Η Πράξη 486/2024 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της 2ης συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Μοσχάτου-Ταύρου και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠΔ), ποσού 318.458,69 ευρώ. Το έργο αφορούσε παρεμβάσεις αναζωογόνησης στο πλαίσιο του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι το σχέδιο σύμβασης εισάγεται απαραδέκτως για έλεγχο νομιμότητας, καθώς είχε προηγηθεί οριστική κρίση του αρμοδίου Επιτρόπου περί αποχής από τον έλεγχο. Η απόφαση του Επιτρόπου περί αποχής βασίστηκε στο γεγονός ότι η εκτελεστική σύμβαση είχε ήδη υπογραφεί. Το Κλιμάκιο τονίζει ότι η οριστική κρίση του Επιτρόπου μπορεί να αμφισβητηθεί μόνο με προσφυγή ανάκλησης ενώπιον του αρμοδίου Τμήματος.

Η Πράξη 50/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για το έργο «Βιοκλιματική αναζωογόνηση κοινόχρηστων χώρων και ανάπλαση ενδοδημοτικής οδοποιίας κεντρικού τμήματος εντός οικισμού Αρχανών» του Δήμου Αρχανών-Αστερουσίων, συνολικού προϋπολογισμού €4.435.483,87 (χωρίς ΦΠΑ). Το έργο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Κατά τη διαγωνιστική διαδικασία, αποκλείστηκε ο πρώτος μειοδότης, καθώς η προσφορά του κρίθηκε ασυνήθιστα χαμηλή και ζημιογόνα. Το έργο κατακυρώθηκε στον δεύτερο κατά σειρά μειοδοσίας οικονομικό φορέα με συμβατικό τίμημα €2.964.813,39. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες και ως εκ τούτου δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Δήμου, της Περιφέρειας Κρήτης και του αναδόχου.

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Ζητείται η ανάκληση της 315/2021 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του Ζ΄ Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ της ήδη προσφεύγουσας και του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων» (ΤΠΔ), ποσού 4.354.900,00 ευρώ, υπό τον όρο ότι τα εκ παραδρομής αναγραφέντα σε αυτό ποσοστά συγχρηματοδότησης του δανείου κατά 50% από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και κατά 50% από πόρους του ΤΠΔ θα διορθωθούν σε 75% και 25% αντίστοιχα, θα διορθωθούν δε και λοιπά σημεία του σχεδίου που επηρεάζονται, κατά το μέρος που αφορά στην επιβολή του ως άνω όρου με σκοπό την απάλειψή του.(....)Το Δικαστήριο κρίνει ότι ο προβαλλόμενος λόγος πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, καθώς το ΔΣ της προσφεύγουσας με την 8/2021 απόφασή του, κατόπιν της ... σύμβασης μεταξύ του ΤΠΔ και της ΕΤΕπ, ορθά ενέκρινε τα ανωτέρω ποσοστά χρηματοδότησης κατά 50% από πόρους της ΕΤΕπ και 50% από το ΤΠΔ και μετά την ανωτέρω έγκριση, ομοίως, ορθά τα ανωτέρω ποσοστά χρηματοδότησης συμπεριελήφθησαν στο ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης, σύμφωνα με τις προς τούτο εκδοθείσες προηγουμένως αποφάσεις του ΔΣ του ήδη παρεμβαίνοντος, όπως από τα εκτιθέμενα στη σκέψη 6 της παρούσας προκύπτει.Ανακαλεί την 315/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου προσυμβατικού ελέγχου κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στο σκεπτικό.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης – Αποχέτευσης … – … – … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας και του σχεδίου της δανειακής σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης – Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), ποσού 1.986.702,00 για την εκτέλεση του έργου «ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΟΜΒΡΙΩΝ ΔΚ …», ενταγμένου στο Πρόγραμμα Χορήγησης Επενδυτικών Δανείων «ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ».(....)Με την σχετικώς εκδοθείσα 324/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του ως άνω ελεγχθέντος σχεδίου σύμβασης, υπό τον όρο ότι θα διορθωθούν, πριν από την υπογραφή της, τα ποσοστά χρηματοδότησης από το ΤΠΔ και την ΕΤΕπ, τα οποία εκ προφανούς παραδρομής, κατά την κρίση του Κλιμακίου, ορίστηκαν σε 50% για τον καθένα από τους ανωτέρω φορείς, στο ορθό 75% από την ΕΤΕπ και 25% από το ΤΠΔ, καθώς και τα υπόλοιπα στοιχεία του σχεδίου σύμβασης που καθορίζονται με βάση τα ποσοστά αυτά. Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο δανειακής σύμβασης απαραδέκτως εισάγεται ενώπιόν του διότι επ’ αυτού υφίσταται η δεσμευτική και μη ανακληθείσα κρίση του παρόντος Κλιμακίου, ήτοι η 324/2021 Πράξη αυτού, δεδομένου ότι στον υποβληθέντα με το 348/25.2.2022 έγγραφο της Γενικής Διευθύντριας της Δ.Ε.Υ.Α. … φάκελο δεν συμπεριλαμβάνονται νέες εγκριτικές αποφάσεις της Δ.Ε.Υ.Α. … και του Δ.Σ. του Τ.Π.Δ. που να εγκρίνουν την σύναψη του υπό κρίση σχεδίου με  χρηματοδότηση της επένδυσης κατά ποσοστό 50% από κάθε συμβαλλόμενο.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/937/2022.

