Παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής υποστήριξης.Όταν το αντικείμενο της απευθείας ανάθεσης αφορά στην παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής υποστήριξης των εργασιών της διεπιστημονικής ομάδας έργου που συντάσσει το επιχειρησιακό πρόγραμμα Ο.Τ.Α., εφαρμόζονται και στις προαναφερόμενες αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες Ο.Τ.Α. οι διατάξεις του άρθρου 1 του π.δ. 185/2007, αναφορικά με το επιτρεπόμενο όριο της απευθείας ανάθεσης, ως μεταγενέστερες και ειδικότερες των διατάξεων του άρθρου 268 του νόμου 3463/2006. Ακολούθως, η απευθείας ανάθεση σε αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία Ο.Τ.Α., υπηρεσιών συμβουλευτικής υποστήριξης για την κατάρτιση του επιχειρησιακού προγράμματος επιτρέπεται μέχρι του ποσού των 15.000 ευρώ, άνω δε του ως άνω ορίου και μέχρι του ποσού των 45.000 ευρώ διενεργείται πρόχειρος διαγωνισμός.  

Ζητήματα εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 76 του ν. 4443/2016 και του άρθρου 15 του ν. 4483/2017, μετά την έκδοση απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου, περί αναδοχής από το Δήμο χρέους, υπό εκκαθάριση Α.Ε. τουριστικής ανάπτυξης Ο.Τ.Α., προς το Ελληνικό Δημόσιο. Περίληψη   :  Με δεδομένο ότι η λύση της Α.Ε. τουριστικής ανάπτυξης Ο.Τ.Α. υπό την επωνυμία «Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης Δήμου Νάουσας– Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. (Ε.Τ.Α.)» και η θέση αυτής υπό εκκαθάριση επήλθε διά της καταχωρίσεως, στις 7-8-2017, στο ΓΕ.ΜΗ. σχετικής απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου της Ηρωικής Πόλεως Νάουσας περί λύσης της, ενώ, επίσης, το Δημοτικό Συμβούλιο είχε λάβει την απόφαση περί αναδοχής του χρέους της παραπάνω Α.Ε. προς το Ελληνικό Δημόσιο, στις 27-12-2017, οπότε είχε ήδη τεθεί σε ισχύ το άρθρο 15 του ν. 4483/2017, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 76 του ν. 4443/2016, αλλά εφαρμοστέες, ως ειδικότερες, τυγχάνουν οι διατάξεις της παραγράφου 2 περ. γ’ του άρθρου 15 του ν. 4483/2017. Μετά την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί αναδοχής του χρέους, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 15 του ν. 4483/2017, ο Δήμος αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει το χρέος της ως άνω ανώνυμης εταιρείας, χωρίς να διαγράφεται αυτό από την εταιρεία, η όποια διαγραφή θα χωρεί μόνο μετά την εκάστοτε καταβολή από το Δήμο. (ομόφ.).Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή

Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου αμιγούς δημοτικής επιχείρησης. Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι, .... η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, διότι σύμφωνα με τα εκτεθέντα στις προηγούμενες σκέψεις η καταβολή της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της ανωτέρω αμιγούς δημοτικής επιχείρησης εχώρησε αφενός κατόπιν επέκτασης των καταστατικών σκοπών και δραστηριοτήτων της (δια της προσθήκης στους καταστατικούς της σκοπούς και της ανέγερσης-λειτουργίας του Πολιτιστικού και Συνεδριακού Κέντρου ... (Π.Σ.Κ.Η.) το οποίο δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί) και μετά από σύνταξη σχετικής οικονομοτεχνικής μελέτης βιωσιμότητας (βλ. την προσκομιζόμενη Μαρτίου 2010 οικονομοτεχνική μελέτη, αναφορικά με την αποπεράτωση της ανωδομής των κτιρίων Α και Β του Π.