ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΚΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΟΥΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ Ή ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΖΗΜΙΑ ΛΟΓΩ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ (ΣΕΙΣΜΟΣ 3ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2021), ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ, ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΔΑ: 9ΨΟΝ46ΜΑΠΣ-ΗΑ2  

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:(....)να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του υποέργου «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΑΙ ΦΘΟΡΩΝ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Π.Ε. … 2019» του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΜΕ Τ. ΚΑ 2013ΕΠ4020001», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 700.000,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α. (συμβατικής δαπάνης 737.800,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι α) η αποκατάσταση των ζημιών στο οδικό δίκτυο της περιοχής Δήμου … της Περιφερειακής Ενότητας …, που προκλήθηκαν από πλημμυρικά φαινόμενα που έλαβαν χώρα κατά το μήνα Φεβρουάριο του έτους 2019, συνιστά κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, β) για τη διαχείριση των συνεπειών των ανωτέρω φαινομένων και την προστασία των πληγεισών περιοχών, ο Δήμος … κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έως τις 26.8.2019, με την 1677/28.2.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και γ) η επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση έναντι της διενέργειας ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας παρίσταται αιτιολογημένη, καθόσον, με τη διαδικασία αυτή, κατέστη δυνατή η υποβολή προσφορών σε συντομότερη προθεσμία από αυτή που θα απαιτείτο για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, κρίνει ότι, εν προκειμένω, συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης της Περιφέρειας Κρήτης για την εκτέλεση του υποέργου «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΑΙ ΦΘΟΡΩΝ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Π.Ε. … 2019» του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΜΕ Τ. ΚΑ 2013ΕΠ4020001».

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 867/2021 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά το μέρος εκείνο, με το οποίο, αφού κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της δεύτερης προσφεύγουσας Περιφέρειας Κρήτης και της πρώτης προσφεύγουσας εργοληπτικής επιχείρησης, με αντικείμενο την υλοποίηση του έργου της Περιφέρειας Κρήτης «ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΕ ΧΑΝΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2019» 48ο υποέργο «ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΘΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΔΟ 1 ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΕΟΜΕΝΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ» προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.935.483,87 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), τέθηκε ως επισήμανση ότι πριν την υπογραφή του «το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης πρέπει να υπολογισθεί, σύμφωνα με το άρθρο 72 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει» (ήτοι μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 21 του ν. 4782/2021, Α΄36).(....)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι ένδικες προσφυγές ανάκλησης πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί εν μέρει η προσβαλλομένη 867/2021 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και ειδικότερα, κατά το μέρος αυτής που αφορά στην επισήμανση για τη συμπλήρωση της προβλεπόμενης στο υποβληθέν σχέδιο σύμβασης εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης, η οποία πρέπει να απαλειφθεί από την σκέψη 4 της ανωτέρω Πράξης. Επίσης, πρέπει να διαταχθεί η απόδοση του παραβόλου στην πρώτη προσφεύγουσα (άρθρο 310 παρ. 1 ν. 4700/2020).Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 866/2021 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά το μέρος εκείνο, με το οποίο, αφού κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της δεύτερης προσφεύγουσας Περιφέρειας Κρήτης και της πρώτης προσφεύγουσας εργοληπτικής επιχείρησης, με αντικείμενο την υλοποίηση του έργου «ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΕ ΧΑΝΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2019» 46ο υποέργο «ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΑΣΤΑΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ………» προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.612.903,23 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), τέθηκε ως επισήμανση ότι πριν την υπογραφή του «το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης πρέπει να υπολογισθεί, σύμφωνα με το άρθρο 72 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει» (ήτοι μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 21 του ν. 4782/2021, Α΄36).(....)Εξάλλου, αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή, σύμφωνα με την οποία ο ανάδοχος του έργου θα υποχρεούταν να καταθέσει εγγύηση καλής εκτέλεσης υπολογιζόμενη σύμφωνα με το καθεστώς που εισήγαγε η διάταξη του παραπάνω άρθρου, δηλαδή σε ποσοστό 5% επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα δικαιώματα προαίρεσης), θα συνιστούσε μη επιτρεπόμενη εκ των υστέρων και όλως αυθαίρετη τροποποίηση ουσιώδους όρου του διαγωνισμού, λόγω της μεγάλης διαφοράς ως προς το ύψος της απαιτούμενης εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης με απρόσμενες και δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις για τον ανάδοχο κατά το στάδιο της συνομολόγησης της σύμβασης, γεγονός που αντίκειται ευθέως στις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας των διαγωνιζομένων και της ασφάλειας δικαίου, που κατοχυρώνονται στο εθνικό και ενωσιακό δίκαιο (πρβλ. ΔΕΕ C-181/2020, σκέψη 47 και την εκεί παρατιθέμενη νομολογία,  απόφαση της 10ης Μαΐου 2012 στην υπόθεση C-368/10 Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Βασιλείου των Κάτω Χωρών, σκ. 109, Ε.Α. ΣτΕ 603, 1148/2009). Τούτο άλλωστε επιβεβαιώνεται και από την επιλογή του νομοθέτη να ορίσει για τη διάταξη αυτή συγκεκριμένο χρόνο έναρξης ισχύος της (1.6.2021) και να μη εισάγει ειδική ρητή μεταβατική διάταξη που να καταλαμβάνει αναδρομικά και τις εκκρεμείς κατά τον ως άνω χρόνο διαγωνιστικές διαδικασίες.Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης.

