Η προσφεύγουσα ζητεί την ακύρωση, ανάκληση ή τροποποίηση ορισμένων όρων της Διακήρυξης του δημοσίου διαγωνισμού, ιδίως του όρου 2.2.5 που απαιτεί μη εμφάνιση ζημιών στις τελευταίες τρεις χρήσεις (2020-2022), καθώς και του όρου 2.2.10.2 που απαιτεί προσκόμιση καταστάσεων και εγγράφων που δεν αναφέρονται στο Παράρτημα ΧΙΙ του ν.4412/2016. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά μια δημοπρασία συνολικής εκτιμώμενης αξίας 852.000€ (άνευ ΦΠΑ), χωρίς να διευκρινίζεται περαιτέρω η φύση του έργου ή της προμήθειας.

Συντήρηση αποχετευτικών δικτύων.(...) . Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει ότι, όπως ορθώς δέχθηκε το Κλιμάκιο, αν και με μερικώς διάφορη αιτιολογία, ο όρος που προβλέπεται στο άρθρο 2.2.5 της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού, σύμφωνα με τον οποίο, σε περίπτωση ένωσης οικονομικών φορέων, η απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας περί ελάχιστου μέσου γενικού ετήσιου κύκλου εργασιών κατά τις τρεις τελευταίες οικονομικές χρήσεις, ποσού τουλάχιστον 400.000 ευρώ, πρέπει να καλύπτεται από όλα τα μέλη της, αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας, διότι εισάγει παρέκκλιση που δεν δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους, συνεχόμενους με τη φύση, την πολυπλοκότητα ή τις ιδιαιτερότητες του αντικειμένου της σύμβασης, και υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο, εισάγει συνεπώς, ανεπίτρεπτο, υπέρμετρο περιορισμό στην πρόσβαση στο διαγωνισμό σε βάρος των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων. Περαιτέρω, ο όρος αυτός είναι, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, αρκούντως σαφής, καθώς δεν καταλείπεται ουδεμία αμφιβολία ως προς το νόημά του, κατ’ απόρριψη του προβαλλόμενου ισχυρισμού της προσφεύγουσας αναδόχου ότι το αληθές νόημα της συγκεκριμένης πρόβλεψης, ερμηνευόμενης σε συνδυασμό με την πρόβλεψη του άρθρου 2.2.8.1 ότι «οι ενώσεις οικονομικών φορέων δύνανται να στηρίζονται στις ικανότητες των συμμετεχόντων στην ένωση ή άλλων φορέων», είναι ότι οι παραπάνω ελάχιστες απαιτήσεις αρκεί να καλύπτονται από ένα μέλος της ένωσης. Μία τέτοια ερμηνεία ουδόλως συνάγεται από το άρθρο 2.2.5 της διακήρυξης, το περιεχόμενο του οποίου έρχεται σε προφανή αντίθεση με την ως άνω πρόβλεψη του άρθρου 2.2.8.1 της διακήρυξης, που προέρχεται από την αντίστοιχη ρύθμιση του σχετικού πρότυπου τεύχους της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. για διαγωνισμούς έργων κάτω των ορίων. Επομένως, η πρόβλεψη αμφοτέρων των ανωτέρω ρυθμίσεων στην ίδια διακήρυξη δημιουργεί μάλλον σύγχυση στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, παρά φωτίζει το «αληθές», κατά την προσφεύγουσα, νόημα της επίδικης ρύθμισης του άρθρου 2.2.5 της διακήρυξης, καθώς πρόκειται περί αντιφατικών μεταξύ τους προβλέψεων.	Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η κρινόμενη προσφυγή να απορριφθεί, να μην ανακληθεί η 352/2024 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Δημοσίου του κατατεθέντος για την άσκηση της προσφυγής παραβόλου (βλ. άρθρα 310 παρ. 1 και 336 παρ. 1 του ν. 4700/2020).Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…».Δεν ανακαλεί την 352/2024 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Παροχή υπηρεσιών «παρασκευής – διάθεσης γευμάτων.