ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, μη νομίμως απορρίφθηκαν οι προσφορές των εργοληπτικών επιχειρήσεων «….» και «……..», αφού ο όρος περί υποχρέωσης των ημεδαπών εργοληπτικών επιχειρήσεων να συμπεριλάβουν, επί ποινή αποκλεισμού, στο φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής τους και την προαναφερόμενη υπεύθυνη δήλωση για το ανεκτέλεστο μέρος των εργολαβικών συμβάσεών τους, η μη συμμόρφωση προς τον οποίο επέφερε την απόρριψη των άνω προσφορών, δεν περιλαμβάνεται στο εγκριθέν με την 182/2016 απόφαση της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. οικείο πρότυπο τεύχος διακήρυξης  και, ως εκ τούτου, παρανόμως προστέθηκε στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού. Δοθέντος δε ότι η επιτροπή του διαγωνισμού, κατά παράβαση της διαδικασίας που περιγράφεται στο άνω πρότυπο τεύχος, αλλά και στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού (άρθρο 4.1  περ. ε), αποσφράγισε και κατέταξε κατά σειρά μειοδοσίας μόνο τις οικονομικές προσφορές των διαγωνιζομένων που, κατά την κρίση της, συνοδεύονταν από πλήρη και νόμιμα δικαιολογητικά συμμετοχής, οι άνω μη νόμιμοι αποκλεισμοί των εργοληπτικών επιχειρήσεων «…..» και «….»συνιστούν, εν προκειμένω, ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες του ελεγχόμενου διαγωνισμού, που πλήττουν το κύρος της απόφασης κατακύρωσης του αποτελέσματός του στην εργοληπτική επιχείρηση «….», κωλυομένης, ως εκ τούτου, της υπογραφής του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης με την  επιχείρηση αυτή.(Ανακλήθηκε με την 2244/2017 Ελ.Συν- Τμ.6)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Αίτηση ανάκλησης της 1/2017 πράξης της αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό(...)Περαιτέρω, το Τμήμα για λόγους οικονομίας της όλης διαδικασίας κρατεί την υπόθεση και εξετάζει τη βασιμότητα του έτερου αιτήματος της υπό κρίση αίτησης, με το οποίο ζητείται από αυτό να αποφανθεί ότι δεν συντρέχει νομική πλημμέλεια, που να κωλύει την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης. Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου  προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 155/3.3.2016 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου ..... εγκρίθηκε ομόφωνα η εκτέλεση του έργου "Ανακατασκευή πεζοδρομίων τμήματος Νότιας Προκυμαίας", προϋπολογισμού 314.655,17 (χωρίς Φ.Π.Α.) με ανοικτή δημοπρασία σε βάρος των πιστώσεων του ως άνω νομικού προσώπων καθώς και οι όροι της διακήρυξης, σύμφωνα με τους οποίους ως κριτήριο ανάθεσης ορίστηκε η  χαμηλότερη τιμή (άρθρο 14) και ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης (άρθρο 6 του ν. 3669/2008 και  13.2. της διακήρυξης). Μετά την τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας, κατά την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού (3.10.2016) υπέβαλαν προφορά 13 εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες. Η Επιτροπή Διαγωνισμού (Ε.Δ.), απέκλεισε, νομίμως, ως απαράδεκτη την προσφορά της εταιρείας "……", την οποία και δεν αποσφράγισε, διότι, κατά παράβαση του άρθρου 3.3. της διακήρυξης, κατατέθηκε ταχυδρομικώς στο πρωτόκολλο και όχι ιδιοχείρως ενώπιον της Ε.Δ. Στη συνέχεια, εξετάσθηκαν οι προσφορές κατά την προβλεπόμενη στα άρθρα 22 του ν. 3669/2008 (ΚΔΕ) και 4 της διακήρυξης διαδικασία (καταχώριση προσφορών κατά σειρά κατάθεσης, καταγραφή δικαιολογητικών συμμετοχής και έλεγχος πρωτότυπης βεβαίωσης εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ., αποσφράγιση οικονομικών προσφορών και καταχώρισή τους κατά σειρά μειοδοσίας, λογιστικός έλεγχος και έλεγχος ομαλότητας, σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 3669/2008, πλήρης έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής κατά τη σειρά μειοδοσίας, έλεγχος εγκυρότητας εγγυητικών επιστολών συμμετοχής). Από τη διαδικασία αυτή προέκυψε ότι όλες οι κατατεθείσες προσφορές πληρούσαν τις νόμιμες προϋποθέσεις και τους όρους της διακήρυξης, εκτός από την προσφορά της 1ης κατά σειρά μειοδοσίας Κοινοπραξίας «…..-……..." (με μέση έκπτωση 43.72%), η οποία και αποκλείσθηκε με την αιτιολογία ότι, κατά παράβαση του άρθρου 23.2.2.α. παρ. β της διακήρυξης, οι υπεύθυνες δηλώσεις που υπέβαλαν τα μέλη της δεν είχαν το περιεχόμενο που απαιτούσε το άρθρο αυτό για τις επιχειρήσεις που είναι γραμμένες στο ΜΕΕΠ και δεν κατέχουν ενημερότητα πτυ..... και συγκεκριμένα ότι "...ι. τα πρόσωπα που απασχολούν με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας είναι ασφαλισμένα στους οικείους ασφαλιστικούς οργανισμούς (αν δεν απασχολούν τέτοια πρόσωπα υποβάλλεται σχετική αρνητική υπεύθυνη δήλωση).....". Ένσταση της ανωτέρω κοινοπραξίας κατά του αποκλεισμού της απορρίφθηκε, νομίμως, με την 353/17.10.2016 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Διαδημοτικού Λιμενικού Ταμείου ..... με την αιτιολογία ότι η διατύπωση των εν λόγω δηλώσεων με το εξής περιεχόμενο " Δεν απασχολώ προσωπικό με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, εξαρτημένη σχέση εργασίας, εταίροι κ.λ.π. που να είναι ασφαλισμένοι στο ΤΣΜΕΔΕ" ήταν ασαφής και κατέλειπε αμφιβολίες σχετικά με το εάν οι δηλούντες απασχολούν προσωπικό με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας που πιθανώς είναι ασφαλισμένο σε άλλο ασφαλιστικό οργανισμό πλην του ΤΣΜΕΔΕ. Περαιτέρω, με την ίδια απόφαση κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στη δεύτερη μειοδότρια εταιρεία "…...", που προσέφερε μέση έκπτωση 43% και συνολικό ποσό προσφοράς 179.353,45 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Σε εκτέλεση των ανωτέρω υπογράφηκε τις 1.12.2016 και η σχετική σύμβαση.Ανακαλεί την 1/2017 πράξη της αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό...

Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η 236/28.8.2017 απόφαση του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Λ., η οποία κατακύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στη 2η κατά σειρά μειοδοσίας εργοληπτική επιχείρηση «…», δεν είναι νόμιμη. Τούτο δε διότι η εν λόγω απόφαση, υιοθετώντας α) την 113/4.5.2017 απόφαση του Δ.Σ., με την οποία κρίθηκε ότι η προσφορά της 1ης μειοδότριας, με προσφερόμενη μέση έκπτωση 52,59% φαίνεται ασυνήθιστα χαμηλή, ενόψει του ότι η έκπτωση αυτή, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και πρακτικής των συναλλαγών, υπερβαίνει το ποσοστό μέσης έκπτωσης του 50% επί της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, β) την 202/18.7.2017 όμοια απόφαση που έκρινε ανεπαρκή την αιτιολόγηση της προσφοράς της 1ης μειοδότριας, βάσει της εισήγησης της Επιτροπής Αξιολόγησης των πληροφοριών για ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές και απέρριψε την προσφορά της και γ) την 203/18.7.2017 όμοια απόφαση, με την οποία τροποποιήθηκε ο πίνακας κατάταξης των συμμετεχόντων και αναδείχθηκε προσωρινή μειοδότρια η εργοληπτική επιχείρηση «…», με ποσοστό μέσης έκπτωσης 50,24%, δεν διαλαμβάνει νόμιμη αιτιολογία σχετικά με το χαρακτηρισμό της προσφοράς της «…» ως ασυνήθιστα χαμηλής. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. Ανακαλεί την 339/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (..)  Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ο ως άνω όρος νομίμως προστέθηκε από την αναθέτουσα αρχή, καθόσον είναι απόλυτα συμβατός με το άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008, το οποίο ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο σύνταξης της οικείας διακήρυξης, δυνάμει του άρθρου 377 παρ.1 περ. 31 εδάφ. πρώτο του ν. 4412/2016, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 22 περ. 66 του ν. 4441/2016 (ΦΕΚ Α΄227/6.12.2016) και ως εκ τούτου νομίμως απορρίφθηκαν οι προσφορές των ως άνω επιχειρήσεων, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα υπό του αιτούντος και της παρεμβαίνουσας. Περαιτέρω, παρίσταται μη ουσιώδης, εν προκειμένω, ο έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής τους πριν την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών τους και την κατάταξη αυτών κατά σειρά μειοδοσίας λαμβανομένου υπόψη ότι α) η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών των ως άνω επιχειρήσεων δεν θα μετέβαλε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού ακόμη και στην περίπτωση που αυτές κατατάσσονταν πρώτες κατά σειρά μειοδοσίας, καθόσον αυτές θα αποκλείονταν σε επόμενο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας λόγω μη απόδειξης της απαίτησης περί μη υπέρβασης των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν.3669/2008 και β) κατά του κύρους της ως άνω διαδικασίας δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα.

