ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή υπολειπόμενων έργων υποδομής, επιδομής, σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης, τηλεπικοινωνιών και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων σηράγγων για τη νέα σιδηροδρομική γραμμή … – …», συμβατικής δαπάνης 21.852.123,88 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (27.096.633,61 ευρώ, με Φ.Π.Α.).(....)Επομένως, συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης για τις ανωτέρω εργασίες, δεδομένου ότι είναι απαραίτητες, προκειμένου το σύνολο του έργου να είναι τεχνικά άρτιο, λειτουργικό και αξιόπιστο, ενώ κατέστησαν αναγκαίες εξαιτίας μη οφειλόμενων σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την τεχνική εκτέλεση του αρχικού έργου.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή υπολειπόμενων έργων υποδομής, επιδομής, σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης, τηλεπικοινωνιών και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων σηράγγων για τη νέα σιδηροδρομική γραμμή … – …».

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΩΝ (...)Λαμβάνοντας υπόψη τα προπαρατεθέντα πραγματικά δεδομένα και όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη νομική σκέψη 7, το Δικαστήριο κρίνει ότι κατά λογική και τεχνική αναγκαιότητα οι εργασίες υποδομής και επιδομής πραγματοποιούνται διαδοχικά κατά την κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, κατατείνοντας εν τέλει στην ολοκλήρωση μιας λειτουργικής σιδηροδρομικής γραμμής. Επίσης, για οικονομικούς, διοικητικούς ή άλλης φύσεως λόγους, δύνανται να αποτελέσουν αντικείμενο δύο διαφορετικών, χρονικά αποκλινουσών, αυτοτελών διαδικασιών ανάθεσης με προϋπολογισμό χρηματοδοτούμενο από διαφορετική πηγή ενωσιακής ή μη συγχρηματοδότησης, και ευρεία συμμετοχή προσφερόντων σε κάθε μία από αυτές, όπως συνέβη εν προκειμένω. Στην κρινόμενη περίπτωση, πρέπει να γίνει δεκτό, ότι λόγω της αυτοτέλειας εκάστης διαγωνιστικής διαδικασίας, η ενοποίηση των εργασιών που αποτέλεσαν το αντικείμενο εκάστης εξ αυτών με την επιγενόμενη επιχειρούμενη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση από την ανάδοχο της τρέχουσας σύμβασης επιδομής του υπολειπόμενου τμήματος (μήκους 7 χιλιομέτρων) των εργασιών της διαλυθείσας σύμβασης υποδομής, με χρήση κονδυλίων του προϋπολογισμού της διαλυθείσας σύμβασης επιδομής, δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στην περ. β΄ της παρ. 1 των άρθρων 337 και 156 του ν. 4412/2016.	Περαιτέρω, η εκ μέρους της αναθέτουσας επίκληση διαφόρων κινδύνων (από πλημμυρικά φαινόμενα, από την απαξίωση του έργου κ.λπ.) στο ημιτελές τμήμα των έργων υποδομής δεν ασκεί επιρροή επί της νομιμότητας της επίδικης συμπληρωματικής σύμβασης, διότι δεν μπορεί να εκτιμηθεί σε σχέση με την αναγκαιότητα σύναψης αυτής κατ΄εφαρμογή της παρ. 1 περ. β΄ των άρθρων 337 και 158 του ν. 4412/2016. Τέλος, ο επικουρικώς προβαλλόμενος από την προσφεύγουσα λόγος περί συγγνωστής πλάνης αυτής ως προς τη νομιμότητα της επιλογής της ελεγχόμενης ανάθεσης, είναι απορριπτέος ως απαραδέκτως προβαλλόμενος, καθόσον, κατά τα παγίως γενόμενα δεκτά, η παραδοχή του θα έθιγε τον αντικειμενικό χαρακτήρα και θα αλλοίωνε την πρακτική αποτελεσματικότητα του προσυμβατικού ελέγχου. Βάσει των ανωτέρω σκέψεων, η κρίση του Κλιμακίου παρίσταται ορθή και η κρινόμενη προσφυγή μετά της υπέρ αυτής ασκηθείσας παρέμβασης πρέπει να απορριφθούν. 	Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την με Α.Β.Δ. 6255/9.10.2024 προσφυγή της ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε. και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Διατάσσει την επιστροφή στην προσφεύγουσα του αχρεωστήτως καταβληθέντος παραβόλου.Δεν ανακαλεί, κατά τα αναφερόμενα στο αιτιολογικό, την 415/2024 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Με την υπό κρίση προσφυγή, ζητείται η αναθεώρηση της 1736/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με την πράξη αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης μεταξύ της προσφεύγουσας και της παρεμβαίνουσας για την υλοποίηση του έργου «Κατασκευή σιδηροδρομικών σταθμών και στάσεων (κτίρια, αποβάθρες, στέγαστρα και περιβάλλων χώρος), επιδομής ηλεκτροκίνησης σηματοδοτήσεις - τηλεδιοίκησης, ETCS, τηλεπικοινωνιών και Η/Μ εγκαταστάσεων).(...)Μη προβαλλομένου άλλου λόγου αναθεώρησης, το Δικαστήριο κρίνει ότι το Τμήμα, απορρίπτοντας με την προσβαλλόμενη απόφασή του την ως άνω προσφυγή ανάκλησης, δεν υπέπεσε σε πλάνη περί τα πράγματα ή τον νόμο. Τούτο διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 5η σκέψη της παρούσας, λόγω των διακριτών τεχνικών αντικειμένων των ως άνω εργολαβιών υποδομής και επιδομής, καθώς και των αυτοτελών διαδικασιών που ακολουθήθηκαν για τη δημοπράτησή τους, η ενοποίηση των εργασιών που αποτέλεσαν το αντικείμενο εκάστης εξ αυτών, με τη σύναψη «συμπληρωματικής» σύμβασης για την ολοκλήρωση από τον ανάδοχο της τρέχουσας σύμβασης επιδομής των υπολειπόμενων - ανεκτέλεστων εργασιών της διαλυθείσας σύμβασης υποδομής στο προαναφερόμενο τμήμα (Αραχωβίτικα έως Ρίο), δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στις διατάξεις των άρθρων 156 (παρ. 1 β) και 337 (παρ. 1 β) του ν. 4412/2016, καθόσον συνιστά ανεπίτρεπτη διεύρυνση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης επιδομής.Κατόπιν των ανωτέρω, η ένδικη προσφυγή και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν

Η Πράξη 109/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ», της Ο.Σ.Ε. Α.Ε. Ο προϋπολογισμός του έργου, χωρίς ΦΠΑ, ήταν 5.940.000,00 ευρώ, ενώ η συμβατική δαπάνη ανήλθε σε 4.165.219,80 ευρώ. Το έργο, το οποίο θα εκτελεστεί στους νομούς Λαρίσης, Πιερίας και Ημαθίας, περιλαμβάνει εργασίες συντήρησης υποδομής και επιδομής σιδηροδρομικών γραμμών. Κατά τη διαγωνιστική διαδικασία, η προσφορά του πρώτου μειοδότη κρίθηκε αρχικά ως ασυνήθιστα χαμηλή, αλλά μετά από υποβολή αναλυτικής αιτιολόγησης, η Επιτροπή Διαγωνισμού την έκρινε αποδεκτή, διαπιστώνοντας εύλογο κέρδος 5,38%. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και, ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Μελέτες.Δαπάνη που αφορά σε καταβολή αμοιβής για εργασίες που εκτελέστηκαν δυνάμει συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης, που εγκρίθηκε και υπογράφηκε μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης της αρχικής μελέτης και των παρατάσεων αυτής.Ανεπιτρέπτως ανατέθηκαν απευθείας στον ανάδοχο σχετικές εργασίες, χωρίς να προηγηθεί της σύναψης της οικείας σύμβασης η επιβαλλόμενη εκ του άρθρου 11 του ν. 716/1977 διαδικασία δημοσίας προσκλήσεως.Μη νόμιμη υπέρβαση του ορίου 50%.

ΜΕΛΕΤΕΣ.Συμπληρωματικές συμβάσεις:Μη νόμιμη η εξόφληση του 1 ου λογαριασμού της 1 ης συμπληρωματικής σύμβασης της μελέτης «Αποχέτευση και Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων ....», καθόσον η συμπληρωματική σύμβαση, αντικείμενο της οποίας ήταν η εκπόνηση εδαφολογικής μελέτης, είναι μη νόμιμη, διότι συνήφθη πέντε έτη μετά την παράδοση και έγκριση της αρχικής μελέτης, αφού, προϋπόθεση για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης είναι η κατάρτιση αυτής πριν την εκπνοή της προθεσμίας περαίωσης της αρχικής (άρθρα 11, 17, 20 και 22 του ν. 716/1977, ΦΕΚ Α' 295/1977 και άρθρα 10, 29 και 45 του ν. 3316/2005, ΦΕΚ Α' 42/2005).

