Επεξεργασία των σύμμεικτων αστικών απορριμμάτων :επιδιώκει την ανάκληση της 422/2011 Πράξεως του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουA) Η διάταξη του άρθρου 46 παρ.3 και 4 του Π.Δ/τος 60/2007 δεν καταλείπει στην αναθέτουσα αρχή στάδιο διακριτικής ευχέρειας, αλλ’ αντιθέτως την υποχρεώνει να αποδεχθεί τη συμμετοχή στη διαδικασία του διαγωνισμού, των φορέων που δεν διαθέτουν οι ίδιοι την απαιτούμενη εμπειρία, αλλά χρησιμοποιούν δάνεια εμπειρία τρίτων είτε αυτοί είναι αυτοτελείς φορείς είτε μέλη της ίδιας συμπράξεως, υπό την προϋπόθεση ότι δύνανται να αποδείξουν ότι η απαιτούμενη εμπειρία τίθεται στη διάθεσή τους για την εκτέλεση της συμβάσεως.  Η τοιαύτη ερμηνεία ουδόλως προσκρούει στις διατάξεις του άρθρου 42 παρ.1 και 2 του Π.Δ/τος 60/2007, οι οποίες ορίζουν ότι η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ζητά με τη διακήρυξη, ένα ελάχιστο επίπεδο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και τεχνικών και επαγγελματικών ικανοτήτων προκειμένου να θεωρήσει έναν υποψήφιο «κατάλληλο» για την περαιτέρω συμμετοχή του στη διαγωνιστική διαδικασία, καθόσον δεν ποιούν μνεία περί των προσώπων στα οποία δύναται να πιστοποιείται η σχετική επάρκεια όταν πρόκειται για ενώσεις προσώπων, συμπράξεις ή κοινοπραξίες, αλλά αναφέρονται γενικά στη δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να θέτει κριτήρια καταλληλότητας.  Η τοιαύτη αναφορά γίνεται στο προαναφερόμενο άρθρο 46 παρ.4, όπου ρητώς θεσπίζεται η ευχέρεια χρησιμοποιήσεως της δάνειας εμπειρίας των μελών μιας ενώσεως από την τελευταία.  Τούτο άλλωστε συνάδει, κατά τελεολογική ερμηνεία, προς τους σκοπούς του κοινοτικού δικαίου των συμβάσεων, στους οποίους συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, η ανάπτυξη του ευρύτερου δυνατού ανταγωνισμού με τη συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσοτέρων υποψηφίων στην οικεία διαγωνιστική διαδικασία, δηλαδή ακόμη και φορέων που δεν πληρούν αφεαυτού τις απαιτήσεις της διακηρύξεως σχετικά με την υλικοτεχνική υποδομή, την επαγγελματική ικανότητα ή την εμπειρία, αλλά έχουν στη διάθεσή τους αυτές τις προϋποθέσεις λόγω της συμμετοχής τους σε ένωση προσώπων ή της συνεργασίας τους με άλλες επιχειρήσεις ή φορείς.   Β)  Ο όρος περί σωρευτικής εμπειρίας (στα πρόσωπα όλων των μελών της συμπράξεως) προδήλως παραβιάζει τις αρχές του ανταγωνισμού και της ίσης μεταχειρίσεως καθόσον εμποδίζει στο στάδιο υποβολής προσφορών, τη συμμετοχή σε όσους δεν πληρούν το κριτήριο της εμπειρίας ή στερούνται κάποιου άλλου κριτηρίου (π.χ. της υλικοτεχνικής υποδομής) διότι, σε αυτή την περίπτωση, δεν έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τη δάνεια εμπειρία της επιχειρήσεως με την οποία προτίθενται να συμπράξουν ή τις άλλες προϋποθέσεις που αυτή διαθέτει ενώ στερείται της αναγκαίας εμπειρίας.  Ο περιορισμός του ανταγωνισμού καταδεικνύεται ωσαύτως από το λογικό συμπέρασμα ότι, συνήθως, οι οικονομικοί φορείς δημιουργούν ενώσεις, συμπράξεις ή κοινοπραξίες όταν δεν δύνανται αυτοδυνάμως (λόγω ανεπάρκειας αυτών σε κάποιο εκ των τιθεμένων κριτηρίων) να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό, σε αντίθετη δε περίπτωση, αρκεί η προσωπική τους  συμμετοχή και μόνον.  