Εκτέλεση έργου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η επίμαχη προγραμματική σύμβαση, με την οποία μεταβιβάζεται στην Περιφέρεια .... η αρμοδιότητα διενέργειας της διαδικασίας αναθέσεως του έργου σε εργολήπτη και την καθιστά υπόχρεη στη χρηματοδότησή του μέχρι του ποσού των 440.000,00 ευρώ, δεν έχει αμιγώς οικονομικό αντικείμενο, καθόσον οι όποιες οικονομικές επιπτώσεις προκύπτουν στο στάδιο εκτελέσεως αυτής, δηλαδή κατά το στάδιο συνάψεως της υπαχθείσας σε προσυμβατικό έλεγχο εκτελεστικής αυτής συμβάσεως, περί επιλογής αναδόχου. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να επαχθεί ως κύρωση της μη υποβολής αυτής στον προσυμβατικό έλεγχο η αυτοδίκαιη ακυρότητά της, αλλά στο πλαίσιο του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας της εκτελεστικής αυτής συμβάσεως, δύναται να ελεγχθεί και η ίδια, προκειμένου να κριθεί η νομιμότητα του περιεχομένου και των κατ’ ιδίαν όρων αυτής, σε σχέση πάντοτε με την υποβληθείσα προς έλεγχο εκτελεστική.Ενόψει των ανωτέρω, η αίτηση ανάκλησης της Π.Ε. .... πρέπει, κατά παραδοχή ως βάσιμου του σχετικού πρώτου λόγου αυτής, να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 14/2014 Πράξη της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό .... Ακολούθως, πρέπει να αναπεμφθεί σε αυτήν η υπόθεση, προκειμένου να κρίνει τη νομιμότητα της προγραμματικής και της εκτελεστικής συμβάσεως, συσχετίζοντας την τελευταία με το γενικό πλαίσιο, που αποτελεί περιεχόμενο της από 24.1.2014 συναφθείσας προγραμματικής συμβάσεως.

Με την εξεταζόμενη προσφυγή, επιδιώκεται να ακυρωθεί η με αρ. 221/2022 απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής, ώστε να μην κριθεί αποδεκτή η προσφορά της πρώτης παρεμβαίνουσας εταιρίας, «….», και της δεύτερης παρεμβαίνουσας «…», να μη λάβει τη βαθμολογία, που έλαβε εκάστη εξ’ αυτών, εφόσον ήθελε κριθεί αποδεκτή, αλλά και να βελτιωθεί η βαθμολογία της τεχνικής προσφοράς της, με τη συμμετοχή της τελευταίας να έχει κριθεί αποδεκτή, ώστε να λάβει τη μεγαλύτερη συνολική βαθμολογία επί της τεχνικής της προσφοράς.

Δυνατότητα λύσεως κατά νόμο, της υπ’ αρ.01/2004 συμβάσεως προμηθείας μεταξύ ΕΠΥΕΘΑ και Παντείου Πανεπιστημίου.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η λύση της συγκεκριμένης συμβάσεως δεν παρακωλύεται από τον νόμο, εφόσον συντρέχουν οι προς τούτο προϋποθέσεις ήτοι: α) Συναινούν στη λύση της έννομης σχέσεως στο σύνολό της τα συμβαλλόμενα μέρη, β) Το πρόγραμμα της προμηθείας αυτής δεν κρίνεται πρώτης προτεραιότητας για την εθνική άμυνα, με συνέπεια όχι μόνο να μην θίγεται, αλλά να εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον, καθόσον θα δοθεί η δυνατότητα να προηγηθούν πλέον επείγοντα προγράμματα και γ) Το Δημόσιο δεν ζημιώνεται, αφού δεν έχει καταβληθεί η προβλεπομένη καταβλητέα κατά την υπογραφή της συμβάσεως προκαταβολή.

