ΕΣ/ΚΛ.Ζ/476/2023
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: Με τα δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να απαιτήσει για την ειδική χρηματοοικονομική ικανότητα συμμετέχοντος οικονομικού φορέα, αυτός να διαθέτει «μέσο δείκτη βιωσιμότητας της επιχείρησης, των τριών τελευταίων δημοσιευμένων χρήσεων (έτη 2019, 2020, 2021), να είναι ≥ 2,00 (δείκτης βιωσιμότητας = Κυκλοφορούν ενεργητικό / βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, (αναλογία, στοιχείων ενεργητικού και παθητικού)», επιπλέον της απαίτησης για ελάχιστο μέσο γενικό κύκλο εργασιών των τριών δημοσιευμένων χρήσεων (έτη 2019, 2020, 2021) ίσο ή μεγαλύτερο από το 100% του προϋπολογισμού μελέτης, χωρίς Φ.Π.Α. παρίσταται ουσιωδώς πιο αυστηρή σε σχέση με την αντίστοιχη που είχε τεθεί στους προηγούμενους διαγωνισμούς (ετών 2015, 2016 και 2017-2018), στους οποίους απαιτείτο μόνο ελάχιστος μέσος γενικός κύκλος εργασιών των τριών δημοσιευμένων χρήσεων ίσος ή μεγαλύτερος από το 100% του προϋπολογισμού της προς ανάθεση σύμβασης (βλ. σκ. 11 της παρούσας). Και ναι μεν η διακριτική ευχέρεια των αναθετουσών αρχών είναι ευρεία αναφορικά με τη δυνατότητά τους να θέτουν απαιτήσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας –ακόμη και αυστηρότερες σε σχέση με παρελθούσες διαγωνιστικές διαδικασίες με το ίδιο αντικείμενο– για την εξασφάλιση της απρόσκοπτης εκτέλεσης του προκηρυσσόμενου συμβατικού αντικειμένου, ανάλογα με τη φύση και την πολυπλοκότητά του, τούτο, όμως, δεν αίρει την υποχρέωσή τους να αιτιολογούν προσηκόντως τις επιλογές τους, ιδίως δε όταν αυτές διαφοροποιούνται ουσιωδώς και μάλιστα προς το αυστηρότερο σε σχέση με κριτήρια επιλογής που είχαν τεθεί σε αμέσως προηγούμενες διακηρύξεις (ΕλΣυν Ολ. 1978/2021). Εν προκειμένω, δεν τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου της σύμβασης ο λόγος της ως άνω αυστηροποίησης των όρων συμμετοχής των διαγωνιζόμενων φορέων στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία σε σχέση με τις ομοίου φυσικού αντικειμένου διαδικασίες παρελθόντων ετών, συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό και δη μικρότερων επιχειρήσεων. Αντ’ αυτού, στον ελεγχόμενο διαγωνισμό κατέστη δυνατή η συμμετοχή μίας μόνον εταιρείας, η οποία μάλιστα ήταν ανάδοχος του προηγούμενου διαγωνισμού. Η επιλογή του εν λόγω αριθμοδείκτη ως κατάλληλου, πρόσφορου και αναλογικού μέτρου για τη διασφάλιση της ομαλής εκτέλεσης της ελεγχόμενης σύμβασης κλονίζεται έτι περισσότερο από τις προσκομιζόμενες προκηρύξεις και διακηρύξεις από ομοίου φυσικού αντικειμένου διαγωνισμούς της ίδιας αναθέτουσας αρχής, παρελθόντων ετών. Αναλυτικότερα, όπως προεκτέθηκε, κατά τα έτη 2015-2018, η αναθέτουσα αρχή επέλεγε ως κατάλληλο και πρόσφορο κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζόμενων φορέων ο ελάχιστος μέσος γενικός κύκλος εργασιών των τριών τελευταίων δημοσιευμένων χρήσεων να είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το 100% του προϋπολογισμού μελέτης, πλέον Φ.Π.Α., ενώ δεν προκύπτει ούτε άλλωστε επικαλείται η αναθέτουσα αρχή τυχόν ανεπάρκεια της αναδειχθείσας αναδόχου να εκτελέσει τις σχετικώς συναφθείσες συμβάσεις. Επιπροσθέτως, ενώ κατά τον διαγωνισμό ετών 2017-2018 (που ήταν ο τελευταίος στον οποίο τέθηκε ως μόνο κριτήριο χρηματοοικονομικής απαίτησης το προαναφερθέν) κατατέθηκαν προσφορές από δύο οικονομικούς φορείς, κατά τον διαγωνισμό ετών 2021-2022, όπως και κατά τον ελεγχόμενο διαγωνισμό, κατέθεσε προσφορά μόνο ένας οικονομικός φορέας, η ανώνυμη εταιρεία «…..». Εξ όσων προεκτέθηκαν, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η ανωτέρω αναδειχθείσα πλημμέλεια δεν επέτρεψε να δημιουργηθεί ανταγωνισμός στον ελεγχόμενο διαγωνισμό δια της συμμετοχής μικρότερων επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να εμποδισθεί η ευρύτερη συμμετοχή οικονομικών φορέων και η επίτευξη καλύτερων τιμών. ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1445/2023
