Η απόφαση 1503/2024 του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) αφορά αίτηση ακύρωσης ένωσης εταιρειών κατά της 802, 803/2024 απόφασης της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.). Η διαφορά επικεντρώθηκε στον τρόπο υπολογισμού της συμβατικής αξίας εκτελεστικών συμβάσεων παροχής γευμάτων, καθώς η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. απέρριψε την προσφυγή της αιτούσας, συμμορφούμενη με την μη δικαιοδοτική Πράξη 88/2024 του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η οποία απέκλειε την προσαύξηση 15% επί της αρχικής τιμής προσφοράς. Το ΣτΕ έκρινε ότι η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. υπέπεσε σε σφάλμα διότι δεν εξέφερε δική της αιτιολογημένη κρίση, ως κεντρική ανεξάρτητη αρχή προδικαστικού ελέγχου, καθώς δεν δεσμεύεται από τις κρίσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ως εκ τούτου, το ΣτΕ ακύρωσε εν μέρει την απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. και ανέπεμψε την υπόθεση σε αυτήν για νέα νόμιμη κρίση.

Προμήθεια και την εγκατάσταση εκδοτικού εξοπλισμού και λογισμικού ψηφιακής παραγωγή:..Επειδή, ενόψει της εκτιθέμενης έννοιας του πιο πάνω όρου της διακήρυξης, ο αποκλεισμός της αιτούσας για το λόγο ότι η κατά την παρ.Β.2.2.3 της διακήρυξης υποβληθείσα από αυτήν με ημερομηνία 17-9-2013 υπεύθυνη δήλωση, αφορούσε την ποινική κατάσταση της εταιρείας και όχι του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της παρίσταται νόμιμος ,ανεξάρτητα από το αν ο .......... είχε βάσει του από 7/12/2013 πρακτικού του Διοικητικού Συμβουλίου της αιτούσας σχετικά με την εκπροσώπησή της ,εξουσία να υπογράψει την εν λόγω υπεύθυνη δήλωση (ΕΑ ΣτΕ 1230/2009) ,δεν πιθανολογούνται δε σοβαρά ως βάσιμοι οι αντίθετοι ισχυρισμοί της καθώς και ότι η έννοια της διακήρυξης δεν ήταν αρκούντως σαφής. (ΕΑ ΣτΕ 290/2010)...κατόπιν τούτων η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί και να γίνει δεκτή η παρέμβαση.

Συμμόρφωση της Διοίκησης σε απόφαση του ΣτΕ – Ενδεικνυόμενος τρόπος συμμόρφωσης ενόψει συγκεκριμένου περιεχομένου της δικαστικής απόφασης.(...): Το ειδικότερο περιεχόμενο και η έκταση των υποχρεώσεων συμμόρφωσης της Διοίκησης προσδιορίζεται από το περιεχόμενο της εκάστοτε δικαστικής απόφασης. Στην προκειμένη περίπτωση, εφόσον το ΣτΕ ακύρωσε, καθ’ όσο μέρος αφορούσε την αιτούσα Β.Μ., τόσο τον πίνακα επιτυχόντων του διαγωνισμού του έτους 2000 για την κάλυψη - μεταξύ άλλων - δύο θέσεων εκτελεστών σαξοφώνου άλτο - τενόρου όσο και την Απόφαση του Β’ Υπαρχηγού ΓΕΣ για κατάταξη στο στράτευμα των επιτυχόντων του ως άνω διαγωνισμού, ο εν λόγω διαγωνισμός πρέπει να επαναληφθεί, αφού προηγουμένως θα έχει επιλυθεί το θέμα της αντισυνταγματικότητας της διάταξης του άρθρου 53 παρ. 9 του ν.δ. 445/1974, μεταξύ της Β.Μ. και των δύο συνυποψηφίων της στο διαγωνισμό του έτους 2000, οι οποίοι είχαν συγκεντρώσει υψηλότερη βαθμολογία από τη δική της.