Προγραμματικές Συμβάσεις ΟΤΑ – Η παράλειψη υποβολής προγραμματικής σύμβασης άνευ οικονομικού αντικειμένου δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας που ακολούθησε καθώς και του οικείου σχεδίου σύμβασης του επίμαχου έργου, αλλά αυτή δύναται να ελεγχθεί στο πλαίσιο του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας της εκτελεστικής αυτής σύμβασης.

Αντικατάσταση υποκατασκευαστή κατά τους όρους της συμβάσεως προμήθειας.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η προβλεπόμενη στη σύμβαση προμήθειας δυνατότητα αντικαταστάσεως υποκατασκευαστή επιτρέπεται, προκειμένου να διασφαλισθεί η απρόσκοπτη εκτέλεση της συμβάσεως και χωρίς αύξηση στο κόστος, προς εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του συγκεκριμένου άρθρου της συμβάσεως, που προβλέπει την ανωτέρω δυνατότητα.

Μονομερής λύση της υπ αριθ. 83/1999 συμβάσεως μεταξύ ΥΕΘΑ και ομόρρυθμης εταιρείας σύμφωνα με τον νόμο και τους όρους αυτής.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
α) Δεν είναι δυνατή η λύση της υπ’ αριθ. 83/1999 συμβάσεως με κήρυξη της αγοράστριας εταιρείας – στην παρούσα φάση – ως έκπτωτης, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 8 των Γενικών Όρων της σχετικής Διακηρύξεως (Διαγωνισμού). Η υπηρεσία, όμως έχει τη δυνατότητα να τάξει εύλογο χρόνο (τριών μηνών) στην αντισυμβαλλομένη εταιρεία να παραλάβει τα υπόλοιπα υλικά, μετά την άπρακτη παρέλευση του οποίου, υποχρεούται να την κηρύξει έκπτωτη κατ’ εφαρμογή της ως άνω διατάξεως, β) είναι δυνατή η λύση της συμβάσεως κατ’ εφαρμογή του άρθρου 12 των Γενικών Όρων του Διαγωνισμού, με την επιφύλαξη που διατυπώνεται ανωτέρω (ΙΙΙ.4.), σύμφωνα με την οποία είναι ενδεχόμενο να κριθεί η ενέργεια αυτής ως καταχρηστική και περαιτέρω γ) η Υπηρεσία οφείλει να παραδώσει τα αποστρατικοποιημένα και μη παραληφθέντα υλικά.

Αγορά υπό κατασκευή ακινήτου.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
1) Στην έννοια του όρου «αγορά ακινήτων» του άρθρου 50 του ΠΔ 715/1979 περιλαμβάνεται και η δυνατότητα αγοράς μέλλοντος κτιρίου ή άλλως αγοράς οικοπέδου και κτιρίου από τα σχέδια και τις προδιαγραφές με μελέτη και κατασκευή από τον πωλητή, με την προϋπόθεση ότι τόσο από το περιεχόμενο της διακηρύξεως όσο και από το περιεχόμενο της συμβάσεως προκύπτει ότι τα συμβαλλόμενα μέρη απέβλεψαν στην εφαρμογή των διατάξεων της πωλήσεως και όχι εκείνων περί μισθώσεως έργου. 2) Στην κρίση του οργάνου διοίκησης του Ν.Π.Δ.Δ. εναπόκειται ή η επανάληψη του διαγωνισμού ή η κατακύρωση του αποτελέσματος αυτού όταν από την επιτροπή διαγωνισμού κριθεί κατάλληλο ένα και μόνο ακίνητο. Στην περίπτωση της κατακυρώσεως του διαγωνισμού η σχετική απόφαση του οργάνου εγκρίνεται μόνον από τον εποπτεύοντα το Ν.Π.Δ.Δ. Υπουργό. 3) Εφόσον η διακήρυξη της δημοπρασίας και η σχετική σύμβαση αφορούν αμιγώς πώληση κατ’ άρθρο 50 του ΠΔ 715/79 και η σχετική πράξη ένταξης του έργου στο ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ πρέπει να περιέχει τη νομοθεσία που θα τηρηθεί για την απόκτησή του και να μην παραπέμπει στη νομοθεσία περί μισθώσεως δημοσίων έργων.

