Υπηρεσίες αναβάθμισης των εσωτερικών δικτύων των ιδρυμάτων: Με βάση τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι υποβληθείσες για έλεγχο αρμοδίως εγκριθείσες τροποποιήσεις της από 7.6.2021 σύμβασης, αφορούν στην παράταση του χρονοδιαγράμματος των παραδόσεων και την αντικατάσταση ενός εκ των συμβατικά προβλεπόμενων υλικών με ισοδύναμο τεχνικά υλικό, χωρίς να επιφέρουν μεταβολή στο οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Συνεπώς, δοθέντος ότι οι εν λόγω τροποποιήσεις ανάγονται σε ζητήματα εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης που ρυθμίζονται από τις διατάξεις του ν. 4412/2016 και δεν μεταβάλλουν ουσιωδώς όρους της αρχικής σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η τροποποιητική σύμβαση δεν πληροί της προϋποθέσεις υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο σύμφωνα το άρθρο 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020. Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος σχεδίου τροποιητικής σύμβασης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η αρμοδίως εγκριθείσα και υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της με αρ. πρωτ. 2772/3.3.2022 σύμβασης αφορά αποκλειστικώς την παράταση του συμβατικού χρόνου παράδοσης του υπό προμήθεια εξοπλισμού, κατ’ αποδοχή σχετικού αιτήματος της αναδόχου, που υποβλήθηκε πριν από τη λήξη του αρχικού χρόνου παράδοσης και επί του οποίου γνωμοδότησε θετικά η Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής συμβάσεων προμηθειών της αναθέτουσας Αρχής, χωρίς να επιφέρει μεταβολή στο οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Συνακόλουθα και δοθέντος ότι η εν λόγω τροποποίηση ανάγεται σε ζητήματα εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης που ρυθμίζονται από τις διατάξεις του ν. 4412/2016 και δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους αυτής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 1 της παρούσας, η υποβληθείσα τροποποιητική σύμβαση δεν πληροί της προϋποθέσεις υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο, σύμφωνα με το άρθρο 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020 (βλ. ΕλΣυν ΣΤ΄ Κλιμ. 134/2022, πρβλ. ΣΤ΄ Κλιμ. 314/2022).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η αρμοδίως εγκριθείσα και υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της από 8.1.2020 σύμβασης το μεν αφορά στην ενεργοποίηση ρητού και σαφούς όρου αυτής (δικαιώματος προαίρεσης), κατά τα λοιπά, δε, εξαντλείται αποκλειστικώς στην παράταση του συμβατικού χρόνου παράδοσης του υπό προμήθεια υλικού (αντιπαγετικού αλατιού), κατόπιν συμφωνίας Αναθέτουσας Αρχής και αναδόχου εταιρείας, πριν από τη λήξη του αρχικού χρόνου παράδοσης και μετά από την θετική γνωμοδότηση της αρμόδιας Επιτροπής Παρακολούθησης και Παραλαβής της αναθέτουσας Αρχής, χωρίς να επιφέρει, αυτή καθεαυτή (η παράταση), μεταβολή στο οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Συνακόλουθα και δοθέντος ότι η εν λόγω τροποποίηση ανάγεται σε ζητήματα εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης που ρυθμίζονται από την τελευταία (δικαίωμα προαίρεσης) και από τις διατάξεις του ν. 4412/2016 (παράταση) και δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους αυτής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 1 της παρούσας, η υποβληθείσα τροποποιητική σύμβαση δεν πληροί της προϋποθέσεις υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο, σύμφωνα με το άρθρο 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020 (βλ. ΕλΣυν ΣΤ΄ Κλιμ. 450, 134/2022, πρβλ. ΣΤ΄ Κλιμ. 314/2022).