Η απόφαση 410/2024 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της διαδικασίας ανάθεσης προμήθειας ψηφιακών υποδομών και υπηρεσιών για το Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ», προϋπολογισμού 4.435.425 € + ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο κωλύει την υπογραφή της σύμβασης λόγω ουσιωδών πλημμελειών: (α) Παραβίαση αρχών ίσης μεταχείρισης και ανταγωνισμού με διακρίνουσα κριτήρια οικονομικής επάρκειας (150% για τριετία, 200% για λιγότερο) και απαιτήσεις εμπειρίας αποκλειστικά σε δημόσιους φορείς υγείας, (β) Αόριστη τεκμηρίωση προϋπολογισμού χωρίς αναλυτικές τιμές μονάδας. Η διαδικασία ακολούθησε τον ν. 4412/2016, αλλά τα κριτήρια περιορίζουν υπέρμετρα τον ανταγωνισμό. Μόνο μία εταιρεία συμμετείχε και κατακυρώθηκε, με ελάχιστη έκπτωση τιμής.

Η προσφεύγουσα αίτησε την ακύρωση της διακήρυξης του δημοσίους συνοπτικού διαγωνισμού που διενεργούσε η ΔΕΥΑ Κέρκυρας, με αντικείμενο την επιλογή αναδόχου σύμβασης για προμήθεια μονάδων αφαλάτωσης θαλασσινού νερού εκτιμώμενης αξίας 137.096,77€. Ισχυρίστηκε ότι οι όροι της διακήρυξης περιορίζουν αδικαιολόγητα τον ανταγωνισμό, καθώς απαιτούν εμπειρία αποκλειστικά σε δημόσιους φορείς (Δήμους ή ΔΕΥΑ) και όχι σε ιδιωτικούς φορείς, ενώ τα κριτήρια αξιολόγησης ήταν ασαφή, αόριστα και επικαλυπτόμενα, παραβιάζοντας τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης.

«Δημόσιες συμβάσεις – Διαδικασίες σύναψης – Σύμβαση σχετικά με την υπηρεσία συλλογής, μεταφοράς και διάθεσης των αστικών αποβλήτων – Σύναψη της σύμβασης χωρίς διαγωνισμό – Απευθείας ανάθεση σε ανώνυμη εταιρία της οποίας μεν το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου σε δημόσιους φορείς, αλλά το καταστατικό προβλέπει τη δυνατότητα συμμετοχής ιδιωτικών κεφαλαίων» Η απευθείας ανάθεση δημόσιας σύμβασης δεν απαγορεύεται όταν η αναθέτουσα αρχή ασκεί έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες

Υλικοτεχνική υποστήριξη, οργάνωση και εκτέλεση παραγωγής των εκδηλώσεων.(...)Το Τμήμα έκρινε ότι, τα έγγραφα της σύμβασης, η ένδικη προσφυγή και η υπέρ αυτής παρέμβαση παρέχουν τα αναγκαία στοιχεία και επεξηγήσεις που καθιστούν  επαρκώς αιτιολογημένες τις απαιτήσεις επαγγελματικής εμπειρίας ως προς τις ανωτέρω ειδικότητες, διότι η ζητούμενη εμπειρία συνδέεται ουσιωδώς και ευλόγως με την ποιοτική τεχνική υποστήριξη εκτέλεσης ενός πολύ μεγάλου αριθμού πολιτιστικών εκδηλώσεων που απαιτεί συνεχή ετοιμότητα και συντονισμό ανθρώπινου δυναμικού και μηχανημάτων. Όσον αφορά στην εμπειρία του Βοηθού Διευθυντή Παραγωγής, η απαίτηση να έχει εξοικειωθεί με τις διαδικασίες που τηρούνται από τους δημόσιους φορείς, προκειμένου να επικοινωνεί μαζί τους για την έκδοση αδειών, δικαιολογητικών και πιστοποιητικών, δεν δικαιολογεί τον αποκλεισμό υποψηφίου που στερείται εμπειρίας σε συμβάσεις με δημόσιους φορείς. Συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση δύναται να περιορίσει τον ανταγωνισμό, συνιστά παρατυπία της ελεγχόμενης διαδικασίας και δεν δικαιολογείται σε σύμβαση, η οποία εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, το οποίο δεν εισάγει διακρίσεις ως προς την εμπειρία που κτάται από παροχή υπηρεσιών σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Κρίθηκε όμως, ότι η παράτυπη θέσπιση της απαίτησης αυτής δεν προσάπτει ουσιώδη πλημμέλεια στη διαγωνιστική διαδικασία, διότι δεν αμφισβητήθηκε με προδικαστική προσφυγή η νομιμότητα του όρου, ούτε υπήρξε συμμετοχή με επιφύλαξη ως προς αυτόν και διότι η εν λόγω εμπειρία σε πολιτιστικές εκδηλώσεις δημοσίου φορέα ζητείται χωρίς θέσπιση συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας αυτής. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την με ΑΒΔ 7843/24.11.2022 προσφυγή της Περιφέρειας Αττικής και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την προσβαλλόμενη με αυτή 44/2022 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου της Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου 