(...) Κατά παράβαση των άρθρων 6 παρ. 1, 45 παρ. 3, 49 παρ. 1 και 53 του ν. 4412/2016, στα έγγραφα της σύμβασης υπάρχουν ασάφειες και αντιφάσεις όσον αφορά στο ύψος του προϋπολογισμού των προς ανάθεση υπηρεσιών. Στο μέτρο που οι δημοσιεύσεις της προκήρυξης, όσον αφορά στην προϋπολογισθείσα δαπάνη, στηρίζονται σε αντιφατικό όρο της διακήρυξης συντρέχει και πλημμελής τήρηση των επιβαλλόμενων διατυπώσεων δημοσιότητας σε ενωσιακό επίπεδο (άρθρα 63 και 65 ν. 4412/2016). Κατά παράβαση των οριζόμενων στο Παράρτημα XII του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, στη διακήρυξη προβλέπεται ότι τα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας που αφορούν στον ελάχιστο ειδικό κύκλο εργασιών και στη μη εμφάνιση ζημίας κατά τις τρεις τελευταίες χρήσεις κρίνονται κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020. Μη νομίμως εξαιρέθηκε το έτος 2021 που αποτελεί το εγγύτερο στον χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού έτος. Εξάλλου, η ύπαρξη ορισμένου ύψους κύκλου εργασιών μπορεί κατά τον νόμο να αποδεικνύεται με υπεύθυνη δήλωση του οικονομικού φορέα, η οποία αποτελεί νόμιμο αποδεικτικό μέσο για την απόδειξη της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των υποψηφίων που δεν έχουν δημοσιευμένες ακόμη οικονομικές καταστάσεις. Τα κριτήρια ανάθεσης που σχετίζονται με τον ειδικό κύκλο εργασιών, την εμπειρία του αναδόχου και τα πιστοποιητικά διασφάλισης ποιότητας είναι μη νόμιμα (άρθρο 86 ν. 4412/2016), διότι δεν συνδέονται με την αξιολόγηση συγκεκριμένων ποιοτικών παραμέτρων παροχής των επίμαχων υπηρεσιών, αλλά αποκλειστικά με τον φορέα παροχής των υπηρεσιών αυτών, αποτελώντας αμιγώς κριτήρια ποιοτικής επιλογής αυτών. Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει  την  από 24.10.2022 προσφυγή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «...» και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Δεν ανακαλεί την 711/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΔΡΟΜΕΤΡΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΡΡΟΩΝ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΦΥΛΗΣ.(...).  Κατ’ αποτέλεσμα, η αιτιολόγηση της αξιολόγησης, με το περιεχόμενο αυτό, δεν καθιστά επαληθεύσιμο ότι, εν προκειμένω, καλύπτονται οι ελάχιστες απαιτήσεις της διακήρυξης, χωρίς αποκλίσεις από τα προβλεφθέντα σε αυτήν και δημιουργεί αμφιβολία ως προς την ορθότητα κάθε συγκεκριμένης αλλά και της συνολικής σχετικής τεχνικής κρίσης καθιστώντας ανέφικτο τον έλεγχο περί της υπέρβασης ή μη των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας Αρχής, κατά τη διενεργούμενη αξιολόγηση, ενόψει δε του ότι αφενός μεν οι πλημμέλειες εντοπίζονται στο σύνολο των αξιολογηθέντων κριτηρίων αμφοτέρων των τεχνικών προσφορών, αφετέρου δε η αποδοθείσα ανά οικονομικό φορέα βαθμολόγηση αποτέλεσε αποφασιστικό παράγοντα για την κατακύρωση του αποτελέσματος της ελεγχόμενης διαδικασίας ανάθεσης, αυτές είναι ουσιώδεις καθιστούσες νομικώς πλημμελή τη διεξαχθείσα τεχνική αξιολόγηση (βαθμολόγηση) και, ως εκ τούτου, μη νόμιμη την ανάθεσης της ελεγχομένης σύμβασης. (ii) κατά παράβαση των προβλέψεων του Παραρτήματος XII του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, με τις οποίες ορίζεται ως περίοδος αναφοράς, για την απόδειξη της πλήρωσης του απαιτούμενου ελάχιστου κύκλου εργασιών, οι «τελευταίες» οικονομικές χρήσεις, και της αρχής της αναλογικότητας τέθηκε ως κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας ο μέσος γενικός ετήσιος κύκλος εργασιών των ετών 2017, 2018, 2019 (άρθρο 2.2.5), και εξαιρέθηκε το, εγγύτερο του χρόνου διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης, έτος 2020, ενόψει του ότι η υπό έλεγχο διακήρυξη δημοσιεύτηκε στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του έτους 2021. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, κρίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος ενώπιον του Κλιμακίου σχεδίου σύμβασης της προμήθειας με τίτλο «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΔΡΟΜΕΤΡΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΡΡΟΩΝ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΦΥΛΗΣ».