Πέραν δε του θεωρητικού υπόβαθρου του περιορισμού που συνεπάγεται η θέση ενός τέτοιου όρου στη διακήρυξη δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού, στη συγκεκριμένη περίπτωση, επηρέασε ουσιωδώς την έκβαση του κρινόμενου, καθόσον αποτέλεσε αντικείμενο ενστάσεως από δύο ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, οι οποίες επικαλέσθηκαν ρητώς την εξ αυτού αδυναμία τους να συμπράξουν με έτερο έμπειρο φορέα και να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό.  Γ)   Η άρτια, προσήκουσα και εμπρόθεσμη εκτέλεση της συμβάσεως, η οποία τίθεται ως αιτιολογία της θεσπίσεως του συγκεκριμένου όρου, δεν δύναται να δικαιολογήσει το υπέρμετρο του προβλεπόμενου περιορισμού, καθόσον αύτη μπορεί να επιτευχθεί τόσο από την προβλεπόμενη στη διακήρυξη αλληλέγγυα και εις ολόκληρον ευθύνη των μελών της συμπράξεως για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση περί της οποίας ένα έκαστο εξ αυτών υποχρεούται να υποβάλει υπεύθυνη δήλωση, καθώς και από την υποχρέωση, σε περίπτωση που αναδειχθεί η σύμπραξη ανάδοχος να καταρτίσει συμβολαιογραφικό έγγραφο στο οποίο θα συμπεριλάβει την δέσμευση όλων των μελών για την αλληλέγγυα και εις ολόκληρον ευθύνη τους (άρθρο 6 παρ.12 περ. ii δ΄και ε΄).  Σε κάθε δε περίπτωση ο ισχυρισμός του αιτούντος σχετικά με  την ανάγκη διασφαλίσεως αυτούσιας της εκπληρώσεως του φυσικού αντικειμένου της συμβάσεως από κάθε έμπειρο μέλος της συμπράξεως προκειμένου, αφενός να αποφευχθεί η έμμεση εκχώρηση του έργου, αφετέρου δε η πραγματική εκτέλεση αυτού εάν κάποιο από τα μέλη της δεν μπορεί να ανταποκριθεί  στις υποχρεώσεις του, δεν διασφαλίζεται με τη θέσπιση του συγκεκριμένου όρου διότι εάν ανάδοχος του έργου είναι σύμπραξη προσώπων, αυτή υποχρεούται να λάβει τη μορφή της κοινοπραξίας, η οποία και μόνον δικαιούται να εκτελέσει τη σύμβαση, η  επιλογή δε  ενός μέλους αυτής σε περίπτωση αδυναμίας της, να εκτελέσει το ανατεθέν σ’ αυτή έργο συνιστά υποκατάσταση, η οποία δεν μπορεί κατ’ αρχάς  να γίνει αποδεκτή, ενώ περαιτέρω η κοινοπραξία αναγνωρίζεται ως αυτοτελής οικονομικός φορέας ικανός να αναλάβει το έργο, το οποίο στην περίπτωση αυτή δεν εκχωρείται σε κάποιο από τα μέλη της καθόσον όλα ευθύνονται αλληλεγγύως και εις ολόκληρον για την εκτέλεση της συμβάσεως(...)ΔΕΝ ΑΝΑΚΑΛΕΙ ΤΗΝ 422/2011

Προμήθεια – εγκατάσταση ιατροτεχνολογικού και ξενοδοχειακού εξοπλισμού:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στις υπό στοιχ. ΙΙ και IV σκέψεις, το Τμήμα άγεται, στην κρίση, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας, ότι το VI Τμήμα ορθώς απεφάνθη ότι : α) ο όρος στο άρθρο 22.7 της διακήρυξης είναι αρκούντως σαφής, καθόσον ρητώς αναφέρεται ότι προσμετράται μόνο η εμπειρία που προέρχεται από την ανάληψη και υλοποίηση εκ μέρους του ίδιου του διαγωνιζόμενου μελέτης, προμήθειας και εγκατάστασης ιατρικού εξοπλισμού Γενικού Νοσοκομείου και όχι αυτή που προέρχεται από τη συμμετοχή του ή τη σύμπραξή του με οποιαδήποτε μορφή στην υλοποίηση του ανάλογου αυτού έργου με άλλη εξειδικευμένη εταιρεία, επιχείρηση ή οίκο εξοπλισμού, β) η ερμηνεία που δόθηκε στον ως άνω όρο από την αναθέτουσα αρχή δεν αντιβαίνει στην αρχή της αναλογικότητας, δεδομένου ότι η απαίτηση αυξημένου επιπέδου εμπειρίας αποτελεί ενάσκηση της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής στο πλαίσιο του ελέγχου της καταλληλότητας των υποψήφιων αναδόχων, με σκοπό την άρτια και έντεχνη ολοκλήρωση ενός έργου υψηλών απαιτήσεων και τεχνογνωσίας, όπως εν προκειμένω, σε κάθε δε περίπτωση η νομιμότητα του όρου αυτού καλύπτεται από το προσωρινό δεδικασμένο που απορρέει από την 64/2012 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ, γ) δεν περιορίζεται η δυνατότητα σύστασης κοινοπραξίας με εργοληπτικές επιχειρήσεις που διαθέτουν αυτοτελώς την αναγκαία εμπειρία, καθόσον από το συνδυασμό των άρθρων 21.1.