ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/1567/2025

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: ανοικτή ηλεκτρονική διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της υπηρεσίας «Διαχείριση τομέα άρδευσης της ΔΕΥΑ …»(...)για να είναι νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης σε τρίτο πρέπει να προκύπτουν με σαφήνεια από τα έγγραφα της σχετικής σύμβασης το είδος, η ποσότητα αυτών, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της σύμβασης και η τεκμηρίωσή της. Ειδικότερα, πρέπει να προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο τα στοιχεία από τα οποία τεκμηριώνεται το μέγεθος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης (π.χ. έρευνα αγοράς, συγκριτικά στοιχεία άλλων διαγωνισμών με συναφές αντικείμενο), ώστε να αιτιολογείται επαρκώς η έκταση της δημοσιονομικής επιβάρυνσης του φορέα.(...)δεν διαλαμβάνεται επαρκής αιτιολογία σχετικώς με την αντικειμενική αδυναμία του αναθέτοντος φορέα να εκτελέσει τις προς ανάθεση υπηρεσίες με ίδια μέσα. Η δε αναφορά στη διακήρυξη ότι «Η έκταση των δικτύων είναι πολύ μεγάλη και η διαχείριση και λειτουργία τους απαιτεί προσωπικό άμεσα διαθέσιμο σε όλη την έκταση του δήμου», σαφώς και δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως επαρκής αιτιολογία εκ μέρους του αναθέτοντος φορέα ως προς το επαληθεύσιμο της τήρησης από τον ίδιο της αρχής της οικονομικότητας κατά την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης (...)Σημειωτέον ότι η τεκμηρίωση που θα παρασχεθεί περί της ως άνω αδυναμίας εκτέλεσης του αντικειμένου της σύμβασης θα πρέπει να αναφέρεται κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο σε κάθε επιμέρους ομάδα εργασιών (8 στο σύνολο) του δημοπρατηθέντος αντικειμένου, ήτοι θα πρέπει να εξηγείται γιατί δεν είναι δυνατή η διεκπεραίωση από τη Δ.Ε.Υ.Α. του αντικειμένου της σύμβασης για κάθε μία ξεχωριστά από τις ως άνω ομάδες εργασιών. ii) Επιπλέον, δεν τεκμηριώνεται κατά τρόπο διαφανή και ορισμένο ο προϋπολογισμός των ελεγχόμενων υπηρεσιών. Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης. Και Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου με την προσκόμιση του αναφερόμενων στο σκεπτικό της παρούσας στοιχείων 