Σ.Κ.Η.) και αφετέρου σε εκπλήρωση ανειλημμένων υποχρεώσεων του Δήμου ..., για την πραγματοποίηση του αυτοχρηματοδοτούμενου τμήματος του έργου από πόρους του Δήμου....Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Επιχορήγηση αστικής εταιρείας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα...Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η συμμετοχή του Δήμου .... στην ως άνω αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα αποφασίστηκε στις 19.1.2007 κατά παράβαση της διάταξης της παρ.2 του άρθρου 267 του (νέου) Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, καθόσον από την έναρξη ισχύος αυτής (στις 8.6.2006) δεν προβλέπεται πλέον η δυνατότητα συμμετοχής του σε τέτοιου τύπου εταιρεία. Πρέπει δε να απορριφθεί ο ισχυρισμός του Δήμου ότι αυτός συμμετείχε νομίμως στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία από το έτος 2001 και ότι, επομένως, νομίμως κατέβαλε το κρίσιμο ποσό στο πλαίσιο της συμμετοχής του στην αύξηση του κεφαλαίου αυτής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ.8 του ν.3613/2007. Και τούτο διότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο Δήμος είχε αποχωρήσει από την εν λόγω εταιρεία από το έτος 2004 (βλ. ανωτέρω 1/1.6.2004 απόφαση Γ.Σ. και από 3.1.2005 σχετική τροποποίηση του καταστατικού αυτής), ενώ η εκ νέου συμμετοχή του σε αυτή εγκρίθηκε στις 21.2.2007 (βλ. ανωτέρω απόφαση Γ.Σ.), και, επομένως, κατά το χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 267 του ν.3463/2006, ήτοι στις 8.6.2006, δεν συμμετείχε στην επίμαχη αστική εταιρεία ώστε να είναι νόμιμη κατά τις επικαλούμενες από αυτόν διατάξεις (άρθρ. 25 παρ.8 του ν.3613/2007) η κρινόμενη δαπάνη για τη συμμετοχή του στην αύξηση του κεφαλαίου αυτής. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και επομένως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 21 του π.δ. 28/1980 «Περί εκτελέσεως έργων και προμηθειών Ο.Τ.Α.» (ΦΕΚ Α΄80), οι διατάξεις του οποίου εφαρμόζονται γενικώς και κατ΄ αναλογία και επί των υπηρεσιών που ανατίθενται από τους δήμους καθώς και από τους πάσης φύσεως συνδέσμους αυτών (βλ. άρθρα 209 παρ. 1 και 2 και 273 παρ. 1 του ν. 3463/2006 ΦΕΚ Α΄114), οι ως άνω αναθέτοντες φορείς έχουν την ευχέρεια να ματαιώσουν και να επαναλάβουν ένα διαγωνισμό εάν κρίνουν αιτιολογημένα ως μη ικανοποιητικό το αποτέλεσμα αυτού. Η ευχέρεια αυτή υφίσταται και στην περίπτωση παραδεκτής συμμετοχής ενός μόνον υποψηφίου, δεδομένου ότι ο αναθέτων φορέας δεν υποχρεούται να αναθέσει στο μοναδικό διαγωνιζόμενο, η προσφορά του οποίου κρίθηκε παραδεκτή, ενώ προς αιτιολόγηση της όποιας (κατακυρωτικής ή απορριπτικής) κρίσης του δεν αρκεί η επίκληση του γεγονότος της υποβολής μίας μόνον παραδεκτής προσφοράς χωρίς την παράθεση λοιπών στοιχείων, καθόσον αυτό θα ισοδυναμούσε με ανέλεγκτη άσκηση της διακριτικής του ευχέρειας και θα οδηγούσε σε αδυναμία άσκησης δικαστικού ελέγχου επί της εν λόγω, κατά διακριτική ευχέρεια εκδοθείσας, διοικητικής πράξης. Απαιτείται επομένως η ύπαρξη σχετικής αιτιολογίας από την οποία να προκύπτει ότι η μοναδική παραδεκτώς υποβληθείσα προσφορά είναι πράγματι ικανοποιητική για τον αναθέτοντα φορέα, η οποία (αιτιολογία) δύναται να προκύπτει και από τα στοιχεία του φακέλου. 

