ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Σχέδιο σύμβασης που αφορά στην εκτέλεση, μετά τη διάλυση της αρχικής εργολαβίας, (...) Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, η προϊσταμένη αρχή, εφόσον αποφασίσει την ολοκλήρωση του έργου, προσκαλεί τον επόμενο κατά σειρά μειοδότη του διενεργηθέντος διαγωνισμού, στον οποίο αναδείχθηκε ο αρχικός ανάδοχος, και του προτείνει να αναλάβει αυτός το έργο ολοκλήρωσης της εργολαβίας που διαλύθηκε, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και με βάση την προσφορά που υπέβαλε στο διενεργηθέντα διαγωνισμό. Η διαδικασία αυτή αποτελεί συνέχεια της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας και εντάσσεται σ’ αυτήν, με πρόσκληση του επόμενου κατά σειρά μειοδότη (και, αν αυτός αρνηθεί με πρόσκληση του αμέσως επόμενου μειοδότη), καθίσταται δε αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου, για την εκτέλεση του οποίου έχει ήδη υπογραφεί η οικεία σύμβαση, πλην όμως αυτή διαλύθηκε κατόπιν αιτήσεως του αρχικού αναδόχου, λόγω υπαιτιότητας του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου (βλ. Ελ.Συν. VI Τμ. αποφ. 804/2012, 3137/2010).(...) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τον έλεγχο των υποβληθέντων σ’ αυτό στοιχείων δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Δημόσιο έργο με τίτλο «6θέσιο Γυμνάσιο - Λύκειο … – B΄ Φάση» του Δήμου ... (...) Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι, σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, η προϊσταμένη αρχή, εφόσον αποφασίσει την ολοκλήρωση του έργου, προσκαλεί τον επόμενο κατά σειρά μειοδότη του διενεργηθέντος διαγωνισμού, στον οποίο αναδείχθηκε ο αρχικός ανάδοχος, και του προτείνει να αναλάβει αυτός το έργο ολοκλήρωσης της εργολαβίας που διαλύθηκε, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και με βάση την προσφορά που υπέβαλε στον διενεργηθέντα διαγωνισμό. Η διαδικασία αυτή αποτελεί συνέχεια της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας και εντάσσεται σ’ αυτήν, με πρόσκληση του επόμενου κατά σειρά μειοδότη (και, αν αυτός αρνηθεί, με πρόσκληση του αμέσως επόμενου μειοδότη), καθίσταται δε αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου, για την εκτέλεση του οποίου έχει ήδη υπογραφεί η οικεία σύμβαση, πλην όμως αυτή διαλύθηκε κατόπιν αίτησης του αρχικού αναδόχου, λόγω υπαιτιότητας του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου. Σε περίπτωση που η ανωτέρω διαδικασία δεν αποφέρει αποτέλεσμα, η αναθέτουσα αρχή έχει τη δυνατότητα να προσφύγει για την ολοκλήρωση του έργου, είτε στην ανοικτή δημοπρασία, είτε στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, εφόσον συντρέχουν, στην τελευταία περίπτωση, οι προϋποθέσεις προσφυγής στη συγκεκριμένη διαδικασία.(...) το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην κρινόμενη υπόθεση συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν.4412/2016 για την προσφυγή στη εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Ειδικότερα, η ανάγκη ολοκλήρωσης της αρχικής εργολαβίας συνιστά κατεπείγουσα ανάγκη, η ικανοποίηση της οποίας δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με την εν λόγω διαδικασία. Επιπλέον, μετά τη διενέργεια της αρχικής διαγωνιστικής διαδικασίας, η διάλυση της αρχικής σύμβασης του έργου, αλλά και η αδυναμία ολοκλήρωσης αυτού με κάποιον από τους επόμενους κατά σειρά μειοδοσία υποψήφιους, συνιστούν γεγονότα, τα οποία αντικειμενικά και σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας δεν θα μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί και αντιμετωπιστεί από την αναθέτουσα αρχή και δεν ανάγονται στη σφαίρα ευθύνης της τελευταίας. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης

Διάλυση εργολαβίας. Προσφυγή στο δεύτερο μειοδότη (άρθρο 61 παρ. 13 ν.3669/2008). Διάλυση της εργολαβίας με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου λόγω μη συντέλεσης των απαλλοτριώσεων και μη ολοκλήρωσης των μελετών του έργου. Η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 μη συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο, αφού συνιστά στην ουσία διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, για την οποία δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις. Μειοψηφία 1 μέλους. Με την 3137/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον κρίθηκε ότι η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 δεν είναι ασύμβατη με το κοινοτικό δίκαιο, δεδομένου ότι η ανάθεση της εκτέλεσης του έργου μετά από διάλυση εργολαβίας γίνεται στο δεύτερο μειοδότη και σύμφωνα με την προσφορά που είχε υποβάλει στην προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία.

ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΡΓΟ «Κατασκευή Υδατοδεξαμενής – Εξωτερικού Υδραγωγείου στη Δ.Κ. ... (ολοκλήρωση)» (...)Σε περίπτωση διαλύσεως της συμβάσεως με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου, η αναθέτουσα αρχή οφείλει, τηρώντας ακριβώς την ίδια διαδικασία που προβλέπεται στην περίπτωση εκπτώσεως του αναδόχου, να προσφύγει στον επόμενο κατά σειρά μειοδότη και εάν αυτός δεν αποδεχθεί, στον τρίτο κατά σειρά μειοδοσίας. Μόνον στην περίπτωση αρνήσεως του τελευταίου έχει τη διακριτική ευχέρεια να επιλέξει για την ολοκλήρωση των εργασιών, την ανοικτή δημοπρασία ή την επιλογή μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων. Ο Δήμος … Νομού Χαλκιδικής, μετά τη διάλυση της αρχικής συμβάσεως, θεωρώντας ότι εφαρμόζεται η γενική διάταξη του άρθρου 28 παρ.1 περ.γ (...) προχώρησε σε διαπραγμάτευση καλώντας τρεις υποψηφίους, μία εκ των οποίων, η ανάδοχος της ελεγχόμενης διαδικασίας, είχε συμμετάσχει στον αρχικό διαγωνισμό και είχε καταταγεί ενδέκατη. Κατά συνέπεια ορθώς με την προσβαλλομένη Πράξη κρίθηκε ότι η διαδικασία που τηρήθηκε για την ανάθεση της εκτελέσεως του έργου δεν είναι νόμιμη διότι ο Δήμος έπρεπε να απευθυνθεί κατ’ εφαρμογή του άρθρου 61 παρ.13 του Ν. 3669/2008 στο δεύτερο και τρίτο κατά σειρά μειοδοσίας διαγωνιζόμενο και, σε περίπτωση μη αποδοχής αυτών, να προσφύγει στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Απορρίπτει την από 16.1.2012 αίτηση ανακλήσεως του Δήμου 

Κατασκευή δημοτικού βρεφονηπιακού σταθμού(...) Με την ανωτέρω προσφυγή ζητείται η ανάκληση της 5/2025 Πράξης της Υπηρεσίας Επιτρόπου.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι, εφόσον επήλθε διάλυση της αρχικής σύμβασης κατ’ άρθρο 160 παρ. 2 περ. β΄ του ν. 4412/2016 και η αναθέτουσα αρχή αποφάσισε την ολοκλήρωση του έργου, εφαρμοστέα ήταν η διαδικασία που προβλέπεται στην παρ. 13 του άρθρου 161 του ίδιου νόμου, με πρόσκληση του δεύτερου και τρίτου μειοδότη της αρχικής σύμβασης και, σε περίπτωση άρνησης αυτών να εκτελέσουν το έργο, με προσφυγή στην ανοιχτή δημοπρασία ή σε διαπραγμάτευση. Επομένως, όπως βασίμως προβάλλεται με την προσφυγή και την παρέμβαση, για να ολοκληρωθεί το έργο με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, δεν απαιτείτο να κηρυχθεί έκπτωτος ο αρχικός ανάδοχος, ενώ, δεδομένης της εκτελεστότητας της απόφασης του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής περί διάλυσης της εργολαβίας με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου, δεν ασκεί επιρροή το γεγονός ότι η απόφαση αυτή έχει προσβληθεί δικαστικώς. Περαιτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι εν προκειμένω συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016 για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Ειδικότερα, συντρέχει η βασική προϋπόθεση, δηλαδή η διάλυση της αρχικής σύμβασης του έργου, μετά τη διενέργεια της αρχικής διαγωνιστικής διαδικασίας, αλλά και η αδυναμία ολοκλήρωσης αυτού με κάποιον από τους επόμενους κατά σειρά μειοδοσίας υποψήφιους. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 5/2025 Πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου 

Κατασκευαστικές εργασίες για αθλητικές εγκαταστάσεις.(...)Συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν.4412/2016 για την προσφυγή στη εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Ειδικότερα, η ολοκλήρωση της διαλυθείσας αρχικής εργολαβίας συνιστά, λαμβανομένων υπόψη των πραγματικών περιστατικών της συγκεκριμένης υπόθεσης, κατεπείγουσα ανάγκη, η ικανοποίηση της οποίας δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με την εν λόγω διαδικασία.Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη της αρμοδίας Επιτρόπου.

