ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για την παροχή της υπηρεσίας «Δαπάνες αποκομιδής απορριμμάτων και ανακυκλώσιμων υλικών ΔΕ …, …, …, … και …», εκτιμώμενης αξίας 3.199.443,66 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.(....)Επισημαίνεται, τέλος, ότι ορθώς δεν συμπεριλήφθηκε στο σχέδιο σύμβασης η ως άνω "διευκρίνιση" περί δυνατότητας αναλογικής πληρωμής του δρομολογίου με ελλιπές φορτίο, καθόσον η αναφορά της εν λόγω δυνατότητας στη σύμβαση περιάγει τον ανάδοχο σε ευνοϊκότερη θέση έναντι των δυνητικών υποψηφίων, οι οποίοι λόγω της αντίθετης πρόβλεψης στη διακήρυξη δεν υπέβαλαν προσφορά, κατά παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας με την επωνυμία «… ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» για την παροχή της υπηρεσίας «Δαπάνες αποκομιδής απορριμμάτων και ανακυκλώσιμων υλικών ΔΕ …, …, …, … και …» έναντι συνολικού τιμήματος 3.962.090,16 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.). 

Μελέτη αποκατάστασης γέφυρας...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας ... και της εταιρείας «...», με το ανωτέρω περιεχόμενο, συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010. Τούτο δε διότι ο σκοπός και το ειδικότερο αντικείμενο της σύμβασης εμπίπτουν καταρχήν στις αρμοδιότητες και τους σκοπούς των συμβαλλόμενων μερών, όπως αυτά αποτυπώνονται αντίστοιχα στο άρθρο 186 ΣΤ παρ. 1 και 2 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), όπως ισχύει, καθώς και στην ιδρυτική ΚΥΑ Δ14α/02/69/ΦΝ380/10.11.1994 (Β΄ 846) της εταιρείας «...». Περαιτέρω, το κύριο αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης συνίσταται στη μεταβίβαση στην αρμοδιοτήτων που ασκούνται μόνο από αναθέτουσες αρχές (λειτουργία ως Προϊσταμένης Αρχής και Διευθύνουσας Υπηρεσίας κατά την εκπόνηση των μελετών, έγκριση τευχών δημοπράτησης), ενόψει της αδυναμίας της Περιφέρειας, λόγω της υλοποίησης βαρύτατου τεχνικού προγράμματος, να ασκήσει τις εν λόγω αρμοδιότητες. Εξάλλου, οι μελέτες αυτές δεν θα εκπονηθούν από το προσωπικό της εταιρείας «......» αλλά από τους ιδιώτες μελετητές που θα αναδειχθούν ανάδοχοι κατόπιν διενέργειας διαγωνισμών, το δε ποσό της περιουσιακής μετακίνησης προς την αντισυμβαλλόμενη εταιρεία που δεν θα αποδοθεί σε άλλο φορέα (5% επί του συνόλου των εκτελεσμένων εργασιών, ήτοι επί της συμβατικής αμοιβής) καλύπτει, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας ενόψει του μικρού ύψους αυτού, τις αναγκαίες δαπάνες στις οποίες αυτή θα υποβληθεί για την υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου (λειτουργικά έξοδα κ.λπ.) και δεν δύναται, ως εκ τούτου, να θεωρηθεί αντάλλαγμα, το οποίο αλλοιώνει το χαρακτήρα της ελεγχόμενης σύμβασης ως σύμβασης συνεργασίας μεταξύ αναθετουσών αρχών (βλ. Απόφ. Μείζονος – Επταμελούς Συνθ. 1315/2018). Συνεπώς, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση είναι νόμιμη, καθόσον από το υποβληθέν σχέδιο προκύπτει η ισόρροπη ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους όλων των συμβαλλομένων μερών με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους για την εκπλήρωση κοινού αναπτυξιακού σκοπού. Επιπλέον, στο