Προμήθεια διαφόρων αντιδραστηρίων :Ζητείται η αναθεώρηση της 604/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του Γενικόυ Νοσοκομείου ΠΑΙΔΩΝ ….«….» για ανάκληση της 85/2011 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Επί της διαδικασίας του διαγωνισμού και των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων σύμβασης το Κλιμάκιο, με την 85/2011 Πράξη του, είχε κρίνει ότι κατά παράβαση του άρθρου 20 παρ. 2 περ. α΄ του π.δ. 118/2007 κατακυρώθηκαν: α) τα είδη του τμήματος λοιμώξεων και χημειοθεραπείας με α/α 72, 84 και 85 στην εταιρεία «….. αφού μειοδότριες για τα είδη αυτά είχαν αναδειχθεί οι εταιρείες «B….» (για το πρώτο είδος) και «….» (για τα δύο επόμενα), β) τα είδη του τμήματος λοιμώξεων και χημειοθεραπείας με α/α 61 Α, ΣΤ, Ζ και Η στην εταιρεία «….», αφού μειοδότρια είχε αναδειχθεί η εταιρεία «…..», γ) το είδος του τμήματος λοιμώξεων και χημειοθεραπείας με α/α 153 στην εταιρεία «…», αφού όπως προκύπτει από το σχετικό πίνακα αναλυτικής αξιολόγησης, η Επιτροπή δεν προέβη στην αξιολόγηση του συγκεκριμένου είδους, διότι έκρινε ότι αυτό δεν έπρεπε να συμπεριληφθεί στον ελεγχόμενο διαγωνισμό και δ) το είδος 44 του παθολογοανατομικού τμήματος στην επιχείρηση «…..», αφού για το είδος αυτό μειοδότρια είχε αναδειχθεί η εταιρεία «…..» (μετέπειτα «…E.»). Περαιτέρω, το Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφασή του απέρριψε ως αλυσιτελώς προβαλλόμενο τον ισχυρισμό του αιτούντος Ν.Π.Δ.Δ. περί συμμόρφωσης προς την 85/2011 πράξη του Κλιμακίου, με την αιτιολογία ότι η απόρριψη του λόγου ανάκλησης ως προς την πλημμέλεια του μη προσδιορισμού προϋπολογισθείσας δαπάνης για έκαστο των προς προμήθεια ειδών καθιστά τη διαδικασία παράνομη στο σύνολό της, χωρίς η πλημμέλεια να δύναται πλέον να θεραπευθεί με έκδοση νέας κατακυρωτικής απόφασης. Το αιτούν Ν.Π.Δ.Δ. προσκομίζει και ενώπιον του παρόντος Τμήματος απόσπασμα του πρακτικού της από 28.12.2011 τακτικής συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου στην οποία αποφασίστηκε ομόφωνα η τροποποίηση της 17/17/12.7.2011 κατακυρωτικής απόφασης ως εξής: Α) Κατακύρωση του είδους του τμήματος λοιμώξεων και χημειοθεραπείας με α/α 72 στη μειοδότρια εταιρεία «….» και των ειδών με α/α 84 και 85 στη μειοδότρια εταιρεία «….». Β) Κατακύρωση των ειδών του τμήματος λοιμώξεων και χημειοθεραπείας με α/α 61 Α, ΣΤ, Ζ και Η στη μειοδότρια εταιρεία «…..». Γ) Κατακύρωση του είδους με α/α 44 του παθολογοανατομικού τμήματος στη μειοδότρια εταιρεία «…. (μετέπειτα «…..»), διότι εκ παραδρομής δεν κατακυρώθηκαν στις ανωτέρω μειοδότριες εταιρείες. Δ) Μη κατακύρωση του είδους του τμήματος λοιμώξεων και χημειοθεραπείας με α/α 152 στην εταιρεία «….». Ε) Επανακαθορισμός της δαπάνης ανά εταιρεία και εργαστήριο έτσι ώστε η συνολική δαπάνη των επιμέρους προμηθειών να ανέρχεται σε 2.029.387,92 αντί της αρχικά καθορισθείσας δαπάνης ύψους 2.496.147,14. Παράλληλα, υπέβαλε νέα αναμορφωμένα σχέδια σύμβασης σύμφωνα με την ανωτέρω απόφαση του Δ.Σ. του Νοσοκομείου, στα οποία επιπλέον περιλαμβάνεται ο όρος ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της προβλεπόμενης παράτασης δεν θα μπορεί να γίνει υπέρβαση των ποσοτήτων που καθορίζονται στη σύμβαση. Συνεπώς, το αιτούν Ν.Π.Δ.Δ. με την έκδοση νέας κατακυρωτικής απόφασης συμμορφώθηκε πλήρως προς την 85/2011 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι δε σχετικές πλημμέλειες έχουν πλέον θεραπευθεί.Αναθεωρεί την 604/2012 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και ανακαλεί την 85/2011 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου αυτού.

