Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των εξωτερικών χώρων (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο, τα αρμόδια όργανα του Πανεπιστημίου, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010, αποδέχθηκαν την οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου ατομικής επιχείρησης, χωρίς να την καλέσουν για διευκρινήσεις, αφού η προσφορά αυτή, ως προς το διοικητικό κόστος και το εργολαβικό όφελος, που ανερχόταν ετησίως στα ποσά των 120 και 360 ευρώ, αντίστοιχα, εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή. Το ότι η προσφορά εμφανιζόταν ως υπερβολικά χαμηλή προκύπτει από τη συνεκτίμηση των επίμαχων ποσών διοικητικού κόστους και εργολαβικού οφέλους, του αντικειμένου της σύμβασης, του χρονικού διαστήματος διάρκειας αυτής (ένα έτος) και του γεγονότος ότι σε αυτήν προβλεπόταν ότι ο ιδιοκτήτης της ατομικής επιχείρησης θα αποτελούσε τον έναν από τους τέσσερις καθημερινά και πλήρως απασχολούμενους στο έργο της καθαριότητας, για τον οποίο ωστόσο δεν υπολογίστηκε αμοιβή, καθόσον, όπως αναφέρεται στο από 13.3.2017 υπόμνημα της φερόμενης ως δικαιούχου ατομικής επιχείρησης, αυτός ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα (μέσω της ατομικής επιχείρησης) και ως αμοιβή για την παροχή των συγκεκριμένων υπηρεσιών λαμβάνει το εργολαβικό κέρδος.  Όφειλαν, συνεπώς, τα αρμόδια όργανα του Πανεπιστημίου να ζητήσουν διευκρινίσεις από την ως άνω ατομική επιχείρηση και ακολούθως, αφού εκτιμούσαν τη λυσιτέλεια των ισχυρισμών της, να αποφασίσουν αιτιολογημένα για την αποδοχή ή την απόρριψη της προσφοράς της. Επομένως, τα αρμόδια όργανα του Πανεπιστημίου, κρίνοντας ότι η εν λόγω προσφορά ήταν αποδεκτή και παραλείποντας να καλέσουν την ατομική επιχείρηση προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της προσφοράς της, υπερέβησαν τα άκρα όρια της διακριτικής τους ευχέρειας, με συνέπεια η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο να μην είναι νόμιμη. Εξάλλου, ο ισχυρισμός που προβάλλεται με το 1164/7420/17.3.2017 έγγραφο του Πανεπιστημίου και με το από 13.3.2017 υπόμνημα της φερόμενης ως δικαιούχου ατομικής επιχείρησης ότι ο προσδιορισμός του εύλογου διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους ανάγεται στον τρόπο άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητάς της, η οποία διαμόρφωσε την προσφορά της κατά την ελεύθερη κρίση της, αναλαμβάνοντας το βάρος του επιχειρηματικού κινδύνου, είναι απορριπτέος. Τούτο διότι δεν αίρει τον εμφανιζόμενο  χαρακτήρα της προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλής, ούτε δύναται να θεραπεύσει την αναδειχθείσα ως άνω ουσιώδη παράβαση της διαδικασίας (βλ. πράξη Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. 181/2016). Αλυσιτελώς δε επικαλείται το Πανεπιστήμιο δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο άλλων διαγωνιστικών διαδικασιών για να αιτιολογήσει το εύλογο των στοιχείων της οικονομικής της προσφοράς, καθόσον η κρίση αυτή πρέπει να γίνεται από την αναθέτουσα αρχή, ενόψει των συγκεκριμένων συνθηκών της υπό σύναψη σύμβασης και των παρεχόμενων από τη διαγωνιζόμενη εταιρεία διευκρινίσεων. Ωστόσο, αβασίμως προβάλλει η Επίτροπος ότι η προσφορά της φερόμενης ως δικαιούχου ατομικής επιχείρησης έπρεπε να απορριφθεί, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 7 παρ. 3 της διακήρυξης, διότι οι αναγραφόμενες σε αυτή μηνιαίες αμοιβές ενός εκ των τεσσάρων απασχολούμενων – έστω και αν αυτός ήταν ο ιδιοκτήτης της ατομικής επιχείρησης – ήταν μηδενικές και, κατά συνέπεια υπολείπονταν των ελάχιστων νομίμων. Και τούτο, διότι η υποχρέωση αναγραφής στις υποβληθείσες στον εν λόγω διαγωνισμό προσφορές του ύψους του προϋπολογισμένου ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως νόμιμες αποδοχές των εργαζομένων που θα απασχοληθούν στο έργο, που προβλέπεται στο άρθρο 68 του ν. 3862/2010 και στην οικεία διακήρυξη, αφορά σε εταιρείες που απασχολούν προσωπικό και στοχεύουν στην εισαγωγή ενός νομοθετικού πλαισίου για τη διασφάλιση των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στις εταιρείες αυτές και όχι σε περιπτώσεις που ο ανάδοχος ασκεί ατομική επιχείρηση και παρέχει ο ίδιος τις σχετικές υπηρεσίες (πρβλ. KΠΕΔ στο VII Τμ. 124, 275/2013).