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Ζητείται η ανάκληση της 167/2022 πράξης Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι απαραδέκτως υπεβλήθη ενώπιόν του σχέδιο δανειακής σύμβασης μεταξύ της προσφεύγουσας επιχείρησης και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠΔ), ποσού 1.986.702,00 ευρώ, για την εκτέλεση του έργου «ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΟΜΒΡΙΩΝ ΔΚ …», ενταγμένου στο Πρόγραμμα Χορήγησης Επενδυτικών Δανείων «ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ».(....)και γ) η οικονομία της διαδικασίας, δοθέντος ότι το Κλιμάκιο έχει -κατά τα λοιπά- ολοκληρώσει τον έλεγχό του με την 324/2021 πράξη του, επιβάλλει να μην αναπεμφθεί η παρούσα υπόθεση σ’ αυτό για την εκ νέου εκφορά κρίσης, δέχεται ότι, η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει να ανακληθεί, αποφαινόμενο ότι το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης δεν κωλύεται να υπογραφεί.Δέχεται την από 15.4.2022 (ΑΒΔ …/2022) προσφυγή ανάκλησης της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης ….Διακρατεί την υπόθεση κατά τα αναφερόμενα το σκεπτικό.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσού 1.986.702,00 ευρώ, για τη χρηματοδότηση της εκτέλεσης του έργου «ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΟΜΒΡΙΩΝ ΔΚ …».

Η προσφεύγουσα ατομική επιχείρηση με την επωνυμία «…» και τον διακριτικό τίτλο «…» ασκεί προδικαστική προσφυγή κατά της Διακήρυξης του Δήμου Μοσχάτου-Ταύρου για την προμήθεια οχημάτων και απορριμματοφόρων, συνολικού προϋπολογισμού 1.709.800,00€. Η προσφυγή επιδιώκει την ακύρωση δύο συγκεκριμένων όρων (2.1 και 2.4) του Παραρτήματος ΙΙ της Διακήρυξης, που αφορούν στην 8η Ομάδα (Αστικά Λεωφορεία). Συγκεκριμένα, ο πρώτος όρος (2.1) απαιτεί οι θύρες των λεωφορείων να ανοίγουν προς το εσωτερικό με ηλεκτροπνευματικό σύστημα, κάτι που κατά τη γνώμη της προσφεύγουσας περιορίζει τη συμμετοχή πολλών επιχειρήσεων και δεν αιτιολογείται τεχνικά. Ο δεύτερος όρος (2.4) προβλέπει θετική αξιολόγηση για μαγνητικούς επιβραδυντές νεότερης τεχνολογίας, πράγμα που, κατά την προσφεύγουσα, δυσχεραίνει τη συμμετοχή της. Η προσφυγή θεμελιώνεται στη διατροπή της αρχής της ίσης μεταχείρισης και στον περιορισμό του ανταγωνισμού.