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη 4 της παρούσας, η υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποίηση συνιστά ενεργοποίηση σχετικού όρου του άρθρου 3 παρ. 12 της 002Α/2017 σύμβασης, ο οποίος προβλέπει τη δυνατότητα της αναθέτουσας Αρχής να αντικαταστήσει 450 εκ των 1.950 ΟΝΥΠΑΣ 3ης γενεάς με αντίστοιχο αριθμό ΟΝΥΠΑΣ θερμικού τύπου, χωρίς μεταβολή του συμβατικού τιμήματος. Ο όρος δε αυτός έχει ελεγχθεί και έχει κριθεί νόμιμος με την 851/2017 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Περαιτέρω, η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης δεν επιφέρει μεταβολή της συνολικής φύσης της σύμβασης και δεν συνεπάγεται επαύξηση του αρχικού οικονομικού αντικειμένου. Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν σχέδιο 1ης τροποποίησης της 002Α/2007 σύμβασης εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020 και 132 παρ. 6 περ. β΄ και 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016, καθόσον πρόκειται για τροποποίηση που προβλέπεται σε σαφή, ακριβή και ρητή ρήτρα αναθεώρησης της αρχικής σύμβασης

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ - Προμήθεια και εγκατάσταση ψηφιακών υδρομετρητών και ολοκληρωμένου συστήματος τηλεμετρίας (...) η έννοια της «ουσιώδους» τροποποίησης της περ. α΄ της παρ. 5 του άρθρου 324 του ν. 4700/2020, που οριοθετεί τις τροποποιητικές συμβάσεις που υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο, έχει οιονεί δικονομικό χαρακτήρα και ερμηνεύεται μεν αυτόνομα, πλην όμως υπό το φως των κατευθύνσεων της παρ. 6 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016, κατά τρόπο ώστε στον προσυμβατικό έλεγχο να υπάγονται οι τροποποιήσεις συμβάσεων που είχαν αρχικά υπαχθεί στον προσυμβατικό έλεγχο και α) έχουν οικονομικό αντικείμενο, με την εξαίρεση των ήσσονος σημασίας τροποποιήσεων (de minimis) της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 ή β) συνεπάγονται τροποποίηση ουσιωδών όρων (essentialia negotii) της αρχικής σύμβασης, όπως, ενδεικτικά, του αντικειμένου της σύμβασης, του προσώπου ενός των αντισυμβαλλομένων, του συμβατικού τιμήματος, του τρόπου υπολογισμού και του χρόνου καταβολής αυτού, καθώς και των προβλεπόμενων στη σύμβαση εγγυήσεων καλής εκτέλεσης.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η ανωτέρω αρμοδίως εγκριθείσα τροποποίηση της 2337/26.7.2022 αρχικής σύμβασης αφορά σε μεταβολή (μείωση) του φυσικού της αντικειμένου, που προέκυψε κατά την εκτέλεσή της, καθώς και σε συνακόλουθη μεταβολή (μείωση) του οικονομικού αντικειμένου αυτής κατά το ποσό των 41.225,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Με τα δεδομένα αυτά και εν όψει του ότι η κατά το ποσό των 41.225,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της ως άνω αρχικής σύμβασης είναι κατώτερη του 10% του αρχικού τιμήματος αυτής που ανερχόταν στο ποσό των 3.074.725,45 ευρώ πλέον ΦΠΑ και υπολείπεται και του κατώτατου ορίου, ύψους 209.000,00 ευρώ, που θέτει το άρθρο 5 του ν. 4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από μη κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ, περαιτέρω και η προπαρατεθείσα τροποποίηση του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν για έλεγχο σχέδιο τροποποίησης της 2337/26.7.2022 αρχικής και ελεγχθείσας από αυτό σύμβασης δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους της, ήτοι δεν εισάγει σ’ αυτήν ουσιώδεις τροποποιήσεις, ως εκ τούτου, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 3 και 4, δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο στο παρόν Κλιμάκιο.

