Το ΣΤ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέτασε το σχέδιο τροποποιητικής (συμπληρωματικής) σύμβασης για την «Ενεργειακή αναβάθμιση εγκαταστάσεων ύδρευσης και αποχέτευσης» της Δ.Ε.Υ.Α. Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης. Η τροποποίηση, η οποία αυξάνει το αρχικό συμβατικό τίμημα κατά 228.200,00 ευρώ (10,1%), κρίθηκε «ουσιώδης» και υποβλήθηκε σε προσυμβατικό έλεγχο. Οι πρόσθετες προμήθειες και εργασίες κατέστησαν αναγκαίες κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, καθώς διαπιστώθηκαν σοβαρές φθορές και διαβρώσεις σε δομικά μέρη και ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό. Η απόφαση έκρινε ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 337 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016, καθώς η αλλαγή αναδόχου θα ήταν ασύμφορη για τεχνικούς λόγους συμβατότητας, ενώ η αύξηση παραμένει εντός του επιτρεπόμενου ορίου του 50%. Κατόπιν τούτων, δεν κωλύεται η υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης.

Η Πράξη 19/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και των Δήμων Αιγάλεω, Αχαρνών, Ηρακλείου, Γαλατσίου, Παλαιού Φαλήρου, Πειραιά και Περιστερίου. Αντικείμενο της σύμβασης, προϋπολογισμού €6.999.378,40 (με ΦΠΑ) και χρηματοδοτούμενη από το ΤΑΑ, είναι η υλοποίηση της προμήθειας «Κατασκευή πρότυπων μη σηματοδοτούμενων διαβάσεων». Το Κλιμάκιο αναβάλλει την οριστική κρίση λόγω ελλείψεων στον φάκελο. Ζητάει διευκρινίσεις για την ενημέρωση της ΕΥΣ ΤΑ σχετικά με την τροποποίηση των διαβάσεων, όπως η αντικατάσταση 38 διαβάσεων του Δήμου Αθηναίων με αντίστοιχες των συμμετεχόντων Δήμων. Επίσης, απαιτεί νέο σχέδιο σύμβασης με καθορισμένο αναλυτικό χρονοδιάγραμμα και συμπερίληψη εκπροσώπων των Δήμων στην Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης.

Η Πράξη 269/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης για το έργο «Ίδρυση Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) Αθήνας και Όμορων Δήμων στον Ελαιώνα». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης ως προς την απολογιστική δαπάνη αποζημίωσης του αναδόχου για τη διαχείριση ΑΕΚΚ (Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων) και την αύξηση της τιμής των ασφαλτικών έργων (ΑΤ 7.4), λόγω μη νόμιμου υπολογισμού ή έλλειψης στοιχείων. Επίσης, έκρινε απαραδέκτως την εισαγωγή του σχεδίου ως προς την εξάμηνη παράταση της δοκιμαστικής λειτουργίας. Ωστόσο, δεν κωλύεται η υπογραφή για τις υπόλοιπες εργασίες, προμήθειες και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των εκτελεσθέντων κατεπειγόντων έργων (νέα προσωρινή είσοδος, γεφύρωση αρχαιολογικού ευρήματος), καθώς πληρούν τις προϋποθέσεις του ν. 4412/2016.

1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου Αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 2-6 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι α) δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης ως προς τις εργασίες κατασκευής των ιδιωτικών παροχών και β) κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης ως προς τις εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω της αποκάλυψης του πλακοσκεπούς οχετού. Οι δύο αυτές ομάδες εργασιών δεν μπορούν να προσδιοριστούν ως προς το ποσό τους από το Κλιμάκιο, καθότι, όπως έγινε δεκτό ανωτέρω (σκέψη 7.11), δεν προσκομίστηκε ακριβής ανάλυση του ποσού της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης από την αναθέτουσα αρχή, παρότι ζητήθηκε σχετικώς με τις προηγηθείσες δύο αναβλητικές Πράξεις αυτού.Για τους λόγους αυτούς Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης Μοιρών», ως προς τις εργασίες της κατασκευής των ιδιωτικών παροχών.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης ...», ως προς τις εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω της αποκάλυψης του πλακοσκεπούς οχετού