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/538/2023

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια οχημάτων και μηχανημάτων έργου.(..)με τη νόμιμη , κατά τη κρίση του Κλιμακίου, αιτιολογία ότι: Α) Δεν τίθεται θέμα καταστρατήγησης του υγιούς ανταγωνισμού από την κοινή εκπροσώπηση στο διαγωνισμό των εταιρειών "...." (...) και «...», στην αποτροπή της οποίας αποσκοπεί  ο σχετικός όρος της διακήρυξης καθώς και οι διατάξεις του άρθρου 73 παρ.4 περ. γ΄ του ν. 4412/2016. Τούτο δε, διότι οι συγκεκριμένες εταιρείες κατέθεσαν προσφορά για διαφορετικές ομάδες ειδών επιπλέον δε, έχουν διαφορετικούς καταστατικούς σκοπούς (..), με συνέπεια οι προσφορές τους να μη επικαλύπτει η μία την άλλη. Β) Το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης που κατέθεσε η εταιρεία "..." δεν έρχεται σε αντίθεση με την απαίτηση της διακήρυξης σχετικά με την εκ μέρους της ανάληψη της πλήρους συντήρησης του προσφερόμενου οχήματος (εργασία, αναλώσιμα, ανταλλακτικά) για 10 έτη μετά το πέρας της εγγύησης καλής λειτουργίας, η δε προσθήκη στην υπεύθυνη δήλωση της εταιρείας της φράσης "έναντι σχετικού τιμήματος" δεν αποκλίνει από τη διακήρυξη, αφού στο οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης δεν συμπεριλαμβάνεται και το κόστος για την ανάληψη της συγκεκριμένης υποχρέωσης. Γ) Η εταιρεία "..." κατέθεσε με την προσφορά της υπόδειγμα της δήλωσης συμμόρφωσης ΕΚ (CE) για την υπερκατασκευή (ημιρυμουλκούμενο) στα ελληνικά καθώς και υπεύθυνη δήλωση του κατασκευαστή αυτού ότι η παράδοσή του θα συνοδεύεται από το εν λόγω πιστοποιητικό, το οποίο πλέον θα φέρει και τον μοναδικό αναγνωριστικό αριθμό του προϊόντος. Δ) Η εταιρεία «...» εκ παραδρομής δεν κατέθεσε άδεια λειτουργίας  συνεργείου, πλην όμως, η ύπαρξή της, που δεν απαιτείτο από τη διακήρυξη  επί ποινή αποκλεισμού, προέκυπτε από άλλα έγγραφα, τα οποία προσκομίστηκαν ( τεχνική  προσφορά της εταιρείας, που μνημονεύεται η άδεια, το πιστοπoιητικό ISO 9001:2008 των συνεργείων,  τον  κατάλογο των ιδιόκτητων συνεργείων της εταιρείας). Ε) Η εταιρεία «...» κατέθεσε το ΕΕΕΣ υπογεγραμμένο ψηφιακά και από τα 5 μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της, πλην όμως για την εμφάνιση των υπογραφών αυτών έπρεπε η Ε.Δ. να πατήσει την εφαρμογή του συστήματος signature panel. Επίσης, η ανωτέρω εταιρεία δεν στηρίζεται στις ικανότητες τρίτων προκειμένου να πληροί τα ζητούμενα από την διακήρυξη κριτήρια, το περιεχόμενο δε της υπεύθυνης δήλωσης που εντόπισε η Ε.Δ. δε συνιστά "δάνεια εμπειρία", όπως εσφαλμένα αυτή εξέλαβε, αλλά δήλωση του κατασκευαστή του υπό προμήθεια υλικού προς τον οικονομικό φορέα και συνεπώς, αρκούσε το ΕΕΕΣ που κατέθεσε η ανωτέρω υποψήφια εταιρεία...Με τα δεδομένα αυτά, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο στοιχείων δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάθεσης της ελεγχόμενης προμήθειας και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των τριών (3) σχεδίων συμβάσεων ..

Καταβολή αμοιβής στους φερόμενους ως δικαιούχους . για την παροχή υπηρεσιών τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας, αντίστοιχα/(...)Εξάλλου, η προβλεπόμενη στη διάταξη του άρθρου 200 παρ. 6 του ν. 4412/2016 δυνατότητα των αρμοδίων υπηρεσιών να ζητούν πριν την πληρωμή της αμοιβής του παρέχοντος υπηρεσίες οποιοδήποτε δικαιολογητικό προβλέπεται από τη νομοθεσία αφορά σε δικαιολογητικά που συνάπτονται με τη νομιμότητα και την κανονικότητα της δαπάνης( πρβλ. πράξεις Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Tμ. 98, 146/2016).(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: α) Κατά το βασίμως προβαλλόμενο από την Επίτροπο πρώτο λόγο διαφωνίας, κατά παράβαση της αρχής της ειδικότητας των πιστώσεων η ελεγχόμενη δαπάνη βάρυνε τον Κ.