Eξώδικος συμβιβασμος(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξαρτήτως του αν συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του ως άνω εξώδικου συμβιβασμού, δεν συντρέχουν τα απαιτούμενα για τη νομιμότητά αυτού τυπικά εξωτερικά στοιχεία, καθόσον δεν επακολούθησε, μετά την 77/2011 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου, περί εγκρίσεως του συμβιβασμού. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και επομένως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ Προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης :Με τα δεδομένα αυτά και ειδικότερα με βάση το προεκτεθέν περιεχόμενό της, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση συνιστά προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010. Τούτο, δε, διότι η σύμβαση αυτή δεν έχει ως μοναδικό αντικείμενο την άσκηση ή την υποστήριξη της ασκήσεως συγκεκριμένης αρμοδιότητας ενός από τα συμβαλλόμενα μέρη από το άλλο, αλλά τον καθορισμό του πλαισίου της συνεργασίας των μερών, με την ανάληψη συγκεκριμένου αντικειμένου και συγκεκριμένων υποχρεώσεων από καθένα από αυτά, ώστε, διά της συνενώσεως των μέσων που διαθέτει το κάθε μέρος, να υλοποιηθεί η Πράξη που αποτελεί αντικείμενο της ελεγχόμενης συμβάσεως. Κατόπιν τούτων, η σύμβαση αυτή παραδεκτώς εισάγεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, σύμφωνα με τα άρθρα 36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4129/2013), 100 και 278 του ν. 3852/2010. Εξάλλου, όσον αφορά την καθ’ ύλην αρμοδιότητα του παρόντος Κλιμακίου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι δεν έχουν τεθεί ενώπιόν του επαρκή στοιχεία από τα οποία να προκύπτει με βεβαιότητα ότι η Πράξη «Αποκάλυψη Κοινοχρήστων Χώρων Παλαιού Χωριού – Δημιουργία Δανειοθαλάμου Δομικών Λίθων», έχει το χαρακτήρα συμβάσεως έργου κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 6 και 7 του ν. 4412/2016 και όχι υπηρεσιών, πρέπει, για λόγους οικονομίας της διαδικασίας, η υποβληθείσα προς έλεγχο σύμβαση να κρατηθεί και να ελεγχθεί από το Κλιμάκιο τούτο. Περαιτέρω, επί της νομιμότητας του υποβληθέντος σχεδίου συμβάσεως το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση, με βάση το προεκτεθέν περιεχόμενό της (βλ. σκ. ΙΙΙ), συνιστά προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης, κατά την έννοια του άρθρου 100 παρ. 1 και 5 του ν. 3852/2010. Τούτο, δε, διότι οι εργασίες που προβλέπονται σ’ αυτήν αποσκοπούν στη διάσωση των παραδοσιακών στοιχείων αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος του παλαιού οικισμού του Αγίου Ευστρατίου, τμήμα του οποίου, κατά τα γνωστά στο Κλιμάκιο, έχει χαρακτηρισθεί παραδοσιακό με το π.δ/μα της 13ης.1.2005 (ΦΕΚ Δ΄ 171/16.2.2005), η δε διατήρηση των λιθόκτιστων όγκων των κτισμάτων του παραδοσιακού οικισμού επιβάλλεται ρητώς μεταξύ των υποχρεώσεων που επιβάλλονται με το ανωτέρω π.δ/μα (βλ. άρθρο 2 αυτού). Επιπλέον, οι εν λόγω εργασίες εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εργασιών με στόχο τη διατήρηση, αποκατάσταση - ανάπλαση, προστασία και ανάδειξη του παραδοσιακού οικισμού του Αγίου Ευστρατίου, αποτελώντας την πρώτη φάση των εργασιών αυτών (βλ. σχ. άρθρο 2 της συμβάσεως). Ως εκ τούτου, για τη νόμιμη σύναψη της συμβάσεως αυτής, είναι υποχρεωτική, σύμφωνα με τις προμνησθείσες διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, η συμμετοχή σε αυτή και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, προϋπόθεση η οποία δεν τηρείται εν προκειμένω. Επιπροσθέτως, η γενική αναφορά στο άρθρο 5 του σχεδίου ότι ο συνολικός χρόνος διάρκειας της συμβάσεως, ο οποίος ανέρχεται στα 4 έτη, κατανέμεται σε: i) 12 μήνες για τη σύναψη της εκτελεστικής συμβάσεως και ii) 30 μήνες για την υλοποίηση – ολοκλήρωση αυτής, δεν πληροί την απαίτηση του νομοθέτη για τον καθορισμό χρονοδιαγράμματος, το οποίο πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων που απαρτίζουν το συμβατικό αντικείμενο της υλοποιούμενης Πράξεως (πρβλ. Ελ.Συν. Ε΄ Κλιμ. 24/2018, 398, 354, 227, 168, 13/2017, 451/2016, 111/2015).

