Η απόφαση του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Πράξη 457/2024) εξετάζει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης προμήθειας για την «Ηλεκτρονική Καταμέτρηση Οικιακών Υδρομέτρων σε υφιστάμενα δίκτυα ύδρευσης της ΔΕΥΑ Κομοτηνής», προϋπολογισμού 7.257.202 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο κρίνει ότι η χρηματοδότηση δεν είναι εξασφαλισμένη, καθώς η αρχική ένταξη στο ΕΣΠΑ 2014-2020 έληξε στις 31.12.2023 και η νέα ενσωμάτωση στο ΠΠ 2021-2027 είναι αβέβαιη και εκκρεμής έγκρισης. Επιπλέον, η βαθμολόγηση της μοναδικής τεχνικής προσφοράς δεν περιλαμβάνει πλήρη και ειδική λεκτική αιτιολόγηση, παραβιάζοντας τις αρχές διαφάνειας και ίσης μεταχείρισης. Συνεπώς, κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης λόγω αυτών των ουσιωδών πλημμελειών.

Η προσφεύγουσα ζητεί την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής, η οποία κατήκυρωσε τη δημοπρατούμενη σύμβαση στην εταιρία «******». Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν «******», με συνολική προϋπολογισθείσα αξία 193.548,39 € χωρίς ΦΠΑ. Η προσφυγή εντοπίζει ελλείψεις στα δικαιολογητικά κατακύρωσης της αναδόχου εταιρίας, όπως ανεπαρκή απόδειξη ασφαλιστικής ενημερότητας για έργα υπό εκτέλεση, μη έγκαιρη υπεύθυνη δήλωση για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, καθώς και μη νόμιμη προσκόμιση πιστοποιητικού ΓΕΜΗ. Παράλληλα, επισημαίνονται θέματα σχετικά με την επαγγελματική ακεραιότητα του στελέχους της αναδόχου εταιρίας.

Ο προσφεύγων αίτησε την ακύρωση της διακήρυξης ενός ανοικτού ηλεκτρονικού διαγωνισμού για την παροχή υπηρεσιών συντήρησης και αναβάθμισης του Ελληνικού Συστήματος Εντοπισμού HEPOS, με προϋπολογισμό 2.200.000€ (χωρίς ΦΠΑ). Το αντικείμενο της σύμβασης περιελάμβανε την αναβάθμιση συστημάτων GPS σε GNSS για 98 σταθμούς αναφοράς, με παράλληλη συντήρηση του υπάρχοντος συστήματος. Ο προσφεύγων επέκρινε την κατανομή του προϋπολογισμού, τεχνικές προδιαγραφές και όρους που, κατά την άποψή του, περιέκλειαν περιοριστικά κριτήρια και 'φωτογράφιζαν' συγκεκριμένους ανταγωνιστές, εμποδίζοντας την ισότιμη συμμετοχή στο διαγωνισμό.

Το ΣΤ' Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την Πράξη 388/2024 κωλύει την υπογραφή της σύμβασης προμήθειας αυτοματοποιημένου συστήματος αποθήκευσης και διαχείρισης φαρμάκων και αναλωσίμων από το ΓΝΠΑ «Η Αγία Σοφία», προϋπολογισμού 2.419.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Οι λόγοι περιλαμβάνουν: α) Ανεπαρκή τεκμηρίωση προϋπολογισμού λόγω έλλειψης συγκριτικής έρευνας αγοράς και διαβούλευσης με πολλαπλούς προμηθευτές, β) Παράβαση όρων ένταξης στο ΤΠΑ Υγείας 2021-2025 χωρίς έρευνα αγοράς, γ) Συντετμημένη προθεσμία υποβολής προσφορών (19 ημέρες αντί 30) χωρίς επείγουσα ανάγκη, δ) Λανθασμένο κριτήριο οικονομικής επάρκειας (έτη 2020-2022 αντί 2021-2023), ε) Περιοριστικό κριτήριο τεχνικής εμπειρίας (εκτέλεση μόνο στην Ελλάδα και λανθασμένη τριετία 2020-2022), που παραβιάζουν αρχές διαφάνειας, ανταγωνισμού και ΕΕ δικαίου, καθιστώντας τη διαδικασία μη νόμιμη.

Η προσφεύγουσα εταιρεία ασκεί προδικαστική προσφυγή κατά της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, η οποία ενέκρινε τα πρακτικά αξιολόγησης των τεχνικών και οικονομικών προσφορών, και αμφισβητεί τη νομιμότητα της αξιολόγησης που οδήγησε στην επιλογή της εταίρου της ως προσωρινού αναδόχου. Το αντικείμενο της σύμβασης είναι η προμήθεια και εγκατάσταση οργάνων και εξοπλισμού παιδικών χαρών και ειδικών περιφράξεων, συνολικού προϋπολογισμού 171.188,20 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%), με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι η τεχνική προσφορά του ανταγωνιστή της δεν πληρούσε τους όρους της διακήρυξης, ιδίως ως προς την απουσία προηγμένης ψηφιακής υπογραφής, την ελλιπή κατάθεση δειγμάτων, την απουσία εγκεκριμένων τεχνικών φυλλαδίων και την ανεπαρκή εγγύηση λειτουργίας.