Η προσφεύγουσα αιτείται ακύρωση της απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής (Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Χανίων) με αριθμό 3/24.01.2019, η οποία απέρριψε την προσφορά της για τα τμήματα 4 και 4.1 του διαγωνισμού για την προμήθεια «Καλλιεργειών Μικροβιολογίας (Αντιδραστήρια Μικροβιολογικού) – MICROBIOLOGICAL CULTURES με συνοδό εξοπλισμό». Επίσης, ζητεί την ακύρωση της παραλείψεώς της να ζητήσει διευκρινίσεις σχετικά με την τυποποίηση των ειδών στην δήλωση συμμόρφωσης CE. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά προμήθεια υλικών μικροβιολογικού ελέγχου και συνοδευτικού εξοπλισμού για ιατρικές αναλύσεις, με προϋπολογισμένη δαπάνη 51.522,31 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας κτιρίων και χώρων Πανεπιστημίου (...) Τα μεταγενεστέρως υποβαλλόμενα στοιχεία, ακόμη και αν ήταν ικανά να άρουν την συνδρομή του κατά περίπτωση λόγου αποκλεισμού, δεν αίρουν πάντως τη συνδρομή του λόγου αποκλεισμού ο οποίος συνίσταται στην ανακριβή δήλωση και απόκρυψη (δια του ΕΕΕΣ) των σχετικών με τον προαναφερθέντα λόγο στοιχείων, αναγκαίων για τη διαμόρφωση της κρίσης της αναθέτουσας αρχής στον κρίσιμο χρόνο υποβολής του ΕΕΕΣ. Εξάλλου, στην όλως ειδική περίπτωση κατά την οποία το γεγονός που συνιστά λόγο αποκλεισμού λαμβάνει χώρα μετά την υποβολή του ΕΕΕΣ, ο διαγωνιζόμενος, υποχρεούμενος να το δηλώσει "αμελλητί" σύμφωνα με το άρθρο 104 παρ. 2 του ν. 4412/2016, δύναται ταυτόχρονα να επικαλεσθεί και τυχόν ληφθέντα μέτρα προς αποκατάσταση της αξιοπιστίας του (...). Με τα ανωτέρω δε δεδομένα, αβασίμως με την προσβαλλόμενη απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. απορρίφθηκαν ως προώρως προβληθέντες με την προδικαστική προσφυγή οι ισχυρισμοί της αιτούσας εταιρείας, αφενός περί επίδειξης πλημμέλειας κατά την εκτέλεση ουσιώδους απαίτησης στο πλαίσιο προηγούμενης δημόσιας σύμβασης (...), ερειδόμενης στη θετική δήλωση στο Ε.Ε.Ε.Σ. της «....ΑΕ» και της στηρίζουσας αυτήν εταιρείας «... Α.Ε.», ως προς τη συνδρομή λόγων αποκλεισμού για τους οποίους αναφέρθηκαν συγκεκριμένα επανορθωτικά μέτρα (...), και αφετέρου περί ψευδούς δήλωσης στο Ε.Ε.Ε.Σ. (...), ενόψει μη γνωστοποίησης στην αναθέτουσα αρχή οψιγενών μεταβολών (...). ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ Δέχεται την αίτηση. Ακυρώνει την ... απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. και αναπέμπει την υπόθεση σε αυτήν για νέα νόμιμη κρίση.

Ο προσφεύγων οικονομικός φορέας ζητεί την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, η οποία εγκρίνει τα πρακτικά του γνωμοδοτικού οργάνου αξιολόγησης προσφορών και κήρυξε ως προσωρινό ανάδοχο τον «… ΕΠΕ» για τη σύμβαση «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΞΥΛΙΝΩΝ ΣΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ». Ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι ο αναδειχθείς ανάδοχος έπρεπε να είχε αποκλειστεί λόγω μη υποβολής βασικών δικαιολογητικών (π.χ. prospectus, υπεύθυνη δήλωση διπλωματούχου μηχανικού, πίνακα συμμόρφωσης τεχνικών προδιαγραφών), ασάφειας της τεχνικής προσφοράς, μη νόμιμης επικύρωσης πιστοποιητικών και άκυρης εγγυητικής επιστολής. Παράλληλα, επικρίνει την αποδοχή της προσφοράς του τρίτου μειοδότη, ισχυριζόμενος ότι έπρεπε επίσης να αποκλειστεί.

ΣΤΕ –αίτηση ασφαλιστικών μέτρων – προσφορές (....).Επειδή, στη διακήρυξη προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «…Γενικοί όροι Αρθρο 1ο …Αρθρο 2ο Δικαιολογητικά συμμετοχής Α) Οι συμμετέχοντες υποβάλλουν μαζί με την προσφορά τους…τα παρακάτω δικαιολογητικά (επί ποινή απόρριψης): 1…7.Υπεύθυνη δήλωση…όπου θα δηλώνεται ο κύκλος εργασιών της επιχείρησης στον τομέα δραστηριότητας που αφορά ειδικότερα τα υπό προμήθεια είδη, κατά τις τρεις (3) προηγούμενες του έτους του διαγωνισμού οικονομικές χρήσεις ή, άλλως, για όσο χρόνο λειτουργίας έχει συμπληρωθεί από την σύσταση της επιχείρησης…Σε περίπτωση μη υποβολής των αναφερομένων πιο πάνω δικαιολογητικών, η προσφορά απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Όλα τα δικαιολογητικά θα κατατεθούν στην τεχνική προσφορά…». Κατά την έννοια των όρων αυτών της διακηρύξεως, επιχείρηση, η οποία δεν διαθέτει ακόμη κύκλο εργασιών για συγκεκριμένα προϊόντα και για τις τρεις προηγούμενες του έτους του διαγωνισμού οικονομικές χρήσεις, μπορεί να συμμετάσχει σ’αυτόν. Συνεπώς, δεν αποκλείεται ούτε η συμμετοχή της ως προς προϊόντα, τα οποία προσφέρει το πρώτον στον εν λόγω διαγωνισμό (πρβλ.ΕΑ 491/2006).(…) Επειδή, ενόψει της ως άνω εννοίας της διακηρύξεως και του προεκτεθέντος περιεχομένου του κατατεθέντα ενώπιον της αναθέτουσας αρχής πίνακα, η Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίνει ότι πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος ο λόγος, με τον οποίο επαναλαμβάνεται αντίστοιχη αιτίαση προβληθείσα με την προδικαστική προσφυγή, περί του ότι η προσφορά της αιτούσας πληρούσε τον όρο της διακηρύξεως περί δηλώσεως του κύκλου εργασιών της επιχειρήσεως, δεδομένου ότι επρόκειτο για είδη προσφερόμενα απ’αυτήν το πρώτον στα πλαίσια του ενδίκου διαγωνισμού, το πραγματικό δε αυτό γεγονός δεν χρειαζόταν να λάβει τη μορφή πανηγυρικής δηλώσεως αλλά προέκυπτε αμέσως και σαφώς από τον προαναφερθέντα πίνακα. Δια ταύτα  Δέχεται την αίτηση.  Αναστέλλει την εκτέλεση της 13/18-9-2009 πράξεως του ΔΣ του καθ’ού νοσοκομείου ως προς τον αποκλεισμό της αιτούσας και την απόρριψη της σχετικής προδικαστικής της προσφυγής, αντιστοίχως, κατά τα εκτιθέμενα στο αιτιολογικό.

