ΕΣ/ΚΛ.Ζ/60/2015
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Κωλύεται η υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου …. και της ……..., για την εφαρμογή και παρακολούθηση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης (….. ) στο δήμο …..(...)Η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, διότι α) το αντικείμενο της σύμβασης αποσκοπεί στην υλοποίηση νομικής υποχρέωσης αποκλειστικά του Δήμου (υποχρέωση συμμετοχής στις ενέργειες που προβλέπονται στο Σ.Ο.Α.Π.), ο οποίος όφειλε καταρχήν να εκτελέσει τις κρίσιμες δράσεις μόνος του, εφόσον διέθετε το κατάλληλο προσωπικό, β) συνάπτεται μεταξύ δύο μερών που δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία για την επίτευξη δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν, ο μεν Δήμος την τεχνική υποστήριξη της ΕΑΤΑ ΑΕ, κι ειδικότερα την παροχή από αυτήν συμβουλευτικών υπηρεσιών διαφόρων ειδικοτήτων, για την επίτευξη των δράσεων που αποτελούν αντικείμενο της σύμβασης, ενώ η αντισυμβαλλόμενη εταιρεία το αντάλλαγμα για την παροχή της παρεχόμενης από αυτήν υπηρεσίας, γ) οι εργασίες που ανατίθενται στην ΕΑΤΑ ΑΕ συνίστανται σε υπηρεσίες που είναι ανοιχτές στον ανταγωνισμό και παρέχονται ελεύθερα από τον ιδιωτικό τομέα (συμβουλευτικές, νομικές, υπηρεσίες μάρκετινγκ, υπηρεσίες προβολής κλπ), δ) για την επίτευξη του σκοπού της σύμβασης προβλέπεται μονομερής περιουσιακή μετακίνηση από το Δήμο στην επιχείρηση με τη μορφή του ανταλλάγματος έναντι των παρεχόμενων από αυτήν υπηρεσιών, και μάλιστα, κατόπιν της ιδιόμορφης «παραλαβής» τους από την Επιτροπή Παρακολούθησης, η οποία ελέγχει την προσήκουσα (ποσοτικά, ποιοτικά και χρονικά) παροχή των υπηρεσιών αυτών, ε) ο προϋπολογισμός της σύμβασης έχει προσδιοριστεί με βάση αποκλειστικά τις ζητούμενες από την Ε.Α.Τ.Α. ΑΕ υπηρεσίες, χωρίς να συνυπολογίζεται η συμμετοχή του Δήμου σε προσωπικό, η οποία σε κάθε περίπτωση δεν προσδιορίζεται ποσοτικώς, ο δε Δήμος πρακτικώς δεν ελέγχεται για την εκπλήρωση της υποχρέωσής του αυτής και στ) ο επιδιωκόμενος από τα αντισυμβαλλόμενα μέρη σκοπός επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσω της σύμβασης αυτής, χωρίς να απαιτείται η περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων. Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι η σύναψη προγραμματικής σύμβασης λειτουργεί, εν προκειμένω, καταχρηστικά, αντί της ειδικώς προβλεπόμενης διαδικασίας επιλογής αναδόχου για την ανάθεση της δημόσιας υπηρεσίας που αποτελεί το αντικείμενο της σύμβασης.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΝΣΚ/114/2007
Βουλή - Βουλευτές. Δαπάνες. Κρατήσεις υπέρ ΜΤΠΥ και ΤΑΥΒ.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή
1) Το αντίτιμο, που καταβάλλεται από τη Βουλή προς τις ΟΤΕ ΑΕ και ΔΕΗ ΑΕ, για την παροχή σ’ αυτήν τηλεφωνικών υπηρεσιών και την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος, υπόκειται σε κράτηση 3% υπέρ του ΜΤΠΥ και 4% υπέρ του ΤΑΥΒ, όχι όμως, και το αντίτιμο, που καταβάλλεται στην ΕΥΔΑΠ ΑΕ και την ΕΛΤΑ ΑΕ. 2) Εφόσον πρόκειται για υπηρεσίες, που παρέχονται προς τους Βουλευτές, στα πλαίσια των αναγνωριζόμενων από το Σύνταγμα δαπανών και ατελειών τους και η Βουλή καλύπτει απλώς τις σχετικές δαπάνες, το αντίτιμο δεν υπόκειται στις παραπάνω κρατήσεις.