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΕΓΓΡΑΦΟΥ : 1Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/905/2022
ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:τοποθέτησης, απομάκρυνσης και γενικότερης διαχείρισης κινητών συστημάτων υγιεινής στις λαϊκές αγορές της Περιφέρειας Αττικής για τρία (3) έτη(...)Συνεπώς, μη νομίμως επέλεξε η αναθέτουσα αρχή να εξαιρέσει το έτος 2021, που είναι το εγγύτερο στην ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης. Τούτο, ενδεχομένως να ανέτρεψε υποψηφίους οικονομικούς φορείς,που πληρούσαν τα ζητούμενα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας κατά το έτος 2021 -το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας- χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος. Σημειωτέα, εξάλλου, α) ότι η μη ύπαρξη δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων κατά το έτος 2021 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους γενικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και β) στην αμέσως προηγούμενη διακήρυξη, έτους 2018, το αυτό κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας εκτεινόταν ορθώς στην τριετία 2015, 2016 και 2017.(...)Ωστόσο, παρόλη αυτή την ευρείας κλίμακας υποδιαίρεση της σύμβασης, το κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας παρέμεινε ίδιο με αυτό της προηγούμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και δεν προσαρμόστηκε στις ως άνω ανάγκες της παρούσας σύμβασης, ήτοι στην εξυπηρέτηση της υποδιαίρεσης της σύμβασης σε 14 τμήματα. Τούτο είχε αποτέλεσμα να ζητείται για κάθε ένα από τα τμήματα 1, 2, 7, 8, 9 και 10 του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών τριετίας (2018, 2019 και 2020) ίσος ή μεγαλύτερος των 500.000 ευρώ.(...)Εν προκειμένω, δεν τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου της σύμβασης ο λόγος της ως άνω αυστηροποίησης των όρων συμμετοχής σε έκαστο των ως άνω τμημάτων, συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό και δη μικρότερων επιχειρήσεων, όπως, άλλωστε, ήταν εξ αρχής στόχος της αναθέτουσας αρχής.Κωλύεται η σύναψη του σχεδίου σύμβασης
ΕΣ/Τ.ΕΒΔΟΜΟ/1493/2022
Ζητείται η ανάκληση της 504/2022 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας - πλαίσιο μεταξύ της προσφεύγουσας ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Δημόσια…)» (εφεξής..) και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…» με αντικείμενο την «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ, ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ (...)Με δεδομένα αυτά μη νομίμως με τη διακήρυξη (2.2.5.περ. α΄) τέθηκε ως κριτήριο ο μέσος γενικός ετήσιος κύκλος εργασιών των τριών τελευταίων κλεισμένων οικονομικών χρήσεων (2018 έως 2020) ίσος με το 50% του αρχικού προϋπολογισμού της σύμβασης ή, σε περίπτωση μη δημοσίευσης των οικονομικών καταστάσεων του έτους 2020, των χρήσεων 2017 έως 2019, καθόσον για τη συνδρομή και την απόδειξη της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των συμμετεχόντων κρίσιμα είναι τα στοιχεία που τελούν σε χρονική εγγύτητα με την ανάθεση και εκτέλεση της σύμβασης. (...)