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ -Συμπληρωματικες Συμβασεις (..) ζητείται η ανάκληση της 389/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που με αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή οδικού τμήματος .. – ... του οδικού κυκλώματος ... Νομού ..», που αφορά στο πρόσθετο μεταφορικό έργο για την εισκόμιση θραυστών υλικών Ε4 και αδρανών υλικών οδοστρωσίας και ασφαλτικών, (..)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, το Τμήμα κρίνει ότι, εν προκειμένω, συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον το πρόσθετο μεταφορικό έργο που προέκυψε από την αλλαγή των συνθηκών μετά την δημοπρασία του εξεταζόμενου έργου, σε σχέση με εκείνες που ίσχυαν κατά τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης του (διακοπή λειτουργίας λατομείου Τενέδου, μη αδειοδότηση λατομείου Καλύβων και αναγκαστική λήψη των λατομικών προϊόντων από το λατομείο Ταγαράδων που βρίσκεται σε τριπλάσια απόσταση από την αρχικώς εκτιμηθείσα) συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις για την αναθέτουσα και τεκμηριώνουν την αναγκαιότητα σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης με τον υφιστάμενο ανάδοχο. (..)Ανακαλεί την 389/2015 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά το μέρος που με αυτήν κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή οδικού τμήματος ...-.....του οδικού κυκλώματος ... Νομού ...», όσον αφορά στο πρόσθετο μεταφορικό έργο για την εισκόμιση θραυστών υλικών Ε4 και αδρανών υλικών οδοστρωσίας και ασφαλτικών.

Η απόφαση 1177/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά την προσφυγή ανάκλησης του Δήμου Αθηναίων κατά της 269/2025 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου, σχετικά με τον έλεγχο της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης (Σ.Σ.) για ένα έργο. Ο Δήμος ζητούσε την ανάκληση του μέρους της πράξης που έκρινε απαράδεκτη την εξάμηνη παράταση της δοκιμαστικής λειτουργίας και κωλυόμενη την υπογραφή της Σ.Σ. για δαπάνες διαχείρισης Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) και αυξήσεις τιμών ασφαλτικών έργων. Το Δικαστήριο έκρινε βάσιμους τους λόγους ανάκλησης για την παράταση της δοκιμαστικής λειτουργίας και τη δαπάνη ΑΕΚΚ. Όμως, έκρινε αβάσιμο τον λόγο ανάκλησης για την αύξηση στην τιμή ασφαλτικών έργων, διαπιστώνοντας ότι ο υπολογισμός έγινε κατά παράβαση των συμβατικών τευχών. Επειδή εξακολουθούσε να συντρέχει ένας διακωλυτικός λόγος, η προσφυγή απορρίφθηκε και η 269/2025 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου δεν ανακλήθηκε.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 456/2010 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία αυτό απείχε του ελέγχου νομιμότητας του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Οικοδομικές και η/μ εργασίες αναβάθμισης του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Ολυμπίας-επισκευής του κτιρίου ΣΠΑΠ και διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου», διότι οι εργασίες που αποτελούν το αντικείμενό της είχαν εκτελεστεί προ της υποβολής του οικείου σχεδίου για έλεγχο νομιμότητας, με αποτέλεσμα το Κλιμάκιο να στερείται της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον εν λόγω έλεγχο.(....)Περαιτέρω στην προκειμένη περίπτωση, όπως προαναφέρθηκε, προσκομίστηκε σε σχέδιο η απόφαση έγκρισης της σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης, χωρίς να έχει εκδοθεί τέτοια απόφαση που να εγκρίνει τη σύναψή της (και χωρίς επίσης να προκύπτει ότι έχει εκδοθεί απόφαση έγκρισης του 2ου ΑΠΕ, που περιλάμβανε τη δαπάνη της εν λόγω 2ης συμπληρωματικής σύμβασης). Συνεπώς, δεν έχει ολοκληρωθεί, με την έκδοση εκτελεστής διοικητικής πράξης, η οικεία διαδικασία ανάθεσης και επομένως και εξ’ αυτού του λόγου δεν συνέτρεχε αρμοδιότητα του Κλιμακίου για τον έλεγχο του επίμαχου σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.