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας...ζητείται η ανάκληση της 217/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι κατά τα ορθώς κριθέντα από το Κλιμάκιο, οι όροι 2.2.6 και 2.2.9.2. Β4 και 2.3. της διακήρυξης σύμφωνα με τους οποίους αποτελεί κριτήριο ποιοτικής επιλογής (τεχνικής και επαγγελματικής καταλληλότητας), παράλληλα δε και κριτήριο ανάθεσης, η εκτέλεση εκ μέρους του προσφέροντος οικονομικού φορέα τουλάχιστον μίας σύμβασης ή αθροιστικά πολλών συμβάσεων ποσού ύψους ίσου ή άνω των 1.395.000 € (με Φ.Π.Α.) αποκλειστικά σε δημόσιους φορείς δεν είναι νόμιμοι. Και τούτο διότι το μεν εισάγουν ανεπίτρεπτη διάκριση της αποκτηθείσας εμπειρίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, χωρίς να υφίσταται αποχρών λόγος δημοσίου συμφέροντος που να τη δικαιολογεί, το δε ο σκοπός, για τον οποίο θεσπίστηκαν, μπορεί να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά και με λιγότερο περιοριστικό για την ανάπτυξη του ανταγωνισμού τρόπο. Ειδικότερα, η διασφάλιση της ικανότητας των υποψηφίων να παράσχουν τις ζητούμενες υπηρεσίες μπορεί να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά με την ύπαρξη λεπτομερών τεχνικών προδιαγραφών και τον αυστηρό έλεγχο της τήρησης αυτών, κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης, επιπλέον δε και μέσω της απαίτησης οι υποψήφιοι να έχουν αναλάβει την παροχή ανάλογων υπηρεσιών καθαριότητας και σε ιδιωτικούς φορείς, όπως ιδιωτικά νοσοκομεία και κλινικές, οι οποίοι κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας θέτουν ομοίως με τους δημόσιους φορείς αυστηρές προδιαγραφές ως προς την παροχή των σχετικών υπηρεσιών. Η θέσπιση άλλωστε εκ μέρους των ιδιωτικών νοσοκομείων και κλινικών αυστηρών προδιαγραφών επιβάλλεται και από το γεγονός ότι και αυτά υπάγονται ομοίως, ως υγειονομικές μονάδες, στα ίδια μέτρα και όρους που επιβάλλονται από τη σχετική νομοθεσία για τη διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων, στα οποία υπάγονται και τα δημόσια νοσοκομεία (βλ. Κ.Υ.Α. Η.Π.37591/2031/30.9.2003 “Μέτρα και όροι για τη διαχείριση ιατρικών αποβλήτων από υγειονομικές μονάδες”, Β΄ 1419). Συνεπώς, ο ισχυρισμός που προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, σύμφωνα με τον οποίο οι εν λόγω όροι είναι νόμιμοι, διότι είναι ουσιωδώς διαφορετικές οι ανάγκες, από πλευράς καθαριότητας, ενός δημοσίου νοσοκομείου από ένα ιδιωτικό θεραπευτήριο, καθώς συναρτώνται αφενός με τον ιδιαίτερο μεγάλο αριθμό επισκεψιμότητας του δημόσιου νοσοκομείου και αφετέρου με τη σύνθεση ή την ιδιαιτερότητα των κοινωνικών ομάδων που το επισκέπτονται, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος και δεν δύναται να δικαιολογήσει τον περιορισμό του ανταγωνισμού, που η θέσπισή τους συνεπάγεται. (..)Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης 