Πέραν τούτων, μη νομίμως προβλέφθηκε ημιτελές κριτήριο ανάθεσης στην αρχική μορφή του άρθρου 2.3 της διακήρυξης, σε σχέση με τη στάθμιση των ποιοτικών και οικονομικών υποκριτηρίων της βέλτιστης σχέσης ποιότητας – τιμής, με αποτέλεσμα τη δυσχέρεια των υποψηφίων να διαμορφώσουν ορθολογικά την προσφορά τους. Δεδομένου δε του ημιτελούς χαρακτήρα του άρθρου 2.3 της διακήρυξης, με το από 20.4.2022 έγγραφο του Διευθύνοντος Συμβούλου της ΔΕΔΑ δεν διευκρινίστηκε, αλλά συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε ουσιωδώς το άρθρο 2.3, με αναλυτικό καθορισμό του τρόπου στάθμισης των ποιοτικών και οικονομικών υποκριτηρίων της βέλτιστης σχέσης ποιότητας – τιμής και του τρόπου εξαγωγής της τελικής βαθμολογίας της προσφοράς. (...)Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει την προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Δεν ανακαλεί την 504/2022 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/79/2024
Συντήρηση αποχετευτικών δικτύων: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Στην ελεγχόμενη σύμβαση, οικονομικού αντικειμένου 1.600.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ για τέσσερα έτη (ήτοι 400.000,00 ευρώ κατ’ έτος) με ισόποσο δικαίωμα προαίρεσης, δεν παρίσταται αιτιολογημένη η προβλεπόμενη στο άρθρο 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης απαίτηση, σύμφωνα με την οποία «Ο μέσος δείκτης βιωσιμότητας της επιχείρησης, των τριών τελευταίων δημοσιευμένων χρήσεων (έτη 2020, 2021, 2022), να είναι ≥ 2,00 (δείκτης βιωσιμότητας = Κυκλοφορούν ενεργητικό / βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, (αναλογία, στοιχείων ενεργητικού και παθητικού)», καθώς εν προκειμένω η διακήρυξη δεν αρκείται στην ύπαρξη θετικού δείκτη, αλλά απαιτεί όπως το κυκλοφορούν ενεργητικό είναι τουλάχιστον διπλάσιο από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις των διαγωνιζομένων (βλ. σκέψη 4). Όπως αναφέρεται στο από 1.2.2024 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Ποιότητας, Ζωής & Περιβάλλοντος του Δήμου Νέας Προποντίδας, η επιλογή αυτή «συνιστά ένα χρήσιμο εργαλείο απεικόνισης της πραγματικής οικονομικής κατάστασης του εκάστοτε υποψηφίου» και «ένα πρόσφορο μέσο για την απόδειξη της φερεγγυότητας του συμμετέχοντος». Ωστόσο, δεν τεκμηριώνεται στα έγγραφα της σύμβασης η ανάγκη που υπαγόρευσε την επιλογή, όσον αφορά την ειδική χρηματοοικονομική ικανότητα των υποψήφιων οικονομικών φορέων, του ως άνω ιδιαίτερα υψηλού αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας και μάλιστα για τρεις οικονομικές χρήσεις (κατά τα έτη 2020, 2021 και 2022), ο οποίος δεν είχε τεθεί από τον αναθέτοντα φορέα σε προηγούμενες διαγωνιστικές διαδικασίες (ετών 2015, 2016 και 2018) με όμοιο αντικείμενο. Η διακριτική ευχέρεια του αναθέτοντος φορέα να θέτει τους πρόσφορους, κατά την κρίση του, όρους χρηματοοικονομικής επάρκειας ανάλογα με τη φύση του συμβατικού αντικειμένου, καθώς και η ανάγκη διασφάλισης της προσήκουσας εκτέλεσης της συγκεκριμένης σύμβασης ενόψει του δημόσιου συμφέροντος που εξυπηρετεί, δεν αποτελούν επαρκή αιτιολόγηση της ως άνω περιοριστικής του ανταγωνισμού επιλογής, καθόσον δεν προσδιορίζεται με πληρότητα και σαφήνεια ούτε προκύπτει από τα προσκομισθέντα στοιχεία ο λόγος για τον οποίο δεν μπορεί η επίμαχη σύμβαση να εκτελεσθεί προσηκόντως με τη συνδρομή λιγότερο αυστηρών απαιτήσεων (π.