Προμήθεια  στρατιωτικού εξοπλισμού- διαγωνισμός: Επειδή, περαιτέρω, απορριπτέος, προεχόντως ως αναπόδεικτος, είναι και ο λόγος περί καταχρήσεως εξουσίας της αναθέτουσας αρχής, ανεξαρτήτως του ότι, πάντως, τέτοιος ισχυρισμός προϋποθέτει πράξη εκδιδόμενη κατά διακριτική ευχέρεια, ενώ εν προκειμένω ο αποκλεισμός της προσφοράς της αιτούσας εχώρησε κατ’ ενάσκηση δεσμίας αρμοδιότητας, λόγω μη συμμόρφωσης αυτής προς απαράβατο όρο της διακηρύξεως, (πρβλ. ΣτΕ 2904/2006), ο οποίος, μάλιστα, κατά τα εκτεθέντα στις σκέψεις 11-12, ορθώς εφαρμόστηκε από την αναθέτουσα αρχή (πρβλ. ΕΑ 505/2009). Τέλος, ο λόγος περί παραβιάσεως των θεμελιωδών αρχών της χρηστής Διοίκησης, και ειδικότερα, της αρχής της αποτελεσματικότητας, της εμπιστευτικότητας του πολίτη προς τη Διοίκηση και της καλής πίστης είναι απορριπτέος ενόψει της αρκούντως σαφούς διατυπώσεως και εννοίας του ένδικου όρου υπ’ αριθμ. 31 παρ. 4 του τεύχους των Γενικών Όρων της διακηρύξεως, σε συνδυασμό με τους λοιπούς αναφερόμενους στη σκέψη 8 όρους αυτής, ιδίως από την άποψη της προβλεψιμότητας των συνεπειών της παραβιάσεως αυτού εκ μέρους της αιτούσας ως συμμετέχουσας στον ένδικο διαγωνισμό. Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση είναι απορριπτέα στο σύνολό της.

Προμήθεια «διατάξεων ενδοσκοπίας και ενδοχειρουργικής», οι επαναλαμβανόμενες και με την κρινόμενη αίτηση ανωτέρω αιτιάσεις της προδικαστικής προσφυγής της αιτούσας περί μη νόμιμου αποκλεισμού της για τα είδη με α/α 7.3 και 11.3, λόγω συμμόρφωσης της προσφοράς της προς τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, αλλά και περί απαραδέκτου των προσφορών των προαναφερόμενων εταιρειών για τα συγκεκριμένα είδη, αναφερόμενες, ειδικότερα,σε παράβαση συγκεκριμένων όρων των τεχνικών προδιαγραφών της διακήρυξης είναι αρκούντως ορισμένες και, ως εκ τούτου, έχρηζαν αιτιολογημένης απάντησης από την Αναθέτουσα Αρχή. Η αντιμετώπιση, εξάλλου, των ως άνω αιτιάσεων, που ανάγονται σε ζητήματα τεχνικής φύσης, προϋποθέτει ουσιαστική έρευνα και εκτίμηση από την Αναθέτουσα Αρχή των στοιχείων των επίμαχων προσφορών και δεν μπορεί να γίνει πρωτοτύπως από το Δικαστήριο (δικάζον σε Συμβούλιο). Συνεπώς, φαίνεται ότι η σιωπηρή απόρριψη της προδικαστικής προσφυγής της αιτούσας στερείται νόμιμης αιτιολογίας (πρβλ ΕΑ ΣτΕ 117/2010, σκέψη 5, 962/2010, σκέψη 8, 983/2009, σκέψη6 κ.ά.) και, ως εκ τούτου,πιθανολογούνται σοβαρώς ως βάσιμοι οι προβαλλόμενοι με την κρινόμενη αίτηση σχετικοί ισχυρισμοί της αιτούσας.(..)Περαιτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί κατά το μέρος που αφορά την προσφορά της αιτούσας για το είδος με α/α 5.12, να αποδοθεί το κατ` άρθρο 5 παρ. 1 του ν.3886/2010 καταβληθέν παράβολο ύψους 34.808,22 ως και αυτό των 100 ευρώ, να συμψηφισθεί η δικαστική δαπάνη μεταξύ της αιτούσας και του καθ` ου και, τέλος, να επιβληθεί, συμμέτρως, σε βάρος των παρεμβαινουσών εταιρειών η δικαστική δαπάνη της αιτούσας, η οποία ανέρχεται στο ποσό των 245, 50 ευρώ (άρθρο 50ν.3659/2008 {Α΄ 77}, 275 παρ. 1, 6 τελευταίο εδάφιο και 7 εδάφιο α΄ Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας {ν.2717/1999, Α΄ 97} και 1117864/2297/Α0012/7-12-2007 {Β΄ 2422} κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Δικαιοσύνης «Προσδιορισμός των ελάχιστων αμοιβών των Δικηγόρων»).