Ενστάσεις κατά του Πρακτικού της Επιτροπής Διενέργειας του Διαγωνισμού επιλογής αναδόχου για την εκτέλεση του έργου «Αποκατάσταση – Ανακαίνιση – Επισκευή και Διαρρύθμιση διατηρητέου κτιρίου Πινδάρου-Ακαδημίας-Κανάρη 1, Μέγαρο Δεληγιώργη».(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
α) Σε περίπτωση διαγωνιζόμενης εταιρείας η ζητούμενη στο άρθρο 22.8 της Διακήρυξης ειδική εμπειρία μπορεί να προκύπτει και από μη ολοκληρωμένο έργο. (πλειοψ.) β) Διαγωνιζόμενες Εταιρείες ή Κοινοπραξίες Εταιρειών, δεν μπορούν, καθ’ ερμηνεία των άρθρων 21 και 22.8 της Διακήρυξης, ν’ αντλούν την ειδική εμπειρία των μητρικών τους εταιρειών, οι οποίες ανήκουν σε ανώτερη των προσκαλουμένων με τη Διακήρυξη τάξη, δοθέντος ότι ο παρών διαγωνισμός δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου. (ομοφ.) γ) Σε περίπτωση διαγωνιζόμενης Κοινοπραξίας Εταιρειών η απαιτουμένη από το ως άνω άρθρο 22.8 της Διακήρυξης ειδική εμπειρία μπορεί να προκύπτει από ένα παρόμοιο προς το δημοπρατούμενο έργο, την εκτέλεση του οποίου είχαν αναλάβει, ως Κοινοπραξία, οι ίδιες οι συμμετέχουσες στη διαγωνιζόμενη Κ/Ξ εταιρείες. (ομοφ.)

Δικαιούχοι εντολών πληρωμής επί Κοινοπραξίας Ανωνύμων Εταιρειών προς εκτέλεση δημοσίου έργου.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Επί Κοινοπραξίας Ανωνύμων Εταιρειών προς εκτέλεση δημοσίου έργου, για την οποία δεν έχουν τηρηθεί οι διατυπώσεις δημοσιότητος κατ’ άρθρο 42 του Εμπορικού Νόμου, δικαιούχοι των εντολών πληρωμής για την εκτέλεσή του είναι οι Ανώνυμες Εταιρείες οι οποίες συνέστησαν την Κοινοπραξία και στο ποσοστό το οποίο καθορίζεται από το συστατικό έγγραφο της Κοινοπραξίας.

Εκτέλεση έργου....Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, εφ’ όσον, κατά τα εκτιθέμενα στην ως άνω απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, η εταιρεία «.... Α.Ε.» είχε μελετήσει στην τεχνική προσφορά της την κατάλληλη διαμόρφωση του εδάφους, ώστε τα προσφερόμενα από αυτήν αντλιοστάσια να παραμένουν πλήρως υπόγεια, η τεχνική λύση που προσέφερε διέφερε από αυτήν της αιτούσης και συνεπώς, δεν πιθανολογείται σοβαρά ότι συνέτρεχε περίπτωση παραβάσεως της αρχής του ενιαίου μέτρου κρίσεως, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την αιτούσα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα, ενώ καθ’ ο μέρος πλήττουν την ανέλεγκτη ουσιαστικώς κρίση της Διοικήσεως είναι απορριπτέα ως απαράδεκτα.Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, οι υπό κρίση συνεκδικαζόμενες αιτήσεις πρέπει να απορριφθούν και να γίνουν δεκτές οι παρεμβάσεις των εταιρειών «....» και της κοινοπραξίας «....» στην πρώτη των υπό κρίση αιτήσεων και των εταιρειών «....» και της κοινοπραξίας «.....» στην δεύτερη των υπό κρίση αιτήσεων. Συνεκτιμώντας δε τις περιστάσεις η Επιτροπή Αναστολών κρίνει ότι πρέπει να συμψηφισθεί η δικαστική δαπάνη μεταξύ των εταιρειών «...».