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Ζητείται η ανάκληση της 393/2021 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του Ζ΄ Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκε ότι δεν κωλύεται  η  υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης, μεταξύ του προσφεύγοντος και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠΔ), ποσού 3.000.000,00 ευρώ, για τη χρηματοδότηση της εκτέλεσης του έργου «Βελτίωση των Υποδομών των δικτύων ύδρευσης Δήμου …», ενταγμένου στο Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού «Αντώνης Τρίτσης», υπό τον όρο ότι στο εν λόγω σχέδιο θα διορθωθεί το αναγραφέν ποσοστό συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και του ΤΠΔ στη χρηματοδότηση του δανείου από 50% για τον καθένα από τους ανωτέρω φορείς σε 75% και 25% αντίστοιχα, καθώς και τα λοιπά σημεία του σχεδίου σύμβασης που η διαφοροποίηση των ποσοστών αυτών επηρεάζει, κατά το μέρος που αφορά στην επιβολή του ως άνω όρου με σκοπό την απάλειψη αυτού.(....)Το Δικαστήριο κρίνει ότι ο προβαλλόμενος λόγος πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, καθώς τόσο η Οικονομική Επιτροπή όσο και το Δημοτικό Συμβούλιο του προσφεύγοντος, κατά λόγο αρμοδιότητάς του έκαστο, με τις 133/2021 και 62/2021 αποφάσεις τους αντίστοιχα, κατόπιν της ... σύμβασης μεταξύ του ΤΠΔ και της ΕΤΕπ, ορθά ενέκριναν τα ανωτέρω ποσοστά χρηματοδότησης κατά 50% από πόρους της ΕΤΕπ και 50% από το ΤΠΔ και μετά την ανωτέρω έγκριση, ομοίως, ορθά τα ανωτέρω ποσοστά χρηματοδότησης συμπεριελήφθησαν στο ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης, σύμφωνα με τις προς τούτο εκδοθείσες προηγουμένως αποφάσεις του ΔΣ του ήδη παρεμβαίνοντος, όπως από τα εκτιθέμενα στη σκέψη 5 της παρούσας προκύπτει. Επομένως, ο όρος της προσβαλλόμενης πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου για την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου δανειακής σύμβασης τέθηκε κατά πλάνη περί τα πράγματα.Ανακαλεί την 393/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου προσυμβατικού ελέγχου κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στο σκεπτικό.

Σχεδίο  συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης για τη χρηματοδότηση του έργου «Παρεμβάσεις ανάπλασης για την αναζωογόνηση και βιοκλιματική αναβάθμιση κοινοχρήστων χώρων του αστικού ιστού.(...)Με την ένδικη προσφυγή ζητείται η ανάκληση α) της 27/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Ο.Τ.Α. VI στον Δήμο Καλλιθέας και β) της 486/2024 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.	Εξάλλου, το Δικαστήριο, για την οικονομία της διαδικασίας αποφαίνεται, κατ΄αποδοχή και του σχετικού αιτήματος του προσφεύγοντος, ότι η παρούσα υπόθεση δεν πρέπει να αναπεμφθεί στην Επίτροπο, αλλά πρέπει να διακρατηθεί από αυτό για την εκφορά οριστικής κρίσης επί της νομιμότητας του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος Δήμου και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (πρβλ. ΕλΣυν Ολομ. 520/2022 σκ. 23). Με βάση δε τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης και τα πραγματικά περιστατικά που εκτέθηκαν ανωτέρω (σκ. 5-10) και λαμβάνοντας, περαιτέρω, υπόψη αφενός ότι οι όροι του ελεγχόμενου σχεδίου συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης έχουν εγκριθεί αρμοδίως από το Δ.Σ. του δανείζοντος Ταμείου και από τη Δημοτική Επιτροπή του προσφεύγοντος Δήμου και αφετέρου ότι οι όροι αυτοί ταυτίζονται με εκείνους της αρχικής δανειακής σύμβασης που ελέγχθηκε με την 62/2022 θετική Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Μετά από όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει α) να απορριφθεί κατά το μέρος που στρέφεται κατά της 486/2024 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου και β) να γίνει δεκτή κατά το μέρος που στρέφεται κατά της 27/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Ο.Τ.Α. VI στον Δήμο Καλλιθέας, να ανακληθεί η Πράξη αυτή και να υπογραφεί το σχέδιο της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης.