α και 21.2 της διακήρυξης προκύπτει ότι κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων που αποδεικνύει ότι έστω και μία εκ των κοινοπρακτουσών εταιρειών διαθέτει αυτοτελώς εμπειρία σε μελέτη, προμήθεια και εγκατάσταση ιατρικού εξοπλισμού δικαιούται να συμμετάσχει στον εν λόγω διαγωνισμό και δ) η αντίφαση μεταξύ των όρων των άρθρων 21.1.α και 22.8 της διακήρυξης σχετικά με τη δυνατότητα των διαγωνιζόμενων να στηριχθούν στην εμπειρία άλλων φορέων (δάνεια εμπειρία) αποτελεί παράβαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης και του ελεύθερου ανταγωνισμού.(..). Εν όψει, όμως, του γεγονότος ότι επρόκειτο πράγματι για ένα έργο με εξειδικευμένες απαιτήσεις, σε συνδυασμό με το ότι κατά το παρελθόν παρόμοιες διαγωνιστικές διαδικασίες της «….», με αντίστοιχους όρους στις διακηρύξεις τους, κρίθηκαν νόμιμες από το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Τμήμα κρίνει περαιτέρω, κατά πλειοψηφία, ότι ορθώς απεφάνθη το VI Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφαση ότι πεπλανημένως πλην συγγνωστώς τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής υπέλαβαν ότι ενεργούσαν σύννομα..(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα αποφαίνεται, ότι η αίτηση της εταιρείας «…..» για αναθεώρηση της 2484/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί, γενομένων, συνακόλουθα, δεκτών των παρεμβάσεων της «….» και της κοινοπραξίας «…..».

ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ:ζητείται η ανάκληση της 287/2014 Πράξεως του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με δεδομένα αυτά και αφού, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, ένα κριτήριο επιλογής, όπως το κριτήριο της εμπειρίας, αρκεί να καλύπτεται από ένα από τα μέλη της κοινοπραξίας και όχι απαραίτητα από κάθε μέλος αυτής χωριστά, μη νομίμως αποκλείσθηκε από τη συνέχεια του διαγωνισμού η προσφορά της κοινοπραξίας «...», με την αιτιολογία ότι η εταιρεία «...» δεν πληρούσε αυτοτελώς το κριτήριο της εμπειρίας στην παροχή υπηρεσιών καθαριότητας σε Νοσοκομείο δυναμικότητας τουλάχιστον 300 κλινών, καθόσον αυτό καλυπτόταν από το έτερο μέλος της κοινοπραξίας, ήτοι την εταιρεία «... .», τα περί του αντιθέτου δε προβαλλόμενα υπό την υπό κρίση αίτηση και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Ειδικότερα, απορριπτέος είναι ο ισχυρισμός ότι, όπως συνάγεται από τις διατάξεις της παραγράφου 24.7. της διακήρυξης, που, ακόμα και στην περίπτωση που ένα από τα μέλη της τυχόν αναδειχθείσας ως αναδόχου κοινοπραξίας, λόγω ανικανότητας ή ανωτέρας βίας αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, απαιτούν την ολοκλήρωση της σύμβασης από τα εναπομείναντα μέλη της, χωρίς να υφίσταται διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να καταγγείλει τη σύμβαση, η απαιτούμενη για την εκτέλεσή της εμπειρία πρέπει να συντρέχει αυτοτελώς σε κάθε μέλος της κοινοπραξίας, αφού έτσι μόνο διασφαλίζεται, λόγω και του ειδικού δημοσίου συμφέροντος που εξυπηρετεί, η συνέχιση της εκτέλεσής της και η ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου της από κάθε έμπειρο μέλος της κοινοπραξίας.(...)Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα προηγουμένως κρίθηκαν και έγιναν δεκτά η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.

ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ:..ζητείται η αναθεώρηση της 2403/2015 Απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 4η σκέψη το Δικαστηρίου άγεται στην κρίση, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας, ότι μη νομίμως αποκλείσθηκε από τη συνέχεια του διαγωνισμού η προσφορά της κοινοπραξίας «....», για το λόγο ότι η εταιρεία «....» δεν πληρούσε αυτοτελώς το κριτήριο της εμπειρίας στην παροχή υπηρεσιών καθαριότητας σε Νοσοκομείο δυναμικότητας τουλάχιστον 300 κλινών, δεδομένου ότι το κριτήριο της εμπειρίας δεν απαιτείται να πληρούται αυτοτελώς από κάθε μέλος μιας προσφέρουσας κοινοπραξίας, αλλά αρκεί ένα από τα μέλη της κοινοπραξίας να πληροί το κριτήριο αυτό (βλ. προπαρ. απόφ. ΔΕΚ C-399/05 σκ. 22). Περαιτέρω, με δεδομένο ότι, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση, η άρτια, προσήκουσα και εμπρόθεσμη εκτέλεση της σύμβασης διασφαλίζεται επαρκώς με τους προβλεπόμενους στη διακήρυξη όρους α) της περί εις ολόκληρον ευθύνης των μελών της κοινοπραξίας έως την πλήρη εκτέλεση της σύμβασης (άρθρο 4.2), β) της δυνατότητας της αναδόχου κοινοπραξίας σε περίπτωση που ένα από τα μέλη της, λόγω ανικανότητας ή ανωτέρας βίας, αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, να αιτηθεί στην αναθέτουσα αρχή την αντικατάστασή του (άρθρο 4.3) και γ) της δυνατότητας της αναθέτουσας αρχής να απαιτήσει, σε περίπτωση που η κοινοπραξία αναδειχθεί ανάδοχος, για την ικανοποιητική εκτέλεση της σύμβασης, να αποκτήσει ορισμένη νομική μορφή (άρθρο 2.2.), πρέπει να απορριφθεί το περί του αντιθέτου προβαλλόμενο επιχείρημα ότι μόνο με την απαίτηση συνδρομής της προσήκουσας εμπειρίας σε κάθε μέλος της κοινοπραξίας αυτοτελώς διασφαλίζεται η συνέχιση εκτέλεσης της σύμβασης.(...)Κατ’ ακολουθία αυτών που προηγουμένως κρίθηκαν, η αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμες.

Εκτέλεση φυτοκομικών εργασιών: ..ζητείται η ανάκληση της 80/2008 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως ανατέθηκαν οι άμεσες και κατεπείγουσες φυτοκομικές εργασίες για την αποκατάσταση του αρχαιολογικού και ευρύτερου τοπίου της .. στο .., καθόσον πληρούνται εν προκειμένω οι προϋποθέσεις προσφυγής στη διαδικασία του άρθρου 25 παρ. 1 γ΄ του π.δ. 60/2007. Ειδικότερα, η πυρκαγιά στην .. τον Αύγουστο του 2007 συνιστά απρόβλεπτη περίσταση, η οποία δεν ήταν δυνατόν, κατά τα διδάγματα της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, να προβλεφθεί. Εξαιτίας δε αυτού του γεγονότος κατέστη επείγουσα η ανάγκη ανάθεσης των σχετικών με την αποκατάσταση του αρχαιολογικού και ευρύτερου τοπίου της …φυτοκομικών και αναδασωτικών εργασιών, οι οποίες έπρεπε να ξεκινήσουν για τη φυτοκομική περίοδο 2007-2008 το Νοέμβριο 2007 ενόψει της τελετής αφής της Ολυμπιακής Φλόγας το Μάρτιο 2008 ... Περαιτέρω, το Τμήμα διαπιστώνει ότι έχουν εκτελεστεί μόνο οι εργασίες που ήταν απαραίτητες για την τελετή αφής της Ολυμπιακής Φλόγας, ενώ εκκρεμούν ακόμη και σήμερα εργασίες που αποτελούν αντικείμενο της υπό κρίση σύμβασης .. και οι οποίες πρόκειται να ολοκληρωθούν στις 31.8.2008 (βλ. άρθρο 2 της σύμβασης). Εξάλλου, το έργο της αποκατάστασης του αρχαιολογικού χώρου και του ευρύτερου τοπίου της … προβλέπεται να ολοκληρωθεί 31.8.2012 ..και ως εκ τούτου είναι αυταπόδεκτο ενόψει του βάθους χρόνου υλοποίησης του έργου ότι οι εργασίες υλοποίησής του κατά το μεγαλύτερο τμήμα τους εγγύζοντος σχεδόν στο σύνολο είναι ανεκτέλεστες.Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει αφενός ότι οι εργασίες που αποτελούν το αντικείμενο της υποβληθείσας για έλεγχο σύμβασης κατά το μεγαλύτερο τμήμα τους δεν έχουν ολοκληρωθεί, όπως εκτίθεται ανωτέρω, αφετέρου ότι συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 25 παρ. 1 γ΄ του π.δ. 60/2007. Για τους λόγους αυτούς, η εξεταζόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η 80/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Εκτέλεση έργου-...ζητείται η ανάκληση της 428/2016 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου...Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι: Α) όσον αφορά στον τελευταίο ως άνω διακωλυτικό της σύμβασης λόγο, το Κλιμάκιο έσφαλε κρίνοντας ότι η μειοδότρια εταιρεία δεν απέδειξε ότι διαθέτει την απαιτούμενη τεχνική ικανότητα. Τούτο δε, διότι, ανεξαρτήτως του αν εφαρμόζεται εν προκειμένω το άρθρο 46 του π.δ. 60/2007 περί δάνειας εμπειρίας τρίτων φορέων, η δέσμευση των συνεργαζόμενων μελετητών προς τη μειοδότρια εταιρεία ότι πράγματι θα παράσχουν τις ικανότητές τους σε περίπτωση που της ανατεθεί η σύμβαση, για την οποία δεν προβλέπεται από το προαναφερόμενο άρθρο συγκεκριμένος τύπος, προκύπτει εν προκειμένω, λαμβανομένου υπόψη και του μικρού ύψους του προϋπολογισθέντος κατ’ αποκοπή τμήματος των μελετών σε σχέση με το συνολικό προϋπολογισμό του έργου, από τα έγγραφα που κατέθεσε η μειοδότρια εταιρεία με την προσφορά της, ήτοι i) το έγγραφο στο οποίο κατονομάζονται οι συνεργαζόμενοι Μελετητές, που προβλέπεται στο άρθρο 3.2 της διακήρυξης, ως προς τη νομιμότητα του οποίου ουδείς εκ των διαγωνιζομένων διατύπωσε επιφύλαξη και ii) τα αντίγραφα των πτυχίων των ως άνω Μελετητών, που κατατέθηκαν μαζί με το ως άνω έγγραφο. Β) όσον αφορά στους λοιπούς διακωλυτικούς λόγους, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε με την προσβαλλομένη ότι κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος και της υπέρ αυτού παρεμβαίνουσας εταιρίας. Ωστόσο, ενόψει του ιδιαίτερα χαμηλού ύψους του προϋπολογισθέντος κατ’ αποκοπή τιμήματος για τις επίμαχες μελέτες (270.000 χωρίς Φ.Π.Α.) σε σχέση με το συνολικό προϋπολογισμό του ελεγχόμενου έργου (6.991.869,92 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.) καθώς και της στενής συνάφειας των ως άνω αντικειμένων και λαμβανομένης υπόψη της επιτακτικής ανάγκης συντήρησης-βελτίωσης του οδικού δικτύου και άμεσης επέμβασης για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών που αφορούν στην ασφάλεια της οδικής κυκλοφορίας και την αποφυγή τροχαίων ατυχημάτων, το Τμήμα αποφαίνεται ότι η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή λόγω συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο των οργάνων της αναθέτουσας αρχής (ΕΣ VI Τμ. 2647, 2682, 2683/2016).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και, δεδομένου ότι δεν διαπιστώθηκε άλλος νόμιμος διακωλυτικός της υπογραφής λόγος, να υπογραφεί η οικεία σύμβαση.