ΕΣ/ΤΜΕΣ/2007/2014
Προγραμματικές-συμβάσεις. ζητείται η αναθεώρηση της 557/2014 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση του ως άνω Δήμου για ανάκληση της 250/2013 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,(...) Η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από τον αιτούντα Δήμο, δεδομένου ότι συνάπτεται μεταξύ δύο μερών που δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία για την επίτευξη δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν, ο μεν Δήμος την επίτευξη της εύρυθμης λειτουργίας των παιδικών και βρεφoνηπιακών σταθμών προς εκπλήρωση της αποστολής που έχει αναλάβει, δυνάμει του άρθρου 75 του Κ.Δ.Κ., η δε αντισυμβαλλόμενη ιδιωτικού δικαίου Κοιν.Σ.Επ. το αντάλλαγμα για την παροχή της υπηρεσίας λειτουργίας αυτών. Περαιτέρω, για την επίτευξη του σκοπού της σύμβασης προβλέπεται μονομερής περιουσιακή μετακίνηση από το Δήμο στην επιχείρηση με τη μορφή του ανταλλάγματος έναντι των παρεχόμενων μέσω της σύμβασης υπηρεσιών, ενώ ο επιδιωκόμενος από τα αντισυμβαλλόμενα μέρη σκοπός επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσω της σύμβασης αυτής, χωρίς να απαιτείται η περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων. Επομένως, στη συγκεκριμένη περίπτωση η σύμβαση συνάπτεται από επαχθή αιτία μεταξύ μίας αναθέτουσας αρχής, κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης και ενός ιδιώτη και έχει ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών λειτουργίας των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών, έναντι αντιπαροχής ύψους 673.406.55 ευρώ, που αποτελεί και το αποκλειστικό οικονομικό αντικείμενο της συμφωνίας, χωρίς ο επαχθής χαρακτήρας αυτής να αναιρείται από την παραδοχή ότι στο συμφωνηθέν ποσό δεν περιλαμβάνεται ευθέως κάποιο ποσό ως κέρδος της αντισυμβαλλόμενης επιχείρησης, αφού η ύπαρξή του δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον χαρακτηρισμό μιας σύμβασης ως επαχθούς αιτίας.
ΕλΣυν/Τμ.7/395/2010
Σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των Δήμου ... και του Πανεπιστημίου Σπουδών "…" της Ιταλίας, με αντικείμενο «την έρευνα ενός σύνθετου αστικού πολεοδομικού προγράμματος με στόχους την αναβάθμιση του δημοτικού waterfront και του κέντρου της πόλης μέσω της διαμόρφωσης ενός συστήματος κεντρικών τόπων και τη διατύπωση ενός πολεοδομικού πλαισίου αναφοράς για τη χωροταξική αναδιάρθρωση της μητροπολιτικής περιοχής». εφόσον η συναπτόμενη προγραμματική σύμβαση δεν αφορά στην οργάνωση και διαχείριση δημόσιας υπηρεσίας ή την άσκηση κρατικής δραστηριότητας, υπό την έννοια της άμεσης και συγκεκριμένης συμμετοχής στην άσκηση δημόσιας εξουσίας (Δ.Ε.Κ. 147/1986, 42/1992), η δυνατότητα σύναψης αυτών δεν δύναται να επιφυλάσσεται αποκλειστικά στα ημεδαπά ιδρύματα που λειτουργούν ως δημόσια νομικά πρόσωπα (Δ.Ε.Κ. 3/1988), αφού αυτό θα αντίκειτο στο άρθρο 49 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση που απαγορεύει την εφαρμογή μιας εθνικής ρύθμισης που δυσχεραίνει τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών ανάμεσα στα κράτη μέλη σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών αποκλειστικά εντός ενός κράτους μέλους, καθώς και στις διατάξεις της οδηγίας 18/2004 που επιβάλλει και διασφαλίζει την τήρηση των αρχών της συνθήκης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και εκείνες της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, της ίσης μεταχείρισης, της αποφυγής των διακρίσεων και της διαφάνειας. Τούτο δε ανεξάρτητα από το γεγονός ότι αυτή καθεαυτή η σύναψη της προγραμματικής σύμβασης αποσκοπεί στην οργάνωση και διαχείριση κρατικής δραστηριότητας διαμέσου των φορέων της τοπικής ή της καθ’ ύλην αυτοδιοίκησης, καθόσον για την επίτευξη του τελικού προβλεπόμενου από αυτήν αποτελέσματος, απαιτείται η υλοποίηση δράσεων και η επίτευξη ενεργειών που δεν συνιστούν ενάσκηση δημόσιας εξουσίας κατά τα ανωτέρω.