Τροποποιητική σύμβαση / προμήθεια «Συστήματος Φάσματος Δορυφορικών Επικοινωνιών (ΣΕΦΔ)» (...)Συνεπώς, η έννοια της «ουσιώδους» τροποποίησης της περ. α΄ της παρ. 5 του άρθρου 324 του ν. 4700/2020 ερμηνεύεται αυτόνομα και έχει οιονεί δικονομικό χαρακτήρα, καθώς οριοθετεί τις τροποποιητικές συμβάσεις που υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο. Η έννοια δε αυτή φωτίζεται ερμηνευτικά από τις κατευθύνσεις των διατάξεων της παρ. 6 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, κατά τρόπο ώστε στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου να υπάγονται οι τροποποιήσεις συμβάσεων προμηθειών που είχαν αρχικά υπαχθεί στον προσυμβατικό του έλεγχο και έχουν οικονομικό αντικείμενο, με την εξαίρεση των τροποποιήσεων de minimis (βλ. άρθρο 132 παρ. 2 ν. 4412/2016), ή συνεπάγονται τροποποίηση ουσιωδών όρων (essentialia negotii) της αρχικής σύμβασης, όπως, ενδεικτικά, του αντικειμένου της σύμβασης, του προσώπου ενός των αντισυμβαλλομένων, του συμβατικού τιμήματος, του τρόπου υπολογισμού και του χρόνου καταβολής αυτού και των προβλεπόμενων στη σύμβαση εγγυήσεων καλής εκτέλεσης, του τρόπου ή/και του τόπου παράδοσης των προς προμήθεια ειδών. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο οι τροποποιητικές συμβάσεις προμηθειών που συνάπτονται κατ’ εφαρμογή σαφών και ρητών όρων της αρχικής σύμβασης, διατυπωμένων με ακρίβεια, όπως είναι οι προαιρέσεις (βλ. άρθρο 132 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016), καθώς και οι μεταβολές σε επιμέρους όρους της σύμβασης που δεν έχουν αντίκτυπο επί του οικονομικού αντικειμένου της και γίνονται κατ’ εφαρμογή διατάξεων της νομοθεσίας περί την εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων.(...) η υποβληθείσα προς έλεγχο αρμοδίως εγκριθείσα ... τροποποίηση της ... αρχικής σύμβασης (ως αυτή έχει ήδη τροποποιηθεί με τις ... και ... τροποποιητικές συμβάσεις), αφορά στην παράταση του χρονοδιαγράμματος των παραδόσεων εκάστου παραδοτέου, σύμφωνα με το προεκτεθέν αίτημα της Αναδόχου, χωρίς να επιφέρει μεταβολή στο οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Συνεπώς, δοθέντος ότι η εν λόγω τροποποίηση ανάγεται σε ζητήματα εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης τα οποία ρυθμίζονται από τις διατάξεις του ν.4412/2016 και δεν μεταβάλλουν ουσιωδώς όρους της αρχικής σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποιητική σύμβαση δεν πληροί της προϋποθέσεις υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο σύμφωνα το άρθρο 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020. Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος σχεδίου τροποιητικής σύμβασης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η ανωτέρω αρμοδίως εγκριθείσα τροποποίηση της ανωτέρω αρχικής σύμβασης αφορά σε μεταβολές του φυσικού της αντικειμένου, που προέκυψαν κατά την εκτέλεσή της, σε μετάθεση του συνολικού συμβατικού χρόνου παράδοσης των προμηθειών της σύμβασης και των συναφών υπηρεσιών εγκατάστασής τους αλλά και σε μεταβολές - παρατάσεις του χρονοδιαγράμματος των τμηματικών παραδόσεων και πληρωμών που προβλέπονται στη σύμβαση, κατ’ εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016, καθώς και σε μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης κατά το ποσό των 104.760,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.. Με τα δεδομένα αυτά ενόψει του ότι η κατά το ποσό των 104.760,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης (279803/32/29.9.2021), είναι κατώτερη του 10% του αρχικού τιμήματος αυτής, που ήταν 3.914.389,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., και υπολείπεται και του κατώτατου ορίου (ύψους 135.000,00 ευρώ) που θέτει το άρθρο 5 του ν.4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ περαιτέρω και οι προπαρατεθείσες επιμέρους τροποποιήσεις του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης δεν μεταβάλλουν τη συνολική φύση της το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της ανωτέρω αρχικής ελεγχθείσας από αυτό σύμβασης δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους της, δηλαδή δεν εισάγει σ’ αυτή ουσιώδεις τροποποιήσεις, και, επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο στο Κλιμάκιο.