Προμήθεια με τίτλο «Ολιστικό σύστημα παρακολούθησης πηγών υδροληψίας ΔΕΥΑ ...» (...)Κατόπιν των ως άνω παρατιθέμενων το Δικαστήριο κρίνει ότι από τα στοιχεία του φακέλου και όσα προσκομίσθηκαν από την προσφεύγουσα τεκμηριώνεται επαρκώς, κατά τρόπο σαφή και αναλυτικά και λεπτομερώς προσδιορισμένο, η διαμόρφωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της ελεγχόμενης προμήθειας παριστάμενης ως εσφαλμένης της σχετικής κρίσης της προσβαλλομένης. Ειδικότερα: i) Ο μη προσδιορισμός της τιμής μονάδας του επιμέρους εξοπλισμού κάθε είδους Τοπικού Σταθμού Ελέγχου δεν κρίνεται αναγκαίος και καθοριστικός για την τεκμηρίωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της συγκεκριμένης ελεγχόμενης προμήθειας, δεδομένου ότι, λόγω της πολυπλοκότητας και της φύσης της ελεγχόμενης σύμβασης, που αποσκοπεί στο τελικό διαλειτουργικό αποτέλεσμα της ψηφιακής διαχείρισης των υδατικών πόρων του δικτύου ύδρευσης, μέσω της προσφοράς μιας εξατομικευμένης τεχνικής λύσης, η οποία θα συνδυάζει μια σειρά από 139 υποσυστήματα (Τοπικούς Σταθμούς Ελέγχου) που θα παραδοθούν διασυνδεδεμένα, προκειμένου να μπορούν να λειτουργούν ως ένα ενιαίο σύστημα και τα οποία προσδιορίζονται ιδιαιτέρως εκτενώς στην τεχνική περιγραφή και τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, είναι θεμιτό να δίδεται η δυνατότητα να προταθούν από τους οικονομικούς φορείς διάφορες λύσεις, εντός του πλαισίου της συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης, ως προς την επιλογή και τη διάταξη των επιμέρους στοιχείων των τμημάτων των υποσυστημάτων. Ενδεχόμενη δε τιμολόγηση κάθε υπό προμήθεια αγαθού που περιλαμβάνεται στον εξοπλισμό κάθε είδους Τοπικού Σταθμού Ελέγχου θα περιόριζε την ελευθερία διαμόρφωσης της προσφοράς των διαγωνιζομένων για την επίτευξη της οικονομικότερης και αποδοτικότερης εφαρμογής του ολοκληρωμένου αυτού συστήματος και συνακόλουθα τον ανταγωνισμό.(...)Ενόψει των ως άνω το Δικαστήριο κρίνει, κατ΄αρχάς, ότι η εκάστοτε επιλογή δείκτη τιμών που ο αναθέτων φορέας προτίθεται να χρησιμοποιήσει κατά την αναπροσαρμογή της τιμής των όλως εξειδικευμένων βιομηχανικών προϊόντων της υπό ανάθεση σύμβασης, εφόσον παραστεί τέτοια ανάγκη, αποτελεί τεχνική κρίση, στον έλεγχο της οποίας δεν μπορεί να υπεισέλθει το παρόν Δικαστήριο, πολλώ δε μάλλον να υποδείξει, όπως ανακριβώς αναφέρεται στο υποβληθέν από 8.12.2023 ενημερωτικό σημείωμα της ΔΕΥΑΚ. Περαιτέρω, κρίνει ότι η ρήτρα αναπροσαρμογής τιμής που τέθηκε στο άρθρο 9 του τελευταίου υποβληθέντος ηλεκτρονικά προς έλεγχο νέου σχεδίου σύμβασης συνιστά σαφή, ακριβή και κατηγορηματική ρήτρα αναθεώρησης, όπως επιτάσσει η παρ. 1 περ. α΄ του άρθρου 337 του ν. 4412/2016, καθόσον ο Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής που εν τέλει επέλεξε ο αναθέτων φορέας για τον υπολογισμό της αναπροσαρμογής της τιμής των ειδών της σύμβασης και δη η τιμή αυτού που αφορά ειδικά τα υπό προμήθεια είδη των ομάδων Α1 και Α2, τα οποία ενέταξε στον κωδικό 26 κατά PRODCOM του δείκτη αυτού, καθιστά σαφές ότι η τυχόν συντελούμενη κατά το χρόνο παράδοσης αναπροσαρμογή τιμής, θα αφορά στη συγκεκριμένη κατηγορία ειδών. Ανακαλεί την 442/2023 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της ελεγχόμενης σύμβασης ..., υπό τους όρους που διαλαμβάνονται στο σκεπτικό της παρούσας

Η απόφαση 1282/2025 του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Έβδομο Τμήμα) αφορά την προσφυγή του «Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος» (ΔΙ.ΠΑ.Ε.) κατά της πράξης 7/2025, η οποία κώλυε την υπογραφή σύμβασης για «παροχή υπηρεσιών εξειδικευμένων συμβούλων» διάρκειας 36 μηνών. Η αρχική πράξη είχε απορρίψει τη σύμβαση (συμβατικό τίμημα €238.896 πλέον ΦΠΑ) λόγω μη εξειδικευμένου χαρακτήρα των εργασιών και ελλιπούς τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού. Το Δικαστήριο έκανε δεκτή την προσφυγή και την παρέμβαση, κρίνοντας ότι το υπηρετούν προσωπικό (μόλις 9 υπάλληλοι σε 20 οργανικές θέσεις στα κρίσιμα Τμήματα) είναι ανεπαρκές. Επίσης, έκρινε ότι ο προϋπολογισμός τεκμηριώνεται επαρκώς με συγκριτική ανάλυση κόστους. Κατά συνέπεια, ανακλήθηκε η προσβαλλόμενη πράξη και αποφαίνεται υπέρ της υπογραφής του σχεδίου σύμβασης.

Η απόφαση 1278/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή της εταιρείας «...» και την παρέμβαση της «5ης Υ.ΠΕ. Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας» και δεν ανακαλεί την πράξη της Επιτρόπου. Η Επίτροπος είχε κρίνει ότι κωλυόταν η υπογραφή σχεδίου σύμβασης για υπηρεσίες αποκομιδής μολυσματικών αποβλήτων (Τμήμα Β΄) λόγω ουσιωδούς πλημμέλειας στη τεκμηρίωση της σκοπιμότητας των ποσοτήτων αποβλήτων και του προϋπολογισμού κόστους μεταφοράς. Το Δικαστήριο έθεσε ότι η αύξηση του προϋπολογιζόμενου κόστους μεταφοράς πλέον του διπλάσιου (από 301€ σε 650€ ανά δρομολόγιο) δεν αιτιολογήθηκε με συγκεκριμένα και ελέγξιμα συγκριτικά στοιχεία, παραβιάζοντας τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας.