Επισκευή και αντικαταστάση κατεστραμμένων αρμών...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου, που συνίστανται, σύμφωνα με τον 2ο ΑΠΕ, στην αντικατάσταση του επίμαχου αρμού στη γέφυρα .... (μεταλλικού τύπου οδοντωτός) με νέας τεχνολογίας ελαστομεταλλικό αρμό μεγάλης μετατόπισης, συνέχονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και δεν περιλαμβάνονται σε αυτό. Περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη το μεν ότι κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας οι προς αποκατάσταση φθορές γεφυρών είναι ένα μέγεθος δυναμικό, το οποίο συναρτάται με την επίδραση των φορτίων κυκλοφορίας, των καιρικών συνθηκών και των φυσικών φαινομένων (σεισμών), το δε ότι στο από 2.1.2019 έγγραφο της αρμόδιας τεχνικής υπηρεσίας βεβαιώνεται ότι η υποχώρηση του επίμαχου αρμού συνέβη απροειδοποίητα, το Κλιμάκιο κρίνει, ενόψει και της διαπιστωθείσας από τις αρμόδιες τεχνικές υπηρεσίες του φορέα κατεπείγουσας, λόγω επικινδυνότητας της γέφυρας, ανάγκης αντικατάστασης του επίμαχου αρμού, ότι συντρέχει εν προκειμένω το στοιχείο του απροβλέπτου, επιπλέον δε, ότι οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες είναι απολύτως αναγκαίες για την επιτυχή ολοκλήρωση του εκτελούμενου έργου, ενώ η αναλογούσα επί πλέον αμοιβή για την εκτέλεση των ελεγχόμενων συμπληρωματικών εργασιών δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής δαπάνης, και συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

Η Πράξη 137/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή Φράγματος Τσικαλαριού Νάξου», συμβατικής δαπάνης 2.739.461,65 ευρώ (χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ). Η σύμβαση συντάχθηκε για να συμπεριλάβει πρόσθετες εργασίες επεξεργασίας του εξορυσσόμενου υλικού (κοσκίνισμα, πλύσιμο, θραύση) λόγω της διαπίστωσης υψηλού ποσοστού λεπτόκοκκου υλικού, απαραίτητες για την άρτια ολοκλήρωση της κατασκευής του σώματος του φράγματος. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι εργασίες πληρούν τις προϋποθέσεις των άρθρων 132 και 156 του ν. 4412/2016, καθώς είναι αναγκαίες, συνδέονται με το αρχικό αντικείμενο, και η αξία της συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής. Κατά συνέπεια, δεν κωλύεται η υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης.

Η Πράξη 366/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ρόδου και εταιρείας για την εκτέλεση του έργου «Αποκατάσταση, εκσυγχρονισμός και επαναλειτουργία Δημοτικών Λουτρών Μεσαιωνικής Πόλης Νήσου Ρόδου». Το έργο, προϋπολογισμού 1.871.243,12 ευρώ (πλην Φ.Π.Α), χρηματοδοτείται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Σύμφωνα με τον ν. 4700/2020, οι συμβάσεις έργων των ΟΤΑ που συγχρηματοδοτούνται από ενωσιακούς πόρους (όπως το ΤΑΑ) υπάγονται σε υποχρεωτικό έλεγχο από Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου μόνο εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το όριο των 5.000.000 ευρώ. Καθώς ο προϋπολογισμός του συγκεκριμένου έργου υπολείπεται σημαντικά αυτού του ορίου, το Κλιμάκιο έκρινε απαράδεκτη την εισαγωγή του σχεδίου σύμβασης ενώπιόν του για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.