ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΟ Ε/23/2025
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Η Πράξη 23/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο της Δ.Ε.Υ.Α.ΤΗ.Λ. με τίτλο «Κατασκευή αγωγού μεταφοράς επεξεργασμένων λυμάτων...». Διαπιστώθηκε ότι νομίμως η Επιτροπή Διαγωνισμού απέρριψε την προσφορά ένωσης οικονομικών φορέων λόγω μη διαπίστευσης των πιστοποιητικών ISO σύμφωνα με τον Κανονισμό 765/2008, καθώς ο φορέας διαπίστευσης είχε έδρα σε τρίτο κράτος (ΗΠΑ) κατά παράβαση των άρθρων 284 και 309 του ν.4412/2016. Η προδικαστική προσφυγή κατά της απόρριψης απορρίφθηκε από την ΕΑΔΗΣΥ. Τελικά, το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με τον μοναδικό εναπομείναντα οικονομικό φορέα, επισημαίνοντας μόνο ότι η εγγύηση καλής εκτέλεσης πρέπει να υπολογιστεί στο 5% της εκτιμώμενης αξίας χωρίς Φ.Π.Α.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΣΤΕ/1939/2022
Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης ταχυδρομικού έργου στη Γεωγραφική Περιοχή του Νομού ..., διάρκειας έξι (6) μηνών, προϋπολογισθείσας δαπάνης 378.000,00 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ(....)Συνεπώς, από τη συνδυασμένη ερμηνεία των άρθρων 284 και 309 του ν. 4412/2016 και του Κανονισμού 765/2008, αλλά και των ειδικών προβλέψεων των άρθρων 2.2.7 και 2.2.9.2.Β.5. της διακήρυξης, συνάγεται ότι οι οικονομικοί φορείς οφείλουν να προσκομίσουν ως αποδεικτικά μέσα συμμόρφωσης με τα ζητούμενα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας, πιστοποιητικά εκδιδόμενα από φορείς διαπιστευμένους σύμφωνα με τον Κανονισμό 765/2008, δηλαδή από φορείς εγκατεστημένους σε κράτος μέλος και διαπιστευμένους από τον εθνικό οργανισμό διαπίστευσης του κράτους μέλους εγκατάστασης και όχι από φορείς εγκατεστημένους σε τρίτες χώρες και διαπιστευμένους από οργανισμούς διαπίστευσης τρίτου κράτους, ανεξαρτήτως εάν οι τελευταίοι αυτοί οργανισμοί έχουν υπογράψει διεθνή σύμβαση αναγνώρισης, στην οποία έχει συμβληθεί και ο εθνικός οργανισμός διαπίστευσης, όπως κρίθηκε και με την προαναφερθείσα απόφαση του ΔΕΕ.(....)Παραπέμπει την υπόθεση στην Ολομέλεια και ορίζει εισηγητή την Σύμβουλο Ο. Παπαδοπούλου. Απορρίπτει την αίτηση αναστολής και κάνει δεκτή κατά το μέρος αυτό την παρέμβαση.
ΚΑΝ 765/2008
KAΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 765/2008 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης Ιουλίου 2008 για τον καθορισμό των απαιτήσεων διαπίστευσης και εποπτείας της αγοράς όσον αφορά την εμπορία των προϊόντων και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 339/93 του Συμβουλίου
ΣτΕ/2325/2023
Ζητήματα ν. 4412/2016: (Α) Το ΕΕΕΣ λειτουργεί ως προκαταρκτική μόνο απόδειξη και όχι ως οριστική απόδειξη. (Β) Aποδεικτικά μέσα συμμόρφωσης με πρότυπα διασφάλισης ποιότητας - Πιστοποιητικά σύμφωνα με κανονισμό 765/2008.(...)Οι ανωτέρω προϋποθέσεις για τη διαπίστευση ισχύουν, για την ταυτότητα του δικαιολογητικού λόγου, και για τους οργανισμούς οι οποίοι εκδίδουν πιστοποιητικά που βεβαιώνουν τη συμμόρφωση των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων με πρότυπα διασφάλισης ποιότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 309 του ν. 4412/2016 το οποίο απαιτεί πιστοποίηση από διαπιστευμένους οργανισμούς, καίτοι το άρθρο αυτό δεν παραπέμπει ρητώς στον κανονισμό 765/2008. Συνεπώς, οι οικονομικοί φορείς οφείλουν να προσκομίζουν, ως αποδεικτικά μέσα προς απόδειξη της συμμόρφωσής τους με τα απαιτούμενα πρότυπα-συστήματα διασφάλισης ποιότητας, πιστοποιητικά εκδιδόμενα από φορείς διαπιστευμένους σύμφωνα με τον κανονισμό 765/2008.