ΝΣΚ/108/2012
Δυνατότητα ή μη λήψης πλήρων αποδοχών από το Δημόσιο δικηγόρου, ο οποίος διορίζεται σε θέση ειδικού επιστήμονα σε γραφείο Υπουργού ή Υφυπουργού, ενώ, παράλληλα, παρέχει υπηρεσίες με έμμισθη εντολή στα «ΕΛΤΑ ΑΕ».(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Δικηγόρος ο οποίος έχει συνάψει σύμβαση έμμισθης εντολής με το ν.π.ι.δ. με την επωνυμία «Ελληνικά Ταχυδρομεία ΑΕ» (ΕΛΤΑ ΑΕ) και ο οποίος παρέχει τις υπηρεσίες του ως ειδικός συνεργάτης στο πολιτικό γραφείο Υπουργού ή Υφυπουργού δύναται να λαμβάνει το σύνολο των αποδοχών που προβλέπονται για τις αντίστοιχες θέσεις του ειδικού επιστήμονα με την επιφύλαξη της παραγράφου 8 του άρθρου 57 του Π.Δ. 63/2005. (ομοφ.)
ΕΑΔΗΣΥ/215/2025
Ο προσφεύγων αιτείται την ακύρωση της διακήρυξης του διαγωνισμού ως προς τους όρους των άρθρων 2.2.6 (Τεχνική και επαγγελματική ικανότητα) και 2.4.3.2 (Τεχνικής Προσφοράς), οι οποίοι απαιτούν από τους διαγωνιζόμενους να έχουν εκτελέσει πέντε συμβάσεις ιδίου αντικειμένου αποκλειστικά σε συγκεκριμένους δημόσιους φορείς την τελευταία τριετία. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την παροχή υπηρεσιών και προμηθειών (περιλαμβάνοντας καθημερινές υπηρεσίες, αργίες, και Κυριακές), με αναλυτικές τεχνικές προδιαγραφές στο Παράρτημα Ι της διακήρυξης. Ο προσφεύγων θεωρεί ότι οι όροι αυτοί εισάγουν ανεπίτρεπτη διάκριση και περιορίζουν τον ανταγωνισμό, παράβαλλοντας την αρχή της αναλογικότητας, καθώς η προϋπάρχουσα εμπειρία του (σε τρεις συμβάσεις, όχι αποκλειστικά με δημόσιους φορείς) δεν ικανοποιεί τα κριτήρια.
ΕλΣυν.Τμ.6/557/2014
Παροχή υπηρεσιών λειτουργίας παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις το Τμήμα κρίνει ότι η επίμαχη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 38520/2010. Τούτο δε, διότι: α) αυτή συνάπτεται μεταξύ δύο μερών, τα οποία δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία για την επίτευξη ενός δημόσιου σκοπού που εκ του νόμου τους έχει ανατεθεί, αλλά επιδιώκουν ο μεν Δήμος την επίτευξη της εύρυθμης λειτουργίας των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών προς εκπλήρωση της αποστολής που έχει αναλάβει δυνάμει του άρθρου 75 του ΚΔΚ, η δε αντισυμβαλλόμενη ιδιωτικού δικαίου ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. το αντάλλαγμα για την παροχή της υπηρεσίας λειτουργίας αυτών. β) για την επίτευξη του σκοπού της επίμαχης σύμβασης προβλέπεται μονομερής περιουσιακή μετακίνηση από το Δήμο στην επιχείρηση με τη μορφή του ανταλλάγματος έναντι των παρεχόμενων μέσω της σύμβασης υπηρεσιών, γ) ο επιδιωκόμενος από τα αντισυμβαλλόμενα μέρη σκοπός επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσω της σύμβασης αυτής χωρίς να απαιτείται η περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, γεγονός που υποδηλώνει τη βούληση του Δήμου να συνάψει αμφοτεροβαρή εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση για το λόγο δε αυτό, άλλωστε., όπως και ο Δήμος συνομολογεί, ζήτησε προσφορές και από άλλες δύο ΚΟΙΝ.ΕΠ..Σημειώνεται δε ότι το συμπέρασμα ότι η επίμαχη σύμβαση δεν έχει το χαρακτήρα προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, με συνέπεια να κωλύεται η υπογραφή της δεν συνεπάγεται τον αποκλεισμό της νομοθετικά προβλεπόμενης δυνατότητας σύναψης οποιασδήποτε προγραμματικής σύμβασης μεταξύ ενός δήμου και μίας ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ., όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση, εφόσον πρόκειται για γνήσια προγραμματική σύμβαση και κατά τα λοιπά πληρούνται οι προϋποθέσεις του ανωτέρω άρθρου.Συνακόλουθα, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η επίμαχη σύμβαση συνάπτεται μεταξύ μίας αναθέτουσας αρχής, κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης και ενός ιδιώτη και έχει ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών λειτουργίας των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών.(...)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.