Άρα, βάσει των ανωτέρω όλως αντικειμενικών δεδομένων που ήδη με σαφήνεια προκύπτουν εξ όσων ο ίδιος ο καθ’ ου δήλωσε με τις αιτιολογήσεις του και με την προσφορά του, η προσφορά του καθ’ ου προκύπτει ως προδήλως και σαφώς ζημιογόνος και αποδεικνύεται η ανεπάρκεια της να καλύψει με το προσφερόμενο τίμημα της ανάγκες εκτέλεσης του έργου, ως και το μετ’ αυτού συναρτώμενο εργατικό και ασφαλιστικό κόστος (δεδομένου, ότι είναι αντικειμενικά ζημιογόνος και άρα, δεν καλύπτει το σύνολο της δαπάνης εκτέλεσης). Κατ’ αποτέλεσμα των ανωτέρω, μη νομίμως κρίθηκαν δεκτές οι εξηγήσεις του καθ’ ου, ενώ η αναθέτουσα είχε δεσμία αρμοδιότητα, όπως απορρίψει αυτές, διότι δεν τεκμηριώνουν την επάρκεια του τιμήματος για την κάλυψη του κόστους εκτέλεσης και αντιθέτως εξ αυτών προκύπτει η σχετική ανεπάρκεια του τιμήματος. Αντιστοίχως και κατά συνέπεια, η αναθέτουσα όφειλε να απορρίψει και την προσφορά του καθ’ ου, ως αντικειμενικώς ζημιογόνο και ούτως, η προσφορά είναι απαράδεκτη και απορριπτέα κατά τον όρο 4.1 της διακήρυξης (που ορίζει, ότι «Αν οι εξηγήσεις δεν γίνουν αποδεκτές, η προσφορά απορρίπτεται, ωστόσο δεν καταπίπτει η εγγυητική επιστολή συμμετοχής.»). Παρέλκει δε προς τούτο, η εξέταση των λοιπών σωρευτικών κατά της προσφοράς του, ισχυρισμών της προσφυγής. 4. Επειδή, επομένως, πρέπει να γίνει δεκτή η Προδικαστική Προσφυγή. Να ακυρωθεί η προσβαλλομένη καθ’ ο μέρος κατ’ έγκριση των Αεξηγήσεων επί της οικονομικής προσφοράς του καθ’ ου, δέχθηκε την προσφορά του και τον όρισε προσωρινό ανάδοχο

Επειδή, δέον όπως επισημανθεί ότι η ΕΑΔΗΣΥ δεν δύναται να απορρίψει προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή, χωρίς προηγουμένως να έχει τοποθετηθεί αιτιολογημένα η αναθέτουσα αρχή στους ουσιώδεις ισχυρισμούς της προσφεύγουσας σχετικά με τις ελλείψεις στις εξηγήσεις της για την αιτιολόγηση της προσφοράς της. Περαιτέρω, κατά τα ως άνω αναφερόμενα, η ΕΑΔΗΣΥ δεν δύναται το πρώτον, καθ’ υποκατάσταση της αναθέτουσας αρχής, να απορρίψει την προσφορά της προσφεύγουσας κρίνοντάς την ως ασυνήθιστα χαμηλή, αφ’ ης στιγμής στην προσφορά της περιλαμβάνονται όλα τα επιμέρους κόστη και έχει προσηκόντως συμπληρωθεί το έντυπο της οικονομικής της προσφοράς, η δε προσβαλλόμενη πάσχει ακυρότητα λόγω μη νόμιμης, ήτοι σαφούς, ειδικής και επαρκούς, αιτιολογίας. Ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη πρέπει να ακυρωθεί, κατά τα ειδικώς αναφερόμενα στις ανωτέρω σκέψεις, και η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στην αναθέτουσα αρχή, προκειμένου αυτή να ασκήσει τις κατά νόμο αρμοδιότητές της

Δυνατότητα αποδοχής αιτήματος του μισθωτή κυλικείου Πανεπιστημίου για την έγκριση της «μεταβολής», για φορολογικούς λόγους, της ατομικής του επιχείρησης σε ομόρρυθμη εταιρία και την υπεισέλευση αυτής στη μισθωτική σχέση.Δεν είναι κατά νόμο δυνατή η αποδοχή από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας του αιτήματος μισθωτή κυλικείου του Πανεπιστημίου για την υπεισέλευση στη μισθωτική σχέση ομόρρυθμης εταιρίας, κατά «μεταβολή» σ’ αυτήν της ατομικής του επιχείρησης, ούτε για την παραχώρηση της χρήσης του μισθίου σε ομόρρυθμη εταιρία, την οποία προτίθεται να συστήσει αυτός με τρίτους, ούτε η κατ’ άλλον τρόπο παραχώρηση της χρήσης αυτού σε τρίτα φυσικά ή νομικά πρόσωπα

Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η 236/28.8.2017 απόφαση του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Λ., η οποία κατακύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στη 2η κατά σειρά μειοδοσίας εργοληπτική επιχείρηση «…», δεν είναι νόμιμη. Τούτο δε διότι η εν λόγω απόφαση, υιοθετώντας α) την 113/4.5.2017 απόφαση του Δ.Σ., με την οποία κρίθηκε ότι η προσφορά της 1ης μειοδότριας, με προσφερόμενη μέση έκπτωση 52,59% φαίνεται ασυνήθιστα χαμηλή, ενόψει του ότι η έκπτωση αυτή, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και πρακτικής των συναλλαγών, υπερβαίνει το ποσοστό μέσης έκπτωσης του 50% επί της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, β) την 202/18.7.2017 όμοια απόφαση που έκρινε ανεπαρκή την αιτιολόγηση της προσφοράς της 1ης μειοδότριας, βάσει της εισήγησης της Επιτροπής Αξιολόγησης των πληροφοριών για ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές και απέρριψε την προσφορά της και γ) την 203/18.7.2017 όμοια απόφαση, με την οποία τροποποιήθηκε ο πίνακας κατάταξης των συμμετεχόντων και αναδείχθηκε προσωρινή μειοδότρια η εργοληπτική επιχείρηση «…», με ποσοστό μέσης έκπτωσης 50,24%, δεν διαλαμβάνει νόμιμη αιτιολογία σχετικά με το χαρακτηρισμό της προσφοράς της «…» ως ασυνήθιστα χαμηλής. 

Στην προκείμενη περίπτωση, η προσφεύγουσα βάλλει κατά της προσφοράς της μειοδότριας, στην οποία και κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, προβάλλοντας ότι αυτή είναι ασυνήθιστα χαμηλή, διότι δεν αποδείχτηκε το κονδύλιο των αναλωσίμων. Η προσφεύγουσα δεν αμφισβητεί συγκεκριμένα το κονδύλιο των αναλωσίμων προβάλλοντας με ορισμένο τρόπο ότι αυτό δεν επαρκή για την εκτέλεση της σύμβασης, ούτε επικαλείται ειδικότερα κοστολογήσιμα στοιχεία επί των οποίων στηρίζεται ο ισχυρισμός της περί ασυνήθιστα χαμηλού χαρακτήρα της προσφοράς της (…) Με το ανωτέρω περιεχόμενο και ενόψει όσων έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι προκείμενοι ισχυρισμοί της (…), δεν παρίστανται ουσιώδεις και συγκεκριμένοι, ούτε επαρκούν για τον χαρακτηρισμό της προσφοράς της (...)ως ασυνήθιστα χαμηλής και, άρα, ο όγδοος λόγος της δεύτερης προδικαστικής προσφυγής πρέπει να απορριφθεί. 44. Επειδή, σύμφωνα με όσα αναλυτικά αναφέρονται στο σκεπτικό, η πρώτη προδικαστική προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή στο σύνολό της, η δεύτερη προδικαστική προσφυγή να γίνει εν μέρει δεκτή, και οι προσβαλλόμενες να ακυρωθούν κατά το μέρος τους με το οποίο έγιναν δεκτές οι προσφορές της (...)και της (...) και κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην (…). 

