Από τις ως άνω διατάξεις (π.δ.60/2007)προκύπτει ότι σε επίπεδο κοινοτικού δικαίου, αναγνωρίζεται η προβλεπόμενη από τη διακήρυξη, δυνατότητα παρατάσεως της αρχικής συμβάσεως με μονομερή πράξη της αναθέτουσας αρχής και η αξία της συνυπολογίζεται στην αξία της αρχικής συμβάσεως προκειμένου να εφαρμοσθεί η κοινοτική νομοθεσία. Ωστόσο, η διακήρυξη δεν μπορεί να περιέχει όρους αντίθετους με άλλους κανόνες δικαίου ή με γενικές αρχές όπως αυτή του ανταγωνισμού και της διαφάνειας στην ανάληψη και εκτέλεση των δημοσίων υπηρεσιών. Κριτήρια, προκειμένου να θεωρηθεί νόμιμος ο όρος περί παρατάσεως της συμβάσεως είναι: α) να αναφέρεται σε υπηρεσίες ίδιες με αυτές της αρχικής συμβάσεως, των οποίων η παροχή γίνεται υπό τους ίδιους ακριβώς με της αρχικής συμβάσεως, όρους -συμπεριλαμβανομένου του τιμήματος, χωρίς δυνατότητα προσαυξήσεων- και β) η διάρκειά της να μην εκτείνεται σε τέτοιο βαθμό ώστε, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου ισχύος της αρχικής συμβάσεως, αλλά και του είδους των εκάστοτε παρεχομένων υπηρεσιών, να οδηγεί σε καταστρατήγηση της δυνατότητας διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού και ανάπτυξης ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων του οικείου κλάδου παροχής υπηρεσιών. Προκειμένου δε περί βραχύβιων συμβάσεων μονοετούς ή διετούς διάρκειας, η παράταση δεν δύναται να υπερβαίνει το χρονικό όριο ισχύος των αρχικών συμβάσεων (Πράξεις IV Τμήματος 15/2008, 1/2008, 162/2007). Σε κάθε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η χρηματική αποτίμηση του δικαιώματος παρατάσεως προσβάλλεται ο ανταγωνισμός (ανεξαρτήτως του αν τηρήθηκαν οι διατυπώσεις δημοσιότητας της οικείας διακηρύξεως) αφενός διότι η χρηματική αποτίμηση προβλέπεται ρητά στις διατάξεις του άρθρου 8 παρ.1 του Π.Δ/τος 60/2007 και συνυπολογίζεται για την εξεύρεση της προϋπολογιστέας δαπάνης, αφετέρου διότι η εκδήλωση ενδιαφέροντος σε συγκεκριμένο διεθνή διαγωνισμό επηρεάζεται τόσο από τη διάρκεια της συμβάσεως όσο και από το ύψος του τιμήματος. Η παράταση δημιουργεί δαπάνη πέραν του αρχικού προϋπολογισμού και πρέπει να συνυπολογίζεται για την υπαγωγή της συμβάσεως στους κανόνες του κοινοτικού δικαίου (Πράξη IV Τμήματος 162/2007). Η μη τήρηση ορισμένων κριτηρίων (όπως ο σαφής προσδιορισμός του χρόνου της παρατάσεως και του τιμήματος) καθιστά μη νόμιμο τον οικείο όρο διότι κατ’ ουσίαν δίνει τη δυνατότητα στην αναθέτουσα αρχή να αναθέσει απευθείας τις υπηρεσίες στην αρχική ανάδοχο.

ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑ (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας Πράξεως, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι : Α) Η αποστολή σχεδίου διακηρύξεως από τον Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προς την Περιφέρεια .., συνιστά έκφραση απλής γνώμης σχετικά με τη νομιμότητα των όρων που περιέχονται σε αυτήν και ουδόλως καθίσταται υποχρεωτική για την αναθέτουσα αρχή...Β)  ...Κατά συνέπεια ο ως άνω όρος της διακηρύξεως, τεθείς προς το σκοπό αποφυγής της συνυπάρξεως στο ίδιο πρόσωπο ή σε συγγενείς α΄ βαθμού των ιδιοτήτων του ελεγχομένου και του ελέγχοντος τείνει, στην ομαλή και απρόσκοπτη εκτέλεση της συμβάσεως και είναι νόμιμος.Γ) Ο όρος της διακηρύξεως, σύμφωνα με τον οποίο ο ελκυστήρας που θα δηλώσει κάθε υποψήφιος εργολάβος για μία τοπική κοινότητα δεν πρέπει, επί ποινή αποκλεισμού, να δηλωθεί από τον ίδιο ή έτερο υποψήφιο σε μία άλλη τοπική κοινότητα διασφαλίζει την αποτελεσματική εκτέλεση του αντικειμένου της συμβάσεως, ...Ως εκ τούτου και αυτός ο όρος της διακηρύξεως παρίσταται νόμιμος, καθόσον δεν περιορίζει δυσανάλογα τη δυνατότητα συμμετοχής στο διαγωνισμό. Δ) Ως προς τους λοιπούς όρους της διακηρύξεως, οι οποίοι ούτως ή άλλως κρίθηκε ότι δεν είναι διακωλυτικοί της υπογραφής των σχεδίων συμβάσεως, το Τμήμα κρίνει ότι : α) ο όρος του άρθρου 10, σύμφωνα με τον οποίο η αναθέτουσα αρχή διατηρεί δικαίωμα αυξήσεως ή μειώσεως του αριθμού των ψεκασμών στην περίπτωση που απαιτείται, είναι νόμιμος, καθόσον δικαιολογείται από το αντικείμενο της συμβάσεως, το οποίο προσδιορίζεται από επιστημονικές μετρήσεις σχετικά με το όγκο των διακοπληθυσμών και τις υπάρχουσες κατά τη διενέργεια των ψεκασμών κλιματολογικές συνθήκες, ..., β) ο όρος .., σύμφωνα με τον οποίο η σύμβαση δύναται να τροποποιηθεί με κοινή συμφωνία των συμβαλλομένων είναι νόμιμος, στο μέτρο, που όπως έγινε δεκτό ανωτέρω, η αναθέτουσα αρχή, δύναται, ως εκ του αντικειμένου των συμβάσεων, να αυξήσει ή να μειώσει τον αριθμό των ψεκασμών, γ) ο όρος του άρθρου 25, σύμφωνα με τον οποίο απαγορεύεται με ποινή έκπτωσης η εκχώρηση από τον εργολάβο μέρους ή του συνόλου του κατακυρωθέντος έργου από τον ανάδοχο, χωρίς ειδική άδεια της υπηρεσίας και υπογραφή σχετικής πράξης, είναι μη νόμιμος κατά το μέρος που επιτρέπει, με συμφωνία των μερών, την υποκατάσταση των αναδόχων κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, διότι τοιαύτη δυνατότητα δεν προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία ..ε) Ο όρος της παραγράφου 2 του Κεφαλαίου Ι του Παραρτήματος Α της διακηρύξεως καθώς του άρθρου 5 παρ.6 των οικείων σχεδίων συμβάσεως, σύμφωνα με τον οποίο οι ψεκασμοί θα διενεργηθούν κατά τη χρονική περίοδο από 1.6.2014 έως 15.11.2014 είναι μη νόμιμος στο μέτρο που επιτρέπει την έναρξη παροχής των υπηρεσιών πριν από την υπογραφή της οικείας συμβάσεως....Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων...(Ανακαλεί την 168/2014 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου) 