ΕλΣυν.Τμ7(ΚΠΕ)192/2014
ΕΡΓΑΣΙΕΣ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ:Νόμιμη η καταβολή αμοιβής παιδιάτρου για την παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε Δήμο, μετά από απευθείας ανάθεση κατά το άρθρο 209 παρ.9 του Κ.Δ.Κ., διότι οι ανατεθείσες υπηρεσίες έχουν τον χαρακτήρα σύμβασης παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών και όχι σύμβασης μίσθωσης έργου, δεδομένου ότι οι συμβαλλόμενοι απέβλεψαν στην παροχή, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, εξειδικευμένων υπηρεσιών από πρόσωπο με την ανάλογη γνωστική ικανότητα και ειδίκευση (παιδίατρος) και όχι στην επίτευξη ενός συγκεκριμένου αποτελέσματος, η πραγμάτωση του οποίου οδηγεί στην αυτόματη λύση της σχέσης, ούτε σε κάθε περίπτωση κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμφωνηθεί, καθόσον οι ανατεθείσες υπηρεσίες λόγω της φύσεώς τους δεν εξαντλούνται με την πάροδο του χρόνου της σύμβασης.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/176/2014
Νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...και της «....», για την υλοποίηση του προγράμματος «ΠΡΟΣΟΨΗ», (...)Με τα δεδομένα αυτά, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν είναι νόμιμη, για τους ακόλουθους λόγους: Α) Δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αλλά, υπό το μανδύα αυτής, υποκρύπτεται μία εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της ως άνω δημοτικής αναπτυξιακής επιχείρησης, η οποία έχει ως αντικείμενο την παροχή εκ μέρους της δεύτερης υπηρεσιών στο Δήμο που προσιδιάζουν σε: i) υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε θέματα διαχείρισης και συναφείς υπηρεσίες (κατηγορία 11 του Παραρτήματος ΙΙΑ της Οδηγίας 2004/18, όπως αυτό έχει τροποποιηθεί με το Παράρτημα VI του Κανονισμού 213/2008) και ειδικότερα υπηρεσίες marketing (CPV 79342000-3), προώθησης (CPV 79342200-5) και εξυπηρέτησης πελατών (CPV 79342320-2), ii) υπηρεσίες αρχιτέκτονα και μηχανικού (κατηγορία 12 του Παραρτήματος ΙΙ Α της Οδηγίας 2004/18) iii) υπηρεσίες πληροφορικής (κατηγορία 7 του ως άνω Παραρτήματος), iv) διαφημιστικές υπηρεσίες (κατηγορία 13 του Παραρτήματος), όπως προκύπτει από τις αναλαμβανόμενες βάσει της προγραμματικής σύμβασης υποχρεώσεις της ... . και τις αναφερόμενες στο Παράρτημα 1 της προγραμματικής σύμβασης ειδικότητες των στελεχών που θα απασχοληθούν. Τούτο δε καθόσον τα μέρη που φέρονται ως συμβαλλόμενα δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία για την επίτευξη δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν ο μεν Δήμος την ενεργοποίηση του προγράμματος «ΠΡΟΣΟΨΗ» ιδίως μέσω της επικοινωνιακής προβολής του προγράμματος και του σχεδιασμού και της υλοποίησης χορηγικού προγράμματος, η δε αντισυμβαλλόμενη αναπτυξιακή εταιρεία το αντάλλαγμα για την εκτέλεση των υπηρεσιών που αποτελεί το αντικείμενο της αναλαμβανόμενης από αυτήν δράσης. Προς τούτο προβλέπεται μονομερής περιουσιακή μετακίνηση από τις πιστώσεις του Δήμου προς την αναπτυξιακού εταιρεία του συνόλου του ποσού των 922.500 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.) που κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό αποτελεί το αντάλλαγμα για την προς το Δήμο παροχή των ως άνω υπηρεσιών. (...)Από όλα τα ανωτέρω συνάγεται ότι δεν πρόκειται για προγραμματική σύμβαση, αλλά για απευθείας ανάθεση υπηρεσιών χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, χωρίς την τήρηση των προϋποθέσεων προσφυγής στην εξαιρετική αυτή διαδικασία (βλ. άρθρο 25 του π.δ. 60/2007).