ΑΕΠΠ/57/2020
Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση της διακήρυξης Νο…/2019 ως προς την απαίτηση του Παραρτήματος II (Α) για τον Ψηφιακό Μαστογράφο με Τομοσύνθεση, η οποία απαιτούσε το μηχάνημα να έχει πιστοποίηση από τον FDA (Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ) ως προς την Τομοσύνθεση και το Λογισμικό Υποβοηθουμένης Διάγνωσης (CAD). Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι αυτή η απαίτηση προσκρούει στην αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των ιατροτεχνολογικών προϊόντων στην ΕΕ και αποκλείει αυτόματα μηχανήματα που δεν κυκλοφορούν στις ΗΠΑ, αν και διαθέτουν όλες τις άλλες τεχνικές προδιαγραφές και CE. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η προμήθεια ενός Ψηφιακού Μαστογράφου με Τομοσύνθεση και ενός Υπερηχοτομογράφου Γενικής Χρήσεως Τροχήλατου, με συνολικό προϋπολογισμό 241.935,48 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.
ΑΕΠΠ/1390/2021
Ο πρώτος προσφεύγων ασκεί προδικαστική προσφυγή ζητώντας την ακύρωση της απόφασης της αναθέτουσας αρχής με αριθμό ... η οποία έκρινε αποδεκτό τον διαγωνιζόμενο ... στο πλαίσιο της διαδικασίας σύναψης δημόσιας σύμβασης για τη μεταφορά αεροπορικώς διακινούμενων υλικών από την Ελλάδα προς τις ΗΠΑ, εντός των ΗΠΑ και αντιστρόφως. Η σύμβαση είχε εκτιμώμενη αξία 950.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Οι προσφυγές ασκήθηκαν μετά την απόφαση κατακύρωσης και οι προσφέροντες ενεπλάκησαν σε αμφισβήτηση των κριτηρίων αποδοχής, ιδίως σχετικά με τη δήλωση κυρώσεων στο ΕΕΕΣ και τα προσόντα των συνεργαζόμενων μεταφορικών εταιρειών στις ΗΠΑ. Η διαφορά επικεντρώθηκε σε ζητήματα συμμόρφωσης με τους όρους της διακήρυξης και το δικαίωμα συμμετοχής στη διαδικασία.
ΕΣ/ΤΜ.6/1767/2019
Κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού...ζητείται η ανάκληση της 811/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Συνεπώς, εφόσον η κατασκευή του χερσαίου αγωγού με διαφοροποιημένα τεχνικά χαρακτηριστικά έλαβε χώρα ήδη πριν από την κατακύρωση του διαγωνισμού για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού, τα νέα αυτά χαρακτηριστικά έπρεπε να αξιολογηθούν από την αναθέτουσα αρχή πριν την ανάθεση του αρχικού έργου κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού για την επικαιροποίηση των σχετικών συμβατικών τευχών, λαμβανομένων υπόψη των σοβαρών επιπτώσεων που θα είχαν οι εν λόγω διαφοροποιήσεις στη λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού (αδυναμία βαρυτικής λειτουργίας και αδυναμία επίτευξης του ορίου των 21.500 κυβικών μέτρων ημερήσιας ποσότητας ύδατος για την τροφοδοσία της ...). Ως εκ τούτου, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα. Περαιτέρω, το γεγονός ότι η ευθύνη επίβλεψης της κατασκευής των δύο ανωτέρω αγωγών ανήκε σε διαφορετικές Υπηρεσίες, ήτοι στο Τμήμα Υδραυλικών και Λιμενικών Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας ... στην περίπτωση του χερσαίου αγωγού και στο Τμήμα Υδραυλικών και Λιμενικών Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Περιφερειακών Ενοτήτων ... στην περίπτωση του υποθαλάσσιου αγωγού, δεν συνιστά την απρόβλεπτη περίσταση που απαιτεί, εν προκειμένω, ο νόμος. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι και οι δύο ως άνω τεχνικές υπηρεσίες ανήκουν στην ίδια αναθέτουσα αρχή, ήτοι την Περιφέρεια ..., συνεπώς, οι ως άνω περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή για την αιτιολόγηση του απροβλέπτου που αφορούν στην έλλειψη συντονισμού και ενημέρωσης μεταξύ των ως άνω τεχνικών υπηρεσιών ώστε να μην γίνει εγκαίρως αντιληπτό ότι ο χερσαίος αγωγός είχε κατασκευασθεί με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά, απορρέουν τελικώς από δική της ευθύνη. Συναφώς, όπως ορθώς αναφέρεται στην προσβαλλόμενη Πράξη, δεν παρασχέθηκαν διευκρινήσεις, ούτε αποδείχθηκε ότι η όδευση του χερσαίου αγωγού σε απόσταση 200 μέτρων πριν τη Δεξαμενή Κυψέλης προβλεπόταν αρχικώς να γίνει σε χαμηλότερο σημείο στάθμης ( + 35,50 m), ότι το δεδομένο αυτό μεταβλήθηκε κατά την κατασκευή του χερσαίου αγωγού και μάλιστα σε χρόνο μεταγενέστερο της σύνταξης των μελετών του έργου του υποθαλάσσιου αγωγού και ότι δεν πρόκειται, εν προκειμένω, περί σφάλματος της αναθέτουσας αρχής κατά το σχεδιασμό του υποθαλάσσιου αγωγού που προβλέφθηκε να λειτουργεί βαρυτικά. Επιπλέον, ο ισχυρισμός που προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση και την παρέμβαση ότι η διαπίστωση πως τα ανωτέρω τεχνικά χαρακτηριστικά του χερσαίου αγωγού θα επέφεραν κίνδυνο υδραυλικών πληγμάτων στον υποθαλάσσιο αγωγό, ανάγεται σε ανέλεγκτη από το Δικαστήριο τεχνική κρίση της αναθέτουσας αρχής είναι απορριπτέος ως αόριστος, άλλως ως αναπόδεικτος. Και τούτο διότι, ούτε στην 934/8-4-2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ... με την οποία εγκρίθηκε ο 1ος ΑΠΕ και η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης αλλά ούτε σε κάποιο άλλο από τα λοιπά έγγραφα του φακέλου ευρίσκει αιτιολογικό έρεισμα, αλλά οψίμως προβάλλεται με την αίτηση ανάκλησης, ο ισχυρισμός ότι για τη διάγνωση των υδραυλικών πληγμάτων στον υποθαλάσσιο αγωγό απαιτούνταν περίπλοκοι υδραυλικοί υπολογισμοί, οι οποίοι ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν μόνο κατά την εκπόνηση της μελέτης εφαρμογής που αποτελούσε υποχρέωση της αναδόχου με την ανάθεση του έργου και την