ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1270/2025

Παροχή υπηρεσιών Φύλαξης στις εγκαταστάσεις του ... Αθηνών (....) στο ... και στην ... για ένα (1) έτος»(....)Η προαναφερόμενη ειδικότερη κρίση της προσβαλλόμενης, η οποία αφορά στον τρόπο υπολογισμού του κόστους αντικατάστασης τακτικού υπαλλήλου, που αποτελεί την αιτιολογία για την μη αποδοχή της προσφοράς της αιτούσας, λόγω σφάλματος που επηρεάζει το ελάχιστο εργατικό κόστος, δεν είναι νόμιμη. Και τούτο διότι από ειδικότερη διάταξη της διακήρυξης (με ρήτρα αποκλεισμού της προσφοράς) και των παραρτημάτων αυτής, καθώς και της παρατεθείσας εργατικής νομοθεσίας, δεν προβλέπει ρητώς τον τρόπο και τη βάση με την οποία θα πρέπει να υπολογισθεί το ιδιαίτερο αυτό κόστος άδειας αντικαταστάτη, ούτε και με πιο τρόπο θα πρέπει τα επιμέρους αυτά στοιχεία να εμφανισθούν κατά την υποβολή της προσφοράς. Συνεπώς, η διαφορετική αποτύπωση επιμέρους στοιχείων του εργατικού κόστους και ειδικότερα, του υπολογισμού της κανονικής αδείας αντικαταστάτη, εκ μέρους της αιτούσας δεν αποτελεί ουσιώδες σφάλμα στη διαμόρφωση της οικείας οικονομικής προσφοράς και δεν επηρεάζει καταλυτικά την ορθότητα της προσφοράς της, ώστε να καταστήσει αυτήν απαράδεκτη και απορριπτέα λόγω μη κάλυψης των ελαχίστων ορίων εργατικού κόστους, όπως αορίστως και αντιφατικώς αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία δεν αναφέρει ρητώς τις συγκεκριμένες διατάξεις της νομοθεσίας και της διακήρυξης, που παραβιάσθηκαν, κατά τον βάσιμο ισχυρισμό της αιτούσας. Εξάλλου, η βάση υπολογισμού των ημερών αδείας εκ μέρους της αιτούσας είναι οι 22 ημέρες, υπολογισμό που δέχεται η προσβαλλόμενη .... Επομένως, δεν παραβιάζονται ούτε οι αρχές της τυπικότητας, της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας, όπως εσφαλμένα δέχεται η προσβαλλόμενη απόφαση. Ακυρώνει την 1530/2020 απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (Α.Ε.Π.Π.), κατά τα οριζόμενα στο σκεπτικό.

Παροχή υπηρεσιών Φύλαξης στις εγκαταστάσεις του ... Αθηνών (....) στο ... και στην ... για ένα (1) έτος»(....)Από τον ως άνω πίνακα προκύπτει ότι τα επιμέρους ποσά της οικονομικής προσφοράς διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τρόπο υπολογισμού. Και ναι μεν σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα το κόστος της κανονικής άδειας και της άδειας αντικαταστάτη εμφανίζεται υψηλότερο στην προσφορά της παρεμβαίνουσας (αριστερή στήλη), γεγονός το οποίο δεν καθιστά την προσφορά της απαράδεκτη, ωστόσο, το Δώρο Πάσχα, το Δώρο Χριστουγέννων και το επίδομα αδείας υπολείπονται σε σχέση με τον προβλεπόμενο στον νόμο τρόπο υπολογισμού (28,21 αντί 30,90 ευρώ, 56,42 αντί 61,80 ευρώ και 27,09 αντί 29,67 ευρώ αντίστοιχα). Ως εκ τούτου, δοθέντος ότι η υποχρέωση κάλυψης του ελάχιστου νόμιμου εργατικού κόστους δεν καταλαμβάνει μόνο το τελικό ποσό της οικονομικής προσφοράς αλλά και κάθε επιμέρους νόμιμο ποσό το οποίο δικαιούται να λάβει ο εργαζόμενος, ακόμα και αν το τελικό ποσό του εργατικού κόστους δεν διαφέρει, η προσφορά πρέπει να απορριφθεί ως μη καλύπτουσα το ελάχιστο νόμιμο εργατικό κόστος, πλημμέλεια που δεν θα εδύνατο να ιαθεί χωρίς να θεωρηθεί ως ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων τροποποίηση της οικονομικής προσφοράς, παρά τα περί αντιθέτου προβαλλόμενα. Επομένως, η προσφορά της παρεμβαίνουσας έπρεπε να απορριφθεί για τον λόγο αυτό κατά δέσμια αρμοδιότητα της αναθέτουσας αρχής και σύμφωνα με τις αρχές της τυπικότητας, της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας. Δέχεται την προδικαστική προσφυγή.

ΑΚΥΡΩΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΔΕφΑθ/1646/2021.

Σήμανση οδικού δικτύου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4 της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, παρόλο που, κατά την οικεία διακήρυξη, ως σύστημα υποβολής των οικονομικών προσφορών είχε οριστεί αυτό των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών (άρθρο 95 παρ. 2 α του ν.4412/2016), εντούτοις, ο προϋπολογισμός μελέτης του ελεγχόμενου έργου μη νομίμως περιέλαβε μόνον μία ομάδα εργασιών (ΣΗΜΑΝΣΗ-ΑΣΦΑΛΕΙΑ) με δεκατέσσερα (14) είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε περισσότερες της μίας ομάδες, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης. Τούτο, δε, είχε ως αποτέλεσμα το ελεγχόμενο έργο να δημοπρατηθεί ουσιαστικά με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης του άρθρου 125 του ν.4412/2016, γεγονός που συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, καθόσον αφενός η προϋπολογιζόμενη για το ελεγχόμενο έργο δαπάνη υπερβαίνει κατά πολύ το κατά τη ρητή διάταξη του άρθρου 125 παρ. 1 του ν.4412/2016 οριζόμενο ποσό των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι δυνατή η υποβολή οικονομικών προφορών με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης, και αφετέρου η θεώρηση όλων των επιμέρους προβλεπόμενων ειδών εργασιών ως μίας ομάδας καθιστά δυσχερή (αν όχι ανέφικτο) τον έλεγχο της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο νόμο (άρθρο 156 παρ. 3 του ν.4412/2016) και την οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ενδέχεται δε να οδηγήσει σε μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου και, ειδικότερα, σε μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογιζόμενων για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης των δαπανών κάποιων από αυτά τα είδη εργασιών και, παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται στην υπέρβαση της συμβατικής ομάδας εργασιών δυνάμει του άρθρου 11.3 της διακήρυξης του διαγωνισμού και της ανωτέρω διάταξης της παρ. 3 του άρθρου 156 του ν.4412/2016, κατά την οποία, εξάλλου, απαιτείται η ανάλυση του προϋπολογισμού σε ομάδες εργασιών.Ενόψει της ανωτέρω διαπιστωθείσας ουσιώδους πλημμέλειας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

Υλοποίηση Κεντρικού Συστήματος Διακίνησης Εγγράφων....Με τα δεδομένα αυτά, εφόσον στο σχετικό Πρακτικό της αρμόδιας Επιτροπής Διαγωνισμού δεν περιλαμβάνεται βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της μοναδικής υποψήφιας αναδόχου, συνοδευόμενη από ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, με συνέπεια να μην εξειδικεύεται προσηκόντως το κριτήριο της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς και να μην προκύπτει σαφώς ότι καλύπτονται οι τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης χωρίς αποκλίσεις, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι δεν αναδεικνύονται τα συγκεκριμένα εκείνα στοιχεία του φακέλου του διαγωνιζομένου που αξιολογήθηκαν από την Επιτροπή και οδήγησαν στην αποδοχή της τεχνικής προσφοράς, το Κλιμάκιο κρίνει ότι εκ της διαπιστωθείσας ως άνω ουσιώδους πλημμέλειας, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάδειξη αναδόχου για το αντικείμενο με τίτλο «Παροχή υπηρεσιών φύλαξης των κτηρίων του … (…)» (Τμήματα 1 και 2), συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 6.181.052,82 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.) και του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση του Τμήματος 1 της ως άνω διαδικασίας (συμβατικό τίμημα: 3.807.824,25 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.).(....)Η κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού έλαβε χώρα στις 27.1.2022 (βλ. απόφαση Συγκλήτου του …. κατά την 14η Συν./27.1.2022), ήτοι σε χρόνο που ίσχυε ήδη η 107675/21 απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, με τίτλο «Καθορισμός κατώτατου μισθού και κατώτατου ημερομισθίου για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες όλης της χώρας» (Β΄ 6223/27.12.2021), δυνάμει της οποίας επήλθε αύξηση του κατώτατου νόμιμου μισθού των υπαλλήλων από 650 σε 663 ευρώ, αρχομένης από 1.1.2022. Συνεπώς, όφειλε η αναθέτουσα αρχή να προβεί σε αναδιαμόρφωση του εργατικού κόστους της σύμβασης κατά τρόπο ώστε να είναι σύμφωνο με τις προβλέψεις της ως άνω υ.α. Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 11802/10.2.2022 έγγραφο της Διευθύντριας Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Περιουσίας του … (…), σχεδίου σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/732/2022.