Η απόφαση 1165/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απέρριψε την προσφυγή του Γ.Ν.Α. «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» που ζητούσε την ανάκληση της Πράξης 169/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου, η οποία κώλυε την υπογραφή σύμβασης για την προμήθεια «αυτοματοποιημένου συστήματος αποθήκευσης και διαχείρισης φαρμάκων και αναλωσίμων» (προϋπολογισμού 4.017.000 ευρώ). Το Τμήμα έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη δεν τεκμηριώθηκε επαρκώς, καθώς βασίστηκε αποκλειστικά σε ενδεικτικές τιμές από μία εταιρεία για ένα συγκεκριμένο μοντέλο, χωρίς ουσιαστική συγκριτική έρευνα αγοράς. Αν και το Τμήμα έκρινε μη ουσιώδη την πλημμέλεια σχετικά με τα έτη αναφοράς (2020-2022 αντί 2021-2023) για την οικονομική και τεχνική επάρκεια, η ανεπαρκής τεκμηρίωση της δαπάνης αποτελεί ουσιώδη πλημμέλεια και λόγο διακωλυτικό της υπογραφής της σύμβασης, οδηγώντας στην απόρριψη της προσφυγής.

Καταβολή ποσού για την αμοιβή εργασιών:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον Αναπληρωτή Επίτροπο, από τα επισυναπτόμενα στο ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δικαιολογητικά δεν τεκμηριώνεται επαρκώς ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογισθείσας δαπάνης. Τούτο, δε, διότι από την αντιπαραβολή των εργασιών που μνημονεύονται στην Τεχνική Έκθεση της εργολαβίας του 2012 – με βάση την κοστολόγηση των οποίων υπολογίσθηκε και η δαπάνη των εργασιών της επίμαχης αναθέσεως – με τις εργασίες της επίμαχης αναθέσεως, προκύπτει ότι πρόκειται για μη συγκρίσιμες περιπτώσεις. Τούτο, δε, διότι το αντικείμενο της εργολαβίας του 2012, ήταν πολύ μεγαλύτερο, καθώς περιελάμβανε πολλές επιπλέον εργασίες, ποσού 14.500 περίπου (φυτεύσεις 210 νέων δέντρων στην … και τη .., υποστήλωση δέντρων, πλήρωση παρτεριών με φυτική γη, φυτοπροστασία των φοινίκων της … και της …, συντήρηση και επέκταση του δικτύου ποτίσματος), οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στην επίμαχη ανάθεση. Επίσης, από την περιγραφή του αντικειμένου της επίμαχης αναθέσεως, όπως αυτή περιλαμβάνεται στους συνταχθέντες από την Τεχνική Υπηρεσία όρους, προκύπτει ότι σε αυτήν περιλαμβάνεται μόνο το κλάδεμα των φυτών, το πότισμα και η απομάκρυνση των καμπιών, όχι δε και άλλες εργασίες που αναφέρονται στο προμνησθέν από 23.4.2018 έγγραφο της Τεχνικής Υπηρεσίας του Πολυτεχνείου για την τεκμηρίωση του προϋπολογισμού της επίμαχης συμβάσεως, όπως η συντήρηση και επέκταση του δικτύου ποτίσματος (τη συντήρηση σύμφωνα με τους όρους αναθέσεως θα αναλαμβάνει το Τμήμα Συντηρήσεως του Πολυτεχνείου, ο δε ανάδοχος έχει υποχρέωση μόνο να ενημερώσει για οποιαδήποτε βλάβη – διαρροή), η υποστήλωση δέντρων και η πλήρωση νησίδων με φυτική γη, οι οποίες (εργασίες) έχουν συνυπολογισθεί για την αιτιολόγηση του ποσού των 18.000 ευρώ. Εντούτοις, όμως, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) το ύψος της προϋπολογισθείσας δαπάνης διαμορφώθηκε, όχι αυθαίρετα, αλλά βάσει του προϋπολογισμού μελέτης της εργολαβίας του 2012 και β) ότι, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο από 23.4.2018 έγγραφο τεκμηριώσεως του προϋπολογισμού της Τεχνικής Υπηρεσίας του Πολυτεχνείου, το έτος 2017, το προϋπολογισθέν ποσό των 6.000 ευρώ (με Φ.Π.Α.) κάλυψε τις ανάγκες ενός τετραμήνου μόνο, με συνέπεια η επίμαχη δαπάνη να μην παρίσταται υπέρμετρη, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Πολυτεχνείου … ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατηγήσεως των οικείων διατάξεων, αλλά επειδή πεπλανημένως, πλην όμως συγγνωστώς, πίστευαν ότι ενεργούσαν νομίμως.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον σχετικό λόγο διαφωνίας, πλην όμως το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.  

