«Προμήθεια Ηλεκτρικού Ρεύματος και Φυσικού Αερίου Δήμου …»(...)Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει αρμοδιότητα διενέργειας ελέγχου νομιμότητας των συμβάσεων προμηθειών που προτίθενται να συνάψουν οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά τους πρόσωπα, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη, άνευ ΦΠΑ, υπερβαίνει το ποσό των 300.000,00 ευρώ (...) Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 4412/2014 (Α΄ 147) η εκτιμώμενη αξία μιας σύμβασης βασίζεται στο συνολικό πληρωτέο ποσό, χωρίς ΦΠΑ, όπως εκτιμάται από την αναθέτουσα αρχή, συμπεριλαμβανομένων των προβλεπόμενων στη διακήρυξη δικαιωμάτων προαίρεσης ή παράτασης της σύμβασης.(...)Τούτων δοθέντων και λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της προμήθειας φυσικού αερίου για το Δήμο … και τα νομικά του πρόσωπα υπολείπεται του ορίου του 1.000.000,00 ευρώ ανερχόμενη, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης, σε 340.243,67 ευρώ, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στερείται αρμοδιότητας για την άσκηση προληπτικού ελέγχου νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και των υποβληθέντων σχεδίων σύμβασης. Πλην όμως, δοθέντος ότι ο ανωτέρω προϋπολογισμός υπερβαίνει το όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου διενεργούμενο από τους Επιτρόπους αυτού, το Κλιμάκιο κρίνει περαιτέρω ότι αρμόδιος εν προκειμένω για τη διενέργεια του ελέγχου είναι ο Επίτροπος στην Υπηρεσία Επιτρόπου Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων, στον οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο υποβληθείς φάκελος.

1η εκτελεστική σύμβαση της ... συμφωνίας πλαισίου για την προμήθεια ... ελαιολιπαντικών και πρόσθετων και ... γράσου για τις ανάγκες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) - Πυροσβεστικού Σώματος (ΠΣ) (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στις τρεις πρώτες σκέψεις της παρούσας, δοθέντος ότι η αξία της υποβληθείσας ενώπιον του Κλιμακίου 1ης εκτελεστικής σύμβασης, ανερχόμενη στο ποσό των 557.008,40 ευρώ πλέον ΦΠΑ, υπολείπεται του χρηματικού ορίου του 1.700.000,00 ευρώ, το υποβληθέν σχέδιο συμβάσεως πρέπει να παραπεμφθεί στη 2η Υπηρεσία Επιτρόπου του Τομέα Εσωτερικών και Προστασίας του Πολίτη, που είναι αρμόδια για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί των σχεδίων συμβάσεων που συνάπτονται, πλην άλλων, από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους κυμαίνεται μεταξύ 300.000,00 και 1.700.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ (βλ. άρθρο 9 παρ. 3 και Παράρτημα ΙΙΙ της ως άνω ΦΓ8/42900/2022 απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού (...) Η υποβολή δε του εξεταζόμενου φακέλου της αυτοτελούς προμήθειας ηλεκτρολογικού υλικού, προϋπολογισθείσας αξίας 77.555,78 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), έγινε για την αποφυγή του κινδύνου να θεωρηθεί ότι εγείρεται ζήτημα παράνομης κατάτμησης μίας ενιαίας προμήθειας ομοειδών ειδών, ώστε να παρακαμφθεί ο έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Σημειώνεται ότι η διαδικασία ανάθεσης της προμήθειας με τίτλο «Ενεργειακή αναβάθμιση οδοφωτισμού», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.698.131,50 ευρώ (με ΦΠΑ) και το οικείο σχέδιο σύμβασης υποβλήθηκαν στο παρόν Κλιμάκιο με το 32408/30.10.2023 έγγραφο του του Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου. Το Κλιμάκιο, μετά τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου, εξέδωσε την 4/2024 Πράξη του, με την οποία κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.(...) Ως εκ τούτου, και λαμβανομένου υπ’ όψιν του γεγονότος ότι από την ως άνω αυτοτελή ανάθεση δεν προκύπτει εν προκειμένω πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων περί προσυμβατικού ελέγχου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στερείται αρμοδιότητας για την άσκηση προληπτικού ελέγχου νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Συνεπώς, η διαδικασία ανάθεσης και το σχέδιο σύμβασης με τίτλο «Προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού», απαραδέκτως υποβλήθηκαν για προσυμβατικό έλεγχο.