Εκτέλεση του έργου «Κατασκευή υδραυλικού έργου απορροής ομβρίων στις περιοχές Γήπεδο – Βαρυκό Δ.Ε. ...» (...) ζητείται η αναθεώρηση της 1634/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε η ... προσφυγή ανάκλησης του προσφεύγοντος Δήμου κατά της 531/2023 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Δικαστηρίου (...)Με τα δεδομένα αυτά δεν διαπιστώνεται πλάνη περί τα πράγματα του Τμήματος διότι, όπως ορθώς κρίθηκε, η υλοποίηση του υπό ανάθεση έργου που αποτελεί αντικείμενο σχεδιασμού ήδη από το έτος 2012, θα ικανοποιήσει την πάγια και διαχρονική ανάγκη του Δήμου για εκσυγχρονισμό του πεπαλαιωμένου αντιπλημμυρικού του συστήματος. Επιπλέον, πρέπει να απορριφθεί και ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος ότι είναι εσφαλμένη η κρίση της προσβαλλόμενης απόφασης του Τμήματος σχετικά με την έλλειψη της δυνατότητας χρηματοδότησης του έργου, καθόσον όπως ειδικότερα ο ίδιος ισχυρίζεται, ουδόλως αναιρείται ο κατεπείγων χαρακτήρας ανάθεσης του επίμαχου έργου, η δημοπράτηση του οποίου δρομολογήθηκε χωρίς υπαίτια καθυστέρηση του Δήμου αμέσως μετά τις 28.3.2023, οπότε και εντάχθηκε το έργο στον Άξονα «Πρόληψη και διαχείριση κινδύνων» του ΤΠΑ Υπουργείου Εσωτερικών και εξασφαλίστηκε η αναγκαία χρηματοδότηση. Ο ισχυρισμός αυτός ορθά απορρίφθηκε από το Τμήμα διότι η έγκαιρη εξασφάλιση της αναγκαίας χρηματοδότησης, όπως και ο προγραμματισμός της προτεραιότητας των έργων, ανήκει στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας αρχής. Ακόμη πρέπει να απορριφθεί και ο ισχυρισμός ότι έσφαλε το Τμήμα το οποίο δέχθηκε ότι η μακρά διάρκεια της ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας αποτέλεσε βάση για την προσφυγή στην ελεγχόμενη εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης, αφού σύμφωνα με τα δεδομένα, τα οποία έχουν ήδη εκτεθεί , συνεκτιμήθηκε και περιλαμβάνεται στην αιτιολογία της ως άνω 65/10.4.2023 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, σε κάθε περίπτωση η ενδεχόμενη διάρκεια μιας διαγωνιστικής διαδικασίας με δημοσίευση προκήρυξης, δεν δύναται να δικαιολογήσει την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης εφόσον δεν συντρέχουν οι σωρευτικώς απαιτούμενες προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ′ του ν. 4412/2016, ενώ η επίκλησή της δεν αποκλείει την ευθύνη της αναθέτουσας αρχής (ενδεικτικά και ως προς τον ίδιο Δήμο, πρόσφατη διαδικασία ανοικτού διαγωνισμού με διάρκεια από 2.12.2022 έως 25.4.2023, όπως καταγράφεται στην θετική Πράξη 294/2023 Ε΄ Κλιμακίου), επιπροσθέτως δεν προκύπτει στην συγκεκριμένη περίπτωση ότι δεν ήταν εφικτή η τήρηση της δυνατότητας χρήσης συντομότερων προθεσμιών. Απορρίπτει την προσφυγή 

