντήρηση οδικού δικτύου Δήμου …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.000.000,00 € με ΦΠΑ 24%(....)Δοθέντος δε ότι η σχετική με το επίμαχο έργο δαπάνη επρόκειτο να βαρύνει αποκλειστικά και μόνον τα επόμενα του έτους 2021 οικονομικά έτη (2022 και 2023), δεν χρειαζόταν ...να εκδοθεί απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το έτος 2021, αρκούσε δε η εκδοθείσα ... απόφαση ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης.(....)Τούτο δε διότι, δοθέντος ότι η συμφωνία - πλαίσιο δεν συνιστά από μόνη της νομικά δεσμευτική σύμβαση και δεν γεννά δημοσιονομική υποχρέωση έναντι του αναδόχου, η οποία γεννάται μόνο από τις επιμέρους εκτελεστικές συμβάσεις που θα συναφθούν με βάση αυτή και, ως εκ τούτου συνιστά επαρκή διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης η δέσμευση της οικείας πίστωσης πριν από την υπογραφή των εκτελεστικών συμβάσεων (...), στην προκειμένη περίπτωση αφενός μεν είχε προηγηθεί η απόφαση ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης, αφετέρου δε η ... απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το οικονομικό έτος 2022 εκδόθηκε σε χρόνο που προηγείται της υπογραφής της ελεγχόμενης συμφωνίας - πλαίσιο, πολλώ δε μάλλον της υπογραφής με τον ανάδοχο των επιμέρους εκτελεστικών συμβάσεων.Ανακαλεί την 13/2022 Πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα ….

Πειθαρχικός έλεγχος μελετητών, γραφείων μελετών και των στελεχών τους.