Η Απόφαση 1094/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης του Δήμου Στυλίδας κατά της Πράξης 12/2025 της Επιτρόπου ΠΕ Φθιώτιδας. Η Επίτροπος είχε κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή σύμβασης για το έργο «Αποκατάσταση παραλιακής οδού εντός οικισμού Μεταμόρφωσης Σωτήρος (Μαρίνι)» (προϋπολογισμού €322.580,64 πλέον ΦΠΑ), το οποίο ο Δήμος είχε αναθέσει μέσω διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, επικαλούμενος κατεπείγουσα ανάγκη λόγω της κακοκαιρίας «Daniel» (Σεπτέμβριος 2023). Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν συντρέχουν σωρευτικά οι νόμιμες προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, καθώς ο χρόνος που μεσολάβησε (19 μήνες) από το απρόβλεπτο γεγονός μέχρι την ανάθεση είχε αντικειμενικά αμβλύνει την εκτιμώμενη κατεπείγουσα ανάγκη, ενώ η ανάγκη δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς.

Η Πράξη 64/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή της σύμβασης για το έργο «Επισκευή – ενίσχυση του φέροντος οργανισμού του υφιστάμενου Ιερού Ναού Καθεδρικού Ναού Αγίου Βλασίου Αχαρνών με σύγχρονη αποκατάσταση του περιβάλλοντα χώρου» (προϋπολογισμός 2.550.000,00 ευρώ). Η απόφαση κωλύθηκε διότι ο Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν.4412/2016) επικαλούμενος κατεπείγουσα ανάγκη λόγω του σεισμού του 2019. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η κατεπείγουσα ανάγκη είχε αποδυναμωθεί λόγω της παρόδου τεσσάρων ετών, καθιστώντας δυνατή τη χρήση συντετμημένης τακτικής διαγωνιστικής διαδικασίας. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι το αντικείμενο του έργου υπερέβαινε τις απολύτως αναγκαίες επεμβάσεις για την αποκατάσταση των σεισμικών ζημιών, περιλαμβάνοντας έργα ανακαίνισης, εκσυγχρονισμό ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και επανασχεδιασμό της κεντρικής πλατείας. Τέλος, επισημάνθηκε η μη έκδοση απόφασης πολυετούς έγκρισης ανάληψης υποχρέωσης για τη συνολική εκτιμώμενη αξία της σύμβασης.

Εργασίες διαμόρφωσης, διευθέτησης και εξομάλυνσης πρανών κυττάρων Χ.Υ.Τ.Α....Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η κατά τα ανωτέρω προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης δικαιολογείται από κατεπείγουσα ανάγκη, οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα και αναγόμενη, μεταξύ άλλων, στην προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτη η τήρηση των προθεσμιών για τη διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού. Καθόσον, περαιτέρω, ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαδικασία δεν διαπιστώνονται, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης, το οποίο, ωστόσο, θα πρέπει να συμπληρωθεί με τα στοιχεία της αναδόχου ένωσης και της οικονομικής προσφοράς αυτής.

Η απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή της Περιφέρειας Κρήτης – Π.Ε. Ηρακλείου, επικυρώνοντας την Πράξη 236/2025 του Ζ΄ Κλιμακίου. Η Περιφέρεια ζητούσε την ανάκληση της κρίσης που κώλυε την υπογραφή σύμβασης ύψους 2.900.000 ευρώ (προ ΦΠΑ) για «Καθαρισμούς ρεμάτων λόγω θεομηνίας του Οκτωβρίου 2022» με χρήση της εξαιρετικής διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2γ, ν. 4412/2016). 
Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν πληρούνται οι σωρευτικές προϋποθέσεις, καθότι η επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη αποδυναμώθηκε λόγω της  παρέλευσης μεγάλων χρονικών διαστημάτων αδράνειας (28 μήνες από την πρώτη θεομηνία) και το χρονικό διάστημα διεξαγωγής των διαπραγματεύσεων (άνω των 40 ημερών) ήταν επαρκές για τη διεξαγωγή ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας με συντετμημένες προθεσμίες.