Προμήθεια – εγκατάσταση ιατροτεχνολογικού και ξενοδοχειακού εξοπλισμού:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στις υπό στοιχ. ΙΙ και IV σκέψεις, το Τμήμα άγεται, στην κρίση, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας, ότι το VI Τμήμα ορθώς απεφάνθη ότι : α) ο όρος στο άρθρο 22.7 της διακήρυξης είναι αρκούντως σαφής, καθόσον ρητώς αναφέρεται ότι προσμετράται μόνο η εμπειρία που προέρχεται από την ανάληψη και υλοποίηση εκ μέρους του ίδιου του διαγωνιζόμενου μελέτης, προμήθειας και εγκατάστασης ιατρικού εξοπλισμού Γενικού Νοσοκομείου και όχι αυτή που προέρχεται από τη συμμετοχή του ή τη σύμπραξή του με οποιαδήποτε μορφή στην υλοποίηση του ανάλογου αυτού έργου με άλλη εξειδικευμένη εταιρεία, επιχείρηση ή οίκο εξοπλισμού, β) η ερμηνεία που δόθηκε στον ως άνω όρο από την αναθέτουσα αρχή δεν αντιβαίνει στην αρχή της αναλογικότητας, δεδομένου ότι η απαίτηση αυξημένου επιπέδου εμπειρίας αποτελεί ενάσκηση της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής στο πλαίσιο του ελέγχου της καταλληλότητας των υποψήφιων αναδόχων, με σκοπό την άρτια και έντεχνη ολοκλήρωση ενός έργου υψηλών απαιτήσεων και τεχνογνωσίας, όπως εν προκειμένω, σε κάθε δε περίπτωση η νομιμότητα του όρου αυτού καλύπτεται από το προσωρινό δεδικασμένο που απορρέει από την 64/2012 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ, γ) δεν περιορίζεται η δυνατότητα σύστασης κοινοπραξίας με εργοληπτικές επιχειρήσεις που διαθέτουν αυτοτελώς την αναγκαία εμπειρία, καθόσον από το συνδυασμό των άρθρων 21.1.α και 21.2 της διακήρυξης προκύπτει ότι κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων που αποδεικνύει ότι έστω και μία εκ των κοινοπρακτουσών εταιρειών διαθέτει αυτοτελώς εμπειρία σε μελέτη, προμήθεια και εγκατάσταση ιατρικού εξοπλισμού δικαιούται να συμμετάσχει στον εν λόγω διαγωνισμό και δ) η αντίφαση μεταξύ των όρων των άρθρων 21.1.α και 22.8 της διακήρυξης σχετικά με τη δυνατότητα των διαγωνιζόμενων να στηριχθούν στην εμπειρία άλλων φορέων (δάνεια εμπειρία) αποτελεί παράβαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης και του ελεύθερου ανταγωνισμού.(..). Εν όψει, όμως, του γεγονότος ότι επρόκειτο πράγματι για ένα έργο με εξειδικευμένες απαιτήσεις, σε συνδυασμό με το ότι κατά το παρελθόν παρόμοιες διαγωνιστικές διαδικασίες της «….», με αντίστοιχους όρους στις διακηρύξεις τους, κρίθηκαν νόμιμες από το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Τμήμα κρίνει περαιτέρω, κατά πλειοψηφία, ότι ορθώς απεφάνθη το VI Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφαση ότι πεπλανημένως πλην συγγνωστώς τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής υπέλαβαν ότι ενεργούσαν σύννομα..(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα αποφαίνεται, ότι η αίτηση της εταιρείας «…..» για αναθεώρηση της 2484/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί, γενομένων, συνακόλουθα, δεκτών των παρεμβάσεων της «….» και της κοινοπραξίας «…..».

Η πρώτη προσφεύγουσα επιδιώκει την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής Αξιολόγησης που απέρριψε την τεχνική και οικονομική προσφορά της και αποδέχτηκε εκείνη της αντιπάλου εταιρείας, σχετικά με τη 'προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού για τη διαμόρφωση αποθετηρίου της κεντρικής βιβλιοθήκης', με συνολικό προϋπολογισμό 660.920€ (με ΦΠΑ). Η δεύτερη προσφεύγουσα ζητεί παρομοίως την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής, καθώς και τον αποκλεισμό των εταιρειών που συμμετείχαν στη διαδικασία, ισχυριζόμενη ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις της διακήρυξης.