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω και ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι ουδέν σχέδιο σύμβασης υποβάλλεται προς έλεγχο, δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος φακέλου, καθώς οποιαδήποτε κρίση ως προς τους όρους εφαρμογής του άρθρου 58 της εν λόγω σύμβασης σύμπραξης δεν ανάγεται σε προσυμβατικό στάδιο, αλλά αφορά σε εκτέλεση συμβατικού όρου, που είχε περιληφθεί στο κείμενο της συναφθείσας σύμβασης, η οποία έχει ήδη διέλθει τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας. Σε κάθε δε περίπτωση, όπως συνομολογείται με το ως άνω 319492/18.9.2023 έγγραφο του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, δεν σκοπείται η τροποποίηση ορισμένου συμβατικού όρου, ούτε άλλωστε προσκομίζεται ή προκύπτει η έκδοση, από το αρμόδιο όργανο της Περιφέρειας, σχετικής προς τούτο απόφασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ: Ερώτημα σχετικά α) με την νομιμότητα ανάθεσης του έργου «Πύργοι Απομακρυσμένου Ελέγχου για τα ελληνικά περιφερειακά αεροδρόμια», ως τροποποιητικής / συμπληρωματικής σύμβασης στην Παραχωρησιούχο ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «FRAPORT ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Β ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», αντί της ανάθεσής του ως ξεχωριστού κατασκευαστικού έργου του Δημοσίου και περαιτέρω των νομίμων προϋποθέσεων που πρέπει να συντρέχουν σε μια τέτοια περίπτωση, β) σε περίπτωση καταφατικής απάντησης στο ως άνω ερώτημα, εάν απαιτείται προληπτικός έλεγχος νομιμότητας της τροποποιητικής σύμβασης από το Ελεγκτικό Συνέδριο και τέλος γ) αν απαιτείται η κύρωση της Συμπληρωματικής (τροποποιητικής) Συμφωνίας με νόμο. (...) α) Από τις κυρωθείσες με το ν. 4389/2016 Συμβάσεις Παραχώρησης (Σ.Π.) μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, του ΤΑΙΠΕΔ ΑΕ και αφενός της α.ε. με την επωνυμία «FRAPORT ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Α ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και αφετέρου της α.ε. με την επωνυμία «FRAPORT ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Β ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (Παραχωρησιούχοι) προβλέπεται η δυνατότητα για την ανάθεση της εκτέλεσης του ως άνω έργου στην Παραχωρησιούχο ανώνυμη εταιρεία, ως τροποποιητικής (συμπληρωματικής) σύμβασης, ενώ προκύπτει επίσης ότι τεκμηριώνεται η συνδρομή των προϋποθέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 51 του Ν. 4413/2016 (ομόφωνα). β) Η συμπληρωματική σύμβαση που θα συναφθεί με βάση τη διαδικασία του Παραρτήματος 19 της Σ.Π. απαιτείται να υποβληθεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας (ομόφωνα). γ) Κατά το άρθρο 50 της Σ.Π. δεν απαιτείται η κύρωση της Συμπληρωματικής Συμφωνίας με νόμο (κατά πλειοψηφία).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη των υποέργων στα οποία αφορά η συνεργασία των ανωτέρω φορέων μέσω της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται σε ποσό 2.590.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, και πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο σχέδιο απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο νομιμότητας, δεδομένου ότι το οικονομικό αντικείμενό του υπολείπεται του ποσού των 5.000.000 ευρώ, ορίου υπαγωγής σε προσυμβατικό έλεγχο κατ’ άρθρο 324 παρ. 3 του ν. 4700/2020, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 135 παρ. 1 του ν. 4926/2022 (βλ. Πράξη 472/2022 Ε΄ Κλιμ., πρβλ. Πράξη 412/2022 Ε΄ Κλ. ΕλΣυν).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη του υποέργου στο οποίο αφορά η συνεργασία των ανωτέρω φορέων μέσω της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται σε ποσό 2.690.000,00 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, και πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο σχέδιο απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο νομιμότητας, δεδομένου ότι το οικονομικό αντικείμενό του υπολείπεται του ποσού των 5.000.000 ευρώ, ορίου υπαγωγής σε προσυμβατικό έλεγχο  κατ’ άρθρο 324 παρ. 3 του ν. 4700/2020, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 135 παρ. 1 του ν. 4926/2022 (βλ. Πράξη 472/2022 Ε΄ Κλιμ., πρβλ. Πράξη 412/2022 Ε΄ Κλ. ΕλΣυν).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Στην υπό κρίση υπόθεση, από τα στοιχεία του φακέλου που τέθηκαν υπόψη του Κλιμακίου, προκύπτει ότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του ως άνω έργου (με αμφότερα τα δύο υποέργα που το απαρτίζουν) ανέρχεται σε 4.400.000,00 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (ύψους 1.020.000,00 ευρώ) και πρόκειται να χρηματοδοτηθεί, κατά το επιλέξιμο σκέλος της,  στο πλαίσιο της τροποποίησης της πρόσκλησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΠΥΛΩΝΑΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ 1 «ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ» Άξονας Προτεραιότητας 1.4 «Αειφόρος χρήση των πόρων, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και διατήρηση της βιοποικιλότητας» (ΑΔΑ:ΩΥ5Μ4653Π8-ΡΚΖ), η οποία συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με τίτλο «Υποδομές Παροχής Νερού» [βλ. συναφώς την 25/2022 (ΑΔΑ:Ψ9ΙΓΟΡ8Ε-ΗΧΑ) απόφαση του Δ.Σ. ως άνω Δ.Ε.Υ.Α.]. Συνεπώς, σύμφωνα με τις διατάξεις που εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το υποβληθέν σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για την υλοποίηση του έργου αυτού δεν υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.  

