ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον η ελεγχόμενη σύμβαση αφορά τη διάνοιξη δύο ακόμη γεωτρήσεων, πέραν αυτών που ήδη διενεργήθηκαν και καλύφθηκαν με το κονδύλι της αρχικής σύμβασης, με αποτέλεσμα να μην συμπληρώνει αλλά να επεκτείνει το αντικείμενό της. Ειδικότερα, κατά παράβαση των υπό α) και γ) περιπτώσεων του άρθρου 156 του ν.4412/2016, οι επίμαχες πρόσθετες εργασίες δεν σχετίζονται με τις ήδη διανοιχθείσες γεωτρήσεις, που αποτελούν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, ούτε είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωση και την τελειοποίησή τους. Σε κάθε περίπτωση, οι επικαλούμενες στην αιτιολογική έκθεση περιστάσεις (βάθος γεωτρήσεων, εναπόθεση μεταγενέστερων χρονικά ιζημάτων, φύση διατρηθέντων σχηματισμών, παρατεταμένες αναπτύξεις με τη μέθοδο Air Lift, δοκιμαστικές αντλήσεις) κατ’ ουσίαν αποτυπώνουν τα χαρακτηριστικά αυτών των επιπλέον γεωτρήσεων και δεν συγκροτούν την έννοια του απρόβλεπτου, που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη διενέργειά τους. Περαιτέρω, ως απρόβλεπτη περίσταση δεν μπορεί να θεωρηθεί η, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, ανεύρεση υψηλής ποιότητας υδροφόρου πεδίου, που δικαιολογεί τη διενέργεια αυτών των πρόσθετων γεωτρήσεων, διότι, όπως προαναφέρθηκε, αυτές μπορούν να διαχωριστούν από το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και να ανατεθούν με τήρηση της προσήκουσας διαγωνιστικής διαδικασίας.

Ανακληθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.6/976/2019

Εκτέλεση έργου...Ως εκ τούτου η εκ νέου, με βάση τις σύγχρονες τεχνικογεωλογικές εκτιμήσεις, αξιολόγηση του εκτελεσθέντος γεωερευνητικού προγράμματος (στο πλαίσιο την εν εξελίξει σύμβασης κατασκευής), που βασίζεται κυρίως στην εμπειρία από την κατασκευή του ορύγματος Ο22, αφενός μεν ουδόλως αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση, καθόσον ήταν ήδη γνωστό ότι πρόκειται για επιβαρυμένη περιοχή από άποψη τεκτονικής και διαβρωτικών διεργασιών, αφετέρου δε ουδόλως αιτιολογεί για ποιο λόγο δεν ήταν δυνατόν να αξιολογηθεί εκ των προτέρων, και δη κατά τη σύνταξη της μελέτης του έργου. Όσον δε αφορά στο όρυγμα Ο26, η προσφεύγουσα επικαλείται την πραγματοποίηση της γεώτρησης ΓΚ-Δ789. Εντούτοις, πέραν του ότι όλως αορίστως αναφέρεται ότι η εκτέλεση γεωτρήσεων μόνο κατάντη των κατασκευών της οδού και όχι στο φρύδι των υπό εξέταση πρανών οφείλεται σε αδυναμία πρόσβασης την εποχή που αυτές εκτελέστηκαν, τα ειδικά γεωλογικά προβλήματα της περιοχής εκτέλεσης του έργου (έντονη αποσάθρωση των γρανιτών, είτε λόγω εξαλλοίωσης, είτε λόγω επιφανειακής αποσάθρωσης) είχαν ήδη εντοπιστεί κατά την εκπόνηση της αρχικής γεωλογικής μελέτης. Και ναι μεν, όπως επισημαίνει η αναθέτουσα αρχή-προσφεύγουσα, με βάση τα ευρήματα της σύγχρονης γεώτρησης ΓΚ-Δ789 προέκυψε ότι τα πρανή θα διαμορφωθούν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους εντός των πλήρως αποσαρθρωμένων γρανιτών και επομένως «διαπιστώθηκε η ανατροπή του γεωτεχνικού προσομοιώματος της μελέτης της Υπηρεσίας, η οποία πλέον χρήζει αναθεώρησης με βάση τα νέα δεδομένα», η παραδοχή, όμως, αυτή, ως μοναδικός λόγος θεμελίωσης της ανάγκης σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, θα αποτελούσε καταστρατήγηση των διατάξεων του νόμου που απαιτούν ως αναγκαίο στοιχείο την ύπαρξη απρόβλεπτων περιστάσεων (βλ. Ε.