χ. με μικρότερο δείκτη γενικής ρευστότητας, με την απαίτηση ο δείκτης αυτός να ισχύει μόνο για το τελευταίο πριν από την εκτέλεση της σύμβασης έτος κ.λπ.), λαμβανομένου μάλιστα υπόψιν ότι η ύπαρξη του εν λόγω υψηλού δείκτη γενικής ρευστότητας δεν είναι η μοναδική απαίτηση της διακήρυξης για την απόδειξη της χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζομένων, αλλά προβλέπεται και έτερο σχετικό κριτήριο (βλ. άρθρο 2.2.5 περ. α΄ της διακήρυξης). Τόσο υψηλός, άλλωστε, αριθμοδείκτης δεν τίθεται ούτε σε διαγωνισμούς με πολύ μεγαλύτερο οικονομικό αντικείμενο (πρβλ. ΣτΕ 676/2023, 2631/2020), ενώ η συνήθης τιμή που απαντάται είναι αυτή της μονάδας ή και μικρότερη (πρβλ. ΦΓ8/28754/27.4.2015 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Β΄ 1676). Σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, δεν αποδεικνύεται από τον αναθέτοντα φορέα, αν και φέρει το σχετικό βάρος, ότι ο τιθέμενος στο άρθρο 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης όρος τελεί σε εύλογη σχέση αναλογίας προς το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 75 παρ. 1 και 3 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 253 παρ. 1 του ίδιου νόμου), ενόψει άλλωστε και του γεγονότος ότι στον ελεγχόμενο διαγωνισμό δεν αναπτύχθηκε ανταγωνισμός, καθόσον υπέβαλε προσφορά μόνον ένας οικονομικός φορέας, ο οποίος μάλιστα ήταν ο ανάδοχος και των προηγούμενων διαγωνιστικών διαδικασιών για την ανάθεση του ίδιου αντικειμένου.
ΑΕΠΠ/85/2021
Η προδικαστική προσφυγή της εταιρείας ζητά την ακύρωση της διακήρυξης αριθμ. ... του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου για την ανάθεση της σύμβασης «Παροχή Υπηρεσιών Εστίασης [Διανομή Γευμάτων (72 Τραπεζοκόμοι) - (9 Βοηθοί Μαγείρων) (9 Μεταφορείς) & (5 Λαντζέρηδες)]» της Οργανωτικής Μονάδας ‘...’. Η προσφυγή ασκείται εναντίον τριών συγκεκριμένων όρων της διακήρυξης: α) του όρου 2.4.4. σχετικά με τον υπολειπόμενο προϋπολογισμό της σύμβασης σε σχέση με το ελάχιστο νόμιμο εργατικό κόστος, β) των όρων 2.2.5. και 2.2.10.2. σχετικά με τα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, και γ) του όρου 2.2.7. σχετικά με τα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι οι όροι αυτοί δυσχεραίνουν ουσιωδώς ή αποκλείουν τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό.
ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/91/2025
Επισκευές και συντηρήσεις των εγκαταστάσεων κλιματισμού.(...)Λαμβάνοντας τα ανωτέρω υπόψη, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν τυγχάνουν εφαρμογής εν προκειμένω, ήτοι αναφορικά με τις επίμαχες απαιτήσεις της διακήρυξης ως προς το προσωπικό που θα διατεθεί στην υλοποίηση της σύμβασης και δεν ανήκει στον ανάδοχο, οι ρυθμίσεις του άρθρου 78 του ν. 4412/2016 και οι αντίστοιχες του άρθρου 2.2.8 της διακήρυξης «περί δάνειας ικανότητας», καθώς αυτές προϋποθέτουν στήριξη στη δάνεια ικανότητα τρίτου για την ικανοποίηση των εξεταζομένων ως προς το πρόσωπο του προσφέροντος κριτηρίων επιλογής της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας (άρθρο 75 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και άρθρο 2.2.5 της διακήρυξης) ή/και της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας (άρθρο 75 παρ. 4 του ν. 4412/2016 και άρθρο 2.2.6 της διακήρυξης) αυτού και δεν εφαρμόζονται για την κάλυψη των απαιτήσεων και όρων που αποτελούν στοιχεία της τεχνικής προσφοράς του διαγωνιζόμενου. Ως εκ τούτου, δεν απαιτείται η υποβολή χωριστών εντύπων ΕΕΕΣ και δικαιολογητικών κατακύρωσης για το προσωπικό αυτό, ούτε δήλωση στο ΕΕΕΣ που η ίδια