Με την προδικαστική προσφυγή, ο προσφεύγων ζητά την ακύρωση της απόφασης με αρ. 22/21.07.2021 του Διοικητικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής, η οποία είχε κρίνει ως προσωρινή ανάδοχο για τη προμήθεια ΣΥΡΡΑΠΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ (εργαλείων χειρουργείου) την εταιρεία «…». Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε 8 είδη εργαλείων, ομαδοποιημένα σε 4 τμήματα (Α-Δ): ευθύγραμμοι κοπτορράπτες για διαφορετικούς τύπους ιστών και αυτόματο επαναφορτιζόμενο εργαλείο κυρτής κεφαλής, με συνολική εκτιμώμενη αξία 77.208 ευρώ (άνευ ΦΠΑ). Ο προσφεύγων υποστήριζε ότι η ανάδοχος δεν πληρούσε τα κριτήρια τεχνικής ικανότητας, καθώς δεν είχε εκτελέσει προηγούμενη σύμβαση ανάλογης αξίας ή ποσότητας για τα συγκεκριμένα είδη.

Η προσφεύγουσα εταιρεία με την προδικαστική προσφυγή αίτησε την ακύρωση των τεχνικών προδιαγραφών με Α/Α 8-10, 13, 16-18, 22, 34, 36, 41, 43, 47, 56-58 της υπ’ αριθμ. 5/2017 διακήρυξης. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η προμήθεια εργαλείων χειρουργείου (συρραπτικά-λαπαροσκοπικά) με κριτήριο κατακύρωσης τη συμφερότερη προσφορά βάσει χαμηλότερης τιμής και προϋπολογισμό 1.170.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ για δύο (2) χρόνια. Η προσφυγή επικαλέστηκε ότι οι εν λόγω όροι περιορίζουν την ισότιμη πρόσβαση στο διαγωνισμό και δημιουργούν αδικαιολόγητα εμπόδια στον ανταγωνισμό, καθώς φωτογραφίζουν τα προϊόντα συγκεκριμένης εταιρείας και αποκλείουν προϊόντα που φέρουν σήμανση CE, χωρίς επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση ή κίνηση της προβλεπόμενης διαδικασίας διασφάλισης από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων.

Με την προδικαστική προσφυγή της, η προσφεύγουσα εταιρεία επιδιώκει να ακυρωθεί η με αρ. 12/2021 διακήρυξη. Το αντικείμενο της σύμβασης, βάσει της διακήρυξης, είναι η προμήθεια εξακοσίων (600) Σετ Λαπαροσκοπικής Χολοκυστεκτομής με συνοδό εξοπλισμό για την κάλυψη αναγκών του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου για χρονικό διάστημα δύο (2) ετών, με δυνατότητα παράτασης έξι (6) μηνών σε περίπτωση μη εξάντλησης των προβλεπόμενων ποσοτήτων (Διατάξεις ενδοσκοπικές και ενδοχειρουργικές), ύψους 410.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι οι τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, συγκεκριμένα οι απαιτήσεις για βαλβίδες εισόδου-εξόδου-παύσης ροής CO2 τριών δρόμων, ο συνδυασμός με ενεργειακή πλατφόρμα, καθώς και οι συγκεκριμένες διαστάσεις εργαλείων (ψαλίδι 31 εκ., εργαλείο απολίνωσης 29 εκ., τροκάρ 5/12mm, κλιπ 4.2Χ8.4Χ8.8), περιορίζουν αδικαιολόγητα τον ανταγωνισμό και ευνοούν συγκεκριμένους οικονομικούς φορείς, καθιστώντας αδύνατη ή ουσιωδώς δυσχερή τη συμμετοχή της στον διαγωνισμό.