ΝΣΚ/202/2016
Παραμονή του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ στις νέες υπηρεσίες της ΟΤΕ ΑΕ – Φύση της σχέσεως μετά τη μετάβαση στο περιβάλλον του εθνικού δικτύου «Σύζευξις».Η παραμονή του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ στις νέες υπηρεσίες της ΟΤΕ ΑΕ, όπως αυτές έχουν σήμερα διαμορφωθεί, ήτοι η δημιουργία ενός ενιαίου λογαριασμού ΟΤΕ για τις διάφορες υπηρεσίες αυτού και η ομαλή και αδιατάρακτη τηλεπικοινωνιακή συνέχεια στο στάδιο της μετάβασης στο περιβάλλον του εθνικού δικτύου «Σύζευξις», δεν συνιστούν νέα σύμβαση αλλά έχουν παρεπόμενο χαρακτήρα και αποτελούν επέκταση, τροποποίηση και αναθεώρηση των ήδη συναφθεισών συμβάσεων παροχής υπηρεσιών της ΟΤΕ ΑΕ προς το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, που προϋπήρχαν για κάθε ένα προϊόν παροχής, για το οποίο είχε υποβληθεί αίτηση / σύμβαση του συνδρομητή ΙΚΑ-ΕΤΑΜ προς την ΟΤΕ ΑΕ για παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών.
ΝΣΚ/422/2002
Καζίνο Πάρνηθας. Διαγωνισμός πλειοδοσίας. Προσφορά εκτός διαγωνισμού.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Η προσφορά που υποβλήθηκε από την κοινοπραξία «Καζίνο Αττικής» με τις από 12-6-2002 και 13-6-2002 επιστολές της προς την ΕΤΑ ΑΕ είναι εκτός της πλειοδοτικής διαδικασίας του διαγωνισμού και δεν ασκεί καμία επίδραση επί της διαδικασίας του διαγωνισμού, ούτε δύναται να ληφθεί υπόψη και να κατακυρωθεί σ αυτήν ο διαγωνισμός επειδή η προσφορά αυτή είναι μεγαλύτερη από την προσφορά του ανακηρυχθέντα πρώτου πλειοδότη (ομόφωνα). Περαιτέρω η προσφορά αυτή δύναται να συνεκτιμηθεί από την ΕΤΑ ΑΕ, μαζί με άλλους παράγοντες, στο πλαίσιο εφαρμογής του άρθρου 9 της Συμπληρωματικής Διακήρυξης Β’ Φάσης του διαγωνισμού, προκειμένου να κατακυρωθεί, ή ματαιωθεί, ή κηρυχθεί άγονος ο διαγωνισμός κλπ (άποψη μειοψ.17 μελών). Η κρίση της Διυπουργικής Επιτροπής Αποκρατικοποιήσεων και της ΕΤΑ ΑΕ, στο πλαίσιο εφαρμογής του άρθρου 9 της άνω Συμπληρωματικής Διακήρυξης αποτελεί ουσιαστική και όχι νομική κρίση αυτών, για την οποία όμως δεν ερωτάται το ΝΣΚ, ούτε άλλωστε έχει σχετική αρμοδιότητα γνωμοδότησης, σύμφωνα και με την παρ.6 του άρθρου 5 σε συνδυασμό με την περ.ζ’ του άρθρου 2 του π.δ/τος 282/1996 «Οργανισμός του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους» (άποψη πλειοψ. 26 μελών).