Κτιριακό έργο. Εμπειρία σε προκατασκευές κτιρίων Η εμπειρία του ΧΠ, μεμονωμένου στελέχους ενός εκ των μελών της αναδόχου κοινοπραξίας δεν αρκεί για να θεωρηθεί ότι η εταιρεία μέλος αυτής διαθέτει αυτοτελώς, ως τεχνική και οικονομική μονάδα, την απαιτούμενη από τη διακήρυξη πρόσθετη τεχνική ικανότητα για την εκτέλεση του επίμαχου έργου. Εξάλλου, η ανάδοχος δεν επικαλείται συμφωνία συνεργασίας με άλλο νομικό πρόσωπο, που να διαθέτει την ικανότητα αυτή. Τέλος, ακόμα και αν ήθελε κριθεί ότι ο σχετικός όρος της διακήρυξης, με βάση τον οποίο απαιτείται συνεργασία αποκλειστικά με νομικό πρόσωπο, έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 47 παρ. 2 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ (EE L 134), η οποία όμως δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω λόγω του ύψους του προϋπολογισμού του επίμαχου έργου, αλλά και τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, καθώς αποκλείει τη συνεργασία με φυσικό πρόσωπο εργολήπτη δημοσίων έργων και πάλι η ανάδοχος δεν προσκομίζει, συνταχθέν πριν την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού, συμβολαιογραφικό έγγραφο, με το οποίο να αποδεικνύεται η συνεργασία με τυχόν ατομική επιχείρηση που διαθέτει το ανωτέρω στέλεχος ενός μέλους της.

ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ:ζητείται η ανάκληση της 287/2014 Πράξεως του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με δεδομένα αυτά και αφού, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, ένα κριτήριο επιλογής, όπως το κριτήριο της εμπειρίας, αρκεί να καλύπτεται από ένα από τα μέλη της κοινοπραξίας και όχι απαραίτητα από κάθε μέλος αυτής χωριστά, μη νομίμως αποκλείσθηκε από τη συνέχεια του διαγωνισμού η προσφορά της κοινοπραξίας «...», με την αιτιολογία ότι η εταιρεία «...» δεν πληρούσε αυτοτελώς το κριτήριο της εμπειρίας στην παροχή υπηρεσιών καθαριότητας σε Νοσοκομείο δυναμικότητας τουλάχιστον 300 κλινών, καθόσον αυτό καλυπτόταν από το έτερο μέλος της κοινοπραξίας, ήτοι την εταιρεία «... .», τα περί του αντιθέτου δε προβαλλόμενα υπό την υπό κρίση αίτηση και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Ειδικότερα, απορριπτέος είναι ο ισχυρισμός ότι, όπως συνάγεται από τις διατάξεις της παραγράφου 24.7. της διακήρυξης, που, ακόμα και στην περίπτωση που ένα από τα μέλη της τυχόν αναδειχθείσας ως αναδόχου κοινοπραξίας, λόγω ανικανότητας ή ανωτέρας βίας αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, απαιτούν την ολοκλήρωση της σύμβασης από τα εναπομείναντα μέλη της, χωρίς να υφίσταται διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να καταγγείλει τη σύμβαση, η απαιτούμενη για την εκτέλεσή της εμπειρία πρέπει να συντρέχει αυτοτελώς σε κάθε μέλος της κοινοπραξίας, αφού έτσι μόνο διασφαλίζεται, λόγω και του ειδικού δημοσίου συμφέροντος που εξυπηρετεί, η συνέχιση της εκτέλεσής της και η ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου της από κάθε έμπειρο μέλος της κοινοπραξίας.(...)Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα προηγουμένως κρίθηκαν και έγιναν δεκτά η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.