υπέβαλε ότι θα στηρίζεται στη δάνεια ικανότητα τρίτων, όπως λανθασμένα υπολαμβάνει η Αναπληρώτρια Επίτροπος. Μετά δε και τις ανωτέρω παραδοχές και εφόσον δεν προβάλλεται άλλος διακωλυτικός της υπογραφής της σύμβασης λόγος, παρέλκει η εξέταση του προβαλλόμενου με την ασκηθείσα υπέρ της προσφυγής και κατά τους κύρους της προσβαλλόμενης πράξης παρέμβαση λόγου ότι οι εργαζόμενοι με σύμβαση παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών δεν συνιστούν «τρίτους» δανείζοντες τεχνική ικανότητα, αλλά αποτελούν «ίδιους πόρους» του προσφέροντος, ο οποίος αυτοδύναμα θα εκτελέσει τη σύμβαση (βλ. σχετικά ΔΕφΑθ 906/2023 σκ. 8 και Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. 1045/2022 σκ. 9, αλλά και αντίθετα ΕλΣυν Ολ. 310/2022 σκ. 49, ΣτΕ 107/2018 σκ. 6, ΔΕφΑθ. 826/2024 σκ. 10, ΔΕφΑθ. 236/2019 σκ. 7), και ότι, επομένως, για τον λόγο αυτό, δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα του διαγωνισμού ο χαρακτηρισμός των επίμαχων απαιτήσεων είτε ως κριτηρίων τεχνικής ικανότητας είτε ως στοιχείων της τεχνικής προσφοράς των διαγωνιζομένων. Επίσης, παρέλκει η εξέταση των προβαλλόμενων από την αναθέτουσα αρχή λόγων δημοσίου συμφέροντος.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/251/2024
ΟΥΣΙΩΔΗΣ ΠΛΗΜΜΕΛΕΙΑ (...) Με την προσβαλλόμενη Πράξη κρίθηκε ότι ο προβλεπόμενος στην περ. 2 του άρθρου 2.2.5 της διακήρυξης όρος, σύμφωνα με τον οποίο ο μέσος ετήσιος (γενικός) κύκλος εργασιών των τριών (3) προηγούμενων του έτους διενέργειας του διαγωνισμού οικονομικών χρήσεων απαιτείται να είναι ίσος με το διπλάσιο της εκτιμώμενης αξίας της παρούσας σύμβασης με Φ.Π.Α., έχει τεθεί κατά παράβαση της παρ. 3 του άρθρου 75 του ν. 4412/2016, συνδυαστικά ερμηνευομένης με την παρ. 1 του άρθρου 6 του ίδιου νόμου. Και τούτο, καθόσον με τη συμπερίληψη του Φ.Π.Α. στο προϋπολογισθέν ποσό της σύμβασης, το ελάχιστο όριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας που θεσπίσθηκε με τον όρο αυτό υπερβαίνει το διπλάσιο της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, χωρίς να υπάρχει στα έγγραφα της σύμβασης ειδική προς τούτο αιτιολογία της αναθέτουσας αρχής. Η πλημμέλεια αυτή κρίθηκε ουσιώδης δεδομένου ότι στον διαγωνισμό συμμετείχε μία μόνο εταιρία με προσφερόμενη τιμή ίση με την εκτιμώμενη αξία της σύμβασης.(...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτή η προσφυγή ανάκλησης, να ανακληθεί η 68/2023 Πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Π.Ε. Φθιώτιδας και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου σύμβασης, λόγω μη συνδρομής ουσιώδους πλημμέλειας κατά την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/943/2022
«ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ 1 ΤΗΣ … ΑΕ»(...)κατόπιν της καταφατικής δήλωσης στο ΕΕΕΣ της -δανείζουσας ικανότητα στη συμμετέχουσα στον διαγωνισμό εταιρεία … Α.Ε.- εταιρείας … A.E. περί διάπραξης σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος συνιστάμενου στην επιβολή σε βάρος της από τα όργανα του ΣΕΠΕ, μέσα σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφοράς στον υπό κρίση διαγωνισμό, πλέον των τριών (3) πράξεων επιβολής προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας διαπιστωθείσες στο πλαίσιο, αθροιστικά, τριών ελέγχων και, περαιτέρω, της αρνητικής δήλωσης της ίδιας αναφορικά με τη λήψη επανορθωτικών μέτρων, ο αναθέτων φορέας όφειλε, καθόσον η καταφατική ως άνω δήλωση συνιστά καταφατική δήλωση ως προς τη συνδρομή υποχρεωτικού λόγου αποκλεισμού και δεν υφίσταται περιθώριο τήρησης της διαδικασίας που προδιαγράφεται περί αυτοκάθαρσης, να απαιτήσει από τη συμμετέχουσα εταιρεία … Α.