Απευθείας διαπραγμάτευση,Oι προϋποθέσεις για την ανάθεση απευθείας κατόπιν διαπραγμάτευσης της ασφάλισης των περιουσιακών στοιχείων της ….Α.Ε., καθόσον, ενόψει της άμεσης λήξης της υφιστάμενης σύμβασης, υφίσταται πράγματι κατεπείγουσα ανάγκη η οποία όμως οφείλεται σε γεγονότα απρόβλεπτα για την εταιρία. Ειδικότερα, μολονότι η ….Α.Ε. κατέβαλε κάθε προσπάθεια για την έγκαιρη ανάθεση της σύμβασης αυτής με τη διαδικασία ανάθεσής της ως Σ.Ο.Τ.Α., δηλαδή με προϋποθέσεις που αποσκοπούν στην εξασφάλιση των μεγαλύτερων δυνατών εγγυήσεων διαφάνειας ενόψει του υψηλού οικονομικού αντικειμένου της, δεν κατέστη δυνατή η έγκαιρη πραγματοποίηση της διαδικασίας αυτής, για λόγους που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα των οργάνων της αλλά στην απροσδόκητα μεγάλη καθυστέρηση των αρμοδίων οργάνων της γενικής κυβέρνησης να ανταποκριθούν στο επανειλημμένα και πάντως έγκαιρα υποβληθέν αίτημά της. Επιπλέον, για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης τηρήθηκε και ο απαιτούμενος τύπος της γνωμοδότησης της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, καθόσον η αναθέτουσα αρχή απηύθυνε προς αυτήν αίτημα για την παροχή της σύμφωνης γνώμης της σχετικά με τη νομιμότητα προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης με διαπραγμάτευση, ανεξάρτητα αν το αίτημα αυτό απορρίφθηκε, 

Αποκατάσταση του ΒΝΣ Λάρισας (...)Σε κάθε περίπτωση, η ανωτέρω διαδικασία, η οποία απαιτούσε αφενός τη διενέργεια αυτοψίας για την καταγραφή των ζημιών αφετέρου την εκπόνηση μελετών για τις εργασίες επισκευής, διήρκεσε από το χρόνο του απρόβλεπτου γεγονότος (Σεπτέμβριος 2023) έως την έκδοση της κατακυρωτικής απόφασης (Ιούλιος 2024) συνολικά 10 μήνες, χρονικό διάστημα, το οποίο κρίνεται επαρκές για την ανάθεση του επίμαχου έργου με την επισπευσμένη ανοιχτή ή κλειστή διαγωνιστική διαδικασία (άρθρο 121 του ν. 4412/2016) για τη διεύρυνση του κύκλου των δυνητικά προσφερόντων, λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος ότι η ανάθεση αυτή έγινε αποκλειστικά βάσει χαμηλότερης τιμής (...)Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης.Δεν ανακαλεί την 1/2024 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην 3η Υπηρεσία Επιτρόπου Τομέα Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Β΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1472/2024

Προμήθεια αντιδραστηρίων:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι δεν είναι νόμιμη, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω και ιδίως στη σκέψη 3.6., η ανάθεση με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης στην ΕΕΕΕ της ελεγχόμενης προμήθειας αντιδραστηρίων για τη διάγνωση ασθενών νοσούντων από κορωνοϊό SARS-CoV-2, διότι δεν συντρέχει απρόβλεπτη και κατεπείγουσα περίσταση που καθιστά δικαιολογημένη τη μη τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις τακτικές διαδικασίες ανάθεσης (ανοικτό ή κλειστό διαγωνισμό των άρθρων 27 και 28, αντίστοιχα, του ν. 4412/2016) της προμήθειας των ανωτέρω ποσοτήτων των αντιδραστηρίων αυτών. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι οι ανάγκες προμήθειας των ανωτέρω αντιδραστηρίων είναι υπαρκτές κατά τον χρόνο έναρξης της ανωτέρω διαδικασίας ανάθεσης αλλά, αντιθέτως, από την αόριστη επίκληση της «διασφάλισης και προάσπισης της δημόσιας υγείας και του κοινωνικού συμφέροντος» καταδεικνύεται ότι πρόκειται για ανάγκες μελλοντικές και αβέβαιες. Επομένως, σε καμμία περίπτωση η τυχόν μελλοντική προμήθεια των επιμάχων ποσοτήτων των ανωτέρω αντιδραστηρίων δεν δύναται να θεωρηθεί ότι συνάπτεται άμεσα με την κάλυψη αναγκών που ανέκυψαν λόγω της ανωτέρω πανδημίας ή ότι συνδέεται με την απρόβλεπτη και κατεπείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της πανδημίας αυτής, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 3.1. έως 3.7.. Άλλωστε, ο ίδιος ο νομοθέτης εκτιμά ότι η απρόβλεπτη και κατεπείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της πανδημίας δεν θα διαρκέσει πέραν της 31ης.12.2022, καθώς μέχρι τότε έχει παρατείνει τις ανωτέρω διατάξεις της από 30.3.2020 ΠΝΠ που προβλέπουν αυτή την εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Ως εκ τούτου, είναι αμφίβολο αν η απρόβλεπτη και κατεπείγουσα αυτή ανάγκη θα υφίσταται καθ’ όλο το χρονικό διάστημα εκτέλεσης της σύμβασης, δεδομένου ότι πρόκειται για συμβατικές ποσότητες που επαρκούν για τέσσερις μήνες, πολλώ δε μάλλον για χρονικό διάστημα λιγότερο του μηνός από την υπογραφή της σύμβασης, ήτοι μέχρι 31.12.2022.