Εγκατάσταση και λειτουργία μονάδας αφαλάτωσης...Με τα δεδομένα αυτά η κρίση του Κλιμακίου είναι η εξής:7.1. Στην διακήρυξη του διαγωνισμού και στα έγγραφα της σύμβασης στα οποία παραπέμπει (άρθρο 10 της διακήρυξης), δεν περιλαμβάνεται το προβλεπόμενο από τις προαναφερόμενες διατάξεις των άρθρων 277 και  281 ν. 4412/2016 νόμιμο περιεχόμενο ως προς την πλήρη, σαφή και ακριβή περιγραφή του υπό ανάθεση φυσικού αντικειμένου, τον προϋπολογισμό του καθώς και την τεκμηρίωσή του. Tούτο διότι η διακήρυξη αναφέρει ότι η υπό ανάθεση σύμβαση αφορά σε «υπηρεσίες αφαλάτωσης ύδατος», ενώ ο Προϋπολογισμός υπολογίζεται ως «προμήθεια ύδατος». Επίσης στα ίδια έγγραφα δεν περιλαμβάνονται αναλυτικότερα στοιχεία περιγραφής,  ποσότητας και προϋπολογισμού των επιμέρους ειδών υλικών και εξοπλισμού (σωληνώσεων, αγωγών, μηχανημάτων, αντλιών, αναλωσίμων λειτουργίας κλπ)  της  φορητής μονάδας αφαλάτωσης και των τεχνικών χαρακτηριστικών τους, η προμήθεια και εγκατάσταση των οποίων απαιτείται, σύμφωνα με το ανωτέρω κεφ. 3 «Τεχνικές Προδιαγραφές», όπως και η ακριβής περιγραφή ποσότητας και είδους των λοιπών απαιτούμενων παροχών του αναδόχου ως προς τις εργασίες εγκατάστασης και υπηρεσίες λειτουργίας (άρθρο 281 παρ.2 εδαφ. ια ν. 4412/2016). Επιπλέον δεν περιλαμβάνονται στην διακήρυξη όροι  ως προς την αποδοχή ή απόρριψη της τεχνικής προσφοράς (άρθρο 281 παρ.2 εδαφ. ιζ ν. 4412/2016). Επομένως δεν αποδεικνύεται στη συγκεκριμένη περίπτωση η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας ανάθεσης, στην οποία υπήρξε περιορισμένη συμμετοχή σε εθνικό μόνο επίπεδο, ο τρόπος κατάστρωσης και η τεκμηρίωση του προϋπολογισμού και η χρηστή  δημοσιονομική διαχείριση των διατιθέμενων πόρων προς τον προαναφερόμενο σκοπό. Επιπλέον προκύπτει ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί  η περίπτωση αστοχίας της εγκατάστασης για την οποία κρίθηκε σκόπιμο να περιλαμβάνεται σχετικός όρος στο σχέδιο σύμβασης (σκέψη 5.6.), κατόπιν και των ερωτημάτων των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων και των διευκρινίσεων που παρασχέθηκαν ανωτέρω, γεγονός το οποίο ενισχύει την σημασία των επιπτώσεων από την έλλειψη των νόμιμων στοιχείων τεκμηρίωσης και ακριβούς περιγραφής βάσει  μελέτης του φυσικού αντικειμένου. Έτσι, όμως, η αναθέτουσα Αρχή παρέλειψε να προσδιορίσει με ακρίβεια τα ανωτέρω στοιχεία καθώς και να συμπεριλάβει σχετική τεκμηρίωση και ανάλυση  στα έγγραφα της σύμβασης, αν και θα μπορούσε, δεδομένου ότι όπως προκύπτει από το προαναφερόμενο 2239/22.4.2021 έγγραφο της …. ο προϋπολογισμός μπορεί να τεκμηριωθεί,  αλλά μόνο κατά προσέγγιση, με παραπομπή  στα στοιχεία πρόσφατου συναφούς διαγωνισμού για κατασκευή παρόμοιας μονάδας αφαλάτωσης σε άλλη περιοχή της …. Κατόπιν των ανωτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν λόγοι οι οποίοι κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1201/2021