Καθαριότητα κτιριακών εγκαταστάσεων....Ως εκ τούτου απαραδέκτως, ελλείψει εννόμου συμφέροντος κατά τα προαναφερόμενα, η προσφεύγουσα ασκεί την παρούσα Προσφυγή της, αιτούμενη την ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης κατά το μέρος που απορρίφθηκε η προσφορά της, αφού ουδεμία πλημμέλεια ή κακή ενάσκηση της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής υφίσταται, αφού αυτή συμμορφώθηκε, κατά το άρθρο 367 παρ. 3 του Ν. 4412/2016, ως όφειλε, με την προρρηθείσα απόφαση της Α.Ε.Π.Π., ενώ, κατ’ άρθρο 362 παρ. 4 δεν επιτρέπεται η άσκηση προδικαστικής προσφυγής κατά απόφασης της ΑΕΠΠ, η οποία δέχεται εν όλω ή εν μέρει προσφυγή άλλου προσώπου ή και κατά της εν λόγω απόφασης συμμόρφωσης, ως εν προκειμένω. Ομοίως και όσον αφορά τον δεύτερο λόγο της Προσφυγής περί παράλειψης της αναθέτουσας να ματαιώσει τον διαγωνισμό, συνεκτιμώντας τα γενόμενα αποδεκτά από την ΑΕΠΠ 651/2019 και το αντικειμενικό γεγονός ότι μετά την έκδοση της υπ’ αριθ. οικ. 4241/127/30/01.2019 ΥΑ δεν επαρκεί ο προϋπολογισμός του διαγωνισμού για την κάλυψη του απαιτούμενου ελάχιστου νόμιμου εργατικού κόστους και συνεπώς για το λόγο αυτόν τυγχάνει ακυρωτέα η προσβαλλόμενη, ουδεμία πλημμέλεια της αναθέτουσας αρχής υφίσταται στην προσβαλλόμενη πράξη της, αφού, ως προελέχθη, η ισχύς της υπ’ αριθ. 651/2019 απόφαση της Α.Ε.Π.Π. ανεστάλη με την υπ’ αριθ. 262/2019 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών και ως εκ τούτου η αναθέτουσα αρχή δεν όφειλε να συνεκτιμήσει, ως αβασίμως η προσφεύγουσα ισχυρίζεται, τα γενόμενα δεκτά με την ΑΕΠΠ 651/2019.

Συντήρηση και βελτίωση οδικού άξονα...ζητείται η ανάκληση της 589/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, η μη υποβολή, από την εταιρεία ...., ορθώς και πλήρως συμπληρωμένης υπεύθυνης δήλωσης, αποτελούσε ουσιώδη απόκλιση της προσφοράς της από τους όρους και τον τύπο υποβολής της σύμφωνα με τη διακήρυξη, ενώ και η παράλειψη δήλωσης περί της μη υπέρβασης των ανώτατων επιτρεπόμενων ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, σύμφωνα με τον αντίστοιχο αρκούντως σαφή όρο της διακήρυξης, συνιστούσε ουσιώδη έλλειψη της προσφοράς της ...., που δεν μπορούσε, κατά παρέκκλιση του κανόνα της προαπόδειξης που εισάγεται με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, να αναπληρωθεί από τα υποβληθέντα από αυτήν δικαιολογητικά ή την καταφατική απάντηση στη γενική ένδειξη «για όλα τα κριτήρια επιλογής» του Μέρους IV της δήλωσης, δεδομένου ότι στη διακήρυξη δεν δηλωνόταν ρητώς ότι οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς μπορούσαν να συμπληρώσουν μόνον τη γενική αυτή ένδειξη χωρίς να υποχρεούνται να συμπληρώσουν οποιαδήποτε άλλη ενότητα του Μέρους IV, ενώ στο οικείο τυποποιημένο έντυπο της υπεύθυνης δήλωσης υπήρχε ειδικό πεδίο που αφορούσε στις «λοιπές οικονομικές ή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις οι οποίες (ενδέχεται να) έχουν προσδιοριστεί στη σχετικής διακήρυξη», το οποίο, όπως ρητώς διευκρινίζεται και με την προαναφερόμενη κατευθυντήρια οδηγία 23 της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, συμπληρώνεται αναφορικά και με την μη υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων. Η έλλειψη δε αυτή δεν μπορούσε να συμπληρωθεί, σύμφωνα με το άρθρο 102 του ν.4412/2016, καθόσον θα επρόκειτο για συμπλήρωση μη ορθώς υποβληθέντος, κατά τη διακήρυξη δικαιολογητικού, που έφερε ουσιώδεις ελλείψεις κατά το περιεχόμενο του, σχετικά με την ικανότητα συμμετοχής της ως άνω εταιρείας στον επίμαχο διαγωνισμό, και επέφερε, ως εκ τούτου, υποχρεωτικά τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. Ε.Σ. VI 2244/2017), τα περί του αντιθέτου δε προβαλλόμενα από τις αιτούσες, ότι επρόκειτο περί τυπικής ελλείψεως που μπορούσε, ενόψει και των αρχών της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης, να συμπληρωθεί – διευκρινισθεί και δεν επιφέρει, ως εκ τούτου, τον αποκλεισμό από τη διαγωνιστική διαδικασία, είναι αβάσιμα και απορριπτέα.(...)Κατά συνέπεια, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος, από την αιτούσα ανώνυμη εταιρεία «... ΑΤΕ», παραβόλου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 73 παρ.4 ν. 4129/2013).