Συμμετοχή του Δήμου στην αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου εταιρίας.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι όσον αφορά στους προβαλλόμενους από το διαφωνούντα Επίτροπο λόγους μη θεώρησης του ελεγχόμενου εντάλματος, η εντελλόμενη με αυτό δαπάνη είναι νόμιμη, διότι από τα στοιχεία του φακέλου και ιδίως από το περιεχόμενο της προσκομισθείσας οικονομοτεχνικής μελέτη βιωσιμότητας της φερόμενης ως δικαιούχου ανώνυμης δημοτικής εταιρείας, η οποία (μελέτη) έχει το οριζόμενο στην 43886/3.8.2007 απόφαση του Υφυπουργού Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης περιεχόμενο, προκύπτει ότι η αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου αποσκοπεί στην υλοποίηση ενός επενδυτικού προγράμματος και στην επέκταση των καταστατικών της δραστηριοτήτων που θα έχουν ως επακόλουθο την αύξηση του κύκλου εργασιών της και των εσόδων της κατά τα επόμενα πέντε έτη, γεγονός που θα καταστήσει αυτήν όχι απλά βιώσιμη αλλά κερδοφόρα. Εξάλλου, ο προβαλλόμενος ισχυρισμός του διαφωνούντος Επιτρόπου ότι δεν προσκομίστηκαν στοιχεία διαχείρισης κατά την πρώτη περιόδο χρήσης της ανωτέρω δημοτικής ανώνυμης εταιρείας πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, καθόσον, κατόπιν του 47674/13.9.2011 εγγράφου του, προσκομίστηκαν οι ισολογισμοί των δύο πρώτων εταιρικών χρήσεων της εταιρείας, από τους οποίους προκύπτουν κέρδη ποσού 15.827,96 ευρώ για το έτος 2009 και ποσού 42.882,09 ευρώ για το έτος 2010. Περαιτέρω, από τις προεκτιθέμενες διατάξεις δεν συνάγεται απαγόρευση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου δημοτικής ανώνυμης εταιρείας μέσα στο πρώτο εξάμηνο λειτουργίας της, ενώ εν προκειμένω το ποσό αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας κατά 500.000,00 ευρώ είναι κατώτερο του ιδρυτικού της κεφαλαίου (775.000,00 ευρώ). Τέλος, και ο ισχυρισμός του Επιτρόπου ότι από την προαναφερόμενη οικονομοτεχνική μελέτη βιωσιμότητας προκύπτει ότι με την ως άνω χρηματοδότηση του Δήμου ... προς τη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία καταστρατηγούνται τόσο οι κανόνες του ευρωπαϊκού κοινοτικού δικαίου για την κατ’ αρχήν απαγόρευση χορήγησης κρατικών ενισχύσεων, όσο και οι διατάξεις του 259 του ν. 3463/2006, ανεξαρτήτως της αοριστίας του, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δεδομένου ότι από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι το ποσό της αύξησης του μετοχικού κεφάλαιου της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας πρόκειται να αναλωθεί για την κάλυψη των λειτουργικών της δαπανών και την ταμειακή της διευκόλυνση προκειμένου να εξυπηρετήσει τις οικονομικές της υποχρεώσεις προς τρίτους. Ως εκ τούτου, οι προβαλλόμενοι λόγοι διαφωνίας είναι αβάσιμοι και εφόσον δεν συντρέχει άλλος λόγος μη νομιμότητας της δαπάνης, το χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Διετές πρόγραμμα χρηματοδότησης κοινωφελούς επιχείρησης ... δεν μπορεί να καλύπτει λειτουργικές δαπάνες όπως αποζημιώσεις, αμοιβές μελώντου Διοικητικού Συμβουλίου της, έξοδα συντήρησης γραφείων κλπ ούτε να συνιστά τη μοναδική πηγή εσόδων της,καθώς σε αντίστοιχη περίπτωση καταστρατηγούνται τόσο οι κανόνες του ευρωπαϊκού κοινοτικού δικαίου για την κατ' αρχήν απαγόρευση χορήγησης κρατικών ενισχύσεων (βλ. άρθρο 87 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και τη σχετική νομολογία του Δ.Ε.Κ.), όσο και οι προαναφερόμενες ρυθμίσεις του άρθρου 259 του Δ.Κ.Κ., που ερμηνευόμενες τελολογικά (βλ. αιτιολογική έκθεση του ν.3463/2006), αποβλέπουν στην ίδρυση οικονομικά βιώσιμων και παραγωγικών κοινωφελών επιχειρήσεων, η λειτουργία των οποίων θα έχει αναπτυξιακή προοπτική και δεν θα στηρίζεται αποκλειστικά στην οικονομική αρωγή του Ο.Τ.Α. που τις συνέστησε.