Προμήθεια καυσίμων και λιπαντικών: Τούτων δοθέντων και λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της προμήθειας καυσίμων και λιπαντικών για την κάλυψη των αναγκών του Δήμου Σπάρτης και των νομικών του προσώπων υπολείπεται του ορίου του 1.000.000,00 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ), καθώς ανέρχεται σε 838.879,81 ευρώ, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στερείται αρμοδιότητας για την άσκηση προληπτικού ελέγχου νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και των υποβληθέντων σχεδίων σύμβασης. Πλην όμως, δοθέντος ότι ο ανωτέρω προϋπολογισμός υπερβαίνει το όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου διενεργούμενο από τους Επιτρόπους αυτού, το Κλιμάκιο κρίνει περαιτέρω ότι αρμόδιος εν προκειμένω για τη διενέργεια του ελέγχου είναι ο Επίτροπος στην Υπηρεσία Επιτρόπου Περιφερειακής Ενότητας Λακωνίας, στον οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο υποβληθείς φάκελος.

Προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης: Τούτων δοθέντων και λαμβανομένου υπόψη του ότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της προμήθειας πετρελαίου θέρμανσης για την κάλυψη των αναγκών του Δήμου Παιανίας και των νομικών του προσώπων για τρία (3) έτη υπολείπεται του ορίου του 1.000.000,00 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ), καθώς ανέρχεται σε 404.475,24 ευρώ, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στερείται αρμοδιότητας για την άσκηση προληπτικού ελέγχου νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και των υποβληθέντων σχεδίων σύμβασης. Πλην όμως, δεδομένου ότι ο ανωτέρω προϋπολογισμός υπερβαίνει το όριο υπαγωγής (300.000,00 ευρώ) στον διενεργούμενο από τους Επιτρόπους του Ελεγκτικού Συνεδρίου προσυμβατικό έλεγχο, το Κλιμάκιο κρίνει, περαιτέρω, ότι αρμόδιος εν προκειμένω για τη διενέργεια του ελέγχου αυτού είναι ο Επίτροπος στην Υπηρεσία Επιτρόπου ΟΤΑ ΙΙ στον Δήμο Αγίας Παρασκευής, αρμόδιος για τον κατασταλτικό έλεγχο των λογαριασμό του Δήμου Παιανίας σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 7 και το Παράρτημα ΙΙΙ της προαναφερθείσας ΦΓ8/27876/26.5.2021 απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στον οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο υποβληθείς φάκελος

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΛΑΘΟΦΟΡΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ:Με αυτά τα δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφίαν, ότι το σχέδιο σύμβασης και η προηγηθείσα διαδικασία ανάθεσης, με προϋπολογιζόμενη δαπάνη ποσού 903.000,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ, υπολείπεται του ορίου του 1.000.000,00 ευρώ για την υπαγωγή σε έλεγχο από το αρμόδιο Κλιμάκιο, και για το λόγο αυτό απαραδέκτως υποβλήθηκαν σε αυτό για έλεγχο νομιμότητας, τούτο δε ανεξαρτήτως του ότι ο προϋπολογισμός αυτός ήταν ενδεικτικός, η δε συμβατική δαπάνη ανήλθε στο ποσό των 1.175.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, καθόσον, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, υπό στοιχ. 1., κρίσιμο μέγεθος για την υπαγωγή στον παρόντα προληπτικό έλεγχο νομιμότητας είναι αυστηρά και μόνο η προϋπολογισθείσα δαπάνη. Κατά τη μειοψηφούσα γνώμη, όμως, του Παρέδρου Κωνσταντίνου Ροντογιάννη, δοθέντος ότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της ελεγχόμενης διαδικασίας είναι ενδεικτική, χωρίς η υπέρβασή της να οδηγεί από μόνη της σε απόρριψη της προσφοράς, το δε ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης έχει συμβατική δαπάνη, κατόπιν κατακύρωσης κατ’ αποδοχή οικονομικής προσφοράς υπερβαίνουσας αυτήν, ποσού 1.175.000,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ, το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης υπερβαίνει το όριο του ελέγχου και, για το λόγο αυτό, υπάγεται στον ειδικό προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του παρόντος Κλιμακίου, η γνώμη, όμως, αυτή δεν εκράτησε.