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1564/2019

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, η επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση δεν συνιστά πρόσφορο μέσο για την αντιμετώπιση της επικαλούμενης από την αναθέτουσα αρχή ανάγκης και η ανάθεση της σύμβασης θα έπρεπε να γίνει μέσω προσφυγής στις ανοικτές ή κλειστές διαγωνιστικές διαδικασίες, με σύντμηση προθεσμιών, η δε προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ χωρίς να συντρέχουν οι εκ του νόμου τασσόμενες προϋποθέσεις συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια, καθόσον πλήττει τον ανταγωνισμό και παραβιάζει τις αρχές της διαφάνειας και της ισότητας συμμετοχής στη διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης (ΕλΣυν Ολ. 304/2023 σκ. 23).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ;Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: Όπως προκύπτει από το 1/14.12.2022 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία υποβλήθηκαν προσφορές από έντεκα (11) οικονομικούς φορείς, το σύνολο των οποίων κρίθηκε παραδεκτό. Ο μέσος όρος έκπτωσης των παραδεκτών αυτών προσφορών ανέρχεται σε ποσοστό 18,81% (βλ. ανωτέρω σκέψη 5.5, 36,66% + 31,88% + 28,59% + 26,45% + 25,53% + 14,08% + 13,00% + 12,34% + 12,18% + 3,23% + 3,00% / 11 =18,81%). Κατά συνέπεια, με δεδομένο ότι η προσφορά της πρώτης στη σειρά μειοδοσίας ένωσης οικονομικών φορέων «….» και ήδη αναδόχου ανέρχεται σε ποσοστό μέσης έκπτωσης 36,66%, ήτοι παρουσίαζε απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα (10) ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο των παραδεκτών προσφορών, τεκμαίρεται, σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του άρθρου 88 παρ. 5α του ν.4412/20216, ότι αυτή είναι ασυνήθιστα χαμηλή και, επομένως, κατά παράβαση του άρθρου 88 παρ. 1 του ίδιου νόμου παρέλειψε η αναθέτουσα αρχή να καλέσει την ως άνω ένωση οικονομικών φορέων να παράσχει εξηγήσεις-διευκρινίσεις για τη σοβαρότητα και βιωσιμότητα της προσφοράς της. Η παράλειψη δε αυτή της αναθέτουσας αρχής συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, που κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Η προσφεύγουσα εταιρεία με την προδικαστική προσφυγή αίτησε την ακύρωση της απόφασης με αριθμό 1275/21.07.2020 του Διοικητή του Γενικού Νοσοκομείου, η οποία επικύρωνε τα Πρακτικά της Επιτροπής Διενέργειας του Διαγωνισμού και αναγνώριζε την παρεμβαίνουσα εταιρεία ως προσωρινό μειοδότη. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η παροχή υπηρεσιών διανομής και παρασκευής φαγητού (CPV: [σχετικός κωδικός]), με προϋπολογισμένη δαπάνη 506.121,80€ χωρίς ΦΠΑ και διάρκεια ενός έτους. Η προσφυγή επικαλέστηκε παραβάσεις της διαδικασίας και της νομοθεσίας, ιδίως σχετικά με την υποβολή δικαιολογητικών (πιστοποιητικά υγείας και πτυχία μαγειρικής) και τον υπολογισμό του εργατικού κόστους για Κυριακές και Αργίες, τα οποία κρίθηκαν ουσιώδη κριτήρια σύμφωνα με τη Διακήρυξη του διαγωνισμού.