Αποκατάσταση τμημάτων του οδικού δικτύου αρμοδιότητας ...ζητείται η ανάκληση της 24/2022 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουΜε την προσβαλλομένη κρίθηκε πως από την διενέργεια αυτοψίας στον επίμαχο δρόμο Απόφαση 456/2023 του Εβδόμου Τμήματος 13 (αυτής 18.10.2021) έως και την λήψη (αυτής 4.10.2022) αυτής οριστικής απόφασης προσφυγής στη διαδικασία αυτής διαπραγμάτευσης μεσολάβησε διάστημα αυτής έτους, το οποίο δεν συμβιβάζεται με την ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης μη συμβατής με την τήρηση των συντετμημένων προθεσμιών υποβολής προσφορών που προβλέπονται για αυτής (ανοικτές ή κλειστές) διαγωνιστικές διαδικασίες. Δεν προκύπτει ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του προσφεύγοντος Δήμου βαρύνονται με υπαιτιότητα κατά την εξέλιξη αυτής σχετικής διαδικασίας κατά τρόπο, ώστε η επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη να μην συμβιβάζεται με την τήρηση των συντετμημένων προθεσμιών υποβολής προσφορών που προβλέπονται για αυτής (ανοικτές ή κλειστές) διαγωνιστικές διαδικασίες. Ως εκ τούτου με νόμιμη και επαρκή αιτιολογία προσέφυγε ο προσφεύγων Δήμος στην διαδικασία διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 γ’ του ν. 4412/2016 για την ανάθεση εκτέλεσης του επίμαχου έργου και, συνεπώς, ο πρώτος διακωλυτικός λόγος δεν συντρέχει. Ως αυτής τον δεύτερο διακωλυτικό λόγο το Δικαστήριο κρίνει πως, στο πλαίσιο αυτής διεξαγωγής διαδικασίας διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2γ΄ του ν. 4412/2016 o προσφεύγων Δήμος μπορούσε με ευρεία διακριτική ευχέρεια να διαπραγματευθεί με έναν ή περισσότερους οικονομικούς φορείς αυτής επιλογής του την ανάθεση εκτέλεσης του επίμαχου έργου, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να αιτιολογήσει ειδικότερα την απόφασή του να προσκαλέσει στη σχετική διαδικασία τέσσερις (4) μόνο οικονομικούς φορείς από αυτής ένδεκα (11) συνολικά που είχαν υποδειχθεί με την οικεία εισήγηση αυτής Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Αλμωπίας και αυτής εργοληπτικής επιχείρησης για την εκτέλεση του έργου με τίτλο «Αποκατάσταση τμημάτων του οδικού δικτύου αρμοδιότητας του Δήμου Αλμωπίας που οδηγεί στο χιονοδρομικό κέντρο Βόρας – Καϊμακτσαλάν από την Κοινότητα Σαρακηνών» ❖ Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη της αρμοδίας Επιτρόπου 14 Δ.Τ.Ε. αυτού (βλ. ανωτέρω σκέψη 5i), αφού τέτοιος περιορισμός ουδόλως τίθεται από το νόμο, αυτής εσφαλμένως υπολαμβάνεται με την προσβαλλομένη. Τέλος, ως αυτής τον τρίτο διακωλυτικό λόγο περί παράλειψης αιτιολόγησης του μη συμφέροντος αυτής υποβληθείσας προσφοράς, το οποίο (μη συμφέρον) προκύπτει, κατά την κρίση του Επιτρόπου , από την αντιπαραβολή του χαμηλού ποσοστού έκπτωσης που επιτεύχθηκε στην επίμαχη διαδικασία (4%) σε σχέση με το υψηλό ποσοστό έκπτωσης (21,69%) που επιτεύχθηκε σε ανοικτό διαγωνισμό ανάθεσης παρεμφερούς έργου και μάλιστα με τον ίδιο ανάδοχο, το Δικαστήριο επισημαίνει, καταρχάς ότι ο λόγος αυτής δεν σχετίζεται ρητώς με παράβαση συγκεκριμένης διάταξης νόμου ή γενικής αρχής του δικαίου. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 24/2022 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Δημόσια Εργα. Ειδικές τιμές στα δημόσια έργα και τρόπος υπολογισμού τους. Για τον υπολογισμό του ποσού πέραν του οποίου απαγορεύεται η συνέχιση μιας εργολαβίας, οι συμβατικά προβλεπόμενες εργασίες θα υπολογισθούν, σύμφωνα με τις οριζόμενες στη σύμβαση τιμές μονάδας, για όλες τις εκτελεσθείσες ποσότητες, έστω και αν για τμήμα τους εχώρησε ειδική συμφωνία μεταξύ του κυρίου του έργου και του αναδόχου και εκτελέστηκαν με μεγαλύτερες τιμές μονάδας.

Δυνατότητα αντικατάστασης μέλους κοινοπραξίας από άλλη εταιρεία, πριν την ανάδειξη της κοινοπραξίας ως οριστικού μειοδότη σε διαγωνισμό.(...) Η προβλεπόμενη στο άρθρο 65 του ν. 3669/2008 (Κώδικα Δημοσίων Έργων - ΚΔΕ) υποκατάσταση μέλους κοινοπραξίας από άλλη εταιρεία προβλέπεται μόνον κατά το στάδιο της εκτελέσεως/κατασκευής του έργου, δηλαδή το στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της συμβάσεως μεταξύ αναδόχου και κυρίου του έργου, στην προκείμενη δε περίπτωση από το ιστορικό προκύπτει ότι δεν υφίσταται σύναψη, ούτε και υπογραφή της συμβάσεως και επομένως δεν θα ήταν νόμιμη η υποκατάσταση μέλους της κοινοπραξίας που ανακηρύχθηκε μειοδότης στον επίμαχο διαγωνισμό (ομόφ.)