υποβληθέν σχέδιο προγραμματικής σύμβασης περιλαμβάνονται όλα τα απαιτούμενα κατά νόμο στοιχεία για τη νόμιμη σύναψη προγραμματικής σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 100 του ν. 3852/2010. Από αυτά παρέπεται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν αποτελεί δημόσια σύμβαση, συναπτόμενη εξ επαχθούς αιτίας, κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 της Οδηγίας 2014/24//ΕΕ, αλλά είναι γνήσια προγραμματική σύμβαση, το αντικείμενο της οποίας συνίσταται στη συνεργασία των ανωτέρω φορέων προς την επίτευξη ενός σκοπού δημοσίου συμφέροντος. Επισημαίνεται ωστόσο ότι οποιαδήποτε τροποποίηση της προγραμματικής σύμβασης, η οποία δύναται να επιφέρει μεταβολή είτε του φυσικού είτε του οικονομικού της αντικειμένου δυνάμει του προβλεπόμενου στο άρθρο 10 του σχεδίου αυτής όρου, πρέπει να υποβληθεί, πριν από την υπογραφή της, για έλεγχο νομιμότητας στο παρόν Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο με το υπ’ αριθμ. πρωτ. …. έγγραφο του Αναπληρωτή Προϊσταμένου Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Περιφέρειας ..., σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 831.080,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

Παροχή υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: 1) Οι 148 και 149/25.6.2015 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ...., με τις οποίες εγκρίθηκαν οι αρχικές αναθέσεις σε ιδιώτη των υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων στις δημοτικές ενότητες Ανατολικού .... και ...., αντίστοιχα, για χρονικό διάστημα ενός μήνα (από 17.7.2015 έως 16.8.2015), έχουν επαρκή αιτιολογία και τεκμηριώνουν την αδυναμία εκτέλεσης των επίμαχων υπηρεσιών από το προσωπικό καθαριότητας του Δήμου με ίδια τεχνικά μέσα. Ειδικότερα, από τις αποφάσεις αυτές, σε συνδυασμό και με την 23367/2015 βεβαίωση του Δημάρχου, προκύπτει ότι κατά τα κρίσιμα στην προκειμένη περίπτωση χρονικά διαστήματα, ο Δήμος .... δεν διέθετε επαρκές προσωπικό καθαριότητας για να στελεχώσει τα απαιτούμενα συνεργεία (οδηγούς και συνοδούς απορριμματοφόρων) για την εκτέλεση της υπηρεσίας αποκομιδής απορριμμάτων σε ολόκληρη την περιφέρειά του, συμπεριλαμβανομένων των δημοτικών ενοτήτων Ανατολικού .... και ...., η δε ενίσχυση του προσωπικού καθαριότητας με υπαλλήλους ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου έγινε κατά το μήνα Οκτώβριο 2015, δηλαδή σε χρόνο μεταγενέστερο. Εξάλλου, από τις ανωτέρω αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, προκύπτει ότι, κατά τα ίδια ως άνω χρονικά διαστήματα, σημαντικός αριθμός των απορριμματοφόρων του Δήμου είχε τεθεί εκτός λειτουργίας εξαιτίας της παλαιότητάς τους και των σοβαρών βλαβών, οι οποίες δεν μπορούσαν να επισκευαστούν άμεσα λόγω έλλειψης των απαραίτητων ανταλλακτικών. Η κατά τα ανωτέρω τεκμηρίωση της αδυναμίας εκτέλεσης των υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων από το προσωπικό καθαριότητας με ίδια μέσα του Δήμου καλύπτει και την ακολουθήσασα νέα ανάθεση των ίδιων υπηρεσιών για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα από 17.8.2015 έως 16.9.2015. 2) Στην προκειμένη περίπτωση δεν προκύπτει ότι ο Δήμος προέβη στις διαδοχικές αναθέσεις των υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων κατόπιν κατάτμησης των σχετικών δαπανών, ώστε να αποφύγει τη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού ανά δημοτική ενότητα. Και τούτο, διότι οι μεν πρώτες αναθέσεις στην εταιρεία «.... Α.Ε.», με τις 382/14108/14.7.2015 και 381/14107/14.7.2015 αποφάσεις του Δημάρχου ...., έλαβαν χώρα προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες αποκομιδής των απορριμμάτων στις δημοτικές ενότητες Ανατολικού .... και …..μέχρι την επικείμενη (τότε) ολοκλήρωση του ανοικτού διαγωνισμού, που αφορούσε στις ίδιες υπηρεσίες και βρισκόταν στο στάδιο του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Μετά δε την έκδοση της 222/5.8.2015 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου και της ένωσης εταιρειών, που ανακηρύχθηκε ανάδοχος κατά τον προαναφερθέντα ανοικτό διαγωνισμό, και ενόψει της λήξης των προηγηθεισών 14113/14.7.2015 και 14112/14.7.2015 συμβάσεων, προέκυψε επείγουσα ανάγκη – λόγω και της αιχμής της τουριστικής περιόδου και του εντεύθεν αυξημένου αριθμού των επισκεπτών στην περιοχή, που συνεπαγόταν μεγαλύτερο όγκο απορριμμάτων αλλά και για λόγους δημόσια υγείας – να ανατεθούν απευθείας οι σχετικές υπηρεσίες για το αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα. Έτσι, με τις 476/16284/12.8.2015 και 475/16283/12.8.2105 αποφάσεις του Δημάρχου ανατέθηκαν απευθείας, λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, στην ίδια εταιρεία οι σχετικές υπηρεσίες για το χρονικό διάστημα από 17.8.2015 έως 16.9.2015, οι δε αποφάσεις αυτές εγκρίθηκαν από την αρμόδια προς τούτο Οικονομική Επιτροπή του Δήμου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 58 παρ. 2 του ν. 3852/2010. Η έλλειψη πρόθεσης του Δήμου να αποφύγει τη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού, λόγω ποσού, ανά δημοτική ενότητα, κατά την ανάθεση των παραπάνω υπηρεσιών, προκύπτει άλλωστε και από το γεγονός ότι με την 196/11.9.2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου .... εγκρίθηκε η διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού για το χρονικό διάστημα μετά τη λήξη των τελευταίων ως άνω επειγουσών αναθέσεων, ώστε να μην επαναληφθούν περαιτέρω απευθείας αναθέσεις των ίδιων υπηρεσιών.

Προμήθεια κάδων απορριμάτων-συμπληρωματική σύμβαση..ζητείται η ανάκληση της 24/2020 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία ΟΤΑ IX στον Δήμο .....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι κατά τα ορθώς κριθέντα με την προσβαλλόμενη Πράξη, στις αιτιολογίες της οποίας αναφέρεται προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων, δεν συντρέχουν σωρρευτικά οι προβλεπόμενες από την περ. γ της παρ. 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016  νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της ελεγχόμενης δεύτερης συμπληρωματικής - τροποποιητικής σύμβασης. Και τούτο, διότι δεν προκύπτει η συνδρομή εκείνων των απρόβλεπτων περιστάσεων, οι οποίες επιβάλλουν την αύξηση της ποσότητας των προς προμήθεια κάδων σε σχέση με τα οριζόμενα στην αρχική σύμβαση και την τροποποιητική της, με το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης, προς ικανοποίηση των αναγκών του προσφεύγοντος Δήμου. Περαιτέρω, το γεγονός ότι όπως κι ο ίδιος ο προσφεύγων αναγνωρίζει, η μη επαρκής γνώση του αδιαθέτου υπολοίπου κάδων σε συνάρτηση με τις πραγματικές ανάγκες οδήγησε στην σύναψη σύμβασης προμήθειας κάδων σε μη επαρκείς ποσότητες και στην - εξαιτίας του γεγονότος αυτού - τροποποίηση αυτής εντός συντόμου χρονικού διαστήματος από τη σύναψή της, δεν ασκεί επιρροή στη συγκεκριμένη περίπτωση και δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη σύμφωνα με τις προπαρατιθέμενες διατάξεις τροποποιητική σύμβαση. Ούτε, εξάλλου μπορεί να ληφθεί υπόψη ότι η αρμόδια Διεύθυνση Καθαριότητας και Ανακύκλωσης παρέλειψε να λάβει εγκαίρως τα κατάλληλα εκείνα μέτρα – μέσω συστηματικών ελέγχων και παρακολούθησης – για τον προσδιορισμό των πραγματικών αναγκών σε κάδους απορριμμάτων, ενόψει των επικαλούμενων παλαιότητας, δυσκολίας απολύμανσης, καθώς και καταστροφών αυτών, καθόσον μια επιμελής αναθέτουσα αρχή οφείλει αφενός μεν να παρακολουθεί και να τηρεί στατιστικά στοιχεία του ημερήσιου όγκου και βάρους των αποκομιζόμενων απορριμμάτων, αφετέρου δε να προβαίνει, κατόπιν ενδελεχούς μελέτης των στοιχείων αυτών, στον ορθό προγραμματισμό προμήθειας των απαιτούμενων για την κάλυψη των αναγκών της ειδών. Περαιτέρω, αορίστως και αναποδείκτως προβάλλεται από τον προσφεύγοντα ότι η ελεγχόμενη συμπληρωματική προμήθεια κατέστη αναγκαία αφενός μεν λόγω της κατακόρυφης αύξησης του όγκου των απορριμμάτων, λόγω της λήψεως εκτάκτων μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο διάδοσης και διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και ειδικότερα της επιβολής αυστηρών μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας, αφετέρου δε της κατακόρυφης αύξησης των αιτημάτων για αντικατάσταση των παλαιών φθαρμένων ή κατεστραμμένων κάδων απορριμμάτων προς αποφυγή εμφάνισης υγειονομικών κινδύνων. Συναφώς, τα αορίστως και αναποδείκτως προβαλλόμενα περί εναπόθεσης ογκωδών αντικειμένων και μπαζών στους κάδους απορριμμάτων δεν δύνανται να θεωρηθούν απρόβλεπτα γεγονότα, καθόσον και αληθή υποτιθέμενα συνιστούν κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας γεγονότα, τα οποία κάθε επιμελής αναθέτουσα αρχή οφείλει να λαμβάνει υπόψη της κατά τον προγραμματισμό των σχετικών προμηθειών. Τέλος, απορριπτέοι τυγχάνουν και οι κατ’ εκτίμηση του δικογράφου προβαλλόμενοι ισχυρισμοί περί συγγνωστής πλάνης των αρμοδίων υπηρεσιών του Δήμου και συνδρομής δημοσίου συμφέροντος για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, καθόσον υπάρχει από μακρού χρόνου σταθερότητα του νομικού πλαισίου και της νομολογίας ως προς τις προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικών-τροποποιητικών συμβάσεων, μόνη δε η επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος δεν αρκεί για να θεωρηθεί συγγνωστή η έλλειψη συνδρομής των προϋποθέσεων σύναψης τους (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 581/2019, 1630/2018, 2490/2015, 3998/2013, 3009, 3008/2012, 3053/2011, VI Tμ. 827/2019, 1884, 1333, 842/2018).