Ανακαλεί την 428/2016 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ένα κριτήριο επιλογής, όπως, εν προκειμένω, το κριτήριο της εμπειρίας, δεν χρειάζεται να πληρούται από το κάθε μέλος μιας προσφέρουσας κοινοπραξίας και ότι αρκεί ένα από τα μέλη της κοινοπραξίας να πληροί το κριτήριο αυτό [βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 14ης Απριλίου 1994, C-389/92, Ballast Nedam Groep, Συλλογή 1992, σ. I-1289, σκέψη 13, που ενσωματώθηκε, σε χρόνο μεταγενέστερο των επίμαχων εν προκειμένω πραγματικών περιστατικών, στο άρθρο 54, παράγραφος 6, της οδηγίας 2004/17/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών (ΕΕ L 134, σ. 1)].50. Όσον αφορά την αρχή της διαφάνειας, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι η Επιτροπή δεν διευκρινίζει πώς είναι δυνατόν να συνιστούν παραβίαση της εν λόγω αρχής τα περιστατικά που προσάπτονται στην Ελληνική Δημοκρατία στο πλαίσιο της υπό κρίση προσφυγής. Ειδικότερα, η λήψη υπόψη μιας προσφοράς μη σύμφωνης προς το τεύχος «Πρόσκληση» της διακήρυξης συνιστά πράξη που μπορεί μεν να εκτιμηθεί υπό το πρίσμα της ίσης μεταχειρίσεως των προσφερόντων, αλλά δεν είναι ικανή αφεαυτής να παραβιάσει την αρχή της διαφάνειας. Κατά τούτο, η υπό κρίση υπόθεση πρέπει να διακριθεί από την υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση της 25ης Απριλίου 1996, C-87/94, Επιτροπή κατά Βελγίου (Συλλογή 1996, σ. I-2043, ιδίως σκέψεις 54 έως 60 και 74), στο μέτρο κατά το οποίο η διαπιστωθείσα παραβίαση της αρχής της διαφάνειας οφειλόταν κατ’ ουσία στη συνεκτίμηση, εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής, μιας τροποποιήσεως των αρχικών προσφορών ενός εκ των προσφερόντων. Αντιθέτως, επίδικη στην υπό κρίση υπόθεση είναι μάλλον μια τυπική προϋπόθεση για να γίνει δεκτή μια προσφορά προς εξέταση, η οποία δεν είναι δυνατόν να θίξει τη διαφάνεια της διαδικασίας συνάψεως της συμβάσεως. 51. Σχετικά με την αρχή της ίσης μεταχειρίσεως, από τις σκέψεις 22 έως 37 και 40 έως 46 της παρούσας αποφάσεως προκύπτει ότι η Επιτροπή δεν θεμελίωσε τις δύο αιτιάσεις που προέβαλε κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας, ούτε καθόσον αντλούνταν από παράβαση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας ούτε καθόσον αφορούσαν παραβίαση της γενικής αρχής της ίσης μεταχειρίσεως. Εν πάση περιπτώσει, έστω και αν υποτεθεί ότι το Δικαστήριο είχε διαπιστώσει παράβαση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας, δεν θα έπρεπε να γίνει αναφορά στη γενική αρχή της ισότητας, της οποίας η διάταξη αυτή συνιστά ειδική εκδήλωση (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 31ης Ιανουαρίου 1991, C-244/89, Επιτροπή κατά Γαλλίας, Συλλογή 1991, σ. I-163, σκέψη 34).

Παροχή υπηρεσιών συντήρησης πρασίνου: ζητείται η ανάκληση της 8/2014 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά και, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι εν προκειμένω η υπεύθυνη δήλωση περί μη σύναψης υπεργολαβικής σύμβασης συνιστά δικαιολογητικό συμμετοχής, το οποίο πρέπει να κατατεθεί επί ποινή αποκλεισμού. Κατά συνέπεια, συνεπάγεται την απόλυτη απαγόρευση της υπεργολαβίας ανεξαρτήτως του γεγονότος αν ο υποψήφιος προτίθετο να κάνει χρήση της δυνατότητας που παρέχεται από τα άρθρα 45 και 46 του π.δ. 60/2007, ήτοι της δυνατότητας να χρησιμοποιήσει τον υπεργολάβο προκειμένου να αποκτήσει την τεχνική, επαγγελματική και οικονομική ικανότητα να αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης. Το συμπέρασμα αυτό επιρρωνύεται άλλωστε και από το γεγονός ότι σε κανένα σημείο της διακήρυξης δεν αναφέρεται η δυνατότητα των υποψηφίων να προσφύγουν στην προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις δάνεια εμπειρία, ώστε να αποδείξουν την καταλληλότητά τους να εκτελέσουν το συμβατικό αντικείμενο. Για τους λόγους αυτούς αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση ότι ο επίμαχος όρος της διακήρυξης συνιστά επιτρεπόμενη απαγόρευση της υπεργολαβίας κατά την εκτέλεση της σύμβασης, καθώς ως εκ του τρόπου διατύπωσής του, ο όρος αυτός έχει ως συνέπεια επιπλέον τον περιορισμό της δυνατότητας συμμετοχής στο διαγωνισμό επιχειρήσεων που είχαν πρόθεση να επικαλεστούν τις ικανότητες υπεργολάβου, ώστε να κριθούν κατάλληλες για να εκτελέσουν τη σύμβαση. Κατά συνέπεια, ο επίμαχος όρος αντίκειται στα άρθρα 45 και 46 του π.