Η Πράξη 187/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης του έργου «ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΟΥ ΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ ΕΛΛΗ ΣΤΗ Δ.Κ. ΡΟΔΟΥ ΛΟΓΩ ΘΕΟΜΗΝΙΑΣ» της ΔΕΥΑΡ, προϋπολογισμού €2.867.000,00. Η αναθέτουσα αρχή προσέφυγε στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 269 περ. δ΄ του ν. 4412/2016), επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη λόγω των εκτεταμένων ζημιών που προκλήθηκαν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα της 30.11.2024. Το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις για την εξαιρετική αυτή διαδικασία, καθώς η ανάγκη για άμεση αποκατάσταση κρίνεται επείγουσα για τη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας του αποχετευτικού δικτύου της Ρόδου. Ανάδοχος αναδείχθηκε η «ΣΤΗΡΙΞΙΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΕ» με μέση έκπτωση 4,32%. Κατόπιν ελέγχου, το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Προμήθεια ανταλλακτικών και εργασίες τοποθέτησής τους:..Με τα δεδομένα αυτά, συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση επισκευής του οχήματος, που συνίσταται στη διασφάλιση της ομαλής παροχής των υπηρεσιών αποχιονισμού εν μέσω της χειμερινής περιόδου. Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του Δήμου, καθώς η ανατεθείσα σύμβαση δεν αφορά σε τακτική συντήρηση του οχήματος λόγω της συνήθους χρήσης του, αλλά σε βλάβη που ανέκυψε αιφνιδίως και εκτάκτως. Εξάλλου, η απευθείας ανάθεση της προμήθειας των ανταλλακτικών και των επακόλουθων εργασιών τοποθέτησής τους για λόγους κατεπείγοντος, αποτελεί αυτοτελή διαδικασία αφορώσα το συγκεκριμένο όχημα και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν η σχετική δαπάνη να συναθροίζεται με άλλες δαπάνες τακτικής συντήρησης που έχουν πραγματοποιηθεί εντός του ίδιου έτους.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει. 

Υπηρεσίες ενημέρωσης καταναλωτών... Με τα δεδομένα αυτά, συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση παροχής των επίμαχων υπηρεσιών για σύντομο χρονικό διάστημα, που συνίσταται στη διασφάλιση της ενημέρωσης των καταναλωτών για τις οφειλές τους προς τη .... Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα της Επιχείρησης αλλά σε απρόβλεπτες περιστάσεις, καθόσον ο σχετικός διαγωνισμός δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί λόγω της υποβολής προδικαστικής προσφυγής και αίτησης αναστολής. Περαιτέρω, το προσωπικό της ... δεν επαρκεί για να εκτελέσει την ανατεθείσα υπηρεσία και η Επιχείρηση έχει ήδη αιτηθεί την πρόσληψη προσωπικού χωρίς να έχει ολοκληρωθεί  η διαδικασία στο πλαίσιο της 3κ/2018 προκήρυξης. Τέλος, το κόστος της ελεγχόμενης υπηρεσίας, που προκύπτει από το ποσό του προϋπολογισμού του εν εξελίξει διαγωνισμού (239.480 ευρώ /24 μήνες Χ 2 μήνες =19.995 ευρώ).Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα έπρεπε να θεωρηθεί αν δεν είχε λήξει, το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.