Η Απόφαση 1094/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης του Δήμου Στυλίδας κατά της Πράξης 12/2025 της Επιτρόπου ΠΕ Φθιώτιδας. Η Επίτροπος είχε κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή σύμβασης για το έργο «Αποκατάσταση παραλιακής οδού εντός οικισμού Μεταμόρφωσης Σωτήρος (Μαρίνι)» (προϋπολογισμού €322.580,64 πλέον ΦΠΑ), το οποίο ο Δήμος είχε αναθέσει μέσω διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, επικαλούμενος κατεπείγουσα ανάγκη λόγω της κακοκαιρίας «Daniel» (Σεπτέμβριος 2023). Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν συντρέχουν σωρευτικά οι νόμιμες προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, καθώς ο χρόνος που μεσολάβησε (19 μήνες) από το απρόβλεπτο γεγονός μέχρι την ανάθεση είχε αντικειμενικά αμβλύνει την εκτιμώμενη κατεπείγουσα ανάγκη, ενώ η ανάγκη δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς.

Η Πράξη 326/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για το έργο «Επεμβάσεις για αποκατάσταση πρανών και τεχνικών επί της οδού Ερυθραίας του Δήμου Αχαρνών», προϋπολογισμού 2.298.387,10 ευρώ. Η Περιφέρεια Αττικής προσέφυγε στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη λόγω απρόβλεπτων γεγονότων από τη θεομηνία 'Atena' (Σεπτέμβριος 2024). Το Κλιμάκιο έκρινε την επιλογή αυτή μη νόμιμη, διότι α) δεν αποδείχθηκε ότι οι βροχοπτώσεις συνιστούσαν πράγματι απρόβλεπτο γεγονός και β) η ανάγκη κατέστη κατεπείγουσα εξαιτίας αδικαιολόγητης καθυστέρησης (δέκα μηνών) της αναθέτουσας αρχής να δρομολογήσει έγκαιρα τη διαδικασία. Υπήρχε επαρκής χρόνος για προσφυγή σε επισπευσμένη ανοικτή διαδικασία.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 64/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Υπό αυτές τις συνθήκες, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 13, το Τμήμα κρίνει ορθές τις αρνητικές διαπιστώσεις της προσβαλλόμενης τόσο ως προς τη συνδρομή της προϋπόθεσης του κατεπείγοντος όσο και ως προς την ανάθεση της σύμβασης στο απολύτως αναγκαίο μέτρο για τους κάτωθι λόγους: Ο βαθμός της εκτεταμένης προσβολής του φέροντος οργανισμού του Ιερού Ναού από τον σεισμό, ο οποίος οδήγησε στον χαρακτηρισμό του ως προσωρινώς ακαταλλήλου προς χρήση έως την επισκευή του, επέβαλε τη δρομολόγηση μιας σειράς ενεργειών, που έπρεπε να προηγηθούν της διαδικασίας ανάθεσης της αποκατάστασής του, όπως η εκπόνηση στατικής μελέτης με πολύπλοκες και εξειδικευμένες απαιτήσεις, η έκδοση άδειας επισκευής του, η διασφάλιση χρηματοδότησης υψηλού προϋπολογισμού, η ανεύρεση φορέα υλοποίησης του έργου, κ.λπ. Το χρονοβόρο των ανωτέρω ενεργειών, σε συνδυασμό με την μεγάλη αρχιτεκτονική και θρησκευτική σπουδαιότητα του Ιερού Ναού απομακρύνουν χρονικά, κατ’ ανάγκη, από το απρόβλεπτο γεγονός του σεισμού την ανάθεση των εργασιών αποκατάστασης, οι οποίες πρέπει να ανταποκρίνονται σε υψηλό επίπεδο ποιότητας και λειτουργικότητας. Είναι πρόδηλο ότι οι εν λόγω απαιτήσεις, δεν επιτρέπουν την άμεση δράση για την άμεση αντιμετώπιση των αναγκών αποκατάστασης του φέροντος οργανισμού του Ιερού Ναού. Ως εκ τούτου, συνηγορούν υπέρ της θέσης ότι οι εργασίες αποκατάστασης, μολονότι συνεχίζουν να τελούν σε συνάφεια με το απρόβλεπτο γεγονός του σεισμού και πρέπει να ολοκληρωθούν με ταχύτητα, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως κατεπείγουσες κατά την έννοια του άρθρου 32 παρ. 2γ του ν. 4412/2016 ώστε να ανατεθούν με διαπραγμάτευση, κατά παρέκκλιση από τους κοινούς κανόνες των ανοικτών ή κλειστών διαδικασιών ανάθεσης, και δεν μπορεί να συναχθεί το αντίθετο από την έλλειψη υπαιτιότητας της αναθέτουσας για το διαδραμόν μέχρι την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης τετραετές διάστημα.  Δεν ανακαλεί, κατά τα αναφερόμενα στο αιτιολογικό, την 64/2024 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1077/2024