Προμήθεια «εγκατάσταση συστήματος τηλεμετρίας και εκσυγχρονισμός του δικτύου και των υποδομών άρδευσης της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας» (...)Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι οι συγχρηματοδοτούμενες από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμβάσεις προμήθειας αγαθών που συνάπτουν οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά τους πρόσωπα, υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, χωρίς ΦΠΑ, υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 5.000.000 ευρώ.(...)η επίμαχη προμήθεια έχει ενταχθεί στην χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Ωστόσο, η εκτιμώμενη αξία της υποβληθείσας προς έλεγχο σύμβασης ανερχόμενη σε 1.770.770,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ, υπολείπεται του ορίου των 5.000.000 ευρώ (άνευ Φ.Π.Α.), κάτω του οποίου το παρόν Κλιμάκιο δεν έχει εκ του νόμου αρμοδιότητα για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου επί συγχρηματοδοτούμενων από ενωσιακούς πόρους προμηθειών. Ως εκ τούτου, το σχέδιο σύμβασης απαραδέκτως υποβλήθηκε για προσυμβατικό έλεγχο.

ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ.(....)Ενόψει των ανωτέρω και σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στις σκέψεις 4 και 5 της παρούσας, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι το Κλιμάκιο ορθώς έκρινε με την προσβαλλόμενη πράξη του ότι απαραδέκτως υποβλήθηκε ενώπιόν του το επίμαχο σχέδιο σύμβασης, επί του οποίου είχε ήδη προηγηθεί η με την 4/2024 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου στην Π.Ε. Καρδίτσας κρίση. Και τούτο διότι δεν καταλείπεται αρμοδιότητα του Κλιμακίου επί του ελέγχου του εν λόγω σχεδίου σύμβασης, δεδομένου ότι αφενός έχει ήδη διατυπωθεί επ΄ αυτού κρίση με την ανωτέρω Πράξη, οποία κατέστη οριστική, καθόσον δεν ανετράπη δια του προβλεπόμενου εκ του νόμου ενδίκου βοηθήματος, ήτοι δια της ασκήσεως προσφυγής ανάκλησης, αφετέρου το εκ νέου υποβληθέν ενώπιον του σχηματισμού του Κλιμακίου σχέδιο σύμβασης, δεν αποτελεί νέο σχέδιο σύμβασης, αφού αυτό είναι ταυτόσημο κατά περιεχόμενο με εκείνο το οποίο υποβλήθηκε στον αρμόδιο Επίτροπο επί του οποίου εκδόθηκε η ως άνω 4/2024 οριστική Πράξη. 	Και τούτο, διότι ο Επίτροπος, κατά τον διενεργηθέντα καθολικό έλεγχο νομιμότητας της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας και του σχεδίου της ερειδόμενης επί της εν λόγω προγραμματικής σύμβασης εκτελεστικής σύμβασης μεταξύ του ..και του οικονομικού φορέα «Ο.Ε.», έχει διαπιστώσει αρμοδίως ότι συντρέχει, πέραν της αναρμοδιότητάς του να προβεί σε παρεμπίπτοντα έλεγχο της νομιμότητας της προγραμματικής αυτής σύμβασης, και έτερη πλημμέλεια περί μη μεσολάβησης των αρμοδίων οργάνων της ..για την έγκριση της μελέτης, τον ορισμό του τρόπου ανάθεσης και την κατακύρωση της σύμβασης, στην οποία θεμελιώνει τη διακωλυτική της υπογραφής της σύμβασης οριστική και μη ανακληθείσα πράξη του. Για τους λόγους αυτούς
Απορρίπτει ως αβάσιμη την προσφυγή ανάκλησης της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας «…» και τον δ.τ. «…».Δεν ανακαλεί την 211/2024 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.