Η δυνατότητα, την οποία προβλέπει η οδηγία 71/305, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, στο άρθρο 9, στοιχείο δ', της αρχικής μορφής της και κατόπιν στο άρθρο 5, παράγραφος 3, στοιχείο γ', της μορφής που έλαβε μετά την τροποποίησή της από την οδηγία 89/440, να παρακάμπτεται η διαδικασία δημοπρατήσεως προκειμένου να γίνει προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, εξαρτάται από τη συνδρομή πολλών σωρευτικών προϋποθέσεων, μεταξύ των οποίων η ύπαρξη απροβλέπτου γεγονότος. Αν μια από τις προϋποθέσεις αυτές δεν πληρούται, η προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση δεν δικαιολογείται. Δεν συνιστά απρόβλεπτο γεγονός το ότι ένας φορέας κράτους μέλους, ο οποίος πρέπει να δώσει, στο πλαίσιο της προβλεπομένης από την εθνική νομοθεσία διαδικασίας εγκρίσεως των σχεδίων δημοσίων έργων, τη συγκατάθεσή του για συγκεκριμένο σχέδιο, προβάλλει, πριν από την προς τούτο προβλεπομένη οριακή ημερομηνία, αντιρρήσεις για λόγους που δικαιούται να επικαλεστεί. Παραβαίνει επομένως τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει της οδηγίας το κράτος μέλος του οποίου οι αρμόδιες αρχές, μετά τη μη σύναψη συμβάσεως δημοσίων έργων κατά την ανοικτή διαδικασία λόγω της καθυστερήσεως που προκάλεσε η άρνηση ενός φορέα να δώσει την έγκρισή του για τα αρχικώς προβλεπόμενα σχέδια έργων, αναθέτουν τμήμα της συμβάσεως ακολουθώντας τη διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως διαγωνισμού.

Αν είναι επιβεβλημένη για τη Διοίκηση η επιστροφή σε ανώνυμη εταιρεία της κατατεθείσας, στο πλαίσιο παρατάσεως συμβάσεως μισθώσεως λατομείου, εγγυητικής επιστολής για την τήρηση των όρων της συμβάσεως μισθώσεως, δεδομένου ότι η παράταση της μισθώσεως θεωρείται άκυρη σύμφωνα με γνωμοδότηση του ΝΣΚ που έχει γίνει αποδεκτή.(...)Θα πρέπει να επιστραφεί η εγγυητική επιστολή καλής εκτελέσεως της συμβάσεως, που είχε κατατεθεί από την ως άνω εταιρεία στο πλαίσιο της διαδικασίας παρατάσεως της μισθώσεως δημοσίου λατομείου αδρανών υλικών, η οποία δεν ολοκληρώθηκε λόγω της μη υπογραφής της σχετικής συμβολαιογραφικής πράξεως, που είχε ως συνέπεια τη λήξη της μισθώσεως σε χρόνο πριν από την έκδοση της εγγυητικής αυτής επιστολής (ομόφωνα).

Αντικατάσταση υποκατασκευαστή κατά τους όρους της συμβάσεως προμήθειας.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η προβλεπόμενη στη σύμβαση προμήθειας δυνατότητα αντικαταστάσεως υποκατασκευαστή επιτρέπεται, προκειμένου να διασφαλισθεί η απρόσκοπτη εκτέλεση της συμβάσεως και χωρίς αύξηση στο κόστος, προς εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του συγκεκριμένου άρθρου της συμβάσεως, που προβλέπει την ανωτέρω δυνατότητα.