Ε. να προβεί σε αντικατάσταση της τρίτης που παρέχει σε αυτή δάνεια ικανότητα, προκειμένου να παραμείνει στον διαγωνισμό.(...)στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων (καθαριότητας ή/και) φύλαξης, όπως η επίμαχη, κατά την έννοια του λόγου αποκλεισμού περί διάπραξης σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος συνιστά τέτοιο (παράπτωμα) η περίπτωση γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 68 ν. 3863/2010, είναι αδιάφορο το γεγονός (και αλυσιτελής ο αντίστοιχος ισχυρισμός) ότι οι επιβληθείσες πράξεις του ΣΕΠΕ μπορεί να μην έχουν αποκτήσει τελεσίδικη ισχύ λόγω προσβολής τους με άσκηση προσφυγής, ενώ είναι αβάσιμος ο ισχυρισμός περί αμφισημίας της διακήρυξης. Ομοίως αδιάφορο είναι άλλωστε και το γεγονός ότι κατά τον χρόνο που καλείται ο συμμετέχων από τον αναθέτοντα φορέα να προβεί σε αντικατάσταση του τρίτου ενδέχεται να μην υφίσταται πλέον ο λόγος αποκλεισμού λόγω παρέλευσης διετίας από την ημερομηνία έκδοσης των πράξεων, δοθέντος ότι, σε κάθε περίπτωση, αυτός συνέτρεχε κατά τον κρίσιμο χρόνο υποβολής της προσφοράς.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/45/2021
Ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας...Με δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής:Α) Ο όρος της διακήρυξης (2.2.6), σύμφωνα με τον οποίο οι οικονομικοί φορείς απαιτείται σωρευτικά να έχουν εκτελέσει τουλάχιστον μια (1) παρόμοια σύμβαση ανά έτος κατά την τελευταία τριετία (2017, 2018, 2019) και επιπλέον να διαθέτουν τουλάχιστον τρεις (3) παρόμοιες συμβάσεις σε ισχύ, περιόρισε ουσιωδώς τον κύκλο των δυνητικών προσφερόντων στον διαγωνισμό, χωρίς ο περιορισμός αυτός να σχετίζεται με το αντικείμενο της σύμβασης και να δικαιολογείται από οποιοδήποτε επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος, εφόσον κατά τα λοιπά οι προσφέροντες ανταποκρίνονται στα στοιχεία της ίδιας απαίτησης (πρβλ. Ελ.Σ. Έβδομο Τμ. 2649/2020). Ούτε άλλωστε προκύπτει ότι ο σκοπός, για τον οποίο τέθηκε ο εν λόγω περιορισμός, δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί με άλλα λιγότερο περιοριστικά μέτρα, όπως, όλως ενδεικτικώς, με την πρόβλεψη περί παράλληλης εκτέλεσης πλειόνων συμβάσεων οποτεδήποτε μέσα στην τελευταία τριετία. Πρόκειται, συνεπώς, για έναν μη εύλογο και δυσανάλογα περιοριστικό όρο, όπως άλλωστε μαρτυρείται από τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μόλις τριών οικονομικών φορέων, οι δύο εκ των οποίων μάλιστα αποκλείσθηκαν προτού καν διαπιστωθεί εάν πληρούν τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής. Ειδικώς δε ως προς τον ειδικότερο όρο οι οικονομικοί φορείς να διαθέτουν τουλάχιστον τρεις παρόμοιες συμβάσεις σε ισχύ, ο τελευταίος είναι παράνομος και για τον πρόσθετο λόγο ότι συμπεριλήφθηκε στη διακήρυξη χωρίς να έχει προηγουμένως εγκριθεί από το Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής, καθόσον δεν περιλαμβανόταν στις τεχνικές προδιαγραφές για την ανάθεση της υπηρεσίας που εγκρίθηκαν κατά την από 24.7.2020 24η συνεδρίαση αυτού...Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος, με το 4/4.1.2021 έγγραφο της Διευθύντριας της Οικονομικής Υπηρεσίας του Κ.Κ.Π.-Π.Κ.Μ., σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο την ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας των χώρων των παραρτημάτων του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας ....