Ο προσφεύγων ασκεί προδικαστική προσφυγή για την ακύρωση της απόφασης της αναθέτουσας αρχής σχετικά με τον διαγωνισμό προμήθειας εργαλείων χειρουργείου, ιδίως για τα τμήματα 5 και 6. Ισχυρίζεται ότι η προσφορά του άλλου οικονομικού φορέα δεν πληροί τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, όπως τα δύο στάδια λειτουργίας (φόρτισης και τοποθέτησης), τον μηχανισμό ασφαλείας και τη δυνατότητα καθήλωσης καθετήρα χολαγγειογραφείας. Ζητεί η προσφορά του να ακυρωθεί και να αναδειχθεί ο ίδιος ως μειοδότης.

Η προσφεύγουσα εταιρεία, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα των ιατροτεχνολογικών εργαλείων, κατέθεσε προδικαστική προσφυγή ζητώντας την ακύρωση και επαναδιατύπωση συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών της υπ' αριθμ. 5/2017 διακήρυξης του Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά «Τζάνειο». Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε την προμήθεια χειρουργικών εργαλείων (συρραπτικών και λαπαροσκοπικών) με προϋπολογισμό 1.170.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). Η προσφυγή επικεντρώθηκε σε όρους που, κατά την προσφεύγουσα, περιελάμβαναν φωτογραφικές προδιαγραφές, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό και ευνοώντας συγκεκριμένους οικονομικούς φορείς. Αιτήθηκε η ακύρωση και επαναδιατύπωση των όρων, εστιαζόμενη σε χαρακτηριστικά όπως ο αριθμός πυροδοτήσεων, το σχήμα των κλιπς (ορθογώνια/κυκλική διατομή), η τοποθέτηση κοπτικής λάμας, οι χρόνοι απολίνωσης και άλλα τεχνικά στοιχεία που θεωρούνταν μη ουσιώδη ή αποκλειστικά για συγκεκριμένους κατασκευαστές.

Η Πράξη 292/2024 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων σύμβασης για την ανάθεση υπηρεσιών φύλαξης εγκαταστάσεων του ΔΙ.ΠΑ.Ε. (Τμήματα 1, 2 και 3), εκτιμώμενης αξίας 2.124.257,04 ευρώ. Η απόφαση βασίστηκε στην ύπαρξη ουσιωδών νομικών πλημμελειών. Συγκεκριμένα, κρίθηκε αυθαίρετος και περιοριστικός ο όρος (2.2.6) που απαιτούσε από τους υποψηφίους αποδεδειγμένη εμπειρία αποκλειστικά σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό. Ομοίως, κρίθηκε μη νόμιμος ο όρος (2.2.8.2) που απαγόρευε κατά τρόπο γενικό την υπεργολαβία, κατά παράβαση του άρθρου 58 του ν. 4412/2016. Επιπλέον, διαπιστώθηκαν πλημμέλειες σχετικά με την έγκριση της πολυετούς υποχρέωσης και την πληρότητα των σχεδίων σύμβασης.

Η προσφεύγουσα με την προδικαστική προσφυγή ζητά την ανάκληση ή τροποποίηση των όρων με αριθμούς 20 και 21 της διακήρυξης, οι οποίοι αφορούν τη προμήθεια εργαλείων χειρουργείου (συρραπτικά). Συγκεκριμένα, ο όρος 20 αφορά λαβίδα συγκόλλησης ανοικτής χειρουργικής αγγείων μέχρι 7 mm με συγκεκριμένα τεχνικά χαρακτηριστικά, ενώ ο όρος 21 αφορά ηλεκτρόδιο λαβίδας συγκόλλησης αγγείων μεγέθους μέχρι 7 mm για συγκεκριμένο σύστημα ηλεκτροθερμικής συγκόλλησης. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι οι όροι αυτοί 'φωτογραφίζουν' προϊόντα της εταιρείας Covidien, αποκλείοντας άλλους προμηθευτές και παραβιάζοντας τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του ανταγωνισμού. Αντικείμενο της σύμβασης είναι η προμήθεια 'ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟΥ (ΣΥΡΡΑΠΤΙΚΑ)' με προϋπολογισμό 450.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).