Διαγωνισμός-Αίτηση Αναστολής:. Επειδή, εφ’ όσον, κατά τα γενόμενα δεκτά, δεν πιθανολογούνται σοβαρώς ως βάσιμοι οι λόγοι που προβάλλονται κατά της συμμετοχής της εταιρείας … (2ης σε σειρά κατάταξης), αποβαίνει αλυσιτελής η έρευνα των λοιπών λόγων που στρέφονται κατά της συμμετοχής της εταιρείας …(1ης σε σειρά κατάταξης). Τούτο δε διότι και υπό την εκδοχή ότι οι λόγοι αυτοί θα επιθανολογούντο ως βάσιμοι, η αιτούσα κοινοπραξία δεν θα ήταν δυνατόν να επιτύχει την κατακύρωση σε αυτήν του αποτελέσματος του διαγωνισμού, εφ’ όσον κατατάσσεται τρίτη κατά σειρά μειοδοσίας. Για τον ίδιο λόγο και ενόψει όσων έγιναν δεκτά στην 6η σκέψη, δεν θα ήταν λυσιτελής η επιβολή ασφαλιστικού μέτρου διασφαλίζοντος τη συμμετοχή της αιτούσας στο διαγωνισμό, παρά το γεγονός ότι ο αποκλεισμός της από αυτόν πιθανολογείται σοβαρώς ως μη νόμιμος, εφ’ όσον δεν πλήττεται επιτυχώς η συμμετοχή αμφοτέρων των παρεμβαινουσών εταιρειών, που προηγούνται της αιτούσας κατά τη σειρά μειοδοσίας.

ΕΡΓΑ. Νομιμοτητα σχεδίου σύμβασης.(..)Κατά την προβλεπόμενη στη διακήρυξη ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού (4.7.2017, σχ. άρθρα 38 παρ. 7, 120 παρ. 1 και 121 παρ. 1 του ν.4412/2016), σύμφωνα με το πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, υποβλήθηκαν έξι (6) προσφορές.  Η Επιτροπή Διαγωνισμού κατάταξε όλες τις προσφορές σε πίνακα μειοδοσίας και ακολούθησε ο προβλεπόμενος στο άρθρο 4.1  της διακήρυξης έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής καθώς και της εγκυρότητας των εγγυητικών επιστολών, από τον οποίο προέκυψε ως προσωρινή μειοδότρια προσφορά αυτή του ΕΔΕ …, ο οποίος κατατάχθηκε πρώτος στη σειρά μειοδοσίας, με μέση έκπτωση 58,18% αντιστοιχούσα σε δαπάνη 236.082,21 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και 292.741,94 ευρώ με ΦΠΑ (σχ. το από 4.7.2017  πρακτικό της Επιτροπής και η 1309/8.8.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής) και στον οποίο κατακυρώθηκε τελικώς το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, κατόπιν ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης (σχ. το από 5.9.2017 Πρακτικό της Επιτροπής), με την 1743/18.9.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας .... Η νομιμότητα της απόφασης αυτής ελέγχθηκε με την 5874/171394/10.10.2017 απόφαση τoυ Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας – ..., ενώ το αποτέλεσμα του διαγωνισμού γνωστοποιήθηκε στους λοιπούς πλην του μειοδότη διαγωνιζομένους στις 22.9.2017...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις πλημμέλειες στην ανωτέρω διαδικασία και συνεπώς δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του νέου σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου «Κτίριο εργαστηρίων και γραφείων Μελών Δ.Ε.Π. (Κτίριο Δ΄)»(....)η δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας ενημέρωσε την αναθέτουσα αρχή ότι η προσφορά της ισχύει, περιοριστικώς, έως και τις 14.12.2016, ότι επιθυμεί την επιστροφή της εγγυητικής της επιστολής και ότι δεν επιθυμεί την ανάληψη κατασκευής του εν λόγω έργου. Αντιστοίχως, ... η τρίτη κατά σειρά μειοδοσίας εργοληπτική επιχείρηση ενημέρωσε ότι παρατείνει τη χρονική  ισχύ της προσφοράς της, έως τις 31.05.2017, και της εγγυητικής της επιστολής, έως τις 30.06.2017.(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του νέου σχεδίου σύμβασης του έργου «Κτίριο εργαστηρίων και γραφείων Μελών Δ.Ε.Π. (Κτίριο Δ΄)». 

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕλΣυν.Κλ.Ε/36/2017.

ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΟΥ:Με Με την αίτηση αυτή, ο αιτών Δήμος επιδιώκει την αναθεώρηση της 2311/2014 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία επικυρώθηκε η 111/2014 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο άγεται στην κρίση ότι η διατύπωση του επίμαχου όρου της διακήρυξης, κατά τρόπο ώστε το δεύτερο εδάφιο του όρου αυτού, παρά τη χρήση της λέξης «δηλαδή», να μην συμπίπτει νοηματικά με το πρώτο εδάφιο του ιδίου όρου και, αντιθέτως, να εισάγει διαφορετική ρύθμιση, προβλέποντας ελάχιστη διάρκεια ισχύος των εγγυητικών επιστολών συμμετοχής έως τις 18.10.2014, αντί μέχρι τις 10.10.2014, κατέλειπε εύλογη αμφιβολία ως προς το ποια ήταν τελικά η ημερομηνία μέχρι την οποία έπρεπε να ισχύουν οι εγγυητικές επιστολές, επηρέασε δε ουσιωδώς την έκβαση του διαγωνισμού, αφού είχε ως συνέπεια την κατ’ εφαρμογή του συγκεκριμένου όρου απόρριψη έντεκα (11) εκ των συνολικώς δεκατεσσάρων (14) προσφορών και την ανάθεση του έργου στην τρίτη κατά σειρά μειοδοσίας εργοληπτική επιχείρηση.(..)ορθώς το VI Τμήμα επικύρωσε την 111/2014 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και αποφάνθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του ελεγχόμενου έργου.

ΕΡΓΑ. (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, νόμιμη. Και τούτο διότι, κατά παράβαση των προπαρατεθεισών διατάξεων του ν. 4254/2014, που κατήργησαν από 1.1.2015 τη σχετική υποχρέωση προσκόμισης μηχανοσήμων στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων έργων, η διακήρυξη του επίμαχου έργου, που δημοσιεύθηκε στις 9.4.2015, περιέλαβε όρο, σύμφωνα με τον οποίο οι διαγωνιζόμενοι έπρεπε, επί ποινή αποκλεισμού, να καταθέσουν επτά (7) μηχανόσημα του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. ή πρωτότυπο ισόποσο γραμμάτιο είσπραξης αγοράς ενσήμων Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. και αποκλείσθηκε κατ΄εφαρμογή του μη νόμιμου αυτού όρου η 2η κατά σειρά μειοδοσίας εργοληπτική επιχείρηση «.. Ε.Ε.», η οποία είχε προσφέρει μεγαλύτερο ποσοστό έκπτωσης από την 3η κατά σειρά μειοδοσίας και τελικώς ανακηρυχθείσα ως ανάδοχο του έργου φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία «… & ΣΙΑ Ε.Ε.». (συγγνωστή πλάνη)

Επισκευή και συντήρηση σχολικών κτιρίων...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι οικονομικές προσφορές του πρώτου και του δεύτερου κατά σειρά μειοδοσίας προσφερόντων, οι οποίοι προσέφεραν ποσοστό έκπτωσης 64,00% και 62,77% επί του προϋπολογισμού μελέτης, αντίστοιχα, συνιστούν, κατ’ αρχήν, ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές. Τούτο, διότι αφενός παρουσιάζουν σημαντική απόκλιση από τον προϋπολογισμό, ώστε να γεννώνται αμφιβολίες για την ορθή σύνταξη αυτού και αφετέρου υπερβαίνουν κατά πολύ τον μέσο όρο έκπτωσης των κατατεθεισών στον ελεγχόμενο διαγωνισμό παραδεκτών προσφορών, εις τρόπον ώστε να εγείρονται αμφιβολίες περί της αξιοπιστίας και της φερεγγυότητας των προσφορών αυτών και την εκτέλεση του δημοπρατηθέντος έργου με τεχνική και επιστημονική αρτιότητα. Ως εκ τούτου, η αναθέτουσα Αρχή όφειλε να παράσχει πλήρη και επαρκή αιτιολόγηση της αποδοχής εκ μέρους της των προσφορών αυτών είτε πρωτογενώς, εφόσον είχε τη σχετική δυνατότητα, είτε κατόπιν πρόσκλησης των ανωτέρω προσφερόντων να αιτιολογήσουν το ύψος της προσφερθείσας έκπτωσης. Η παράλειψη δε αυτή, αποτελεί υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής της ευχέρειας και συνιστά, εν προκειμένω, ουσιώδη νομική πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, δοθέντος ότι ο πρώτος κατά σειρά μειοδοσίας οικονομικός φορέας που προσέφερε ποσοστό έκπτωσης 64,00% αναδείχθηκε εν τέλει ανάδοχος εκτέλεσης του ελεγχόμενου έργου.