δ. 60/2007, γεγονός που καθιστά πλημμελή τη διακήρυξη του διαγωνισμού. Περαιτέρω, το προβαλλόμενο με την αίτηση ανάκλησης γεγονός της ανάπτυξης ανταγωνισμού κατά τη διαγωνιστική διαδικασία με την κατάθεση 23 προσφορών δεν μπορεί να αξιολογηθεί εν προκειμένω υπέρ της αιτούσας, καθώς αφενός έχει ασκηθεί ένσταση κατά του συγκεκριμένου όρου και αφετέρου η κατάθεση προσφορών είναι στάδιο μεταγενέστερο του διενεργηθέντος από το Κλιμάκιο ελέγχου, ο οποίος αφορούσε αποκλειστικά τη διακήρυξη και όχι τη διαδικασία του διαγωνισμού.(..)η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι η προπεριγραφείσα απαίτηση της διακήρυξης είναι δυσανάλογη, υπερβολική και μη αναγκαία, περιορίζει τον ανταγωνισμό, παραβιάζει τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και της διαφάνειας και επιτρέπει τη συμμετοχή ολίγων μόνον επιχειρήσεων. Το προβλεπόμενο, όμως, από την επίμαχη ρήτρα της διακήρυξης κριτήριο του κύκλου εργασιών των διαγωνιζομένων από υπηρεσίες συναφείς προς την προκηρυχθείσα αποβλέπει στον έλεγχο της χρηματοοικονομικής επάρκειάς τους και, συνεπώς, της καταλληλότητάς τους να εκτελέσουν την εν λόγω υπηρεσία καθαριότητας των χώρων του Πανεπιστημίου (βλ. άρθρα 44 παρ. 1 - 2 και 47 της οδηγίας 2004/18/Ε.Κ. του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, L. 134). Το κριτήριο αυτό είναι κατάλληλο, αντικειμενικό και πρόσφορο, ενόψει αφενός του αντικειμένου του συγκεκριμένου διαγωνισμού, που αφορά τον καθαρισμό όλων των κτιρίων και λοιπών εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου (όπως περιγράφονται στο Παράρτημα Α΄ της διακήρυξης) και αφετέρου της δαπάνης αυτού, που ανέρχεται σε 11.577.922 ευρώ για 2 έτη, ήτοι 5.788.961 ετησίως, χωρίς Φ.Π.Α. (πρβ. ΣτΕ 3491/2005, 1912, 2787/2007). Περαιτέρω, μόνο το γεγονός ότι η ρήτρα αυτή επέτρεψε, τελικώς, τη συμμετοχή τριών μόνον εταιρειών καθαρισμού στο διαγωνισμό δεν της προσάπτει πλημμέλεια, δεδομένου ότι ο σχετικός όρος δεν παρίσταται ασύνδετος ή απρόσφορος σε σχέση με το αντικείμενο και τις απαιτήσεις του επίδικου διαγωνισμού. Ως εκ τούτου, οι ανωτέρω λόγοι πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. Κατά τα λοιπά, ο πλησσόμενος όρος της διακήρυξης, ως κανονιστικού χαρακτήρα, δεν χρήζει αιτιολογίας (πρβ. ΣτΕ 1655/2008), ενώ απαραδέκτως αμφισβητείται η ουσιαστική εκτίμηση της Διοίκησης ως προς την επιλογή των προϋποθέσεων συμμετοχής στο διαγωνισμό. Επειδή, όπως έχει κριθεί από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (απόφαση της 18ης Ιουλίου 2007, υπόθεση C - 399/05, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας, σκ. 22 επ.), ένα κριτήριο επιλογής - όπως, στην περίπτωση εκείνη, το κριτήριο της εμπειρίας -, δεν χρειάζεται να πληρούται από το κάθε μέλος μιας κοινοπραξίας, αλλά αρκεί ένα από τα μέλη της κοινοπραξίας να πληροί το κριτήριο αυτό. Εν προκειμένω, ο αιτών προβάλλει ότι μη νομίμως η προσβαλλόμενη ρήτρα της διακήρυξης απαιτεί άθροισμα τουλάχιστον 8 εκατ. ευρώ για τον κύκλο εργασιών των δύο μελών (τυχόν διαγωνιζόμενης) κοινοπραξίας ή 12 εκατ. ευρώ για κοινοπραξία με τρία μέλη κ.