Προμήθεια μηχανημάτων και εξοπλισμού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην ΙΙΙ σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι:Α. Μη νομίμως η Επιτροπή Διαγωνισμού κατά την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών αρκέστηκε αποκλειστικά και μόνο στην προσκόμιση της υπεύθυνης δήλωσης σχετικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά για τα προσφερόμενα οχήματα – μηχανήματα – εξοπλισμό, που σύμφωνα με το άρθρο 2.4.3.2 της διακήρυξης απαιτείτο να επισυναφθεί στην τεχνική προσφορά, χωρίς περαιτέρω να ελέγξει τις ίδιες τις τεχνικές προσφορές [που είχαν προσκομισθεί μόνο από τους οικονομικούς φορείς «...», «...», «...», «..», «...» και «...»] και αν αυτές ήταν σύμφωνες με τους όρους και τις απαιτήσεις των οικείων τεχνικών προδιαγραφών, όπως απαιτείτο από το άρθρο 3.1.2 της διακήρυξης.Β. Μη νομίμως η Επιτροπή Διαγωνισμού έκρινε, με το από 6.2.2020 Πρακτικό, ότι στον ηλεκτρονικό φάκελο «Δικαιολογητικά συμμετοχής – Τεχνική προσφορά» όλοι οι συμμετέχοντες κατέθεσαν όλα τα δικαιολογητικά σύμφωνα με τη διακήρυξη και περαιτέρω ότι οι τεχνικές προσφορές όλων των εταιρειών είναι σύμφωνες με τους όρους της διακήρυξης και γίνονται αποδεκτές, παρά το γεγονός ότι οι οικονομικοί φορείς  «...», «...» και «...» δεν προσκόμισαν τεχνικές προσφορές, όπως απαιτείτο από το άρθρο 2.4.3.2 της διακήρυξης, αλλά μόνο την υπεύθυνη δήλωση σχετικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά για τα προσφερόμενα οχήματα – μηχανήματα – εξοπλισμό, που σύμφωνα με το άρθρο 2.4.3.2 της διακήρυξης απαιτείτο να επισυναφθεί στην τεχνική προσφορά. Αντιθέτως για το λόγο αυτό η Επιτροπή Διαγωνισμού έπρεπε να απορρίψει τις προσφορές αυτές, σύμφωνα με το άρθρο 2.4.6 της διακήρυξης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι οι νομικές πλημμέλειες που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη καθιστούν μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων δεκαοκτώ (18) σχεδίων συμβάσεων μεταξύ του Δήμου ... και των αναδειχθεισών αναδόχων εταιρειών «...» για τα Τμήματα 1 και 22, «...» για τα Τμήματα 19, 20 και 21, «...» για το Τμήμα 7, «...» για τα Τμήματα 10, 11, 12 και 13, «...» για τα Τμήματα 5 και 6, «...» για τα Τμήματα 3, 4, 17 και 18 και «...» για τα Τμήματα 8 και 9 της προμήθειας με τίτλο «Προμήθεια Μηχανημάτων και Εξοπλισμού για τον Δήμο ...».     

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ   ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2108/2020      

Η απόφαση 1178/2025 του Έβδομου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας κατά της 209/2025 Πράξης του Στ’ Κλιμακίου, η οποία έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης για την προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος υδρογόνου, φωτοβολταϊκών και σταθμού ανεφοδιασμού. Το Τμήμα έκρινε ότι αίρονται οι δύο πρώτες πλημμέλειες του Κλιμακίου (ασάφεια οικονομικού αντικειμένου και απόκλιση προϋπολογισμού). Ωστόσο, διατήρησε την κρίση για την ύπαρξη ουσιώδους πλημμέλειας λόγω: α) της έλλειψης στοιχείων ωριμότητας για την αδειοδότηση (ίδρυση/λειτουργία) και την ασάφεια της χωροθέτησης του πρατηρίου υδρογόνου, και β) του μη νόμιμου όρου της διακήρυξης (άρθρο 2.2.6) που απαιτούσε η εμπειρία των υποψηφίων να έχει αποκτηθεί αποκλειστικά σε δημόσιους φορείς, όρος που κρίθηκε ότι περιόριζε υπέρμετρα τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Ως εκ τούτου, η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης κωλύεται.

Η Πράξη 209/2025 του ΣΤ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του οικονομικού φορέα για την «Προμήθεια και Εγκατάσταση ενός (1) Συστήματος Υδρογόνου, Φωτοβολταϊκής εγκατάστασης, Φορτιστή, Σταθμού Ανεφοδιασμού Υδρογόνου και δύο (2) οχημάτων υδρογόνου» (συνολικής αξίας 2.147.425,00 ευρώ άνευ ΦΠΑ). Διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες όπως: α) Ασάφεια στον προσδιορισμό του οικονομικού αντικειμένου και μη τεκμηρίωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης του Τμήματος 1. β) Έλλειψη ωριμότητας της ανάθεσης, καθώς η χωροθέτηση του πρατηρίου υδρογόνου ήταν ενδεικτική και δεν είχε εκκινήσει η διαδικασία αδειοδότησης. γ) Θέσπιση μη νόμιμου όρου τεχνικής/επαγγελματικής ικανότητας που απαιτούσε εμπειρία αποκλειστικά από δημόσιους φορείς, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό. Λόγω των πλημμελειών του Τμήματος 1, κωλύεται συνολικά η σύμβαση, συμπεριλαμβανομένου του Τμήματος 2 (οχήματα), λόγω του παρακολουθηματικού χαρακτήρα του.

Προμήθεια με τίτλο «Δήμος ...- Ολοκληρωμένες Δράσεις Ηλεκτροκίνησης Υποέργο 1» (...)Ειδικότερα, η αναθέτουσα Αρχή οφείλει να αιτιολογεί, έστω και συνοπτικά, την δοθείσα στους διαγωνιζομένους βαθμολογία στα επί μέρους τεθέντα κριτήρια τεχνικής αξιολόγησης της διακήρυξης, εξειδικεύοντάς την με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία και κατ’ ιδίαν χαρακτηριστικά των τεχνικών τους προσφορών, και αναδεικνύοντας, συνακόλουθα, τα σημεία συγκριτικής υπεροχής ή υστέρησης εκάστης προσφοράς τόσο σε σχέση με τις αντίστοιχες τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης όσο και σε σχέση με τις προσφορές των άλλων διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων, τα οποία ανταποκρίνονται στα αντίστοιχα ως άνω κριτήρια και έχουν ληφθεί υπ’ όψιν κατά τη βαθμολόγηση. Η απλή αριθμητική παράθεση μόνο βαθμών στα ανωτέρω κριτήρια δεν συνιστά ειδική κρίση ούτε αρκεί για την αιτιολόγηση της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών, καθόσον χωρίς αναλυτική λεκτική αποτύπωση αυτής, έστω και συνοπτικά, δυσχεραίνεται ο κατά τα ανωτέρω έλεγχος του αιτιολογημένου της σχετικής κρίσης. Του νόμου δε μη διακρίνοντος, η ως άνω βαθμολόγηση, συνοδευόμενη με έστω συνοπτική αιτιολόγηση, είναι απαραίτητη τόσο στην περίπτωση υποβολής μιας και μόνο (μοναδικής) παραδεκτής τεχνικής προσφοράς όσο και στην περίπτωση κατά την οποία η οικεία τεχνική προσφορά βαθμολογείται ως προς επί μέρους κριτήριο ή υποκριτήριο με τον ελάχιστο προβλεπόμενο στη διακήρυξη βαθμό (συνήθως 100), που υποδηλώνει ότι αυτή καλύπτει ακριβώς τους/τις αντίστοιχους/ες όρους και τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης. Τούτο δε, διότι και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να καθίσταται επαληθεύσιμο το ότι το κάθε επί μέρους κριτήριο ή υποκριτήριο συγκεντρώνει την ελάχιστη βαθμολογία, καλύπτοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τις αντίστοιχες απαιτήσεις της διακήρυξης, χωρίς να παρουσιάζονται αποκλίσεις από τα σχετικώς προβλεφθέντα σ’ αυτήν. Άλλωστε, η βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών έχει ως σκοπό προεχόντως τη σύγκρισή τους με τις σχετικές απαιτήσεις της οικείας αναθέτουσας Αρχής.(...)Σύμφωνα με το ανωτέρω κριτήριο ποιοτικής επιλογής για αμφότερα τα Τμήματα, μη νομίμως απαιτείται η προαναφερόμενη εμπειρία να προέρχεται αποκλειστικώς από συμβάσεις που έχουν συναφθεί μόνο με δημόσιους φορείς, αποκλείοντας αδικαιολόγητα τη συμμετοχή προσφερόντων που έχουν εκτελέσει αξιόπιστα σχετικές συμβάσεις ανατεθείσες από ιδιωτικούς φορείς.(...)Ομοίως, μη νομίμως απαιτείται η προαναφερόμενη εμπειρία να προέρχεται αποκλειστικώς από συμβάσεις που έχουν συναφθεί μόνο με δημόσιους φορείς, αποκλείοντας αδικαιολόγητα τη συμμετοχή προσφερόντων που έχουν εκτελέσει αξιόπιστα σχετικές συμβάσεις ανατεθείσες από οικονομικούς φορείς προερχόμενους από άλλα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα οποία ενδεχομένως δεν ισχύει ο ίδιος διαχωρισμός μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών φορέων που ισχύει στην Ελλάδα, δοθέντος ότι το ενωσιακό δίκαιο σκοπεί, μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση της οικονομικής συνοχής και του ανταγωνισμού και στον συντονισμό, ως προς τη διάκριση μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, των διάφορων εθνικών νομικών συστημάτων. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή των δύο (2) σχεδίων συμβάσεων 

Με την προδικαστική προσφυγή, ο προσφεύγων ζητά την ακύρωση της απόφασης με αριθμό 437/2020 της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής, η οποία απέρριψε την προσφορά του και διέταξε την κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής του. Η απόφαση αυτή εκδόθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς ανοικτού ηλεκτρονικού διαγωνισμού για την προμήθεια καυσίμων και λιπαντικών, με συνολικό προϋπολογισμό 915.321,00 € (με ΦΠΑ). Ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι η απόρριψη της προσφοράς του βασίστηκε σε λανθασμένη ερμηνεία των όρων της διακήρυξης, καθώς θεωρεί ότι τα προσκομισθέντα δικαιολογητικά (συμβάσεις προμήθειας καυσίμων με δημόσιους φορείς) αποδεικνύουν επαρκώς την τεχνική και επαγγελματική του ικανότητα, χωρίς να απαιτείται συγκεκριμένο πιστοποιητικό καλής εκτέλεσης. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε την προμήθεια καυσίμων (Ομάδα Α) και λιπαντικών (Ομάδα Β), με κριτήριο ανάθεσης την οικονομικά πλέον συμφέρουσα προσφορά.