Σ. 2368/2011, Πρ. Ε΄ Κλ. 470/2012, 368/2011). Επομένως, η προπαρατιθέμενη αιτιολογία δεν είναι επαρκής, καθόσον δεν αιτιολογείται για ποιο λόγο δεν είχε καταστεί δυνατόν να εντοπιστούν τα ως άνω ευρήματα εκ των προτέρων. Το γεγονός δε ότι η ανάγκη εκτέλεσης των πρόσθετων εργασιών σταθεροποίησης και προστασίας των ορυγμάτων Ο20 και Ο26 ανέκυψε μετά τα νέα γεωτεχνικά δεδομένα, κατόπιν ελέγχου των ήδη υπαρχουσών γεωτεχνικών μελετών και της σύνταξης αναθεωρημένων μελετών που εκπόνησε ο ανάδοχος, βάσει της απορρέουσας από την Ε.Σ.Υ. υποχρέωσής του (βλ. σχετικώς άρθρα 6.1.6 - 6.1.7 της Ε.Σ.Υ.), δεν συνιστά αυτοτελώς λόγο που δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως για τις εργασίες αυτές, που επιφέρουν μάλιστα επαύξηση της συμβατικής δαπάνης ποσοστού 140% για το όρυγμα Ο20 και 245% για το όρυγμα Ο26 (αφαιρουμένου του ποσοστού έκπτωσης εκάστης κατηγορίας εργασιών, το οποίο κυμαίνεται από 49-52%), απαιτείτο, κατά τα προεκτεθέντα, η παροχή ειδικών διευκρινήσεων για τις περιστάσεις εκείνες που οδήγησαν στην απρόβλεπτη μεταβολή των γεωτεχνικών δεδομένων που έλαβε υπόψη της η αρχική μελέτη. Τέλος, το γεγονός ότι οι ως άνω εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα, δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατά τούτο, αφού για τη νόμιμη κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις. Η γνώμη όμως αυτή δεν κράτησε.Ανακαλεί την 497/2020 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου

Δημόσια έργα...ζητείται η ανάκληση της 337/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Οι ελεγχόμενες εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων που εκδηλώθηκαν κατά την εκτέλεση του αρχικού έργου, οι οποίες, λόγω του μεγάλου βάθους των γεωτρήσεων, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν κατά την εκπόνηση της μελέτης του αρχικού έργου. Ειδικότερα, σύμφωνα με την από 28.11.2018 αιτιολογική έκθεση του 2ου ΑΠΕ και της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι εργασίες αυτές οφείλονται: α) Στο βάθος των γεωτρήσεων, δεδομένου ότι εκατέρωθεν του τεκτονικού ασβεστολιθικού κέρατος του … (στον οποίο θα κατασκευαστούν οι επίμαχες δύο γεωτρήσεις) αναπτύσσονται γεωλογικά δύο τεκτονικές τάφροι, οι οποίες διαμορφώνουν σε διαφορετικά επίπεδα (βάθη) το ασβεστολιθικό υπόβαθρο (το οποίο και είναι το ζητούμενο) πέραν της διαμόρφωσης του παλαιοαναγλύφου της περιοχής. Η συγκεκριμένη  γεωλογική στρωματογραφία δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί παρά μόνο υποθετικά, στη φάση της μελέτης. Και αυτό διότι, λόγω της φύσης της μελέτης ( γεωτεχνικής) μόνο  κατά την διάρκεια της κατασκευής του έργου είναι δυνατόν να προκύψουν με ασφάλεια τα εδαφολογικά δεδομένα στην περιοχή των γεωτρήσεων(βλ. Ε.Σ. VI Τμήμα 1808/2017).β) πέραν του ζητούμενου ασβεστολιθικού υπόβαθρου (το οποίο και υδροφoρεί), υπάρχει εναπόθεση των μεταγενέστερων χρονικά ιζημάτων (νεογενή – φλύσχης κ.λπ.), τα οποία ποικίλουν από θέση σε θέση και τα οποία δημιουργούν σημαντικά προβλήματα κατά την διάτρησή τους. Ως εκ τούτου, για την σωστή τεχνικά κατασκευή του έργου απαιτείται η χρήση πολτού διάτρησης (μπετονίτου κ.λ.π.), ώστε η γεώτρηση να φθάσει στο επιθυμητό βάθος, γ) η ίδια η φύση των διατρηθέντων σχηματισμών δεν επιτρέπει την ευχερή διάτρηση και υποχρεώνει συνεχώς την αλλαγή της  μεθόδου διάτρησης, δ) η χρήση περιφραγματικών σωλήνων προκειμένου να μείνει η γεώτρηση «ανοικτή», ώστε να δοθεί η δυνατότητα περαιτέρω διάτρησης, ε) παρατεταμένες αναπτύξεις με την μέθοδο Air Lift καθώς και επιπρόσθετες δοκιμαστικές αντλήσεις, διότι λόγω της φύσης των υπερκείμενων πετρωμάτων και της χρήσης του πολτού διάτρησης (μπετονίτη) χρειάζονται πολύωρες αναπτύξεις καθώς και αντλήσεις, προκειμένου να επιτευχθεί η διαύγεια του αντλούμενου νερού.Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την αίτηση ανάκλησης. Ανακαλεί την 337/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