υπογραφή της σύμβασης του υποθαλάσσιου αγωγού(βλ. σελ. 12 του τεύχους δημοπράτησης με αριθμ.4 και τίτλος « Κανονισμός Μελετών»). Σε κάθε περίπτωση, ο ανωτέρω ισχυρισμός της αιτούσας ότι η ανάγκη κατασκευής της δεξαμενής αναρρύθμισης διαπιστώθηκε με τη μελέτη εφαρμογής δεν αρκεί για να υποκαταστήσει την ως άνω ελλείπουσα ειδική αιτιολογία της 934/8-4-2019 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής, ούτε συνιστά αυτοτελή λόγο που δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Ακολούθως, αν και βασίμως προβάλλεται ότι η δεξαμενή αναρρύθμισης παρουσιάζει αναγκαία συνάφεια με το αρχικό έργο του υποθαλάσσιου αγωγού, δεδομένου ότι : α) δεν είναι έργο αυτοτελές σε σχέση με τον αγωγό αυτόν, αλλά η κατασκευή της αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ορθής λειτουργίας και της προστασίας του υποθαλάσσιου αγωγού, έχοντας στάθμες λειτουργίας που υπερκαλύπτουν το υψηλό σημείο (+ 44,52 m)του χερσαίου αγωγού και επιλύοντας με τον τρόπο αυτό, το σχετικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε κατά την κατασκευή του και β) η κατασκευή της δεξαμενής αναρρύθμισης από τον ανάδοχο του αρχικού έργου διασφαλίζει το ενιαίο της ευθύνης στο πρόσωπό του, τόσο για την κατασκευή και ορθή λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού, όσο και για την παροχή της απαιτούμενης ποσότητας νερού, σύμφωνα με τις συμβατικές του υποχρεώσεις, δεδομένου και του γεγονότος ότι ο ανάδοχος έχει αναλάβει την υποχρέωση παρακολούθησης της λειτουργίας και τη συντήρηση του υποθαλάσσιου αγωγού για χρονικό διάστημα 36 μηνών, όμως, η παραδοχή αυτή της συνάφειας της ελεγχόμενου έργου της δεξαμενής αναρρύθμισης με το αρχικό έργο κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, αφού η ανάγκη σύναψής της δεν οφείλεται, όπως προεκτέθηκε, σε απρόβλεπτες περιστάσεις. Ακολούθως, ο προβαλλόμενος από την αναθέτουσα αρχή λόγος περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της αναθέτουσας αρχής, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, λόγω της σταθερότητας του νομικού πλαισίου καθώς και της πάγιας νομολογίας του Δικαστηρίου τούτου ως προς τις προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικών συμβάσεων (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. -Επταμ. Σύνθεσης 2490/2015, 3998/2013, 3009, 3008/2012, 3053/2011, VI Τμ. 1043/2019 κ.ά.).Αλυσιτελώς εξάλλου προβάλλεται ότι σύμφωνα με προηγούμενη νομολογία του Δικαστηρίου έχει γίνει δεκτή η συνδρομή συγγνωστής πλάνης, καθώς το Δικαστήριο δεν δεσμεύεται, εκ του λόγου τούτου, να κρίνει διαφορετικά σε μεταγενέστερες υποθέσεις (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 734/2019).Δεν ανακαλεί την 811/2019 Πράξη του Ε Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/537/2020
ΔΕΔ/Αθ/55/2025
Η Απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) αριθ. 55/17-01-2025 αφορά την αποδοχή ενδικοφανούς προσφυγής κατά Πράξης Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων για το φορολογικό έτος 2023. Ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι ποσό €6.750,00 είχε δηλωθεί εσφαλμένα στον κωδικό 309 (καθαρές αμοιβές εργοσήμου), αντί του κωδικού 659 (εισοδήματα που απαλλάσσονται), καθώς το ποσό αυτό αφορούσε, εκ παραδρομής, αποζημίωση απόλυσης. Οι ισχυρισμοί έγιναν αποδεκτοί, τεκμηριωμένοι από υπεύθυνες δηλώσεις και απόφαση του ΕΦΚΑ που επιβεβαίωσε την αχρεώστητη καταβολή εισφορών. Η ΔΕΔ διατάσσει τον Προϊστάμενο της αρμόδιας ΔΟΥ να διενεργήσει νέα εκκαθάριση της δήλωσης του 2023, αφαιρώντας το ποσό των €6.750,00 από τον Κωδικό 309 και προσθέτοντάς το στον Κωδικό 659.
