Με την προδικαστική προσφυγή η αιτούσα εταιρεία ζητά την ακύρωση της απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών με την οποία ανακηρύχθηκε προσωρινή ανάδοχος η ανταγωνίστριά της για την σύναψη δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών καθαρισμού χώρων και επιφανειών του Κρατικού Αερολιμένα Καρπάθου (ΚΑΚΠ) για το χρονικό διάστημα από 1/7/2018 έως 30/6/2020. Αντικείμενο της σύμβασης ήταν η παροχή υπηρεσιών καθαρισμού εσωτερικών και υπαίθριων χώρων του αερολιμένα, συμπεριλαμβανομένων αιθουσών, γραφείων, χώρων υγιεινής και υπαίθριων χώρων, με διαφοροποιημένο ωράριο λειτουργίας για θερινή και χειμερινή περίοδο, απασχόληση εξειδικευμένου προσωπικού πλήρους απασχόλησης και τήρηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

(Τουλάχιστον 50 λέξεις) Οι προσφεύγοντες ζητούν την ακύρωση της απόφασης του Υπουργού που έκρινε αποδεκτές τις προσφορές των οικονομικών φορέων '...' και 'δεύτερος προσφεύγων', στο πλαίσιο διαδικασίας σύναψης δημόσιας σύμβασης για υπηρεσίες καθαρισμού χώρων, εγκαταστάσεων και επιφανειών του Κρατικού Αερολιμένα '...' (εκτιμώμενης αξίας 1.961.309,16 ευρώ άνευ ΦΠΑ). Ο πρώτος προσφεύγων ασκεί προσφυγή κατά της απόφασης για την αποδοχή του δεύτερου προσφεύγοντα ως προσωρινού αναδόχου, ενώ ο δεύτερος προσφεύγων προσβάλλει την αποδοχή του οικονομικού φορέα. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά υπηρεσίες γενικού καθαρισμού και συντήρησης των εγκαταστάσεων του αερολίμενα, με συγκεκριμένα καθήκοντα όπως καθαρισμός δαπέδων γραφείων, διαχείριση χώρων υγιεινής, καθαρισμός υαλοπινάκων, καθαρισμός πυρηνοσταθμών, καθαρισμός σχαρών ομβρίων, καθώς και ειδικές απαιτήσεις για θερινή/χειμερινή περίοδο και πρόσθετο προσωπικό κατά τους μήνες υψηλής κίνησης.

Ο προσφεύγων ζητά την ακύρωση της απόφασης του Υπουργού από 30-6-2021, με την οποία κρίθηκαν αποδεκτές οι προσφορές του παρεμβαίνοντος και άλλου οικονομικού φορέα για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης. Η σύμβαση αφορά την ανάδειξη αναδόχου υπηρεσιών καθαρισμού χώρων, εγκαταστάσεων και επιφανειών σε πέντε κρατικούς αερολιμένες, με συνολική εκτιμώμενη αξία 608.162,95 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν καθαρισμό κατά τη θερινή και χειμερινή περίοδο, με διαφοροποιημένα τιμήματα και παρακράτηση φόρου κατά νόμο. Ο προσφεύγων προσβάλλει τη διαδικασία έγκρισης των προσφορών και τον τρόπο υπολογισμού του φόρου.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας του διαγωνισμού και του σχεδίου σύμβασης για τον καθαρισμό του κρατικού αερολιμένα …(....)που εντάσσεται στο πλαίσιο του ευρύτερου διαγωνισμού για την «ανάδειξη αναδόχου καθαρισμού χώρων και επιφανειών των Κρατικών Αερολιμένων …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … και των ∆ηµοτικών Αερολιµένων …, …, …, …  για τα έτη 2019 και 2020 και του  Κρατικού αερολιμένα … για το έτος 2020», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.021.008,03 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.(....)Με αυτά τα δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, υπό τους κάτωθι όρους: α) αναδιαμόρφωσης του εργατικού κόστους της σύμβασης κατά τρόπο, ώστε να είναι σύμφωνο με τις προβλέψεις της ως άνω Υ.Α. περί αύξησης του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου (VI Tμ. 979, 1246/2019, Ζ΄ Κλιμ. 488, 390, 389/2019), β) συμπλήρωσης του συμβατικού κείμενου με την εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης, που οφείλει να καταθέσει η ανάδοχος, ποσού ίσου με το 5% της συμβατικής δαπάνης χωρίς Φ.Π.Α. (βλ. άρθρο 9.5 της διακήρυξης) και τέλος γ) απάλειψης στο άρθρο 2 του πίνακα  με τον αριθμό των εργαζομένων και τις ημέρες και ώρες απασχόλησης τους κατά τη θερινή και χειμερινή περίοδο, κατά το μέρος που αυτός εκ παραδρομής επαναλαμβάνεται δύο επιπλέον φορές.

Η προσφεύγουσα εταιρεία με την προδικαστική προσφυγή της, που κατατέθηκε στις 14/01/2019, ζητά την ακύρωση της απόφασης του Υπουργού ... με αριθ. πρωτ. Δ11/Ε/376/72/04.01.2019, κατά το μέρος που κρίθηκαν αποδεκτές οι οικονομικές προσφορές των παρεμβαινουσών εταιρειών και της ΑΕ ..., καθώς και την ακύρωση της απόφασης με την οποία ανακηρύχθηκε η δεύτερη παρεμβαίνουσα ως προσωρινή ανάδοχος του διαγωνισμού. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την ανάδειξη αναδόχου για καθαρισμό χώρων και επιφανειών του Κρατικού Αερολιμένα ... για χρονικό διάστημα από 01/02/2019 έως 31/01/2021, με προϋπολογισμένη δαπάνη €1.846.651,61 χωρίς ΦΠΑ. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι οι οικονομικές προσφορές των άλλων διαγωνιζομένων περιέχουν ουσιώδεις πλημμελείες και δεν πληρούν τις προδιαγραφές της διακήρυξης, ζητώντας έτσι την απόρριψή τους.

Η προδικαστική προσφυγή του οικονομικού φορέα ασκήθηκε κατά της απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών με αριθμό πρωτοκόλλου Κ.Γ./Δ11/Ε 23759/14-7-2021, η οποία έκρινε αποδεκτή την προσφορά του παρεμβαίνοντος οικονομικού φορέα και άλλων διαγωνιζομένων. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την ανάδειξη αναδόχου για την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού χώρων, εγκαταστάσεων και επιφανειών σε κρατικούς αερολιμένες, με συνολική εκτιμώμενη αξία (άνευ ΦΠΑ) 608.162,95 ευρώ. Συγκεκριμένα, η προσφυγή επικεντρώνεται σε υπολειπόμενες υποχρεώσεις καθαρισμού (297.858,80 τ.μ. μηνιαίως για τη θερινή περίοδο) και ελλιπείς οικονομικές προσφορές που αδυνατούν να καλύψουν το συμβατικό αντικείμενο, καθώς και σε ζητήματα σχετικά με τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών για το έτος 2022.

Η αιτούσα εταιρεία επιδιώκει την ακύρωση της υπ' αριθ. πρωτ. Δ11/Ε/24351/11308/08.10.2018 Απόφασης του Υπουργού Υποδομών & Μεταφορών, με θέμα την «Έγκριση ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ Αποσφράγισης και Αξιολόγησης Οικονομικών Προσφορών του ανοιχτού ηλεκτρονικού Διαγωνισμού για την ανάδειξη αναδόχου καθαρισμού χώρων και επιφανειών του Κρατικού Αερολιμένα… για το χρονικό διάστημα από 01.07.2018 έως 30.06.2020». Η απόφαση αυτή ανακήρυξε προσωρινή ανάδοχο την παρεμβαίνουσα εταιρεία. Η αιτούσα υποστηρίζει ότι η παρεμβαίνουσα εταιρεία κατέθεσε οικονομική προσφορά με υπολογισμούς κόστους που δεν συμβαδίζουν με το άρθρο 68 του Ν. 3863/2010, ιδίως για τους χειμερινούς μήνες, όπου η προσφορά της υπολείπεται του αθροίσματος βάσει του άρθρου αυτού,  γεγονός που επηρεάζει το συνολικό κόστος της σύμβασης, ειδικά σε περίπτωση παράτασης. Επίσης, αναφέρει ότι οι μηνιαίες νόμιμες κρατήσεις υπέρ Δημοσίου για την χειμερινή περίοδο δεν καλύπτουν το νόμιμο ποσοστό.  Ζητά την ακύρωση της απόφασης και κάθε συναφούς πράξης, προγενέστερης ή μεταγενέστερης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:	Με τα δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να απαιτήσει για την ειδική χρηματοοικονομική ικανότητα συμμετέχοντος οικονομικού φορέα, αυτός να διαθέτει «μέσο δείκτη βιωσιμότητας της επιχείρησης, των τριών τελευταίων δημοσιευμένων χρήσεων (έτη 2019, 2020, 2021), να είναι ≥ 2,00 (δείκτης βιωσιμότητας = Κυκλοφορούν ενεργητικό / βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, (αναλογία, στοιχείων ενεργητικού και παθητικού)», επιπλέον της απαίτησης για ελάχιστο μέσο γενικό κύκλο εργασιών των τριών δημοσιευμένων χρήσεων (έτη 2019, 2020, 2021) ίσο ή μεγαλύτερο από το 100% του προϋπολογισμού μελέτης, χωρίς Φ.Π.Α. παρίσταται ουσιωδώς πιο αυστηρή σε σχέση με την αντίστοιχη που είχε τεθεί στους προηγούμενους διαγωνισμούς (ετών 2015, 2016 και 2017-2018), στους οποίους απαιτείτο μόνο ελάχιστος μέσος γενικός κύκλος εργασιών των τριών δημοσιευμένων χρήσεων ίσος ή μεγαλύτερος από το 100% του προϋπολογισμού της προς ανάθεση σύμβασης (βλ. σκ. 11 της παρούσας). Και ναι μεν η διακριτική ευχέρεια των αναθετουσών αρχών είναι ευρεία αναφορικά με τη δυνατότητά τους να θέτουν απαιτήσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας –ακόμη και αυστηρότερες σε σχέση με παρελθούσες διαγωνιστικές διαδικασίες με το ίδιο αντικείμενο– για την εξασφάλιση της απρόσκοπτης εκτέλεσης του προκηρυσσόμενου συμβατικού αντικειμένου, ανάλογα με τη φύση και την πολυπλοκότητά του, τούτο, όμως, δεν αίρει την υποχρέωσή τους να αιτιολογούν προσηκόντως τις επιλογές τους, ιδίως δε όταν αυτές διαφοροποιούνται ουσιωδώς και μάλιστα προς το αυστηρότερο σε σχέση με κριτήρια επιλογής που είχαν τεθεί σε αμέσως προηγούμενες διακηρύξεις (ΕλΣυν Ολ. 1978/2021). Εν προκειμένω, δεν τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου της σύμβασης ο λόγος της ως άνω αυστηροποίησης των όρων συμμετοχής των διαγωνιζόμενων φορέων στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία σε σχέση με τις ομοίου φυσικού αντικειμένου διαδικασίες παρελθόντων ετών, συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό και δη μικρότερων επιχειρήσεων. Αντ’ αυτού, στον ελεγχόμενο διαγωνισμό κατέστη δυνατή η συμμετοχή μίας μόνον εταιρείας, η οποία μάλιστα ήταν ανάδοχος του προηγούμενου διαγωνισμού. Η επιλογή του εν λόγω αριθμοδείκτη ως κατάλληλου, πρόσφορου και αναλογικού μέτρου για τη διασφάλιση της ομαλής εκτέλεσης της ελεγχόμενης σύμβασης κλονίζεται έτι περισσότερο από τις προσκομιζόμενες προκηρύξεις και διακηρύξεις από ομοίου φυσικού αντικειμένου διαγωνισμούς της ίδιας αναθέτουσας αρχής, παρελθόντων ετών. Αναλυτικότερα, όπως προεκτέθηκε, κατά τα έτη 2015-2018, η αναθέτουσα αρχή επέλεγε ως κατάλληλο και πρόσφορο κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζόμενων φορέων ο ελάχιστος μέσος γενικός κύκλος εργασιών των τριών τελευταίων δημοσιευμένων χρήσεων να είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το 100% του προϋπολογισμού μελέτης, πλέον Φ.Π.Α., ενώ δεν προκύπτει ούτε άλλωστε επικαλείται η αναθέτουσα αρχή τυχόν ανεπάρκεια της αναδειχθείσας αναδόχου να εκτελέσει τις σχετικώς συναφθείσες συμβάσεις. Επιπροσθέτως, ενώ κατά τον διαγωνισμό ετών 2017-2018 (που ήταν ο τελευταίος στον οποίο τέθηκε ως μόνο κριτήριο χρηματοοικονομικής απαίτησης το προαναφερθέν) κατατέθηκαν προσφορές από δύο οικονομικούς φορείς, κατά τον διαγωνισμό ετών 2021-2022, όπως και κατά τον ελεγχόμενο διαγωνισμό, κατέθεσε προσφορά μόνο ένας οικονομικός φορέας, η ανώνυμη εταιρεία «…..». Εξ όσων προεκτέθηκαν, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η ανωτέρω αναδειχθείσα πλημμέλεια δεν επέτρεψε να δημιουργηθεί ανταγωνισμός στον ελεγχόμενο διαγωνισμό δια της συμμετοχής μικρότερων επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να εμποδισθεί η ευρύτερη συμμετοχή οικονομικών φορέων και η επίτευξη καλύτερων τιμών. ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1445/2023