2ης «συμπληρωματική» σύμβαση  εργασιών Συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία και διάθεση ακαθάρτων.(...)Από την επιβαλλόμενη στενή γραμματική ερμηνεία των εξαιρετικού χαρακτήρα διατάξεων του άρθρου 156 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016 αλλά και από τη συστηματική και τελολογική προσέγγισή τους, συνάγεται ότι μία σύμβαση έργου μπορεί να τροποποιείται, χωρίς νέα διαδικασία σύναψης, μεταξύ άλλων, και στην περίπτωση ανάθεσης στον ανάδοχο αυτής συμπληρωματικών εργασιών, οι οποίες όμως προέκυψαν κατά την εκτέλεσή της, συνδέονται αρρήκτως και παρίστανται αναγκαίες για την άρτια, από τεχνικής ή λειτουργικής απόψεως, ολοκλήρωση του αντικειμένου της, όπως αυτό περιγράφεται στα οικεία συμβατικά τεύχη. Επομένως, δεν καλύπτεται από το αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 156 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016, τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, με ανάθεση στον ανάδοχο αυτής συμπληρωματικών εργασιών που, χωρίς να αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση για την έντεχνη ολοκλήρωση του εκτελούμενου έργου, επεκτείνουν το τεχνικό αντικείμενό της, καθώς αφορούν σε τεχνικό αντικείμενο νέο μη αδιαχώριστα συνδεδεμένο με το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, ή κατατείνουν στην ποιοτική αναβάθμιση του αρχικού έργου, με υλικά ή μεθόδους μη προδιαγεγραμμένες στα οικεία συμβατικά τεύχη. (....)Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων και καθόσον δεν προβάλλεται άλλος λόγος αναθεώρησης, οι υπό κρίση προσφυγές πρέπει να απορριφθούν και να μην αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη απόφαση.Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει τις ανωτέρω προσφυγές αναθεώρησης  της 2059/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Κατασκευή έργου-Συμπληρωματική σύμβαση:..ζητείται η ανάκληση της 473/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατά την εκπόνηση δε της οικείας μελέτης όφειλαν να ληφθούν υπόψη οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις επαρκούς παροχευσιμότητας ακόμα και σε συνθήκες έντονων καιρικών φαινομένων, μετά από συνεκτίμηση των γνωστών δεδομένων της κατασκευής των κόμβων σε κεντρικές συμβολές των δημοτικών οδών και της κακής κατάστασης των υπαρχόντων αγωγών ομβρίων υδάτων. Επομένως, η πρόβλεψη των επίμαχων εργασιών κατασκευής δικτύου ομβρίων αποβλέπει στην κάλυψη αστοχίας της αρχικής  μελέτης.Ενόψει των ανωτέρω, δεν αποδεικνύεται η συνδρομή των εκ του νόμου απαιτούμενων προϋποθέσεων για την επιτρεπτή σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Τέλος, υπό το προεκτεθέν ιστορικό και λόγω της φύσης των ανωτέρω πλημμελειών, δεν στοιχειοθετείται ούτε περίπτωση συγγνωστής πλάνης της αναθέτουσας αρχής. Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, πρέπει να απορριφθούν η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ./40/2019.Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την αίτηση αναθεώρησης και την παρέμβαση. Αναθεωρεί την 1594/2018 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δέχεται την από 28.8.2018 αίτηση ανάκλησης (Α.