ΔΕΔ/Αθ/516/2025
Η απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (Δ.Ε.Δ.) αφορά την ενδικοφανή προσφυγή κατά της άρνησης της Δ.Ο.Υ. ΙΓ’ Αθηνών να τροποποιήσει την Πράξη Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου του φορολογικού έτους 2016, επικαλούμενη παραγραφή. Η Δ.Ο.Υ. είχε εκδώσει την πράξη στις 08-11-2022 λόγω αδήλωτων μερισμάτων από τις ΗΠΑ, επιβάλλοντας επιπλέον φόρο, χωρίς όμως να λάβει υπόψη τον παρακρατηθέντα φόρο στην αλλοδαπή. Η προσφεύγουσα προσκόμισε βεβαίωση της Φορολογικής Αρχής των ΗΠΑ, που απέδειξε παρακράτηση φόρου ύψους $1.764,18. Η ΔΕΔ έκρινε ότι το αίτημα τροποποίησης υποβλήθηκε εντός της τριετούς προθεσμίας (άρθρο 74 Ν. 5104/2024) και ότι ο ισχυρισμός περί έλλειψης φορολογικής υποχρέωσης (πίστωση φόρου αλλοδαπής) είναι βάσιμος. Ως εκ τούτου, η ΔΕΔ αποδέχεται την προσφυγή και διατάσσει την τροποποίηση και επανεκκαθάριση της δήλωσης του 2016, ώστε να συμπεριληφθεί η παρακράτηση φόρου.
ΑΕΠΠ/590/2021
Η προσφεύγουσα εταιρεία "..." ζητά την ακύρωση της υπ' αριθ. "..." απόφασης της αναθέτουσας αρχής, η οποία έκανε δεκτές τις προσφορές των οικονομικών φορέων "..." και "..." για την ανάθεση της συμφωνίας-πλαίσιο "...". Η προσφυγή υποστηρίζει ότι η εταιρεία "..." προέβη σε εσφαλμένη και ανακριβή συμπλήρωση του ΕΕΕΣ (Ενιαίο Ευρωπαϊκό Έγγραφο Σύμβασης) και προβάλλει ενστάσεις σχετικά με την παραβίαση άρθρων της Διακήρυξης. Συγκεκριμένα, αμφισβητεί τον τρόπο καθορισμού του αερομεταφορέα από τον ανταποκριτή, την ασαφή εκτέλεση μέρους του έργου από θυγατρικές εταιρείες χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία, την ασάφεια του ασφαλιστηρίου συμβολαίου ως προς τις ασφαλιζόμενες εταιρείες και την κάλυψη, την εσφαλμένη αντιστοιχία στις τιμές IATA, την εσφαλμένη χρήση νομίσματος για μεταφορές από Ελλάδα στις ΗΠΑ, τον ασαφή καθορισμό των επίναυλων καυσίμων, την παράλειψη αναλυτικών τιμών για την εσωτερική αεροπορική μεταφορά εντός ΗΠΑ και την υπέρβαση του χρόνου διακίνησης των υλικών. Τέλος, η προσφυγή αμφισβητεί το περιορισμένο εύρος ασφαλιστικής κάλυψης που δηλώθηκε.
ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΟ Ε/44/2025
Η Πράξη 44/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, ύψους 4.192.485,44 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), για το έργο της ΔΕΥΑΑ «Αντικατάσταση Κεντρικού Αγωγού Υδροδότησης Αγρινίου κλπ.». Το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες, όπως η αλλαγή χάραξης του αγωγού λόγω στατικής ανεπάρκειας υδατογέφυρας, η μετεγκατάσταση της δεξαμενής καθαρών, η αύξηση των πύργων διύλισης και η υποχρέωση ολικής αποκατάστασης του οδοστρώματος με ταυτόχρονη εγκατάσταση σωληνώσεων οπτικής ίνας, είναι απολύτως αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωση του έργου. Επίσης, πληρούνται οι τεχνικές και οικονομικές προϋποθέσεις του ν.4412/2016, καθώς το αθροιστικό ποσό των συμπληρωματικών συμβάσεων δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής. Η υπογραφή τελεί υπό τον όρο εξασφάλισης πλήρους χρηματοδότησης.