Συμμετοχή Δήμου στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου εταιρίας. (..) ζητείται η ανάκληση της 79/2013 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου του VII Τμήματος, με την οποία κρίθηκε ότι δεν πρέπει να θεωρηθεί το ..., οικονομικού έτους 2012, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου ..., ποσού 9.000,00 ευρώ, το οποίο εκδόθηκε υπέρ της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας «… Α.Ε.» και αφορούσε στην καταβολή τιμήματος αγοράς 3.000 μετοχών, προκειμένου ο ανωτέρω Δήμος να συμμετάσχει στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της προαναφερθείσας εταιρείας..(..)Ως επιχειρήσεις ΟΤΑ, που υποχρεούνται να προσαρμόσουν το καταστατικό τους στις διατάξεις του ν. 3463/2006, νοούνται οι αμιγείς δημοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις που είχαν συσταθεί, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 288, 289, 290 και 291 του π.δ. 410/1995, από ΟΤΑ ή στις οποίες συμμετέχουν κατά πλειοψηφία φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η δικαιούχος των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής εταιρεία, που συστάθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 80 του π.δ/τος 30/1996, 291 παρ. 1β΄ του π.δ/τος 410/1995 και εκείνες του κ.ν. 2190/1920...(..)Περαιτέρω, για τη συμμετοχή των Δήμων ......, … και …. στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της, δεν απαιτείτο η προηγούμενη έγκριση της συνταχθείσας οικονομοτεχνικής μελέτης από τα οικεία δημοτικά συμβούλια. Από τους ισολογισμούς δε της άνω ανώνυμης εταιρείας των οικονομικών ετών 2005 έως 2011, προκύπτει ότι σε καμία χρήση τα ίδια κεφάλαιά της δεν έχουν καταστεί αριθμητικά μικρότερα από το ½ του μετοχικού της κεφαλαίου, ενώ από την οικονομοτεχνική μελέτη (σελίδες 1 και 69 έως 72) προκύπτει ότι κατά την τρέχουσα περίοδο η εταιρεία υλοποιεί το πρόγραμμα LEADER στην Π.Ε. ..., συνολικού προϋπολογισμού 13.000.000,00 ευρώ....Με τα δεδομένα αυτά πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ανακληθεί η 79/2013 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου στο VII Τμήμα, τα επίμαχα δε ..., 89 και 120, οικονομικού έτους 2012, χρηματικά εντάλματα πληρωμής των Δήμων..., … και …., αντίστοιχα, θα μπορούσαν να θεωρηθούν αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2012, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου εκδόθηκαν. (Ανακαλεί την ΕλΣυν/Τμ.7(ΚΠΕ)/79/2013)

Εκπόνηση μελέτης:..Με δεδομένα τα ανωτέρω η δαπάνη για την εκπόνηση μελέτης από την οποία θα προκύψει αν η Δ.Ε.Υ.Α. ... είναι βιώσιμη και το οικονομικό πρόβλημα της αντιμετωπίσιμο ή αν αυτή πρέπει να λυθεί, μπορεί να επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του Δήμου ..., καθόσον το Δημοτικό Συμβούλιο αυτού είναι αρμόδιο να αποφασίσει, κατ’ άρθρο 11 του ν. 4483/2017, για τη λύση της Επιχείρησης, λογική δε προϋπόθεση για τη λήψη της ως άνω απόφασης αποτελεί η γνώση από αυτό αν η Δ.Ε.Υ.Α. του είναι βιώσιμη ή όχι και με ποιο τρόπο μπορεί αυτή να καταστεί βιώσιμη σε περίπτωση που αντιμετωπίζει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα. Εξάλλου, η «...» αποτελεί αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης (με κύριο μέτοχο την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, με ποσοστό συμμετοχής 66,02%, και ακολουθούν το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων,με ποσοστό συμμετοχής 16,49%, η Ένωση Περιφερειών Ελλάδας, με ποσοστό συμμετοχής 9,61%, καθώς και πενήντα (50) ακόμη φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης με μικρά ποσοστά συμμετοχής), η οποία λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της εμπορικής και φορολογικής νομοθεσίας, καθώς και του ν. 2190/1920 και, ως εκ τούτου, η λειτουργία της είναι συνυφασμένη με τη λήψη αμοιβής, ανεξαρτήτως αν στο καταστατικό της περιλαμβάνεται άρθρο περί των «εσόδων - πόρων» της, το οποίο πάντως δεν προβλέπεται ως υποχρεωτικό περιεχόμενο του καταστατικού ανώνυμης εταιρείας κατά το άρθρο 2 του ν. 2190/ 1920. Περαιτέρω η «...» παρείχε τις υπηρεσίες της, κατά τους σύμφωνους με το χαρακτήρα της ως αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας καταστατικούς σκοπούς της (άρθρο 3 του καταστατικού της) αφορώντες στην επιστημονική και τεχνική υποστήριξη φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης (άρθρο 252 παρ. 3 περ. β΄ του Κ.Δ.Κ.), σε δήμο, ήτοι φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης, και όχι σε τρίτο ιδιώτη. Συνεπώς, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως ανατέθηκε η σύνταξη της οικονομοτεχνικής μελέτης σκοπιμότητας επαναλειτουργίας των δημοτικών σφαγείων στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία, καθόσον όπως προέκυψε από τα στοιχεία που συνοδεύουν το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα η ως άνω μελέτη αφορά σε αντικείμενο εξειδικευμένο και σύνθετο, για την υλοποίηση του οποίου απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, ενώ περαιτέρω, το αντικείμενο αυτό δεν ανήκει στον κύκλο των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων του υπηρετούντος στις Διευθύνσεις Διοικητικών – Οικονομικών, Τεχνικών Υπηρεσιών και Περιβάλλοντος, όπως αυτά καθορίζονται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου