Προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο είναι κατά χρόνο αναρμόδιο να ελέγξει την πρώτη φάση του διαγωνισμού για την επιλογή των αναδόχων των προκαταρκτικών μελετών, καθώς έχουν ήδη υπογραφεί και εκτελεστεί οι σχετικές από 22.11.2018 συμβάσεις μεταξύ της Περιφέρειας ... και των τριών αναδόχων. Περαιτέρω, οι συμβάσεις αυτές είναι άκυρες, καθώς δεν υποβλήθηκαν πριν την υπογραφή τους για έλεγχο νομιμότητας στο αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ. 1 έως 4 του ν. 4129/2013, παρότι η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη του διαγωνισμού ανερχόταν σε 1.000.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Ως εκ τούτου, οι συμβάσεις αυτές, καθώς και οι βάσει αυτών εκπονηθείσες προκαταρκτικές μελέτες, δεν μπορούσαν να αποτελέσουν νόμιμο έρεισμα για τη συμμετοχή των τριών επιλεγέντων αναδόχων στη δεύτερη φάση της διαδικασίας για την ανάθεση των υπολοίπων σταδίων της μελέτης. Συνακόλουθα, είναι μη νόμιμη και η .... απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ..., με την οποία κατακυρώθηκε η ανάθεση των υπολοίπων σταδίων της μελέτης στη σύμπραξη .... Κατά τη γνώμη όμως του Προέδρου του Τμήματος, παραδεκτώς ελέγχονται στο παρόν στάδιο οι πράξεις της πρώτης φάσης της διαγωνιστικής διαδικασίας, πλην μη νομίμως έγινε δεκτή η προσφορά της σύμπραξης .... κατά την πρώτη φάση του διαγωνισμού, αφού η σύμπραξη αυτή, ενώ εκκρεμούσε ο έλεγχος των προσφορών των υποψηφίων από την Επιτροπή Διαγωνισμού, μετέβαλε τη στελέχωση της δηλωθείσας με την τεχνική προσφορά της ομάδας μελέτης για την κατηγορία 20, χωρίς να επικαλείται λόγο ανωτέρας βίας για την μεταβολή αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 18 παρ. 3 του ν. 3316/2005, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο τέταρτο παρ. 4 εδ. α΄ του ν. 3621/2007. Συνακόλουθα, είναι μη νόμιμη η συμμετοχή της σύμπραξης αυτής στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού και, ως εκ τούτου, είναι νη νόμιμη και η .... κατακυρωτική απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ...Κατ` ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου της πρώτης φάσης της διαδικασίας ανάθεσης, ενώ κρίνει ότι συντρέχει ουσιώδης πλημμέλεια στην ελεγχθείσα δεύτερη φάση της διαδικασίας, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη.

Το άρθρο 11, παράγραφος 3, στοιχείο γ΄, της οδηγίας 92/50 για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών, το οποίο επιτρέπει στην αναθέτουσα αρχή που χρησιμοποιεί τη διαδικασία με διαπραγμάτευση να παρεκκλίνει της υποχρεώσεως της προηγουμένης δημοσιεύσεως όταν η σύμβαση αποτελεί συνέχεια ενός διαγωνισμού μελετών και πρέπει να ανατεθεί στον επιτυχόντα ή σε έναν από τους επιτυχόντες του διαγωνισμού, πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο αυστηρής ερμηνείας, το σε βάρος αποδείξεως περί του ότι συντρέχουν όντως οι έκτακτες περιστάσεις που δικαιολογούν την απόκλιση το φέρει εκείνος ο οποίος τις επικαλείται. Ειδικότερα, η έκφραση «αποτελεί συνέχεια κανονισμού», υπό την έννοια της εν λόγω διατάξεως, σημαίνει ότι πρέπει να υφίσταται άμεσος λειτουργικός σύνδεσμος μεταξύ του διαγωνισμού και της οικείας συμβάσεως. Τέτοιος σύνδεσμος δεν υφίσταται, στο πλαίσιο σχεδίου με πολλές φάσεις, μεταξύ διαγωνισμού που αφορά την πρώτη φάση και διοργανώθηκε για τους σκοπούς αναθέσεως της συναφούς με τη φάση αυτή συμβάσεως και της συμβάσεως επόμενης φάσης, ως προς την οποία η αναθέτουσα αρχή διατηρεί απλώς τη δυνατότητα να αναθέσει στον νικητή του εν λόγω διαγωνισμού. (βλ. σκέψεις 37-38, 40-41)

Mελέτη βελτίωσης επαρχιακής οδού...Με τα δεδομένα αυτά, η Περιφέρεια ..., η οποία δεν αξιολόγησε τις προσφορές ως ασυνήθιστα χαμηλές, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας, όπως βάσιμα υποστηρίζει η αιτούσα.Τέλος, με την προσβαλλόμενη Πράξη κρίθηκε ότι ο έλεγχος εκτείνεται αποκλειστικά και μόνο στη φάση του διαγωνισμού που υποβλήθηκε ενώπιον του Κλιμακίου, η οποία ολοκληρώθηκε με την 2566/2016 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ..., με την οποία κατακυρώθηκε προσωρινά το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην φερόμενη ως ανάδοχο σύμπραξη, και ότι δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί το τελικό στάδιο του διαγωνισμού, ήτοι αυτό που ακολουθεί την έκδοση της κατακυρωτικής απόφασης (υποβολή από τον ανάδοχο και αξιολόγηση από την αναθέτουσα αρχή των δικαιολογητικών και εγγράφων νομιμοποίησης και ελέγχου της προσωπικής κατάστασης του αναδόχου, κατά το άρθρο 23 της διακήρυξης), μετά την ολοκλήρωση του οποίου, ο φάκελος θα πρέπει να επανυποβληθεί στο αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, προκειμένου αυτό να αποφανθεί για τη νομιμότητα της τελευταίας αυτής φάσης του διαγωνισμού και την υπογραφή η μη του σχεδίου σύμβασης. Η κρίση αυτή, η οποία ερείδεται α) στις διατάξεις του άρθρου 36 παρ. 1 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (ν. 4129/2013), που απαιτούν την διενέργεια του προληπτικού ελέγχου πριν από τη σύναψη της σύμβασης, καθώς και β) στη διαδικασία που περιγράφεται στα – υποχρεωτικά για την αναθέτουσα αρχή – Πρότυπα Τεύχη Μελετών (άρθρο 6.1 περ. γ), που εγκρίθηκαν με την Δ17γ/06/102/ΦΝ 439.1/27.6.2011 απόφαση του Υπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων (ΦΕΚ Β΄1581), είναι νόμιμη, απορριπτομένου ως αβάσιμου του περί του αντιθέτου λόγου ανάκλησης.Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και να κριθεί ότι δεν συντρέχει ουσιώδης πλημμέλεια στη φάση της διαδικασίας του διαγωνισμού μέχρι και το στάδιο της κατακύρωσης για την ανάθεση της ελεγχόμενης μελέτης.Ανακαλεί την 367/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων σε αυτό στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες στην επί μέρους φάση της διαδικασίας ανάθεσης εκπόνησης της μελέτης με αντικείμενο…, η οποία (επί μέρους φάση) εκτείνεται μέχρι και την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην ως άνω….. Συναφώς, επισημαίνεται ότι η επόμενη φάση της διαδικασίας που αφορά στον έλεγχο, από αρμόδιο, κατά το νόμο και τη διακήρυξη, όργανο, ο οποίος πιστοποιείται με τη σύνταξη αντίστοιχου πρακτικού, των υποβληθέντων από την ανωτέρω, αναδειχθείσα ανάδοχο Σύμπραξη γραφείων μελετών των προβλεπόμενων, στο άρθρο 23 της οικείας Διακήρυξης, επιμέρους δικαιολογητικών και εγγράφων νομιμοποίησης και ελέγχου της προσωπικής κατάστασης των μελών της, πρέπει να διαβιβαστεί για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο (πρβλ. 281/2010 απόφαση VI Τμ. Ελ.Συν., βλ. 175/2010 Πράξη Ζ΄ Κλιμ. Ελ. Συν.).

Το σχέδιο σύμβασης με αντικείμενο την εκπόνηση της μελέτης με τίτλο …καθώς και τα επιμέρους δικαιολογητικά και έγγραφα νομιμοποίησης και ελέγχου της προσωπικής κατάστασης των μελών της αναδειχθείσας αναδόχου υποβλήθηκαν μετά την έκδοση της 175/2010 Πράξης του Κλιμακίου τούτου. Σύμφωνα με την τελευταία πράξη, δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τον έλεγχο νομιμότητας της επιμέρους φάσης της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας μέχρι την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού με…., η οποία εγκρίθηκε με την…. Ήδη υποβλήθηκε ενώπιον του Κλιμακίου τούτου προς ολοκλήρωση του ελέγχου ο φάκελος με τα προβλεπόμενα από το άρθρο 23 της Προκήρυξης του διαγωνισμού δικαιολογητικά και έγγραφα νομιμοποίησης της αναδόχου σύμπραξης γραφείων μελετών και μελετητών, τα οποία κατατέθηκαν στην αναθέτουσα αρχή και ελέγχθηκαν αρμοδίως ως κατάλληλα και πλήρη, καθώς και το σχέδιο σύμβασης.

Αν το Συμβούλιο Επιλογής Διευθυντών του Γενικού Νοσοκομείου (Γ.Ν.) Κορίνθου, οφείλει, στο πλαίσιο συμμόρφωσης προς την 837/2013 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, να συμπεριλάβει στη νέα κρίση του για την πλήρωση θέσης Διευθυντή Παθολογίας του Γ.Ν. Κορίνθου, του κλάδου ιατρών Ε.Σ.Υ., επί θητεία, που προκηρύχθηκε με την 10260/17-7-2003 Απόφαση-Προκήρυξη του Διοικητή του Γ.Ν. Κορίνθου και τον ιατρό Χ. Π., o οποίος έχει συνταξιοδοτηθεί.(....)Το αρμόδιο Συμβούλιο Επιλογής Διευθυντών του Γενικού Νοσοκομείου (Γ.Ν.) Κορίνθου, οφείλει, στο πλαίσιο συμμόρφωσης προς την 837/2013 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, να συμπεριλάβει στη νέα κρίση του για την πλήρωση θέσης Διευθυντή Παθολογίας του Γ.Ν. Κορίνθου, του κλάδου ιατρών Ε.Σ.Υ. επί θητεία, που προκηρύχθηκε με την 10260/17-7-2003 Απόφαση-Προκήρυξη του Διοικητή του Γ.Ν. Κορίνθου και τον ιατρό Χ.Π. (ομόφωνα).

Δεν είναι δυνατόν να διενεργηθεί από το Κλιμάκιο ο αιτούμενος έλεγχος νομιμότητας σε υποβαλλόμενο σχέδιο διακήρυξης, καθόσον τα υποβληθέντα έγγραφα δεν στοιχειοθετούν επιμέρους φάση της διαδικασίας του διαγωνισμού που ελέγχεται προληπτικά από το Ελεγκτικό Συνέδριο (απουσία έγκρισης διακήρυξης, μη ολοκληρωμένη τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας) αλλά αποτελούν εσωτερικές προπαρασκευαστικές πράξεις της αναθέτουσας αρχής, στο στάδιο της κατάρτισης του διαγωνισμού, που προηγούνται της έναρξης της διαδικασίας δημοπράτησης της παροχής υπηρεσιών, για τις οποίες το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν έχει σχετική γνωμοδοτική αρμοδιότητα. Οι δημόσιοι φορείς δεν δύνανται να ζητούν την άσκηση ελέγχου νομιμότητας για κάθε φάση της όλης διαδικασίας χωρίς προϋποθέσεις και περιορισμούς, ακόμα και πριν από την ενεργοποίηση του διαγωνισμού, διότι αυτό θα είχε ως συνέπεια να μεταβληθεί το Κλιμάκιο, χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο νόμο, σε γνωμοδοτικό όργανο της Διοίκησης, καλούμενο να εκφέρει γνώμη επί οποιουδήποτε νομικού ζητήματος που ανέκυπτε στο πλαίσιο της διαδικασίας του διαγωνισμού. Το χρονικό σημείο έναρξης της διαδικασίας δημοπράτησης μίας δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών (που αποτελεί και το χρονικό σημείο έναρξης της πρώτης επιμέρους φάσης της διαδικασίας) ταυτίζεται με το χρονικό σημείο ολοκλήρωσης των διατυπώσεων πλήρους δημοσιότητας που απαιτούνται για τις υπηρεσίες αυτές, προ του οποίου δεν νοείται εν εξελίξει ενεργή διαδικασία δημοπράτησης.(...) Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο του ελέγχου αυτού το Κλιμάκιο δεν υποκαθιστά τα αρμόδια διοικητικά όργανα στην ουσιαστική εκτίμηση των πραγμάτων, ούτε ελέγχει την ορθότητα των τεχνικών κρίσεων της Διοίκησης ή τις κρίσεις σκοπιμότητας, αρκούμενο στον έλεγχο της αιτιολογίας των σχετικών διοικητικών πράξεων, καθώς και στον έλεγχο της υπέρβασης ή μη από τα διοικητικά όργανα των άκρων ορίων της διακριτικής τους ευχέρειας. Περαιτέρω, στις διατάξεις του ως άνω άρθρου, στο οποίο ρυθμίζεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον έλεγχο συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας με αντισυμβαλλόμενο το Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με αυτό, προβλέπεται ρητά και η δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να προκαλεί τον έλεγχο νομιμότητας επιμέρους φάσεων της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, έτσι ώστε να εντοπίζεται το συντομότερο δυνατό κάθε νομική πλημμέλεια που θα μπορούσε να έχει ως συνέπεια την ακυρότητα του διαγωνισμού (βλ. πράξη VI Τμ. Ελ. Συν. 53/2005). Στην περίπτωση δε που πρόκειται για επιμέρους φάσεις της διαδικασίας του διαγωνισμού, ήτοι κάθε διακριτού τμήματος της δημοπρασίας, που αρχίζει, το πρώτον, με την ενεργοποίηση του διαγωνισμού (μέσω της έγκρισης της σχετικής διακήρυξης από τα αρμόδια όργανα του φορέα και την τήρηση των απαιτουμένων διατυπώσεων δημοσιότητας) και ολοκληρώνεται με την έκδοση ορισμένης διοικητικής πράξης, προβλεπόμενης για το στάδιο αυτό, βάσει των κειμένων διατάξεων, ακολουθείται δε από το επόμενο στάδιο – φάση και ούτω καθ’ εξής, μέχρι την κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού και την υπογραφή της οικείας σύμβασης, τότε για τη διενέργεια του σχετικού ελέγχου νομιμότητας, απαιτούνται όλα τα έγγραφα και λοιπά στοιχεία που απαρτίζουν και αφορούν την εν λόγω ελεγχόμενη επιμέρους φάση, πριν από την υποβολή των οποίων δεν μπορεί να ζητηθεί ούτε να ασκηθεί η ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. πράξη Ε΄ Κλιμ. Ελ. Συν. 415/2003). Εξάλλου, η υιοθέτηση, ως προς τις ανωτέρω διατάξεις, της ερμηνευτικής εκδοχής ότι οι δημόσιοι φορείς δύνανται να ζητούν την άσκηση ελέγχου νομιμότητας για κάθε φάση της όλης διαδικασίας χωρίς προϋποθέσεις και περιορισμούς, ακόμη και πριν από την ενεργοποίηση του διαγωνισμού, προκειμένου να αποφαίνεται το οικείο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί ανακύψαντος νομικού ζητήματος, θα είχε ως συνέπεια να μεταβληθεί το Κλιμάκιο, χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο νόμο, σε γνωμοδοτικό όργανο της Διοίκησης, καλούμενο να εκφέρει γνώμη επί οποιουδήποτε νομικού ζητήματος ανέκυπτε στο πλαίσιο της διαδικασίας του διαγωνισμού (βλ. πράξεις ΣΤ΄ Κλιμ. Ελ. Συν. 109/2005 και 22/2006 ).