Η Πράξη 187/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης του έργου «ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΟΥ ΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ ΕΛΛΗ ΣΤΗ Δ.Κ. ΡΟΔΟΥ ΛΟΓΩ ΘΕΟΜΗΝΙΑΣ» της ΔΕΥΑΡ, προϋπολογισμού €2.867.000,00. Η αναθέτουσα αρχή προσέφυγε στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 269 περ. δ΄ του ν. 4412/2016), επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη λόγω των εκτεταμένων ζημιών που προκλήθηκαν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα της 30.11.2024. Το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις για την εξαιρετική αυτή διαδικασία, καθώς η ανάγκη για άμεση αποκατάσταση κρίνεται επείγουσα για τη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας του αποχετευτικού δικτύου της Ρόδου. Ανάδοχος αναδείχθηκε η «ΣΤΗΡΙΞΙΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΕ» με μέση έκπτωση 4,32%. Κατόπιν ελέγχου, το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την ένδικη αίτηση ζητείται η αναθεώρηση της 123/2020 απόφασης του VI Τμήματος. Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε, ως εκπροθέσμως ασκηθείσα, αίτηση ανάκλησης κατά της  39/2019 πράξης του αναπληρωτή Επιτρόπου στον Νομό Κοζάνης, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της αιτούσας, του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Ενοριακού Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Διλόφου Βοΐου Κοζάνης για την υλοποίηση του έργου «Αποκατάσταση Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Διλόφου», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 450.000 ευρώ, με ΦΠΑ.(....)Με δεδομένα αυτά, τόσο το Υπουργείο Πολιτισμού όσο και το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Διλόφου έχουν εγκρίνει το σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης. Περαιτέρω, δοθέντος ότι το εκκλησιαστικό νομικό πρόσωπο, που έχει την κυριότητα και νομή του προς αποκατάσταση ναού, δεν διαθέτει οικονομικοτεχνικά μέσα ούτε καν διοικητικό προσωπικό, ευλόγως η συμμετοχή του περιορίζεται στον ορισμό εκπροσώπου στην επιτροπή παρακολούθησης του έργου, χωρίς η περιορισμένη αυτή σύμπραξη να προσδίδει, εξ αυτού και μόνο του λόγου, ακυρότητα στην υπό κατάρτιση προγραμματική σύμβαση. Τέλος, εφόσον με τις προγραμματικές συμβάσεις επιδιώκεται ο σχεδιασμός και ο προγραμματισμός για την υλοποίηση ενός έργου, υπηρεσίας ή μελέτης και όχι η υλοποίηση καθεαυτή, δεν απαιτείται ούτε άλλωστε προβλέπεται στο ελάχιστο περιεχόμενό τους (βλ. άρθρο 100 του ως άνω ν. 3852/2010) η προηγούμενη έκδοση οικοδομικής αδείας για το προς εκτέλεση έργο. Αναθεωρεί την 123/2029 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Ανακαλεί την 39/2019 πράξη του αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Νομό Κοζάνης.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Ενοριακού Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Διλόφου Βοΐου Κοζάνης.

Η απόφαση αφορά την απόρριψη προσφυγής ανάκλησης του Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης κατά της 10/2025 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Π.Ε. Ηλείας. Η Πράξη έκρινε παράνομη την ανάθεση του έργου «Αποκατάσταση Κατολίσθησης στην Τ.Κ. Κάστρου» μέσω διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, επικαλούμενη έλλειψη σωρευτικών προϋποθέσεων του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016. Ο Δήμος επικαλέστηκε απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα του 2021 και την εξασφάλιση χρηματοδότησης μόλις στις αρχές του 2025. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η ανάγκη δεν ήταν κατεπείγουσα, δεδομένου ότι μεσολάβησαν 3,5 έτη από τα φαινόμενα μέχρι την εκκίνηση της ανάθεσης. Συνεπώς, η προσφυγή απορρίφθηκε και η Πράξη του Επιτρόπου επικυρώθηκε.