ΜΕΛΕΤΕΣ. (ασυνηθιστα χαμηλή προσφορά),ζητείται η ανάκληση της 153/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της αιτούσας και της παρεμβαίνουσας σύμπραξης για την εκπόνηση της μελέτης «Σχέδιο διαχείρισης (MASTER PLAN) υδατικών πόρων Δήμου ......(..)ζητείται η ανάκληση της ως άνω Πράξης για τους ακόλουθους λόγους, κατ’ εκτίμηση του περιεχομένου τους: Α) Κατά το στάδιο του ελέγχου της πλέον συμφέρουσας προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλής η Επιτροπή είχε απεκδυθεί κάθε αρμοδιότητας σχετικής με τη διαγωνιστική διαδικασία, συνεπώς νόμιμα απορρίφθηκε από την Προϊστάμενη Αρχή η εν λόγω προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή και κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στον υποψήφιο που, σύμφωνα με το σχετικό πρακτικό της Επιτροπής, είχε λάβει την αμέσως επόμενη μεγαλύτερη σταθμισμένη βαθμολογία, χωρίς το θέμα να εισαχθεί εκ νέου ενώπιόν της για γνωμοδότηση.Β) Ουδεμία παράβαση της γενικής αρχής της αμεροληψίας των διοικητικών οργάνωνστοιχειοθετείται από το γεγονός ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της αιτούσας ανέθεσε εσωτερικά σε τρία από τα μέλη του, τα οποία διέθεταν την απαιτούμενη εξειδίκευση, τον έλεγχο της πλέον συμφέρουσας προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλής και στη συνέχεια ο Πρόεδρός του, χωρίς να δεσμεύεται από την έγγραφη διερεύνηση της υπόθεσης από την ως άνω επιτροπή, εισηγήθηκε την αποδοχή της άποψης των ως άνω μελών και το Διοικητικό Συμβούλιο ενέκρινε την εισήγηση. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι προβαλλόμενοι λόγοι ανάκλησης είναι βάσιμοι.(..)Ανακαλεί την 153/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Εργασίες καθαρισμού-Κοινοτικό δίκαιο-Αποκλεισμός υποψηφίου:Επειδή, εν προκειμένω, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο αποκλεισμός της αιτούσης εταιρείας από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού εχώρησε με την αιτιολογία ότι ο νόμιμος εκπρόσωπος και διαχειριστής της, ομόρρυθμος εταίρος ……… είχε υποπέσει σε σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, δοθέντος ότι με την υπ’ αριθμ. 32/20.12.2002 απόφαση της Συγκλήτου του καθ’ου Πανεπιστημίου είχε κηρυχθεί έκπτωτος από δύο εργολαβίες, τις οποίες είχε αναλάβει ως ασκών ατομική επιχείρηση, με αντικείμενο τον καθαρισμό και την φύλαξη των κτιρίων του Τμήματος … του Πανεπιστημίου, λόγω πλημμελούς εκτελέσεως των ανατεθεισών σε αυτόν εργασιών. Η ως άνω αιτιολογία απορρίψεως της προσφοράς της αιτούσης φαίνεται ότι στηρίζεται σε ορθή ερμηνεία των σχετικών όρων της διακηρύξεως καθώς και των διατάξεων του π.δ/τος 60/2007, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, η διάπραξη σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος εκ μέρους του ομορρύθμου εταίρου και διαχειριστή της αιτούσης ομόρρυθμης εταιρείας, συνιστά νόμιμο λόγο αποκλεισμού της από τον διαγωνισμό, τα περιουσιακά δε τα οποία αποδίδεται εις τον εν λόγω εταίρο ότι, δηλαδή, διέπραξε σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, ευρίσκουν επαρκές έρεισμα στα στοιχεία του φακέλου και δη στην προμνησθείσα υπ΄ αριθμ. 32/20.12.2002 απόφαση της Συγκλήτου του καθ΄ ου Πανεπιστημίου, με την οποία ο εν λόγω …… εκηρύχθηκε έκπτωτος από τις προαναφερθείσες εργολαβίες λόγω της κατ’ επανάληψη παρατηρηθείσης πλημμελούς εκτελέσεως των ανατεθεισών σε αυτόν εργασιών. Ως εκ τούτου οι περί του αντιθέτου αορίστως εν πολλοίς και αναποδείκτως προβαλλόμενοι λόγοι και ισχυρισμοί της αιτούσης εταιρείας είναι πάντως απορριπτέοι ως αβάσιμοι.