Παροχή υπηρεσιών...Εκ των ανωτέρω έπεται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων και ως εκ τούτου νομίμως επιβαρύνεται με Φ.Π.Α., αφού η «..... (ΟΤΑ)» δεν συμπεριλαμβάνεται στους φορείς που απαλλάσσονται από τον Φ.Π.Α. (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. VΙΙ Τμ. 104,106/2010, V Τμ. 16/2005). Η διαπίστωση, εξάλλου, αυτή δεν αίρεται από το γεγονός ότι η ως άνω εταιρεία, η οποία λειτουργεί ως ΦΟ.Δ.Σ.Α., μπορεί να μετέχει σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 30 του ν. 3536/2007, 1 παρ. 2 της Κ.Υ.Α. 2527/2009 και 246 παρ. 3 του ν. 4555/2018 ως αντισυμβαλλόμενο μέρος σε προγραμματικές συμβάσεις για την ανάθεση, μεταξύ άλλων της συλλογής και μεταφοράς αστικών αποβλήτων, καθόσον αυτονόητη προϋπόθεση είναι η συναπτόμενη σύμβαση να φέρει ως εκ του αντικειμένου της και του σκοπού της τα χαρακτηριστικά προγραμματικής, χωρίς να αρκεί προς τούτο ότι η εταιρεία συμβάλλεται με κάποιον από τους φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 100 παρ. 1 του ν. 3852/2010. Επίσης δεν ασκεί επιρροή εν προκειμένω ότι η ... Α.Ε. (Ο.Τ.Α.) έχει κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, αφού το επίμαχο σχέδιο χαρακτηρίζεται ως σχέδιο δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας, ανεξάρτητα από το εάν ο αντισυμβαλλόμενος της αναθέτουσας αρχής φορέας ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα, εάν διαθέτει την οργανωτική δομή επιχείρησης, αν προσδοκά το κέρδος ή εάν δραστηριοποιείται σε τακτική βάση στην αγορά (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ. Επταμ. Συνθ. 2007/2014, VI Τμ. 845/2018, 3582/2015, VII Τμ. Πρ. 45/2018). Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν αναδείχθηκε άλλος διακωλυτικός λόγος υπογραφής της οικείας σύμβασης, η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 40/2019 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. ....

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/121/2020

Eργασίες αποκομιδής απορριμμάτων και οδοκαθαρισμού:..επιδιώκεται η ανάκληση της 124/2012 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα που εκτίθενται στην προηγούμενη σκέψη και βάσει όσων έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, και όπως ορθά διαπιστώθηκε με την προσβαλλόμενη μη νομίμως ασκήθηκε η δυνατότητα που παρέχει το άρθρο 9.1 της αρχικής (από 22.7.2008) σύμβασης. Τούτο διότι, ανεξάρτητα, ενόψει της Πράξης 164/2008 του Ζ΄ Κλιμακίου, από τη νομιμότητα του όρου αυτού ως δικαιώματος προαίρεσης επαρκώς ποσοτικά και ποιοτικά προσδιορισμένου, η ενεργοποίηση της δυνατότητας να αυξηθεί το αντικείμενο της σύμβασης αυτής δεν μπορούσε να συνεπάγεται επέκταση του κατά το άρθρο 3.1 αυτής τόπου εκτέλεσής της, εκτός των γεωγραφικών ορίων του πρώην Δήμου …, και ήδη δημοτικής ενότητας .... Ο Δήμος … υπεισήλθε μεν κατά νόμο στα δικαιώματα του συμβαλλομένου στη σύμβαση Δήμου …, δεσμευόμενος όμως από τους λοιπούς όρους και προϋποθέσεις άσκησής τους που διαλαμβάνει η ίδια σύμβαση, μεταξύ των οποίων και η εδαφική περιοχή εκτέλεσής της, η οποία, κατά το χρόνο κατάρτισής της, δεν προσδιορίσθηκε -ούτε μπορούσε, άλλωστε- να προσδιοριστεί με βάση τα δεδομένα που προέκυψαν από την εφαρμογή του κατά πολύ μεταγενέστερου Ν. 3852/2010, αλλά οριοθετήθηκε σε συνάρτηση προς την εδαφική περιφέρεια στην οποία, άλλωστε, εκτεινόταν και η αρμοδιότητα του Δήμου … περιλαμβάνοντας τα δημοτικά διαμερίσματα και τους οικισμούς του Δήμου …. Η τροποποίηση δε του αρχικού συμβατικού κειμένου ως προς τον όρο αυτό (άρθρο 3.1), είτε κατ’ ενάσκηση της δυνατότητας του άρθρου 9.1. της σύμβασης είτε ανεξάρτητα από αυτή, δεν είναι επιτρεπτή, σύμφωνα με τα επίσης εκτιθέμενα στη σκέψη ΙΙ της παρούσας και κατά τις ορθές διαπιστώσεις της προσβαλλόμενης, διότι συνεπάγεται ουσιώδη μεταβολή των όρων της διακήρυξης του διαγωνισμού που προηγήθηκε της κατάρτισής της με βάση την οποία διαμορφώθηκε το ενδιαφέρον και οι προσφορές των υποψηφίων αναδόχων ως προς τον τόπο εκτέλεσης της σύμβασης, επιπροσθέτως, δε, συνεπάγεται ουσιώδη μεταβολή και του αντικειμένου της με την προσθήκη σε αυτό σημαντικού τμήματος υπηρεσιών, δηλαδή των υπηρεσιών μεταφοράς απορριμμάτων από τους κατά τόπους Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων στο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων …, τις οποίες δεν συμπεριελάμβανε το αρχικώς ανατεθέν αντικείμενο.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.Απορρίπτει την από 27.3.2012 αίτηση του Δήμου … για ανάκληση της 124/2012 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προγραμματική σύμβαση...Με δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελεγχόμενη 2η τροποποίηση της από 25.9.2017 προγραμματικής σύμβασης έλαβε χώρα σύμφωνα με τους νόμιμους τύπους, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος, με το .... έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του Δήμου ..., σχεδίου 2ης τροποποίησης της από 25.9.2017 προγραμματικής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

Υπηρεσίες αμοιβής για «αποκομιδή και μεταφορά απορριμμάτων», δυνάμει σύμβασης απευθείας ανάθεσης. Ως αιτιολογία για την άρνησή του προέβαλε  ότι κατά παράβαση του άρθρου 2 παρ. 2 περ. γ΄ υποπερ. δδ του ν. 4013/2011 ο Δήμος προσέφυγε στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης και υπέγραψε τη σχετική σύμβαση χωρίς να έχει λάβει προηγουμένως την σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.).(..)Με τα δεδομένα αυτά νομίμως τα αρμόδια όργανα του Δήμου ... προέβησαν στη σύναψη της σύμβασης για την αποκομιδή των απορριμμάτων, χωρίς να λάβουν την σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, διότι πρόκειται για σύμβαση που μπορεί να ανατεθεί απευθείας λόγω ποσού κατ’ εφαρμογή του άρθρου 118 του ν. 4412/2016 και ως εκ τούτου, στην περίπτωση αυτή δεν εφαρμόζεται το  άρθρο 2  παρ. 2  του  ν. 4013/2011. Η συγκεκριμένη δε ανάθεση παρουσιάζει αυτοτέλεια σε σχέση με τον εν εξελίξει διαγωνισμό και δεν αποτελεί μέρος αυτού, δοθέντος ότι η αναγκαιότητα σύναψής της ανέκυψε λόγω ακριβώς της μη έγκαιρης ολοκλήρωσής του και προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της αποκομιδής των απορριμμάτων για το χρονικό διάστημα από την λήξη της προηγούμενης σύμβασης μέχρι και την ολοκλήρωσή του. (..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

ΕΡΓΑ. (Επαναδημοπράτηση Διαγωνισμού) ζητείται η ανάκληση της 164/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή μεταξύ του Δήμου ... και της αναδειχθείσας μειοδότριας επιχείρησης «.....» του σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου «Συμπληρωματικές εργασίες για την ολοκλήρωση του κτιρίου της Βιβλιοθήκης»,Με την προσβαλλόμενη 164/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του ως άνω έργου, με την αιτιολογία ότι μη νομίμως η αναθέτουσα αρχή προέβη στην επαναδημοπράτηση αυτού, δεδομένου ότι δεν ήταν νόμιμη η ματαίωση της αρχικής διαδικασίας δημοπράτησης. (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ.ΙΙ), το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι μη νομίμως, ενόψει της αρχής της αυτοτέλειας των διαγωνισμών, το Κλιμάκιο για την κρίση της νομιμότητας του υποβληθέντος σε αυτό προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης και της υποκείμενης διαδικασίας προέβη σε έλεγχο νομιμότητας της 364/2016 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..., με την οποία αποφασίσθηκε η ματαίωση του προηγηθέντος (αρχικού) του ελεγχόμενου διαγωνισμού, που προκηρύχθηκε με την ...Διακήρυξη και, αφού έκρινε την τελευταία αυτή απόφαση ως μη νόμιμη, έκρινε περαιτέρω και μη νόμιμο τον επαναληπτικό διαγωνισμό που προκηρύχθηκε κατόπιν της ματαίωσης αυτής. Και τούτο διότι ο ελεγχόμενος διαγωνισμός, .....μετά από επανακαθορισμό των όρων της διακήρυξης του αρχικού, ματαιωθέντος διαγωνισμού, είναι αυτοτελής και ανεξάρτητος του προηγούμενου, με αποτέλεσμα τυχόν νομικές πλημμέλειες του τελευταίου να μην ασκούν επιρροή στη νομιμότητα του ελεγχόμενου επαναληπτικού διαγωνισμού. Συνεπώς, εφόσον το Κλιμάκιο δεν διαπίστωσε με την Πράξη της οποίας ζητείται η ανάκληση, καμία ουσιώδη πλημμέλεια στη διαδικασία του επαναληπτικού διαγωνισμού για την ανάθεση του έργου και στο σχέδιο σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της αναδόχου «.....», δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή της.(..)Ανακαλεί την 164/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Καθαρισμός κτιρίων...Με δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει πως μετά την έκδοση της οικ.4241/127/2019 απόφασης της Υπουργού Εργασίας, Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης έχει επέλθει ουσιώδης μεταβολή του οικονομικού θεμελίου της υπό ανάθεση σύμβασης. Και τούτο καθόσον η οικονομική προσφορά της προσωρινής αναδόχου έχει υπολογισθεί με ελάχιστο εργατικό κόστος 26,18 ευρώ, που αντιστοιχεί στην αμοιβή εργατοτεχνίτη άνω των 25 ετών με προϋπηρεσία 0 έως 3 έτη (ν. 4093/2012 υποπαρ. ΙΑ.11.), στο πλαίσιο της απαίτησης της διακήρυξης για απασχόληση 77 τέτοιων ατόμων. Tο κόστος, όμως, αυτό επιγενομένως αυξήθηκε σε 29,04 ευρώ, γεγονός που καθιστά πλέον αδύνατη την εκτέλεση της σύμβασης χωρίς παράβαση των εργατικών διατάξεων περί καθιέρωσης ελάχιστης νόμιμης αμοιβής. Δεδομένου ότι η ανάθεση παροχής υπηρεσιών καθαριότητας προϋποθέτει σύμβαση που μπορεί νομοτύπως να εκτελεσθεί, η απόφαση της αναθέτουσας αρχής να κατακυρώσει το αποτέλεσμα του συγκεκριμένου διαγωνισμού χωρίς προηγούμενη αναπροσαρμογή της οικονομικής προσφοράς παρίσταται εκ του λόγου αυτού μη σύννομη. Η παρατυπία αυτή συντρέχει, ενόψει και όσων διαλαμβάνονται στο .... έγγραφο της .... Α.Ε., ότι η επίμαχη σύμβαση θα συναφθεί με τους όρους υπό τους οποίους προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός και στη συνέχεια θα εξετασθεί η τροποποίησή της με βάση την καλή πίστη και μετά από συνεκτίμηση του συνόλου των πραγματικών περιστατικών, εφόσον υποβληθεί σχετικό αιτιολογημένο αίτημα από τον ανάδοχο. Και τούτο καθόσον η δυνατότητα τροποποίησης της σύμβασης παρέχεται μόνο όταν η μεταβολή του νόμιμου μισθού επήλθε μετά την σύναψη της σύμβασης και όχι κατά τη διάρκεια της διαγωνιστικής διαδικασίας και πριν από την έκδοση της κατακυρωτικής απόφασης, όπως εν προκειμένω. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω συντρέχει ουσιώδης νομική πλημμέλεια της επίμαχης διαδικασίας με συνέπεια να κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.