Παράταση προθεσμίας εκτέλεσης έργου.(….) Μπορεί να παραταθεί η προθεσμία και όταν η καθυστέρηση οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα του αναδόχου, οπότε και εγκρίνεται χωρίς αναθεώρηση για το σύνολο ή μέρος των υπολειπομένων εργασιών. Η υπέρβαση της προβλεπομένης από την οικεία σύμβαση προθεσμίας, εκ μέρους της αιτούσης, αρκούσε για την επιβολή της ποινικής ρήτρας (πρβλ. ΣτΕ 2798/1998), χωρίς να απαιτείται η συνδρομή άλλων προϋποθέσεων, όπως η σύνταξη πίνακα διαχωρισμού εργασιών, η οποία, πάντως, αναφέρεται σε άλλο στάδιο εκτελέσεως της συμβάσεως και δη στην διαδικασία χορηγήσεως παρατάσεως της προθεσμίας εκτελέσεως αυτής χωρίς αναθεώρηση (βλ. και ΣτΕ 3114/2011). (…) το ποσό της αναθεώρησης ύψους 14.077.043 δρχ., που συνυπολογίστηκε προκειμένου να εξευρεθεί η μέση ημερήσια αξία του έργου και, εν συνεχεία, το ύψος της ποινικής ρήτρας, αντιστοιχεί στην κατ’ άρθρ. 10 παρ. 1 του ν. 1418/1984 προβλεπόμενη τριμηνιαία αναθεώρηση, η οποία αποτελεί μέρος του εργολαβικού ανταλλάγματος, και όχι σε αυτήν που τυχόν χώρησε συνεπεία χορηγήσεως παρατάσεως της προθεσμίας εκτελέσεως της συμβάσεως και η οποία ρητώς εξαιρείται από τον συνυπολογισμό των σχετικών ποσών, βάσει του άρθρ. 36 παρ. 9 εδ. β΄, προκειμένου να υπολογιστεί το ύψος της ποινικής ρήτρας. Εξάλλου, καθό μέρος με τον λόγο αυτό, προβάλλεται ότι ομοίως δεν έπρεπε να συνυπολογιστεί ο Φ.Π.Α., πρέπει να γίνει δεκτός, δεδομένου ότι ο φόρος αυτός επιρρίπτεται στον αντισυμβαλλόμενο, δηλαδή, εν προκειμένω, τον Δήμο και, συνεπώς, δεν επιβαρύνει το κόστος του έργου (βλ. ΣτΕ 205/2008 7μελής).

Μερικά δεκτή η αναίρεση (αναιρεί εν μέρει την αριθμ. 73/2008 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Χανίων).

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την διαφωνούσα Αναπληρώτρια Επίτροπο με τον σχετικό λόγο διαφωνίας, η από 1.7.2016 σύμβαση που συνήφθη μεταξύ του Νοσοκομείου και της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας, δεν συνιστά νόμιμη παράταση της αρχικής, από 1.7.2014, συμβάσεως μεταξύ των ιδίων μερών. Τούτο διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, για να είναι νόμιμη η παράταση της ισχύος συμβάσεως που συνάπτεται κατόπιν διενέργειας διαγωνιστικής διαδικασίας, αφενός μεν, πρέπει η δυνατότητα αυτή να προβλέπεται ρητώς τόσο στην οικεία διακήρυξη - και τη δημοσιευθείσα περίληψη αυτής - όσο και στη σχετική σύμβαση, αφετέρου, δε, πρέπει να προσδιορίζεται ρητώς το χρονικό διάστημα της παρατάσεως και η προϋπολογισθείσα δαπάνη της, καθώς και οι ειδικότεροι όροι που θα διέπουν τη συμβατική σχέση μεταξύ των μερών. Στην προκειμένη, όμως, περίπτωση, ναι μεν στο άρθρο 6 της από 1.7.2014 συμβάσεως προβλέπεται η δυνατότητα παρατάσεως αυτής κατόπιν συμφωνίας των μερών, πλην όμως όλως αορίστως, χωρίς ειδικότερο προσδιορισμό των ανωτέρω στοιχείων, με συνέπεια ο όρος αυτός να μην μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών, απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του Νοσοκομείου. Τα ανωτέρω, άλλωστε, ισχύουν ανεξαρτήτως των προβλέψεων των άρθρων 24 παρ. 4 και 38 παρ. 2 και 3 του π.