Η προσφεύγουσα (ένωση εταιρειών «…») με την προδικαστική προσφυγή της αιτείται την ακύρωση της απόφασης 697/2021 της Οικονομικής Επιτροπής, η οποία έκανε αποδεκτές τις προσφορές των ανταγωνιστριών εταιρειών («…», «…» και ένωσης «…») και υπερβάθμισε την παρεμβαίνουσα εταιρεία. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η υλοποίηση «Συστήματος Augmented και Virtual Reality» για συγκεκριμένες εφαρμογές, με προϋπολογισμό 276.520,00 € (συμπερ. ΦΠΑ). Η προσφεύγουσα επικαλέστηκε σοβαρές παραβάσεις στους όρους της διακήρυξης, όπως έλλειψη δικαιολογητικών για υπεργολάβους, ανεπαρκή επαγγελματική εμπειρία μελών των ανταγωνιστριών και ανακριβή βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών. Η ΕΑΔΗΣΥ έκρινε βάσιμους τους ισχυρισμούς και ακύρωσε την προσβαλλόμενη πράξη.

Προμήθεια είδους...Επειδή, ειδικότερα, όσον αφορά την προσφυγή κατά όρων διακήρυξης, ο προσφεύγων πρέπει να επικαλεσθεί άμεση βλάβη από τον όρο της διακήρυξης, ο οποίος παραβιάζει κατ’ αυτόν τους κανόνες που αφορούν τις προϋποθέσεις συμμετοχής στο διαγωνισμό, τη διαδικασία επιλογής του αναδόχου ή τα εφαρμοστέα για την ανάδειξή του κριτήρια, σε σημείο που να αποκλείει ή να καθιστά ουσιωδώς δυσχερή τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό (βλ. ενδεικτικά ΕΑ ΣτΕ 148/2016 Ολομ., ΕΑ ασφ. Μ. 415/2014, Δημήτριος Γ. Ράικος, «Δίκαιο Δημοσίων Συμβάσεων», Β' έκδοση, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2017, σελ. 756). Πλην όμως, η προσφεύγουσα αορίστως προβάλλει χωρίς να τεκμηριώνει ότι επειδή οι τιμές των πλησσόμενων  όρων της Διακήρυξης είναι κατώτερες των τιμών του παρατηρητηρίου, το γεγονός αυτό την εμποδίζει ή δυσχεραίνει ουσιωδώς την συμμετοχή της στον διαγωνισμό, γιατί δεν αποδεικνύει την βλάβη της αλλά επιδιώκει την διαμόρφωση συνθηκών ευνοϊκότερων για τη συμμετοχή της στον διαγωνισμό. Με τους πλησσόμενους όρους της Διακήρυξης δεν εμποδίζεται η συμμετοχή της και το ότι οι τιμές που εμπορεύεται η ίδια για τα ως άνω είδη είναι υψηλότερες αυτών της Διακήρυξης, δεν συνεπάγεται την παραβίαση των διατάξεων του Ν. 4412/2016 ούτε των διατάξεων περί υγιούς ανταγωνισμού Όμως με το περιεχόμενο τούτο, η υπό εξέταση προσφυγή παρίσταται απαράδεκτη ως ασκηθείσα χωρίς έννομο συμφέρον, διότι η προσφεύγουσα αορίστως επικαλείται λόγους που θεμελιώνουν το –κατά την έννοια του νόμου-έννομο συμφέρον της, ενώ δεν αποδεικνύει ότι ένας έκαστος εκ των λόγων καθιστά ουσιωδώς δυσχερή τη συμμετοχή της ή εν γένει περιορίζει τον ανταγωνισμό ή/και ενδεχομένως παρέχει πλεονέκτημα σε κάποιον έτερο δυνητικό υποψήφιο.

Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών...Ενόψει αυτού αρχικά η Επιτροπή Αποσφράγισης και Αξιολόγησης των Προσφορών με την υπ’ αριθμ. ΔΑ/611/25.2.2011 απόφασή της έκρινε ότι η χρηματοδοτική πρόταση της κοινοπραξίας «….» δεν συνοδευόταν από κάποιου είδους πρόθεση ασφάλισης από ... και, για το λόγο αυτό, έκρινε ότι δεν ικανοποιούνται πλήρως οι απαιτήσεις της παραγράφου 9 του άρθρου 3 του τεύχους 1 της διακήρυξης και απέρριψε την προσφορά. Κατά της απόφασης αυτής η κοινοπραξία «….» άσκησε προδικαστική προσφυγή προσκομίζοντας ταυτόχρονα και επιστολή του κινεζικού Οργανισμού ... προς την ... Τράπεζα ... και την εν λόγω Κοινοπραξία, η οποία αποτελούσε επίσης επιστολή πρόθεσης ασφάλισης του τύπου των επιστολών που είχαν προσκομίσει και οι λοιπές διαγωνιζόμενες εταιρίες/κοινοπραξίες. Η προδικαστική αυτή προσφυγή της κοινοπραξίας «….» έγινε δεκτή, κατά πλειοψηφία, από την Επιτροπή Προσφυγών με την προσβαλλόμενη απόφασή της με την εξής αιτιολογία : «Όπως προκύπτει από το τεύχος 1 «Πρόσκληση» της Διακήρυξης του Διαγωνισμού και συγκεκριμένα την παράγραφο 9 του άρθρου 3, δεν απαιτείται, πλέον της πρότασης μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης της τράπεζας, η υποβολή από τους Διαγωνιζόμενους στο φάκελο Α πρόσθετου εγγράφου, το οποίο να δηλώνει πρόθεση ασφάλισης από Οργανισμό .... Αντίθετα, σύμφωνα με τον παραπάνω όρο, η ίδια η πρόταση χρηματοδότησης πρέπει να συμπεριλαμβάνει συμμετοχή ... (..). 2. Η χρηματοδοτική πρόταση της προσφεύγουσας Κοινοπραξίας συμπεριλαμβάνει συμμετοχή ... (...) και μάλιστα αναφέρεται σε συγκεκριμένο επιτόκιο. 3. Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο 3 παρ. 9 της πρόσκλησης, η χρηματοδοτική πρόταση που υποχρεούνται να υποβάλουν στο φάκελο Α οι διαγωνιζόμενοι είναι ενδεικτική. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι η χρηματοδοτική πρόταση δεν σταθμίζεται για την αξιολόγηση της οικονομικής προσφοράς κατ’ ουδένα τρόπο και η Αναθέτουσα Αρχή δεν δεσμεύεται να χρησιμοποιήσει τη συγκεκριμένη προσφορά χρηματοδότησης. Η απαίτηση αυτή αποσκοπεί στην επιλογή εκείνων μόνο των προσφορών τη χρηματοδότηση των οποίων δεν αποκλείουν εκ προοιμίου οι τράπεζες. 4. Όπως προέκυψε από όλες τις υποβληθείσες χρηματοδοτικές προτάσεις, οι ενδεικτικοί όροι χρηματοδότησης παρέχονται ορθώς δίχως γνώση της συγκεκριμένης τεχνολογίας/προμηθευτή φωτοβολταϊκών πάνελ που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί. Δεδομένου δε ότι δεν απαιτείται η υποβολή πρόσθετου εγγράφου, όπως προαναφέρθηκε στην παράγραφο 1, η χρηματοδοτική πρόταση που υποβλήθηκε από την προσφεύγουσα κοινοπραξία ουδόλως υπολείπεται ως προς το τυπικό και ουσιαστικό της μέρος των χρηματοδοτικών προτάσεων των υπολοίπων τριών διαγωνιζομένων». Η κρίση αυτή της Επιτροπής Προσφυγών, με την οποία το όργανο αυτό αποσαφηνίζει την έννοια του όρου της διακήρυξης κατά τρόπο που ανταποκρίνεται στα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη δεν παρίσταται ως προδήλως αντίθετη προς τη συγκεκριμένη διάταξη της διακήρυξης. Για το λόγο αυτό ο προβαλλόμενος λόγος δεν μπορεί να πιθανολογηθεί σοβαρά ως βάσιμος (πρβλ. ΣτΕ ΕΑ 632/2006, 829/2007, 243/2009, 915/2010, 924/2010).