Β.Δ. 2504/30.8.2018) και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση. Ανακαλεί την 473/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Επισκευές σχολικών κτιρίων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι, όπως γίνεται δεκτό από τη νομολογία, στην περίπτωση μη επαρκούς προσδιορισμού του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, λόγω της αδυναμίας προμέτρησής του, όπως εν προκειμένω, αποκλείεται η κατ’ εξαίρεση χορηγούμενη από το νόμο δυνατότητα σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση νέων εργασιών, όταν το συμβατικό ποσό έχει πλέον αναλωθεί. Επομένως, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την αιτιολογία ότι οι επίμαχες εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, καθώς το στοιχείο του απρόβλεπτου χαρακτήρα των επεμβάσεων αποτέλεσε το λόγο για τον οποίο δεν ήταν δυνατό να προσδιοριστεί ποσοτικά το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, και αλυσιτελώς γίνεται επίκληση των ελλείψεων της αρχικής μελέτης από την αναθέτουσα αρχή στο πλαίσιο σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι στην κρινόμενη περίπτωση δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο του φακέλου η συνδρομή περιστάσεων που δεν ήταν γνωστές στην αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης και θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης (Ε.Σ. VI Τμ. 1751/2016, 6064/15, 285/2012, Ε΄ Κλ. 49/2016, 507/2012). Τέλος, εσφαλμένως η αναθέτουσα αρχή υπολαμβάνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο των διατάξεων του άρθρου 132 και της παραγράφου 1 του άρθρου 156 του ν.4412/2016 και είναι νόμιμη, δοθέντος ότι η αξία της δεν υπερβαίνει ποσοστό 15% της αρχικής σύμβασης του έργου. Και τούτο, διότι, όπως προαναφέρθηκε, η ελεγχόμενη σύμβαση, ως παρακολούθημα της αρχικής σύμβασης, διέπεται από τις διατάξεις του ν.3669/2008, υπό τις οποίες η τελευταία συνήφθη.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», με συνολική συμβατική δαπάνη 471.528,21 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ(...)Ακολούθως, ο ισχυρισμός ότι για λόγους τεχνικούς και οικονομικούς η επίμαχη δαπάνη για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ συνέχεται αναγκαστικά με τις εργασίες της αρχικής σύμβασης αλλά και με τις εργασίες τις συμπληρωματικής είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον και δεκτού γενομένου αυτού δεν αγόμεθα στην παραδοχή ότι η δαπάνη αυτή πρέπει να συνυπολογιστεί στις απολογιστικές δαπάνες της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον κατά τα ως άνω δεκτά γενόμενα αφενός μεν δε συντρέχει το στοιχείο του απρόβλεπτου, αφετέρου δε  πρόκειται για δαπάνη για την καταβολή της οποίας υπόχρεη είναι η προσφεύγουσα όπως άλλωστε και η ίδια συνομολογεί στο υπόμνημά της. Εξάλλου, ο ισχυρισμός ότι ο μη συνυπολογισμός της επίμαχης δαπάνης στις απολογιστικές δαπάνες της συμπληρωματικής σύμβασης επηρεάζει την κατασκευή του έργου με συνέπεια να το καθιστά μη άρτιο και μη λειτουργικό είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον η προσφεύγουσα έχει αναλάβει τον επιχειρηματικό κίνδυνο καταβολής αυτής. Ως εκ τούτου δεν απαιτείται νέα δημοπράτηση του έργου, η οποία ενδεχομένως κατά τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας θα κοστίσει περισσότερο.Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης της 1276/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Αποκατάσταση και λειτουργία ορφανοτροφείου..ζητείται η αναθεώρηση της 514/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση νομίμως καταρτίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι η αξία της εν λόγω τροποποίησης ανέρχεται σε 867.170,86 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (13,80% του ποσού της αρχικής σύμβασης), και, ως εκ τούτου, είναι κατώτερη των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων των 5.548.000 ευρώ και 941.625,21 ευρώ (αξία αρχικής σύμβασης χωρίς ΦΠΑ 6.277.501,41 Χ 15%), αντιστοίχως (σκέψη 22). Εξ άλλου, οι επίμαχες εργασίες κατασκευής αφενός διακοσμητικών προεξοχών – διαζωμάτων επί των διατηρητέων όψεων του κτιρίου αφετέρου υπόγειων καναλιών διασύνδεσης ηλεκτρικών/μηχανολογικών δικτύων και εγκαταστάσεων στο κεντρικό κτίριο καθώς και υποσταθμού ηλεκτροδότησης στον περιβάλλοντα χώρο, ιδιοκτησίας του Ιδρύματος, δεν μεταβάλουν τη φύση της σύμβασης καθώς συνδέονται άρρηκτα με το κύριο έργο της αποκατάστασης και του εκσυγχρονισμού του κεντρικού κτιρίου του Ιδρύματος και είναι απαραίτητες για την αισθητική και τεχνική αναβάθμισή του. Εφόσον δε πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 2 του ν. 4412/2016, το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν προβαίνει σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του υποβληθέντος σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης.Κατά τη μειοψηφούσα γνώμη των Συμβούλων Γεωργίου Βοΐλη και Κωνσταντίνας Ζώη, οι διατάξεις των παρ. 2, 4 και 6 του άρθρου 132 του  ν. 4412/2016 δεν εφαρμόζονται εν προκειμένω, δεδομένου ότι το έργο είχε δημοπρατηθεί υπό την ισχύ του ν. 3669/2008 (βλ. σκ. 23).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης πρέπει να γίνει δεκτή, να αποδοθεί στην αιτούσα το καταβληθέν παράβολο (άρθρο 73 παρ. 4 εδάφιο πρώτο του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο), να αναθεωρηθεί η 514/2020 προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος και να ανακληθεί η 979/2019 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κατόπιν δε της ανάκλησης αυτής, το Τμήμα αποφαίνεται, ότι απαραδέκτως εισήχθη για έλεγχο ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση και εκσυγχρονισμός λειτουργίας κεντρικού κτιρίου του Ορφανοτροφείου Θηλέων Ι.... (... Ιδρύματος Παιδικής Προστασίας)»

Ανακατασκευή τοίχων αντιστήριξης πρανών...Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση –τροποποίηση της αρχικής σύμβασης κατασκευής: α) σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II Β, υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθόσον η εγκριτική της σύναψής της απόφαση της αναθέτουσας αρχής εκδόθηκε στις 19.3.2019 ήτοι πριν την 1.4.2019, και β) είναι νόμιμη, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 132 παρ. 2 σε συνδυασμό με το άρθρο 156 παρ. 3 του ν. 4412/2016, δεδομένου ότι το ύψος της 28.645,07 ευρώ υπολείπεται (ανερχόμενο 14,90%)  του ποσοστού 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (238.925,39 ευρώ μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.) και δεν μεταβάλλεται, ενόψει και του αντικειμένου της (διαμόρφωση του πρανούς για τη προστασία του αγωγού της ΕΥΔΑΠ) η συνολική φύση της αρχικής σύμβασης.Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου  συμπληρωματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας... και της εταιρείας «...».