δ. 118/2007, σχετικώς με τη δυνατότητα τροποποιήσεως συμβατικών όρων, κατόπιν συμφωνίας των μερών και ύστερα από γνωμοδότηση της οικείας επιτροπής αξιολογήσεως των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, καθόσον η παράταση του χρόνου ισχύος ήδη συναφθείσας συμβάσεως τελεί υπό τις ανωτέρω αναφερόμενες ειδικές προϋποθέσεις, οι οποίες δεν ισχύουν εν προκειμένω(…)Περαιτέρω, αβασίμως προβάλλεται από το Νοσοκομείο ότι, σε κάθε περίπτωση, η από 1.7.2016 σύμβαση είναι νόμιμη ως συμπληρωματική της αρχικής που συνήφθη την 1.7.2014. Τούτο δε, προεχόντως διότι δεν νοείται σύναψη συμπληρωματικής συμβάσεως μετά την ολοκλήρωση του αντικειμένου της αρχικής τοιαύτης και την απόσβεση της ενοχής, αφού κατά τον χρόνο αυτόν ο συμβατικός δεσμός μεταξύ των μερών δεν είναι πλέον ενεργός (πρβλ. Ελ. Συν. Τμ. Μειζ. Επταμ. Συνθ. 3063, 3062/2011, VI Tμ. 2792, 2443/2012, 2209, 2199/2011, Ζ΄ Κλιμ. 114/2016, 423/2012, Ε΄ Κλιμ. 405/2014). Περαιτέρω, η επίμαχη δαπάνη δεν δύναται να θεωρηθεί νόμιμη, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 37 του ν. 4238/2014, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο έκτο του νόμου 4432/2016, καθόσον δεν αποδείχθηκε από τον ελεγχόμενο φορέα η συνδρομή των προϋποθέσεων εφαρμογής της, σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στην σκ. IV. Ειδικότερα, το Νοσοκομείο δεν προβάλλει με ειδικούς και συγκεκριμένους ισχυρισμούς, συνοδευόμενους από σχετικά αποδεικτικά στοιχεία ότι η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως οφείλεται σε συγκεκριμένες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των διαδικασιών κεντρικού προγραμματισμού των υπηρεσιών της Ε.Π.Υ., λόγω των οποίων δεν μπόρεσε να δρομολογηθεί εγκαίρως η διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας (π.χ. καθυστερήσεις στη σύνταξη ενιαίων τεχνικών προδιαγραφών, κοινού προϋπολογισμού κλπ), ούτε, επίσης, προβάλλει ότι υπήρξαν καθυστερήσεις κατά την εξέλιξη της διαγωνιστικής διαδικασίας που διενεργούσε το ίδιο με βάση την Β/14010/10.6.2014 διακήρυξη, λόγω της ασκήσεως ενδίκων μέσων εκ μέρους των διαγωνιζομένων. Σε κάθε, δε, περίπτωση, δεν αποδεικνύεται ούτε η συνδρομή της δεύτερης προϋποθέσεως της ως άνω νομιμοποιητικής διατάξεως, ήτοι η παροχή των επίμαχων υπηρεσιών σε τιμές ίδιες ή κατώτερες με αυτές του Παρατηρητηρίου Τιμών της Ε.Π.Υ.. Τέλος, απορριπτέος τυγχάνει και ο ισχυρισμός του Νοσοκομείου περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων του ως προς τη νομιμότητα της διαδικασίας αναθέσεως που ακολουθήθηκε, καθώς οι διατάξεις που διέπουν την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών είναι γενικής εφαρμογής, σαφείς ως προς την έννοιά τους και ισχύουν από μακρού χρόνου, είναι δε πάγια η νομολογία του Δικαστηρίου σχετικώς με τις προϋποθέσεις νομιμότητας των εν λόγω διαδικασιών. Συνεπώς, τυχόν πλάνη των αρμοδίων οργάνων του Νοσοκομείου σχετικώς με τη νομιμότητα της διαδικασίας αναθέσεως που ακολουθήθηκε δεν κρίνεται συγγνωστή.

Ένοπλες Δυνάμεις. Τροποποίηση συμβάσεως προμηθείας.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Είναι νόμιμη η τροποποίηση σύμβασης προμηθείας αρμάτων μάχης, προκειμένου να περιληφθεί σ’ αυτή όρος περί επιβαρύνσεως του αγοραστή με Φ.Π.Α.