Προμήθειες..:Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, κατά την … συνεδρίαση του Δ.Σ. του καθ’ ου, κατά την οποία συζητήθηκε και αποφασίστηκε η απόρριψη της προδικαστικής προσφυγής της αιτούσης, περί αποκλίσεως της προσφοράς της εταιρείας … από τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, παρέστησαν ο Διευθυντής Διοικητικής Υπηρεσίας …, ο Υποδιευθυντής της Τεχνικής Υπηρεσίας …, πρόσωπα δηλαδή τα οποία δεν είναι μέλη ή γραμματείς του Δ.Σ. του καθ’ ου, δεν προκύπτει δε από την απόφαση που ελήφθη κατά τη συνεδρίαση αυτή (ούτε, άλλωστε, από οποιοδήποτε στοιχείο του φακέλου) ότι τα ανωτέρω τρίτα πρόσωπα αποχώρησαν πριν από την κρίσιμη συζήτηση και ψηφοφορία επί της προδικαστικής προσφυγής της αιτούσης. Υπό τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτίθενται στην προηγουμένη σκέψη, το Δ.Σ. του καθ’ ου δεν είχε νόμιμη σύνθεση κατά την κρίσιμη συνεδρίασή του και, ως εκ τούτου, η ως άνω … απόφασή του, με την οποία απερρίφθη, κατά τα ανωτέρω, η προδικαστική προσφυγή της αιτούσης, είναι μη νόμιμη, με αποτέλεσμα να καθίσταται μη νόμιμη και η επακολουθήσασα … απόφαση του ιδίου οργάνου, με την οποία, κατά τα ήδη αναφερθέντα, κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην εταιρεία …. Συνεπώς, για το λόγο αυτό, ο οποίος βασίμως προβάλλεται, πρέπει η τελευταία αυτή απόφαση να ακυρωθεί, παρέλκει δε, ως αλυσιτελής, η εξέταση των λοιπών προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως.

Εξάλλου, σε περίπτωση κατά την οποία διαγωνιζόμενος προβάλλει ειδικούς και συγκεκριμένους ισχυρισμούς περί υποβολής ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς εκ μέρους άλλου διαγωνιζόμενου, γεννάται αντίστοιχη υποχρέωση του αναθέτοντα φορέα να απαντήσει στους προβληθέντες ουσιώδεις ισχυρισμούς. Η απάντηση αυτή πρέπει να είναι νόμιμα αιτιολογημένη, η δε νομιμότητα και επάρκεια της σχετικής αιτιολογίας αποτελεί αντικείμενο ελέγχου από την ΕΑΔΗΣΥ (βλ. ΣτΕ, 726/2022, ΣτΕ 199/2021, 154/2021, ΕΑ ΣτΕ 12/2020). Ωστόσο, οι διαγωνιζόμενοι δεν εμποδίζονται να προβάλουν το πρώτον ισχυρισμούς περί ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών άλλων προσφερόντων με την άσκηση προδικαστικής προσφυγής τους ενώπιον της ΕΑΔΗΣΥ (πρβλ. ΣτΕ 726/2022, σκ. 32, ΑΕΠΠ 1554/2021, σκ. 11). Δεν θεωρούνται ουσιώδεις και συγκεκριμένοι οι ισχυρισμοί που ερείδονται αποκλειστικά στην κοστολόγηση των οικονομικών προσφορών των συμμετεχόντων στον διαγωνισμό, η οποία ανάγεται στους οικονομοτεχνικούς παράγοντες και στα οικονομικά δεδομένα που ισχύουν για καθέναν από τους διαγωνιζόμενους (πρβλ. ΕΑ 12/2020)· μόνη δε η υποβολή χαμηλότερης προσφοράς σε επιμέρους κονδύλια, σε σχέση με τις λοιπές υποβληθείσες προσφορές, δεν αρκεί προκειμένου να εξετασθεί η οικονομική προσφορά του μειοδότη ως ασυνήθιστα χαμηλή (πρβλ. ΕΑ ΣτΕ 165/2020, 20/2020, 290/2017).