Εκτέλεση έργου-ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 707/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του διαπίστωσε ότι κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης, δοθέντος ότι μη νομίμως ο προϋπολογισμός μελέτης του ελεγχόμενου έργου, το οποίο δημοπρατήθηκε με το σύστημα των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, περιέλαβε μόνο μία ομάδα εργασιών (ΑΣΦΑΛΤΙΚΑ) με πέντε είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε δύο υποομάδες, όπως απαιτείται από το άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης (όπως για παράδειγμα, ομαδοποίηση στην ομάδα Δ: Οδοστρωσία και στην Ομάδα Ε: Ασφαλτικά, που προβλέπονται στο άρθρο 3 της υπουργικής αυτής απόφασης για τα έργα οδοποιίας), προκειμένου να είναι νόμιμη η ρητώς προβλεπόμενη στο άρθρο 11.3 της διακήρυξης χρησιμοποίηση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών. Η ως άνω θεώρηση όλων των επιμέρους ειδών εργασιών ως μίας ομάδας, έχει ως αποτέλεσμα: α) το ελεγχόμενο έργο να έχει δημοπρατηθεί κατ’ ουσία με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, κατά παράβαση του άρθρου 125 του ν. 4412/2016, σύμφωνα με το οποίο, το σύστημα αυτό προβλέπεται μόνο σε έργα με εκτιμώμενη αξία μικρότερη των 60.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., περίπτωση που δεν συντρέχει εν προκειμένω, καθώς η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του έργου υπερβαίνει κατά πολύ το όριο αυτό, ανερχόμενη στο ποσό των 806.451,61 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., β) να καθίσταται δυσχερής και σε κάθε περίπτωση, ανέφικτος ο έλεγχος της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 156 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ανεξαρτήτως του ότι λόγω της φύσης των εργασιών δεν θα μπορούσε να υπάρξει τεχνικά χρήση της δυνατότητας των “επί έλασσον” δαπανών, δοθέντος ότι εν προκειμένω, κάθε επόμενη εργασία προϋποθέτει αναγκαία την ολοκλήρωση της προηγούμενης, συνεπώς η όποια ελάττωση των προβλεπόμενων εργασιών θα είχε ως συνέπεια τη μη ολοκλήρωση του έργου γ) να μπορούν να λάβουν χώρα μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου εντός της μίας προβλεφθείσας ομάδας για το σύνολο των εργασιών, και ειδικότερα, μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογισθεισών για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης ορισμένων εξ αυτών και παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται με το άρθρο 11.3 της διακήρυξης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας και της υπέρ αυτής παρεμβαίνουσας εταιρείας. Ωστόσο, το Τμήμα, συνεκτιμώντας ότι : α) οι εργασίες του ελεγχόμενου έργου, εκ της φύσης τους, φαινόταν ότι ανήκαν μόνο σε μία ομάδα (Ασφαλτικά) ως εκ τούτου, τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής θεώρησαν συγγνωστώς ότι δεν απαιτείτο υποχρεωτικά ομαδοποίηση των εργασιών σε δύο (2) υποομάδες, παρά μόνο στη περίπτωση που έκαναν πράγματι χρήση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών, β) συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που αφορούν στην ασφάλεια των κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι επιβάλλουν την άμεση εκτέλεση των εργασιών συντήρησης του ορεινού (στο μεγαλύτερο τμήμα του) οδικού δικτύου γ) της πρόσφατης έναρξης ισχύος (15-7-2017) του νέου νομοθετικού πλαισίου για τις ομάδες εργασιών κρίνει ότι, τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής είχαν τη δικαιολογημένη πεποίθηση ότι ενεργούσαν νόμιμα ως προς την υποχρέωση περαιτέρω ομαδοποίησης των εργασιών του ελεγχόμενου έργου.(βλ. VI Τμήμα 2027/2017 , όπου και μειοψηφία).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης για την υλοποίηση του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ Π.Ε. ... (ΔΗΜΟΣ ...)» μεταξύ της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της εργοληπτικής επιχείρησης «... Α.Τ.Ε.».