Παράταση σύμβασης ταχυδρομικων υπηρεσιών.(..)ζητείται η ανάκληση της 114/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την ως άνω πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Ελληνικού Δημοσίου και της ανώνυμης εταιρείας «...», για την τροποποίηση και παράταση επί εξάμηνο, ήτοι από 1.7.2013 έως και 31.12.2013, της από 21.12.2007 σύμβασης για την παροχή υπηρεσιών διακίνησης αλληλογραφίας ..,(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η σύναψη της ως άνω νέας τροποποιητικής σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας «...» πράγματι δεν προβλέπεται πλέον, μετά την από 25.1.2013 τροποποίηση της αρχικής, από 21.12.2007, σύμβασης, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου. Πλην όμως, το Δικαστήριο συνεκτιμώντας ότι: 1) Το συνολικό διάστημα των προβλεφθεισών παρατάσεων, συμπεριλαμβανομένης της ανωτέρω κριθείσας ως μη νόμιμης εξάμηνης παράτασης, ήτοι από 1.7.2013 έως 31.12.2013, δεν υπερβαίνει το χρόνο ισχύος της αρχικής σύμβασης, .. 2) Όπως προκύπτει από τα προσκομιζόμενα ενώπιον του Τμήματος στοιχεία, οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη την 520/15.10.2012 γνωμοδότηση του Α΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία, προκειμένου να συνεχιστεί απρόσκοπτα η διακίνηση της αλληλογραφίας του Δημοσίου μετά την απελευθέρωση της ταχυδρομικής αγοράς από 1.1.2013, δεν είναι πλέον επιτρεπτή άλλη παράταση της σύμβασης, αλλά πρέπει να διεξαχθεί δημόσιος διεθνής διαγωνισμός για το έργο της παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών, προέβησαν σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες, ήδη από τις αρχές του έτους 2013, προκειμένου να προκηρυχθούν και να ολοκληρωθούν εγκαίρως οι σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες..(..) κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του αιτούντος από συγγνωστή νομική πλάνη και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κρίσιμων διατάξεων υπέλαβαν ότι μπορούσαν να προβούν στην κατάρτιση και υπογραφή τροποποιητικής σύμβασης για την εκ νέου παράταση ισχύος της.Συγγνωστή νομική πλάνη- Ανακαλεί την  114/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ- Ασφαλτοστρώσεις δρόμων:. Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής συμβάσεως, όπως οι προϋποθέσεις αυτές παρατίθενται αναλυτικώς στην σκέψη V της παρούσας. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1οΑ.Π.Ε. της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής συμβάσεως, η αναθέτουσα αρχή περιορίζεται στην συμπερασματική διαπίστωση ότι εν προκειμένω συντρέχουν οι προϋποθέσεις συνάψεως συμπληρωματικής συμβάσεως, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 57 του ν. 3669/2008, χωρίς ωστόσο να αναφέρει ποιες είναι οι εργασίες που θα εκτελεσθούν στο πλαίσιο της εν λόγω συμβάσεως, εάν οι εργασίες αυτές περιλαμβάνονται κατ’ είδος στην αρχική σύμβαση, εάν παρουσιάζουν συνάφεια με το αντικείμενο αυτής, καθώς επίσης και για ποιους λόγους κατέστησαν αναγκαίες για την εκτέλεση του αντικειμένου της αρχικής συμβάσεως. Συναφώς προς τα ανωτέρω, ουδεμία αναφορά γίνεται, με ειδικούς και συγκεκριμένους ισχυρισμούς, στις απρόβλεπτες περιστάσεις που καθιστούν απολύτως αναγκαία την εκτέλεση των εργασιών της επίμαχης συμπληρωματικής συμβάσεως, ούτε επίσης προκύπτει ότι η μη πρόβλεψη των εργασιών αυτών κατά τη σύναψη της αρχικής συμβάσεως δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής, ούτε σε σφάλματα και αστοχίες της μελέτης του έργου. Περαιτέρω, ουδόλως αποδεικνύεται η συνδρομή και των λοιπών προϋποθέσεων για τη σύναψη συμπληρωματικής συμβάσεως, ήτοι ότι οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της..(..)το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής συμβάσεως του έργου «Ασφαλτοστρώσεις δρόμων Δήμου ...».