Η προδικαστική προσφυγή αίτησε την ακύρωση του όρου 2.2.7.β της Διακήρυξης 621/06/2019, ο οποίος απαιτούσε από τους διαγωνιζόμενους να διαθέτουν σε ισχύ κατά την ημερομηνία υποβολής προσφορών πιστοποιητικό ασφάλειας πληροφοριών ISO 27001. Η προσφυγή ισχυρίστηκε ότι ο όρος αυτός είναι άσχετος με το αντικείμενο της σύμβασης, δυσανάλογος, περιοριστικός του ανταγωνισμού και φωτογραφικός, καθώς ωφελεί μια συγκεκριμένη εταιρεία. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε τη στέγαση 132 φοιτητών του Πανεπιστημίου Πατρών σε 66 δίκλινα δωμάτια στην Πάτρα για το χρονικό διάστημα από 05.05.2019 έως 30.06.2020, με εκτιμώμενη αξία 639.540€ (χωρίς ΦΠΑ). Η προσφυγή υποστήριξε επίσης ότι η απαίτηση για πιστοποιητικό ISO 27001 δεν μπορεί να ικανοποιηθεί από την τοπική αγορά, καθιστώντας την αδικία για άλλους υποψήφιους.

Ο προσφεύγων αιτείται την ακύρωση της διακήρυξης του δημοσίου ηλεκτρονικού διαγωνισμού για την προμήθεια χειρουργικών γαντιών ως προς τις τεχνικές προδιαγραφές του Παραρτήματος ΙΙ, ειδικά για τα είδη γαντιών με αριθμούς 3 και 4 (χειρουργικά γάντια γενικής χειρουργικής ΜΕ και ΧΩΡΙΣ πούδρα). Συγκεκριμένα, ζητείται η κατάργηση των όρων που απαιτούν να έχουν τα γάντια «μακριές μανσέτες με ενισχυμένο πάχος για καλύτερη συγκράτηση στο βραχίονα, χωρίς ρεβέρ για να αποφεύγεται η αναδίπλωση», θεωρώντας ότι αυτές οι προδιαγραφές είναι πρόσθετες των ευρωπαϊκών προτύπων (ΕΝ 455) και παραβιάζουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ιατροτεχνολογικών προϊόντων, καθώς αποκλείουν παράνομα προϊόντα με σήμανση CE. Ο προσφεύγων επισημαίνει ότι οι εν λόγω προδιαγραφές δεν ενημερώθηκε στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) για να κινηθεί η σχετική διαδικασία διασφάλισης, όπως απαιτεί η νομοθεσία.