Προμήθεια αντιδραστηρίων και και συνοδού εξοπλισμού.9η εκτελεστική σύμβαση (...)Περαιτέρω, με βάση τη θεμελιώδη αρχή της ταχείας διεκπεραίωσης του προσυμβατικού ελέγχου και για λόγους οικονομίας της διαδικασίας, το Δικαστήριο κρίνει ότι επιβάλλεται, όλως εξαιρετικώς, για να μην απολεσθεί περαιτέρω χρόνος εκ της αναπομπής της υπόθεσης στο Έβδομο Τμήμα, να διακρατήσει την υπόθεση και να εξετάσει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση (βλ.ΕλΣυν Μείζ. Ολ. 1885/2022, Ολ. 2136/2020, Τμ. Μείζ. - Επταμ. Σύνθ. 118/2020). Στο πλαίσιο δε αυτό κρίνει, εξετάζοντας αυτεπαγγέλτως την αρμοδιότητα του εκδόσαντος την 535/2023 πράξη Στ΄ Κλιμακίου, ως λόγο δημόσιας τάξης αναγόμενο στην εξωτερική νομιμότητά της, ότι η πράξη αυτή πρέπει να ανακληθεί, καθόσον το Κλιμάκιο στερείτο κατά χρόνον αρμοδιότητας να επιληφθεί του ελέγχου της εν λόγω άκυρης σύμβασης, ως μη υποβληθείσας προ της εκτελέσεώς της σε έλεγχο και όφειλε εξ αυτού του λόγου να απέχει του ελέγχου. Συνεπώς, πρέπει να γίνει δεκτή η προσφυγή ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και να ανακληθεί η 535/2023 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου. Μετά δε την ανάκληση αυτής το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι πρέπει να απέχει του ελέγχου της 9ης εκτελεστικής σύμβασης της συμφωνίας-πλαίσιο 01/2014 μεταξύ του «Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας» (Ε.ΚΕ.Α.) και της ένωσης εταιρειών «…Α.Β.Ε.Ε».Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή αναθεώρησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Αναθεωρεί την 256/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος, όπως αυτή διορθώθηκε οίκοθεν με την 665/2024 απόφαση του Τμήματος αυτού.Διακρατεί, εξετάζει και δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 535/2023 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Απέχει του ελέγχου νομιμότητας της 9ης εκτελεστικής σύμβασης της συμφωνίας-πλαίσιο 01/2014 μεταξύ του «Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας» (Ε.ΚΕ.Α.) και της ένωσης εταιρειών «….Α.Β.Ε.Ε» για την προμήθεια αντιδραστηρίων με συνοδό εξοπλισμό, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.