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/603/2021
ΑΕΠΠ/1343/2021
Με την προδικαστική προσφυγή της, η προσφεύγουσα εταιρεία επιδιώκει να ακυρωθεί η με αρ. 12/2021 διακήρυξη. Το αντικείμενο της σύμβασης, βάσει της διακήρυξης, είναι η προμήθεια εξακοσίων (600) Σετ Λαπαροσκοπικής Χολοκυστεκτομής με συνοδό εξοπλισμό για την κάλυψη αναγκών του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου για χρονικό διάστημα δύο (2) ετών, με δυνατότητα παράτασης έξι (6) μηνών σε περίπτωση μη εξάντλησης των προβλεπόμενων ποσοτήτων (Διατάξεις ενδοσκοπικές και ενδοχειρουργικές), ύψους 410.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι οι τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, συγκεκριμένα οι απαιτήσεις για βαλβίδες εισόδου-εξόδου-παύσης ροής CO2 τριών δρόμων, ο συνδυασμός με ενεργειακή πλατφόρμα, καθώς και οι συγκεκριμένες διαστάσεις εργαλείων (ψαλίδι 31 εκ., εργαλείο απολίνωσης 29 εκ., τροκάρ 5/12mm, κλιπ 4.2Χ8.4Χ8.8), περιορίζουν αδικαιολόγητα τον ανταγωνισμό και ευνοούν συγκεκριμένους οικονομικούς φορείς, καθιστώντας αδύνατη ή ουσιωδώς δυσχερή τη συμμετοχή της στον διαγωνισμό.
ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/555/2025
Προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής .(...)Υπό το προπαρατεθέν πραγματικό της προκείμενης υπόθεσης και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς με την προσβαλλομένη έγινε δεκτό ότι η απαίτηση του άρθρου 2.2.6.1 της διακήρυξης η τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων αναδόχων να κρίνεται βάσει της προσκόμισης από αυτούς έξι εκτελεσθεισών εντός χρονικού διαστήματος έξι και πλέον ετών συμβάσεων, αθροιστικού ποσού τουλάχιστον στο ήμισυ της προϋπολογισθείσας δαπάνης (ήτοι περί τα 8,3 εκατομμύρια ευρώ), κάθε μία εκ των οποίων να περιλαμβάνει την προμήθεια και διανομή τουλάχιστον δύο ή έξι, κατά περίπτωση, συναφών ειδών, σε τουλάχιστον τρεις χιλιάδες ωφελούμενους και σε ποσοστό τουλάχιστον 25% σε αξία ή ποσότητα των αντίστοιχων ειδών της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο, είναι υπέρμετρα περιοριστική. Τούτο διότι με το εν λόγω άρθρο της διακήρυξης εγκαθιδρύεται ένα σχήμα απόδειξης της απαιτούμενης εμπειρίας που είναι δυσανάλογα περιοριστικό, χωρίς να αποδεικνύεται η αναγκαιότητα θέσπισης αυτού από τα έγγραφα της σύμβασης ούτε, όμως, και από το περιεχόμενο των ένδικων προσφυγών.Όσον αφορά στον δεύτερο αναδειχθέντα από το Κλιμάκιο διακωλυτικό λόγο, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς έγινε δεκτό ότι τα αποδεικτικά μέσα που ζητήθηκαν για την απόδειξη της απαίτησης του άρθρου 2.2.6.2 της διακήρυξης και, συνακόλουθα, η ίδια η απαίτηση, όπως ετέθη, ήταν μη νόμιμα. Ειδικότερα, η απαίτηση για την εκ των προτέρων απόδειξη ότι κάθε διαγωνιζόμενος υποψήφιος ανάδοχος διαθέτει τον ιδιόκτητο ή μισθωμένο αποθηκευτικό χώρο συγκεκριμένου εμβαδού και τους τύπους και αριθμό φορτηγών οχημάτων που απαριθμούνται στη διακήρυξη δύναται να προκαλέσει δυσανάλογα έξοδα και να καταστήσει έτσι δυσχερή τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό. Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις από 26.2.2025 (ΑΒΔ 425/2025) και από 27.2.2025 (ΑΒΔ 444/2025) προσφυγές ανάκλησης της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και της ένωσης οικονομικών φορέων με την επωνυμία «….» και των μελών αυτής, αντίστοιχα.Απορρίπτει αυτές.Δεν ανακαλεί τη 45/2025 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.