Η απόφαση 1096/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή της εταιρείας «…ΑΕ» κατά της πράξης 6/2025 του Επιτρόπου ΠΕ Τρικάλων, η οποία έκρινε παράνομη την ανάθεση έργου στον Δήμο Τρικκαίων. Το έργο, ύψους 1,32 εκατ. ευρώ, αφορούσε την αποκατάσταση ζημιών και αντιπλημμυρικών εργασιών στον Ληθαίο ποταμό μετά την κακοκαιρία Daniel. Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο Δήμος μη νομίμως προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016). Ο λόγος ήταν ότι η ανάγκη δεν ήταν κατεπείγουσα, δεδομένης της παρέλευσης 18 περίπου μηνών από το φαινόμενο ως την εκκίνηση της διαδικασίας και του μόνιμου χαρακτήρα των έργων (όπως η αντικατάσταση του φράγματος).

Παροχή Υπηρεσίων:Με τα δεδομένα αυτά, συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση παροχής των επίμαχων υπηρεσιών για σύντομο χρονικό διάστημα, που συνίσταται στη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των υπηρεσιών καθαριότητας στο Δήμο ....., ενόψει και της επερχόμενης εορταστικής περιόδου του Πάσχα, όπου αυξάνεται ιδιαίτερα η τουριστική επισκεψιμότητα του Δήμου και συνακόλουθα η παραγωγή των απορριμμάτων του. Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του Δήμου αλλά σε απρόβλεπτες περιστάσεις, καθόσον τα αρμόδια όργανά του δεν καθυστέρησαν να εγκρίνουν τη διενέργεια του σχετικού διαγωνισμού, ο οποίος κατά την έγκριση της απευθείας ανάθεσης, είχε ήδη ολοκληρωθεί και εκκρεμούσε ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας. Συνεπώς, η απευθείας ανάθεση της παροχής των υπηρεσιών αυτών και, κατ’ επέκταση, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμες.

Η Πράξη 276/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης για την αποκατάσταση ζημιών του δημοτικού οδικού δικτύου του Δήμου Αργοστολίου, που προκλήθηκαν από τον κυκλώνα «Ιανός» τον Σεπτέμβριο του 2020. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης. Η αναθέτουσα αρχή προσέφυγε στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη (άρθρο 32 παρ. 2.γ ν.4412/2016). Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι, μετά την πάροδο άνω των τριών ετών, το στοιχείο του κατεπείγοντος έχει αποδυναμωθεί. Ταυτόχρονα, το αντικείμενο του έργου περιλαμβάνει την κάλυψη πάγιων αναγκών, όπως η διάνοιξη εννέα δημοτικών οδών που ήταν ανεκτέλεστο μέρος του ρυμοτομικού σχεδίου από το 1986, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την προσφυγή σε ανοικτές ή κλειστές διαδικασίες ανάθεσης.

Ο προσφεύγων αίτηται την ακύρωση της υπ’ αριθμ. ... απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής Περιφερείας ... και της συναφούς πρόσκλησης υποβολής προσφορών με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την αποκατάσταση ζημιών στο οδικό δίκτυο και τις υποδομές της Περιφέρειας που προκλήθηκαν από φυσικές καταστροφές το 2019, με συγκεκριμένο υποέργο την «Επισκευή-Συντήρηση ...». Ο προσφεύγων θεωρεί ότι η διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση είναι παράνομη, καθώς τα γεγονότα που οδήγησαν στις ζημιές είχαν συμβεί πριν 15 μήνες, και η αναθέτουσα αρχή είχε αρκετό χρόνο να ακολουθήσει κανονική διαγωνιστική διαδικασία. Αντίθετα, η αναθέτουσα αρχή ισχυρίζεται ότι υπάρχει κατεπείγουσα ανάγκη λόγω κινδύνου ατυχήματος και ότι οι ζημιές προκλήθηκαν από απρόβλεπτα γεγονότα.