Συντήρηση αποχετευτικών δικτύων:	Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Στην ελεγχόμενη σύμβαση, οικονομικού αντικειμένου 1.600.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ για τέσσερα έτη (ήτοι 400.000,00 ευρώ κατ’ έτος) με ισόποσο δικαίωμα προαίρεσης, δεν παρίσταται αιτιολογημένη η προβλεπόμενη στο άρθρο 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης απαίτηση, σύμφωνα με την οποία «Ο μέσος δείκτης βιωσιμότητας της επιχείρησης, των τριών τελευταίων δημοσιευμένων χρήσεων (έτη 2020, 2021, 2022), να είναι ≥ 2,00 (δείκτης βιωσιμότητας = Κυκλοφορούν ενεργητικό / βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, (αναλογία, στοιχείων ενεργητικού και παθητικού)», καθώς εν προκειμένω η διακήρυξη δεν αρκείται στην ύπαρξη θετικού δείκτη, αλλά απαιτεί όπως το κυκλοφορούν ενεργητικό είναι τουλάχιστον διπλάσιο από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις των διαγωνιζομένων (βλ. σκέψη 4). Όπως αναφέρεται στο από 1.2.2024 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Ποιότητας, Ζωής & Περιβάλλοντος του Δήμου Νέας Προποντίδας, η επιλογή αυτή «συνιστά ένα χρήσιμο εργαλείο απεικόνισης της πραγματικής οικονομικής κατάστασης του εκάστοτε υποψηφίου» και «ένα πρόσφορο μέσο για την απόδειξη της φερεγγυότητας του συμμετέχοντος». Ωστόσο, δεν τεκμηριώνεται στα έγγραφα της σύμβασης η ανάγκη που υπαγόρευσε την επιλογή, όσον αφορά την ειδική χρηματοοικονομική ικανότητα των υποψήφιων οικονομικών φορέων, του ως άνω ιδιαίτερα υψηλού αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας και μάλιστα για τρεις οικονομικές χρήσεις  (κατά τα έτη 2020, 2021 και 2022), ο οποίος δεν είχε τεθεί από τον αναθέτοντα φορέα σε προηγούμενες διαγωνιστικές διαδικασίες (ετών 2015, 2016 και 2018) με όμοιο αντικείμενο. Η διακριτική ευχέρεια του αναθέτοντος φορέα να θέτει τους πρόσφορους, κατά την κρίση του, όρους χρηματοοικονομικής επάρκειας ανάλογα με τη φύση του συμβατικού αντικειμένου, καθώς και η ανάγκη διασφάλισης της προσήκουσας εκτέλεσης της συγκεκριμένης σύμβασης ενόψει του δημόσιου συμφέροντος που εξυπηρετεί, δεν αποτελούν επαρκή αιτιολόγηση της ως άνω περιοριστικής του ανταγωνισμού επιλογής, καθόσον δεν προσδιορίζεται με πληρότητα και σαφήνεια ούτε προκύπτει από τα προσκομισθέντα στοιχεία ο λόγος για τον οποίο δεν μπορεί η επίμαχη σύμβαση να εκτελεσθεί προσηκόντως με τη συνδρομή λιγότερο αυστηρών απαιτήσεων (π.χ. με μικρότερο δείκτη γενικής ρευστότητας, με την απαίτηση ο δείκτης αυτός να ισχύει μόνο για το τελευταίο πριν από την εκτέλεση της σύμβασης έτος κ.λπ.), λαμβανομένου μάλιστα υπόψιν ότι η ύπαρξη του εν λόγω υψηλού δείκτη γενικής ρευστότητας δεν είναι η μοναδική απαίτηση της διακήρυξης για την απόδειξη της χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζομένων, αλλά προβλέπεται και έτερο σχετικό κριτήριο (βλ. άρθρο 2.2.5 περ. α΄ της διακήρυξης). Τόσο υψηλός, άλλωστε, αριθμοδείκτης δεν τίθεται ούτε σε διαγωνισμούς με πολύ μεγαλύτερο οικονομικό αντικείμενο (πρβλ. ΣτΕ 676/2023, 2631/2020), ενώ η συνήθης τιμή που απαντάται είναι αυτή της μονάδας ή και μικρότερη (πρβλ. ΦΓ8/28754/27.4.2015 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Β΄ 1676). Σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, δεν αποδεικνύεται από τον αναθέτοντα φορέα, αν και φέρει το σχετικό βάρος, ότι ο τιθέμενος στο άρθρο 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης όρος τελεί σε εύλογη σχέση αναλογίας προς το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 75 παρ. 1 και 3 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 253 παρ. 1 του ίδιου νόμου), ενόψει άλλωστε και του γεγονότος ότι στον ελεγχόμενο διαγωνισμό δεν αναπτύχθηκε ανταγωνισμός, καθόσον υπέβαλε προσφορά μόνον ένας οικονομικός φορέας, ο οποίος μάλιστα ήταν ο ανάδοχος και των προηγούμενων διαγωνιστικών διαδικασιών για την ανάθεση του ίδιου αντικειμένου.