ΜΕΛΕΤΕΣ.Συμπληρωματικές συμβάσεις:Μη νόμιμη η εξόφληση του 10ου λογαριασμού της μελέτης «Ολοκλήρωση Λιμένος - Κατασκευή Κρηπιδωμάτων και Εκβάθυνση Υπολοίπου Λιμενολεκάνης», η οποία εκτελείται με τη διαδικασία του άρθρου 11 παρ. 7 του ν. 716/1977, καθόσον η 4η Συμπληρωματική Σύμβαση (Σ.Σ.) της ως άνω μελέτης, εργασίες της οποίας εξοφλούνται, με τον παρόντα (10ο) λογαριασμό, έχει συναφθεί κατά παράβαση των άρθρων 16 του ν. 716/1977, 12 του π.δ/τος 194/1979 και 9 του π.δ/τος 346/1998, διότι η αξία των εργασιών που συμπεριλαμβάνονται σ' αυτήν υπερβαίνει, αθροιζόμενη με εκείνη των εργασιών των λοιπών συμπληρωματικών συμβάσεων, το ποσοστό του 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης

Η Πράξη 89/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου τροποποίησης και παράτασης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Αχαρνών. Η σύμβαση αφορά την εκτέλεση του έργου «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΡΟΜΩΝ ΣΤΙΣ ΠΕ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ – ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ - ΜΠΟΣΚΙΖΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΧΑΡΝΩΝ», προϋπολογισμού 3.170.000,00 ευρώ. Η αρχική διάρκειά της (41 μήνες) έληγε στις 21.2.2025. Ζητήθηκε η παράταση της διάρκειάς της κατά είκοσι έναν (21) μήνες, ήτοι μέχρι τις 21.11.2026. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι η τροποποίηση τελεί σε συμφωνία με το άρθρο 5 της αρχικής προγραμματικής σύμβασης και συνεπώς δεν κωλύεται η υπογραφή της.

Με την προδικαστική προσφυγή, ο προσφεύγων επιδιώκει την ακύρωση της υπ’ αριθμ. 204/2017 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής της Αναθέτουσας Αρχής, η οποία εγκρίνει την οριστική κατακύρωση για την ανάθεση των υπολειπόμενων τμημάτων της αρχικής σύμβασης προμήθειας υγρών καυσίμων και λιπαντικών. Ειδικότερα, αφορά το Τμήμα 4 της σύμβασης, το οποίο απαιτεί την προμήθεια λιπαντικών για ορισμένους δημοτικούς φορείς, με εκτιμώμενη αξία 44.549,80€ (πλέον ΦΠΑ 24%). Ο προσφεύγων προβάλλει τρεις κύριους λόγους: α) η προσφορά της εταιρείας που έλαβε την κατακύρωση είναι άκυρη λόγω μη συμμόρφωσης με τους όρους της διακήρυξης σε σχέση με τα πιστοποιητικά φορολογικής ενημερότητας, β) το πρακτικό Δ.Σ. που προσκόμισε η εταιρεία δεν αντιστοιχεί στον συγκεκριμένο διαγωνισμό, και γ) τα πιστοποιητικά ασφαλιστικής ενημερότητας δεν πληρούν τις απαιτήσεις της διακήρυξης. Η ΑΕΠΠ έκρινε ότι ο πρώτος λόγος είναι βάσιμος, ενώ οι άλλοι δύο αβάσιμοι, και έτσι έκρινε την προσφυγή εν μέρει δεκτή.

Η Πράξη 78/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης για το έργο «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ Τ.Κ ΡΙΖΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΣΚΥΔΡΑΣ». Η αρχική σύμβαση είχε συνολικό τίμημα 1.917.869,90 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η 3η συμπληρωματική σύμβαση, ύψους 63.694,16 ευρώ, κρίθηκε αναγκαία λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων που εντοπίστηκαν κατά τις εκσκαφές, οδηγώντας στην ανάγκη εγκατάστασης αντλιοστασίου και κατασκευής καταθλιπτικού δικτύου για την παράκαμψή τους. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου 4412/2016, καθώς είναι απαραίτητες για την αρτιότητα του έργου και το συνολικό ποσό των συμπληρωματικών συμβάσεων (1ης, 2ης και 3ης) παραμένει εντός του ορίου του 50% της αρχικής αξίας (18,32%). Κατά συνέπεια, δεν κωλύεται η υπογραφή της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης, με την επισήμανση της εξασφάλισης χρηματοδότησης.