Α.Ε. 1899.90 με τίτλο «Διάφορες προμήθειες που δεν κατονομάζονται ειδικά» αντί των ορθών, όπως συνομολογείται από το Πανεπιστήμιο, Κ.Α.Ε. 0412 «Αμοιβές τεχνικών, που εκτελούν ειδικές υπηρεσίες με την ιδιότητα του ελεύθερου επαγγελματία» και 0413 «Αμοιβές υγειονομικών που εκτελούν ειδικές υπηρεσίες με την ιδιότητα του ελεύθερου επαγγελματία», β) Οι σχετικές συμβάσεις έχουν το χαρακτήρα σύμβασης ανεξάρτητων υπηρεσιών τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας, καθώς οι συμβαλλόμενοι με την κατάρτιση των συμβάσεων αυτών απέβλεψαν στην παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών από πρόσωπα με εξειδικευμένες γνώσεις και ικανότητες για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα όπως προκύπτει αφενός από τη διακήρυξη του διαγωνισμού όπου, εκτός των άλλων δικαιολογητικών συμμετοχής, απαιτείτο δήλωση περί του ολικού ύψους του κύκλου εργασιών στον τομέα δραστηριοτήτων που αποτελεί το αντικείμενο της σύμβασης για τις τρεις τελευταίες οικονομικές χρήσεις και κατάλογος των κυριότερων υπηρεσιών που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία τριετία συνοδευόμενες από βεβαιώσεις καλής εκτέλεσης συμβάσεων που έχουν εκτελεστεί κατά το παρελθόν και αφετέρου από τις αρμοδιότητες που ορίσθηκε στη σύμβαση ότι θα έχουν έκαστος (βλ. V σκέψη της παρούσας), δ) Η σύνταξη της πρόσκλησης των μελών της Επιτροπής διαγωνισμού, για τη διενέργεια αυτού στις 15.12.2016, από το Τμήμα Προμηθειών και όχι από τον Πρόεδρο της εν λόγω Επιτροπής, καθώς και η σύνταξη της από 13.3.2017 πρόσκλησης των μελών της Επιτροπής Παραλαβής των επίμαχων υπηρεσιών από το Γραμματέα και όχι από τον Πρόεδρο αυτής, συνιστά μεν πλημμέλεια της διαδικασίας βάσει του άρθρου 14 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2690/1999, ΦΕΚ Α΄ 45), η οποία, όμως, ως εκ του τυπικού της χαρακτήρα, δεν καθίσταται ουσιώδης, δοθέντος εξάλλου ότι η Επίτροπος δεν επικαλείται ότι τα μέλη των Επιτροπών δεν έλαβαν γνώση των συνεδριάσεων ούτε ότι η ως άνω πλημμέλεια είχε ως αποτέλεσμα τη μη νόμιμη σύνθεση των Επιτροπών (πρβλ. αποφ. Ε.Σ. VI Tμ. 407/2017, 2231, 2434/2015, 3057, 3569/2014).

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η διακήρυξη με το προεκτεθέν περιεχόμενο παρίσταται εντελώς αόριστη διότι δεν περιγράφει και προσδιορίζει επακριβώς, με σαφήνεια και πληρότητα το προς ανάθεση τεχνικό αντικείμενο και τις επιμέρους συνιστώσες του τρόπου εκτέλεσης των υπηρεσιών και δεν περιλαμβάνει ουσιώδη στοιχεία, τα οποία κατά τις προαναφερθείσες διατάξεις των π.δ. 59/2007 και 28/1980 πρέπει να περιλαμβάνονται στο ελάχιστο περιεχόμενό της. Περαιτέρω δεν καθορίζει κάποιες ειδικές ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές ως προς τη μεθοδολογία εκτέλεσης των ελεγχόμενων υπηρεσιών από τις οποίες να διασαφηνίζεται το αντικείμενο, με αποτέλεσμα να καθίσταται όλως δυσχερής τόσο η κατανόηση του εύρους των υπηρεσιών από τους υποψηφίους όσο και η εκ μέρους τους προσήκουσα διαμόρφωση προσφοράς αλλά και η ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να ελέγξει με ισότιμο τρόπο τις προσφορές και να αναθέσει στον κατάλληλο υποψήφιο, εκείνον δηλαδή που ανάμεσα στους υποψηφίους που πληρούν τις προϋποθέσεις για την άρτια εκτέλεση του τεχνικού αντικειμένου της σύμβασης πρόσφερε τη χαμηλότερη τιμή. Ειδικότερα, η διακήρυξη α) αναφέρει όλως ασαφώς ότι το αντικείμενο αφορά «στην απομάκρυνση της παραγόμενης ιλύος από την ΕΕΛ …….. με ή χωρίς επεξεργασία και η ασφαλής διάθεση ή αξιοποίηση της, η οποία θα αποδεικνύεται με την προσκόμιση των απαραίτητων πιστοποιητικών νόμιμης διάθεσης», χωρίς όμως να διευκρινίζει – περιγράφει τεχνικά την έννοια της «επεξεργασίας» της ιλύος, αν υπάρχουν και ποιες είναι οι εναλλακτικές τεχνικές μέθοδοι «επεξεργασίας» σύμφωνα με τα συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά της λάσπης στη συγκεκριμένη εγκατάσταση λυμάτων, τις οποίες δυνητικά μπορεί να επιλέξει ο ανάδοχος και υπό ποιες συνθήκες οι εναλλακτικές λύσεις της επεξεργασίας ή μη της λάσπης είναι ικανές να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική και ιδίως την ασφαλή παροχή των οικείων υπηρεσιών, ποιες δηλαδή είναι οι ειδικότερες υποχρεώσεις του αναδόχου στην περίπτωση που επιλέξει τη μία ή την άλλη λύση, β) αναφέρει ότι στις υποχρεώσεις του αναδόχου εμπίπτει και η ασφαλής διάθεση ή αξιοποίηση της λάσπης, χωρίς όμως να διευκρινίζει σε τι διαφέρει εννοιολογικά - τεχνικά η διάθεση από την αξιοποίηση και σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοσθεί η μία ή η άλλη μέθοδος, γ) παρόλο που δίνει στον ανάδοχο τη δυνατότητα να επιλέξει κατά το στάδιο της εκτέλεσης εάν θα «επεξεργαστεί» ή όχι την ιλύ και κάνει διαχωρισμό μεταξύ «διάθεσης» και «αξιοποίησης» αυτής, δεν διευκρινίζει ποιο είναι το είδος των κατάλληλων εγκαταστάσεων που μπορούν να είναι οι τελικοί αποδέκτες της ιλύος γενικά αλλά και ειδικά σε κάθε μία από τις ως άνω περιπτώσεις, ποιοι δηλαδή μπορούν να είναι οι αποδέκτες σε περίπτωση που ανάδοχος επιλέξει τη λύση της επεξεργασίας ή της μη επεξεργασίας καθώς και αν διαφέρουν οι αποδέκτες στην περίπτωση της απλής διάθεσης της λάσπης από αυτούς σε περίπτωση αξιοποίησή της, δ) δεν απαιτεί από τους υποψηφίους να δηλώσουν τις εγκαταστάσεις στις οποίες προτίθενται να διαθέσουν την ιλύ ούτε απαιτεί από τον ανάδοχο να προσκομίσει, έστω και κατά το στάδιο της εκτέλεσης, συμβάσεις συνεργασίας με τις εγκαταστάσεις στις οποίες θα διαθέσει την ιλύ για χρονικό διάστημα ίσο με τη διάρκεια της σύμβασης, ε) δεν αναφέρει, όπως απαιτεί το στοιχείο 15 του Παραρτήματος XIII του π.δ. 59/2007 τους ελάχιστους όρους οικονομικού και τεχνικού χαρακτήρα που πρέπει να πληροί ο ανάδοχος, στ) δεν αναφέρει ιδίως ποιες είναι οι έστω και κατ’ ελάχιστον τεχνικές απαιτήσεις που αφορούν στην απομάκρυνση – μεταφορά της ιλύος λ.χ. εάν απαιτείται ο ανάδοχος να διαθέτει δικό του μηχανολογικό εξοπλισμό (μηχανήματα – οχήματα) και ποια είναι τα τεχνικά χαρακτηριστικά αυτού ή να διαθέτει υπαλληλικό προσωπικό και ποιας ειδικότητας πρέπει να είναι αυτό, ζ) δεν παραθέτει έστω και τις ελάχιστες απαιτήσεις τις σχετικές με τη συχνότητα με την οποία ο ανάδοχος υποχρεούται να απομακρύνει τη λάσπη, η) ενώ αναφέρει αορίστως ότι «ο ανάδοχος θα αναλάβει να εκδώσει και κάθε απαραίτητη άδεια (π.χ. περιβαλλοντική, άδεια λειτουργίας, μεταφοράς κ.λπ.) για τη διαχείριση της ιλύος» και ότι στις υποχρεώσεις του συμπεριλαμβάνεται και «οι τυχόν τροποποιήσεις των περιβαλλοντικών όρων για την τελική διάθεση της λάσπης», δεν αναφέρει τις νομοθετικές διατάξεις που διέπουν τη διαχείριση (συλλογή, φόρτωση, μεταφορά και τελική διάθεση) των αποβλήτων που προσιδιάζουν με τη ιλύ της συγκεκριμένης εγκατάστασης λυμάτων και καθορίζουν ποιες είναι οι άδειες τις οποίες πρέπει να εκδώσει ο ανάδοχος κατά τα στάδιο της εκτέλεσης ανάλογα με τον τρόπο διαχείρισης της ιλύος που θα επιλέξει ή σε ποιες περιπτώσεις απαιτείται έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ούτε εξάλλου αναφέρει ποιες είναι αυτές οι ειδικές άδειες ανάλογα με τον τρόπο διαχείρισης που θα επιλέξει ο ανάδοχος καθώς και ποια είναι «τα απαραίτητα πιστοποιητικά νόμιμης διάθεσης» της ιλύος, η προσκόμιση των οποίων, ομοίως, απαιτείται από τον ανάδοχο κατά το στάδιο της εκτέλεσης (βλ. και στοιχείο 6γ του Παραρτήματος XIII του π.δ. 59/2007), θ) δεν αναφέρει τις ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές του αορίστως αναφερόμενου «συστήματος ζύγισης της ιλύος» το οποίο πρέπει να προμηθεύσει ο ανάδοχος και να εγκρίνει η Διευθύνουσα Υπηρεσία κατά το στάδιο της εκτέλεσης, ι) παραθέτει πίνακα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της παραγόμενης λάσπης προς διάθεση, ο οποίος όμως είναι ασαφής δεδομένου ότι, παρόλο που ο ίδιος ο πίνακας αυτός ορίζει στον τίτλο του ότι πρέπει «να προσδιοριστούν οι μονάδες μέτρησης περιεκτικότητας σε βαρέα μέταλλα και άλλες παραμέτρους για κάθε περίπτωση, π.χ. mg/kg», εντούτοις στα στοιχεία του πίνακα αυτού δεν γίνεται τέτοιος προσδιορισμός. Επίσης, η διακήρυξη, κατά παράβαση του στοιχείου 6 β΄ του XIII Παραρτήματος του π.δ. 59/2007, καθιστά ασαφές και δεν προσδιορίζει εν τέλει κατά πόσο η εκτέλεση των ελεγχόμενων υπηρεσιών επιφυλάσσεται σε μια συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία. Τούτο διότι το άρθρο 10 αυτής, ναι μεν απαιτεί από τους υποψηφίους να καταθέσουν πιστοποιητικό του οικείου Επιμελητηρίου, με το οποίο να πιστοποιείται η εγγραφή τους σε αυτό και το ειδικό επάγγελμά τους ή βεβαίωση άσκησης επαγγέλματος από αρμόδια δημόσια αρχή, πλην όμως δεν διευκρινίζει ποια κατηγορία επαγγελματιών, με ποιο δηλαδή ειδικό επάγγελμα, και με βάση ποιες διατάξεις, μπορεί να εκτελέσει το - σε κάθε περίπτωση, όπως ήδη έγινε δεκτό, αόριστο - αντικείμενο της σύμβασης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό φυσικά και νομικά πρόσωπα  διαφόρων ειδικοτήτων (λ.χ. αντικείμενο της δραστηριότητας της ……. με βάση το προσκομισθέν από αυτή 8422/2012 πιστοποιητικό του Επιμελητηρίου …….. είναι η παραγωγή ζωϊκών ή φυτικών λιπασμάτων, ενώ το επάγγελμα του εν τέλει ανακηρυχθέντος ως αναδόχου ……, με βάση το προσκομισθέν από αυτόν 1293/53285/24.8.2012 πιστοποιητικό του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός), χωρίς να προκύπτει εν τέλει εάν οι επαγγελματίες με τις ειδικότητες αυτές είναι εκείνοι που πράγματι μπορούν να εκτελέσουν το αντικείμενο της σύμβασης.  

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΥΠΟΔΙΑΙΡΕΣΗ ΣΕ ΤΜΗΜΑΤΑ-ΔΑΝΕΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ: καθαριότητα κτιρίων και χώρων Πανεπιστημίου (...) Οι προβαλλόμενοι λόγοι ανάκλησης, ότι η μη υποδιαίρεση της σύμβασης εξυπηρετεί από τεχνικής άποψης την προσήκουσα εκτέλεση των προσφερόμενων υπηρεσιών, καθόσον η αναθέτουσα αρχή δύναται να κατανείμει, μεταφέρει και εναλλάσσει το προσωπικό καθαριότητας στους πανεπιστημιακούς χώρους ανάλογα με τις καθημερινές ανάγκες της, καθώς και να συντονίσει και να εποπτεύσει αποτελεσματικότερα την παροχή των υπηρεσιών αυτών, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι, αφού οι υπηρεσίες καθαριότητας ως εκ της φύσης τους δύναται να προσφερθούν αυτοτελώς από πλείονες οικονομικούς φορείς στις επιμέρους περιοχές που βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου, χωρίς να τίθεται ζήτημα συντονισμού αυτών κατά την παροχή των υπηρεσιών, ούτε συνακόλουθα να επηρεάζεται η ποιοτική τους εκτέλεση. Η πλημμέλεια δε αυτή κρίνεται ουσιώδης, διότι η μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης σύμβασης σε τμήματα είχε ως αποτέλεσμα να ζητηθούν από τη διακήρυξη ιδιαιτέρως αυξημένες απαιτήσεις τεκμηρίωσης της επαγγελματικής και τεχνικής ικανότητας (βλ. άρθρο 2.2.6 της διακήρυξης), οι οποίες δεν μπορούσαν να καλυφθούν από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αποτρέποντας τη συμμετοχή στον διαγωνισμό δυνητικά ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων και συνακόλουθα τη δυνατότητα μείωσης του οικονομικού κόστους, ενώ στην προκειμένη περίπτωση συμμετείχαν δύο μόνον διαγωνιζόμενοι, εκ των οποίων ο ένας αποκλείσθηκε επειδή δεν πληρούσε τα κριτήρια της τεχνικής - επαγγελματικής ικανότητας.(...)Ενόψει αυτών, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι το κριτήριο Κ4 δεν συναρτάται με ποιοτικές παραμέτρους των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά σχετίζεται αποκλειστικά με την τεχνική - επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων οικονομικών φορέων να εκτελέσουν τη σύμβαση, βαθμολογείται δε με μεγαλύτερο βαθμό, στην περίπτωση που υπερκαλύπτονται οι ελάχιστες απαιτήσεις τεχνικής-επαγγελματικής επάρκειας που τίθενται από τη διακήρυξη. Κατά συνέπεια, το ανωτέρω κριτήριο ανάθεσης δεν είναι πρόσφορο για τον εντοπισμό της πλέον συμφέρουσας προσφοράς από πλευράς ποιότητας - τιμής και, επομένως, μη νομίμως τέθηκε με τη διακήρυξη(...)Κατόπιν τούτων το κριτήριο Κ5 που αφορά την προϋπηρεσία και την εμπειρία του προσωπικού καθαριότητας δεν αποτελεί νόμιμο κριτήριο αξιολόγησης, καθώς δεν αιτιολογείται γιατί η εμπειρία διασφαλίζει σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα εκτέλεσης του αντικειμένου της σύμβασης. Στην προκειμένη περίπτωση, οι ζητούμενες υπηρεσίες καθαριότητας πρόκειται να παρασχεθούν από πολυάριθμο προσωπικό, το οποίο, κατά την κοινή πείρα, δεν απαιτείται να διαθέτει ειδικά προσόντα, τα οποία εξ αντικειμένου θα επιδρούσαν στην ποιότητα εκτέλεσης της σύμβασης καθαριότητας και δη κατά τρόπο που θα επηρέαζε και θα διαμόρφωνε αντίστοιχα την οικονομική αξία της προσφοράς.(...)Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι: (i) Η διατύπωση του άρθρου 2.2.6 της διακήρυξης, χαρακτηρίζεται από έλλειψη σαφήνειας και ακρίβειας, διότι δεν θέτει ρητώς και σαφώς, χωρίς να καταλείπεται οιαδήποτε ευχέρεια αμφισβήτησης, τον κανόνα περί της δυνατότητας σωρευτικής πλήρωσης των απαιτήσεων τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας από τους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 78 του ν. 4412/2016, όπως αυτές παγίως έχουν ερμηνευθεί από το ΔΕΕ και τα εθνικά δικαστήρια. (ii) Η δοθείσα με το έγγραφο παροχής διευκρινήσεων της αναθέτουσας αρχής ερμηνεία, κατά την οποία η πλήρωση των κριτηρίων τεχνικής – επαγγελματικής ικανότητας δεν μπορούσε να καλυφθεί αθροιστικά από δανειοπάροχους τρίτους οικονομικούς φορείς, είναι σύμφωνα με όσα ανωτέρω έγιναν δεκτά μη νόμιμη, κατά παράβαση των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, οι διατάξεις αυτές επιτρέπουν τη σώρευση των ικανοτήτων πλειόνων οικονομικών φορέων προς εκπλήρωση των ελαχίστων απαιτήσεων ικανότητας που θέτει η αναθέτουσα αρχή, αρκεί να αποδεικνύεται ότι ο προσφέρων, που επικαλείται τις ικανότητες ενός ή περισσοτέρων άλλων φορέων, θα έχει πράγματι στη διάθεσή του τα μέσα αυτών τα οποία είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασης. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Δεν ανακαλεί την 355/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης για τις κτιριακές εγκαταστάσεις κτιρίων των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για 27 μήνες πλέον 12 μηνών δικαιώματος προαίρεσης(...) Στο πλαίσιο αυτό, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να απαιτούν από τους προσφέροντες να διαθέτουν συγκεκριμένα προσόντα και λοιπές ικανότητες που διασφαλίζουν ότι διαθέτουν εμπειρία και πόρους, ανθρώπινους και τεχνικούς, κατάλληλους για την ποιοτική εκτέλεση της σύμβασης καθώς και να επιλέγουν πρότυπα διασφάλισης της ποιότητας και της περιβαλλοντικής διαχείρισης για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Τα θεσπιζόμενα ως άνω κριτήρια ποιοτικής επιλογής και πρότυπα πρέπει να είναι πρόσφορα για τη διακρίβωση της καταλληλότητας των υποψηφίων ώστε οι τελευταίοι να προβούν στην ορθή και αποτελεσματική εκτέλεση της συγκεκριμένης σύμβασης, αλλά και ποσοτικά και ποιοτικά συναφή με το αντικείμενο αυτής. Τυχόν περιορισμοί των οικονομικών φορέων στην πρόσβαση στο διαγωνισμό πρέπει να δικαιολογούνται από επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος και να αποδεικνύεται ότι ο σκοπός για τον οποίο θεσπίστηκαν δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά με λιγότερο περιοριστικά για την ανάπτυξη του ανταγωνισμού μέσα.(...)Το στάδιο του ελέγχου της καταλληλότητας των διαγωνιζομένων είναι διακριτό από εκείνο της ανάθεσης της σύμβασης, δεδομένου ότι αποτελούν δύο αυτοτελείς διαδικασίες, οι οποίες διέπονται από διαφορετικούς κανόνες, ακόμα και στις περιπτώσεις που επιτρεπτώς, κατά την κείμενη νομοθεσία, πραγματοποιούνται ταυτοχρόνως.(...)Όταν, αντίθετα, η σύμβαση εκτελείται από πολυπληθές προσωπικό με όμοια εν γένει προσόντα, η συμβολή εκάστου των μελών του προσωπικού δεν μπορεί εξ αντικειμένου να επιδράσει σημαντικά στην ποιότητα εκτέλεσης της σύμβασης και, κατ’ επέκταση, να επηρεάσει αποφασιστικά την οικονομική αξία της προσφοράς. Κατά συνέπεια, στην τελευταία αυτή περίπτωση, η οργάνωση, τα προσόντα, η πείρα και η εκπαίδευση του προσωπικού αυτού δεν τίθενται νομίμως ως κριτήρια ανάθεσης.(...)το κριτήριο (Κ.4.) που αφορά στην οργάνωση, τα προσόντα και την πείρα του συνόλου του προσωπικού του προσφέροντος, μη νομίμως τέθηκε ως κριτήριο ανάθεσης, αφού ενόψει του αντικειμένου της υπό ανάθεση σύμβασης, το οποίο όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, δεν είναι πολύπλοκο, ούτε σύνθετο και κατά την κοινή πείρα, εκτελείται από πολυάριθμο προσωπικό με βασική οργανωτική δομή, χωρίς ειδικά προσόντα και εξειδικευμένη εμπειρία, δεν επιδρά σημαντικά στο επίπεδο και την ποιότητα εκτέλεσης της σύμβασης κατά τρόπο που να επηρεάζεται και διαμορφώνεται αντίστοιχα η οικονομική αξία της προσφοράς. Αντιθέτως, όπως προκύπτει και από την ελλειπτική ανάλυση του εν λόγω κριτηρίου στη διακήρυξη, τούτο προορίζεται για την εξέταση γενικά του ανθρώπινου δυναμικού των προσφερόντων και αποτελεί εγγενές χαρακτηριστικό αυτών και όχι της προσφοράς τους και συνιστά κριτήριο επιλογής τους. Επομένως, όπως προεκτέθηκε σε προηγούμενη σκέψη,το ως άνω κριτήριο συνολικά δεν είναι κατάλληλο για την επιλογή της προσφοράς που παρουσιάζει την καλύτερη σχέση μεταξύ ποιότητας και τιμής, παρελκομένης της εξέτασης της έτερης πλημμέλειας που διαπίστωσε επικουρικώς το Κλιμάκιο αναφορικά με την μη εξειδίκευση της εμπειρίας του προσωπικού(...)Ως εκ τούτου, η ως άνω ήδη προβλεφθείσα στη διακήρυξη υλικοτεχνική υποδομή θα αναφερθεί αναγκαστικά από τον ανάδοχο προκειμένου να περιγράψει τον τρόπο οργάνωσης και παροχής των επίμαχων υπηρεσιών και να αξιολογηθεί κατά το κριτήριο αυτό και όχι για να βαθμολογηθεί για τον εξοπλισμό που θα διαθέσει. Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι νομίμως τέθηκε το κριτήριο Κ.3 ως κριτήριο ανάθεσης και οι σχετικοί ισχυρισμοί της προσφεύγουσας και του παρεμβαίνοντος πρέπει να γίνουν δεκτοί.(...)Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις της παρούσας και υπό τα πραγματικά δεδομένα που προεκτέθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει καταρχάς ότι ο σχετικός όρος της διακήρυξης (άρθρο 2.2.9.2), κατά το μέρος που απαιτεί όπως η έκδοση των πιστοποιητικών που αποδεικνύουν τη συμμόρφωση των οικονομικών φορέων με τα αναφερόμενα στο άρθρο 2.2.7. αυτής πρότυπα διασφάλισης ποιότητας  ανάγεται σε χρόνο πριν τη δημοσίευση της διακήρυξης, είναι μη νόμιμος διότι παρίσταται δυσανάλογος, καθόσον δεν προκύπτει ότι η εν λόγω πρόσθετη απαίτηση συνδέεται επαρκώς με το αντικείμενο της σύμβασης και ότι αυτή δικαιολογείται από τη φύση και τις ιδιαιτερότητες των παρεχόμενων υπηρεσιών.(...)Δεν ανακαλεί την 335/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1578/2023