Δεν είναι νόμιμη η δαπάνη που αφορά στην εξόφληση λογαριασμού για την εκτέλεση β΄ φάσης έργου, το οποίο μολονότι αποτελεί αύξηση ποσοτήτων της α΄ φάσης, αποκόπηκε από αυτό, προκειμένου να ανατεθεί απευθείας, καθόσον η αύξηση αυτή οφείλεται στην μεταβολή της εδαφικής επιφάνειας εκτέλεσης του έργου σε βαθμό τέτοιο, ώστε να μην είναι δυνατή πλέον η εφαρμογή της αρχικής μελέτης. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται είτε διάλυση της αρχικής εργολαβίας, είτε η τήρηση της νόμιμης διαδικασίας τροποποίησης της μελέτης, έτσι ώστε να προσδιοριστεί εξ αρχής το τεχνικό και οικονομικό αντικείμενο του έργου και να προϋπολογιστεί αυτό ενόψει των νέων δεδομένων (ν. 1418/84, άρθρο 291 παρ.4 του π.δ.410/1995, όπως αυτό τροποποιήθηκε με την παρ. 12 του άρθρου 19 του ν.3242/2004).

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα φάσης της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου, με αντικείμενο την ανάθεση «Παροχής Υπηρεσιών Φύλαξης των Κτιριακών Εγκαταστάσεων -608/16/ΔΔΠ» του … Α.Ε» (… Α.Ε.), προϋπολογισμού της κύριας σύμβασης 3.136.647,30 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και του δικαιώματος προαίρεσης 1.568.323,65 ευρώ (πλέον ΦΠΑ)(....)Επισημαίνεται, όμως, ότι για την ολοκλήρωση του ελέγχου απαιτείται η υποβολή από την προσωρινή ανάδοχο εταιρεία των προβλεπόμενων στο άρθρο 12 της διακήρυξης δικαιολογητικών, ο έλεγχος αυτών και η συναφής έγκριση των αρμοδίων οργάνων της … Α.Ε. (...), στοιχεία που θα υποβληθούν στο παρόν Κλιμάκιο, το οποίο, ακολούθως, θα ελέγξει τη νομιμότητα του σχετικού σχεδίου σύμβασης καθώς και τους όρους που τυχόν απαιτείται να περιληφθούν σε αυτό.Αποφαίνεται ότι ο έλεγχος της επιμέρους φάσης της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου με αντικείμενο την «Παροχή Υπηρεσιών Φύλαξης των Κτιριακών Εγκαταστάσεων -608/16/ΔΔΠ» του … Α.Ε. απέβη θετικός.

ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ - ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ: Μη νόμιμη η καταβολή ενοικίου από Δήμο για τη στέγαση των διοικητικών, τεχνικών και οικονομικών υπηρεσιών του, καθόσον, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 5 παρ. 4 του π.δ. 270/1981, η Επιτροπή εκτίμησης των προσφορών που έκρινε την καταλληλότητα του μοναδικού προσφερόμενου για μίσθωση ακινήτου κατά την πρώτη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας, άσκησε στη συνέχεια, κατά τη δεύτερη φάση αυτής, και χρέη της αρμόδιας, κατ’άρθρο 1 του ως άνω π.δ.,Επιτροπής Διαγωνισμού, για την αξιολόγηση της οικονομικής προσφοράς, με συνέπεια την ακυρότητα της κατακύρωσης του αποτελέσμτος του διαγωνισμού. Ο νόμος προβλέπει δύο διακριτά στάδια διαγωνισμού, που θα διεξαχθούν από δύο διαφορετικά μεταξύ τους συλλογικά όργανα και απόκλιση από την προβλεπόμενη αρμοδιότητα του κάθε οργάνου δεν επιτρέπεται.