ο.κ., ώστε να εξαχθεί μέσος όρος 4 εκατ. ευρώ ισχυρίζεται δε συναφώς ο αιτών ότι η διακήρυξη απαιτεί, κατά παράβαση του άρθρου 47 παρ. 3 της οδηγίας 2004/18, μεγαλύτερο και δη πολλαπλάσιο κύκλο εργασιών επί διαγωνιζόμενης κοινοπραξίας ή ένωσης εταιρειών, σε σχέση προς τον απαιτούμενο κύκλο εργασιών των μεμονωμένων διαγωνιζομένων και ότι δυσχεραίνει, κατά τον τρόπο αυτό, τη συμμετοχή κοινοπραξιών. Η αιτίαση, όμως, αυτή πρέπει να απορριφθεί ως προβαλλόμενη χωρίς έννομο συμφέρον. Και τούτο διότι, πάντως, ο αιτών δεν προβάλλει (και μάλιστα κατά τρόπο συγκεκριμένο) ότι επρόκειτο να συμπράξει με άλλη επιχείρηση καθαρισμού, η οποία είχε κύκλο εργασιών τουλάχιστον 4 εκατ. ευρώ κατά τις χρήσεις 2003 έως 2005 και η οποία, επομένως, πληρούσε αυτοτελώς το κριτήριο του ελάχιστου κύκλου εργασιών από υπηρεσίες καθαρισμού της τελευταίας τριετίας, ώστε να δικαιούται, κατά την έννοια του άρθρου 47 παρ. 3 της οδηγίας 2004/18, να μετάσχει στο διαγωνισμό μαζί με τον αιτούντα, υπό τη μορφή κοινοπραξίας ή ένωσης επιχειρήσεων

Υπηρεσίες καθαριότητας κτιρίων-έλεγχος νομιμότητας:Με τα δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη ΙΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι προαναφερθείσες αποφάσεις έγκρισης διενέργειας του ελεγχόμενου διαγωνισμού και της οικείας διακήρυξης, έγκρισης των πρακτικών της Επιτροπής του Διαγωνισμού, καθώς και οι αποφάσεις επί των ασκηθεισών προδικαστικών προσφυγών και η απόφαση κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού αναρμοδίως εκδόθηκαν από το Συμβούλιο του … Ιδρύματος .., δεδομένου ότι αρμόδιο όργανο για την έκδοση των πράξεων αυτών ήταν η Συνέλευση αυτού, γεγονός που άλλωστε επανειλημμένα επισημάνθηκε από μέλος του Συμβουλίου του Ιδρύματος κατά τη λήψη των σχετικών αποφάσεων...Ανεξαρτήτως της ανωτέρω πλημμέλειας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει επιπρόσθετα ότι: Eνόψει του είδους της προς ανάθεση υπηρεσίας (υπηρεσίες καθαριότητας κτιρίων), η οποία δεν είναι εξειδικευμένη αλλά συνήθης και δεν απαιτεί για την εκτέλεσή της ιδιαίτερη τεχνογνωσία, μη νομίμως τέθηκε, με τα άρθρα 3.5 και 13.2- ΟΜΑΔΑ Α.2, ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής παράλληλα δε και ως κριτήριο ανάθεσης η προηγούμενη εμπειρία.(..)Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη IV.ii., μη νομίμως ορίστηκε με τα άρθρα 3.3.3, 3.3.16 και 13.2- ΟΜΑΔΑ Α.2 της διακήρυξης ότι, σε περίπτωση συμμετοχής στο διαγωνισμό κοινοπραξίας, τα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας καθώς και η εμπειρία πρέπει να πληρούνται αυτοτελώς από κάθε μέλος αυτής.Πέραν των κριθέντων ανωτέρω στο στοιχείο IX.i., μη νομίμως απορρίφθηκε η προσφορά του Κ. ... για το λόγο ότι το αθροιστικό ποσό των συμβάσεων των σχετικών με το αντικείμενο του διαγωνισμού που είχε συνάψει με άλλους φορείς, ανερχόμενο σε 2.647.409,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), υπολειπόταν του ελάχιστου κατώτατου ορίου των 3.000.000 ευρώ, αφού δεν οριζόταν στη διακήρυξη ότι στο ποσό αυτό των 3.000.000 ευρώ δεν συμπεριλαμβανόταν και ο Φ.Π.Α.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο, έχοντας διαπιστώσει ουσιώδεις πλημμέλειες κατά την ελεγχόμενη διαδικασία, κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.