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας σύναψης και του σχεδίου της δανειακής σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης … - … - … (...)  και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσού 4.354.900,00 ευρώ, για τη χρηματοδότηση της εκτέλεσης του έργου «ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΟΙΚΙΣΜΟΥ … – ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΕΕΛ … ΔΗΜΟΥ …-…-…», ενταγμένου στο Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού «Αντώνης Τρίτσης».(....)στο προοίμιο, σημείο δέκατο πέμπτο, αναγράφεται η (FI Νο) 92.142 (ΓΡ)/16.3.2021 δανειακή σύμβαση μεταξύ του Τ.Π.Δ. και της ΕΤΕπ, η οποία αφορά στη χρηματοδότηση επενδύσεων κατά ποσοστά 50% από κάθε συμβαλλόμενο, αντί του συμφωνηθέντος 75% από την ΕΤΕπ και 25% από το ΤΠΔ.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της δανειακής σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης … - … - … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσού 4.354.900,00 ευρώ, για τη χρηματοδότηση της εκτέλεσης του έργου «ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΟΙΚΙΣΜΟΥ … – ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΕΕΛ … ΔΗΜΟΥ …-…-…», υπό τον όρο της διόρθωσης αυτού, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ Ο ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1400/2021.

Προμήθεια αεροσκαφών...Επειδή, η αναθέτουσα αρχή ισχυρίζεται στις απόψεις της ότι η επίμαχη ανάθεση πραγματοποιείται κατά το απολύτως αναγκαίο καθώς αφορά μόνον τα Πολεµικά Πλοία που συνδράµουν στην ανάσχεση των αυξηµένων προσφυγικών ροών και όχι του συνόλου του στόλου της. Ειδικότερα, «επί συνόλου δεκάδων πολεµικών πλοίων του …που δύνανται αναπτύξουν µη στελεχωµένα αεροχήµατα (UAV), το …προβαίνει στη προµήθεια µόνο 6 συστηµάτων που θα καλύψουν κατά το συντοµότερο δυνατό χρονικό διάστηµα την αδήριτη ανάγκη κατά τον πλέον ενδεδειγµένο επιχειρησιακά και τεχνικά τρόπο και προγραµµατίζει τη κάλυψη της συνολικής του επιχειρησιακής δυνατότητας στα εν λόγω µέσα µε διαγωνισµό». Όμως, η επίμαχη πρόσκληση παρέχει τη δυνατότητα στην αναθέτουσα αρχή να αυξήσει το συμβατικό αντικείμενο έως 50%, ήτοι πέραν των τεσσάρων μη επανδρωμένων αεροσκαφών να αποκτήσει δύο επιπλέον, χωρίς προσφυγή σε διαγωνισμό, πρόβλεψη, η οποία δεν συμβαδίζει με την προϋπόθεση περιορισμού του αντικειμένου της ανάθεσης στο μέτρο που είναι απαραίτητο. Αλυσιτελώς δε επικαλείται η αναθέτουσα αρχή ότι η συγκεκριμένη πρόβλεψη δεν θα χρησιμοποιηθεί για την απόκτηση πρόσθετων μη επανδρωμένων αεροσκαφών αλλά για να εξασφαλιστεί τυχόν συμπληρωματική απαίτηση υλικών / υπηρεσιών. Επειδή εκ των προαναφερθέντων συνάγεται ότι στην προκειμένη περίπτωση η αναθέτουσα αρχή δεν αιτιολόγησε πλήρως, ειδικώς και επαρκώς τη συνδρομή των προϋποθέσεων που θέτει η κείμενη νομοθεσία για την προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης και ο πρώτος λόγος της προσφυγής πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος. Επειδή με τον δεύτερο λόγο προσφυγής ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι παρανόμως δεν προσκλήθηκε στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης καθώς διαθέτει τα προϊόντα που αποτελούν το συμβατικό αντικείμενο της επίμαχης πρόσκλησης και θα μπορούσε να ανταποκριθεί εγκαίρως και προσηκόντως στην εκτέλεση της σύμβασης.