Συμπληρωματική σύμβαση έργου :Με δεδομένα τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη (ΙΙ) της παρούσας, διαπιστώνεται καταρχάς ότι η οικεία αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 3ο Α.Π.Ε. του έργου περιορίζεται στην παραδοχή ότι «δεν ήταν σε γνώση της Τεχνικής Υπηρεσίας και του Αναδόχου εξ αρχής» τα εκτεταμένα προβλήματα διάβρωσης και οξείδωσης του οπλισμού, ενανθράκωσης του σκυροδέματος, κατασκευαστικές αστοχίες κ.α., αποκαλύφθηκαν δε μετά από τις αποξηλώσεις των επενδύσεων του χώρου. Δεν παρατίθενται όμως τα αιφνίδια εκείνα πραγματικά γεγονότα που εμφιλοχώρησαν μετά τη σύνταξη των οικείων μελετών, ένεκα των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών για την επίλυση των όποιων προβλημάτων στατικής επάρκειας του κτηρίου, αφού η αποξήλωση επενδύσεων κατά την ανακατασκευή κτηρίων δεν συνιστά απρόβλεπτη περίσταση κατά την έννοια του νόμου. Αντίθετα, συνεκτιμώντας το μεν ότι  η οικεία αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 3ο Α.Π.Ε. ουδεμία αιτιολογία διαλαμβάνει ως προς τη δυνατότητα ή μη πρόβλεψης, σύμφωνα με τους κανόνες της τεχνικής, των προβλημάτων που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή περί στατικής επάρκειας του κτηρίου πριν από τη δημοπράτηση του έργου, το δε ότι κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας τα όποια προβλήματα στατικής επάρκειας του κτηρίου, τα οποία μάλιστα φέρεται ότι ανέκυψαν μετά την εκπνοή της αρχικής προθεσμίας περαίωσης της αρχικής σύμβασης, συναρτώνται με το χρόνο ανέγερσης του κτίσματος (δεκαετία του 1960) αλλά και τις μεταγενέστερες επεμβάσεις, που έχει υποστεί το κτήριο στο παρελθόν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η αποκάλυψη προβλημάτων διάβρωσης και οξείδωσης του οπλισμού και ενανθράκωσης του σκυροδέματος μετά την αποξήλωση των επενδύσεων ανάγεται σε προφανή σφάλματα και ελλείψεις της αρχικής μελέτης. Άλλωστε, ενισχύεται η παραδοχή αυτή εκ του ότι για τη νέα μεταλλική κατασκευή του εξώστη δεν προκύπτει με σαφήνεια ότι είχε εκπονηθεί από την αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου στατική μελέτη πριν από τη δημοπράτηση του έργου (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 123/2019, 1889/2016). Συνεπώς, δεν αιτιολογείται ότι, μολονότι η μελέτη, με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, συνέτρεξαν απρόβλεπτες περιστάσεις, που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, και ως εκ τούτου κρίνεται ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την εκτέλεση των ανωτέρω συμπληρωματικών εργασιών.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/975/2019