Η προδικαστική προσφυγή, με Γενικό Αριθμό Κατάθεσης (ΓΑΚ) - Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ)/1225/04.09.2020, του οικονομικού φορέα με την επωνυμία «*******» και τον διακριτικό τίτλο «******.», επιδιώκει την ακύρωση της υπ' αρ. ****** απόφασης κατά το μέρος που έκανε δεκτές τις κατά τους ισχυρισμούς του πλημμελείς προσφορές των συνυποψηφίων εταιρειών και ανέδειξε προσωρινό ανάδοχο για την Ομάδα Α και την Ομάδα Β του διαγωνισμού, καθώς και κάθε άλλης συναφούς πράξης ή παράλειψης. Το αντικείμενο της σύμβασης είναι η προμήθεια τροφίμων και *******, με σκοπό τη διανομή τους στους ωφελούμενους του Προγράμματος στην *******, προϋπολογισμού 2.287.747,29 ευρώ πλέον ΦΠΑ, με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, μόνο βάσει τιμής, η οποία υποδιαιρείται σε δύο Ομάδες με δικαίωμα υποβολής προσφοράς είτε για το σύνολο των ειδών της Ομάδας Α ή της Ομάδας Β είτε για το σύνολο των ειδών και των δύο Ομάδων. Η καταληκτική ημερομηνία παραλαβής των προσφορών ορίσθηκε η 24.07.2020.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ συστημάτων απολύμανσης​:ζητείται η ανάκληση της 622/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Στα έγγραφα της ελεγχόμενης σύμβασης δεν περιλαμβάνονται τα στοιχεία (λ.χ. τυχόν έρευνα αγοράς, λήψη μη δεσμευτικών προσφορών, προηγούμενες συμβάσεις) που έλαβε υπόψη του ο αναθέτων Φορέας για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του, με συγκεκριμένες αναφορές σε στοιχεία για τον προσδιορισμό της τιμής μονάδας έκαστου προμηθευόμενου είδους και των υποομάδων που το συνθέτουν. Εξάλλου, μολονότι ο αναθέτων Φορέας επικαλείται ότι ο προϋπολογισμός της διαμορφώθηκε βάσει των αποτελεσμάτων της πιλοτικής εφαρμογής του μέτρου, κανένα στοιχείο δεν προσκομίζεται σχετικά με την εν λόγω πιλοτική εφαρμογή, προς τεκμηρίωση του ισχυρισμού αυτού. Στη δε μνημονευθείσα «Έκθεση Ανάλυσης Κοστολογίου», που αποτελεί, κατ’ ουσίαν, το μοναδικό έγγραφο, με το οποίο ο αναθέτων Φορέας επιχειρεί να τεκμηριώσει τον προϋπολογισμό της ελεγχόμενης σύμβασης, αποτυπώνεται (υπό μορφή πίνακα) το συνολικό κόστος του εξοπλισμού ανά κατηγορία οχήματος και αναφέρεται το κόστος των επί μέρους υλικών/εξαρτημάτων που απαρτίζουν τα συστήματα απολύμανσης ανά κατηγορία οχήματος, χωρίς όμως να προσκομίζονται περαιτέρω στοιχεία για το πώς προέκυψε το κόστος κάθε επί μέρους υλικού (π.χ. με βάση τις τρέχουσες τιμές της αγοράς για κάθε εξάρτημα), ενώ αναφέρεται το κόστος των λοιπών ειδών και υπηρεσιών (κόστος τοποθέτησης εξοπλισμού, κόστος αγοράς απολυμαντικού υγρού κ.λπ.), χωρίς να γίνεται αναφορά στον τρόπο προσδιορισμού αυτού. Ενόψει των ανωτέρω, διαπιστώνεται ότι, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, ότι ο αναθέτων Φορέας δεν έχει τηρήσει την απαίτηση, κατ’ άρθρο 277 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4412/2016, τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης. Δεν ανακαλεί την 622/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, και

Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης (...)ζητείται η αναθεώρηση της 1100/2024 απόφασης του Έβδομου Τμήματος (...)Σε κάθε δε περίπτωση, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί και το γεγονός ότι, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο από προηγούμενες δικαστικές του ενέργειες (βλ. ΕλΣυν Πράξεις Στ΄ Κλιμακίου 176/2023, 148/2023, 632/2022, 623/2022, 231/2021, Έβδ. Τμ. 776/2024, 1190/2023), η προϋπολογιζόμενη τιμή μονάδας της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο δεν παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από την αντίστοιχη τιμή μονάδας σε ομοειδείς συναφθείσες συμφωνίες-πλαίσιο και εκτελεστικές αυτών συμβάσεις. Τέλος, το γεγονός ότι ο εν λόγω διαγωνισμός του ΕΔΣΝΑ αποτέλεσε μεταγενέστερα αντικείμενο ελέγχου της ΕΔΕΛ, όπως αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, δεν δύναται να κλονίσει τα στοιχεία τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης καθιστώντας αυτά εκ των υστέρων ανεπαρκή και μη αξιοποιήσιμα από την αναθέτουσα Αρχή, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από την προσφεύγουσα.(..)  η έλλειψη μιας διευρυμένης έρευνας αγοράς εκτός ελλαδικού χώρου, όπου κατά τα κοινώς γνωστά επικρατούν άλλες οικονομικές συνθήκες, δεν δύναται να καταστήσει αφ΄εαυτής ανεπαρκή και αναιτιολόγητη την τεκμηρίωση της προϋπολογιζόμενης τιμής μονάδας των προς προμήθεια πολυκέντρων, προεχόντως διότι τούτο εναπόκειται στις εκτιμήσεις της εκάστοτε αναθέτουσας αρχής, σε κάθε δε περίπτωση τέτοια υποχρέωση δεν βρίσκει έρεισμα στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την κρινόμενη υπόθεση (πρβλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1030/2024 σκ. 24). Κατόπιν των ανωτέρω, ο σχετικός λόγος αναθεώρησης είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει καθ’ ολοκληρία δεκτός.Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 54 του ν. 4412/2016 το δικάσαν Τμήμα απεφάνθη ότι οι τιθέμενες με τη διακήρυξη τεχνικές προδιαγραφές υπερβαίνουν το περιθώριο εκτίμησης που έχει η αναθέτουσα Αρχή κατά τη διαμόρφωση των τεχνικών χαρακτηριστικών των υπό προμήθεια πολυκέντρων. Τούτο δε, διότι η επιλογή από τον Δήμο των συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών αιτιολογείται δοθέντος ότι οι τελευταίες εξυπηρετούν κατά τον βέλτιστο τρόπο τις ανάγκες και τις λειτουργικές απαιτήσεις της κρινόμενης προμήθειας. 	Κατ’ ακολουθίαν, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη 1100/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος (Ε΄ Θερινού) και, κατά παραδοχή της προσφυγής ανάκλησης, να ανακληθεί η 246/2024 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο, μεταξύ του Δήμου Παλαιού Φαλήρου και της ανώνυμης εταιρείας «….Α.Β.Ε.Ε.» για την «Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών για Διαλογή στην Πηγή, τεσσάρων (4) ρευμάτων, με παροχή οικονομικού εργαλείου προς τους δημότες».

Ασφάλιση περιουσιακών στοιχείων...ζητείται η ανάκληση της 264/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο και φερόμενη ως δεύτερη παράταση της αρχικής από 7.7.2015 και ήδη παραταθείσας έως 8.10.2017 ασφαλιστικής σύμβασης για έξι (6) επιπλέον μήνες δεν αποτελεί συμπληρωματική σύμβαση, όπως εσφαλμένως κρίθηκε από το Κλιμάκιο, αλλά κατ’ ουσίαν απευθείας ανάθεση των οικείων υπηρεσιών, δεδομένου ότι έχει ήδη λήξει η αρχική συμβατική διάρκεια, καθώς και η τρίμηνη παράτασή της. Ακολούθως δε, το Τμήμα εξετάζει και κρίνει εξ υπαρχής, χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (βλ. Τμ. Μείζ. – Επταμ. Σύνθ. Ελ. Συν. 506/2014), ότι πληρούνται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι οριζόμενες από το άρθρο 269 του ν. 4412/2016 (ΦΕΚ Α΄ 147) προϋποθέσεις για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης των ελεγχόμενων υπηρεσιών, συνεκτιμώντας ότι α) αυτή κατέστη αναγκαία για λόγους κατεπείγοντος, οι οποίοι συνίστανται στη λήξη της τρίμηνης παράτασης της αρχικώς συναφθείσας σύμβασης και οφείλονται σε περιστάσεις που εκφεύγουν της σφαίρας ευθύνης της αναθέτουσας αρχής, ήτοι στην αδυναμία έγκαιρης διενέργειας του νέου διαγωνισμού, η οποία οφείλεται τόσο στην καθυστέρηση των αρμόδιων Υπουργών για την έγκριση του προϋπολογισμού της ... έτους 2017, όσο και στην τρίμηνη καθυστέρηση έκδοσης της 45150/2313/11.9.2017 απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών περί έγκρισης ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης, καθώς και στην ανάγκη μεταβολής εκ νέου των όρων της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας λόγω των νομοθετικών μεταβολών του ν. 4482/2017, γεγονότα που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν από την αιτούσα, καθόσον, όπως έγινε δεκτό και με την 110/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου, αυτή επέδειξε την απαιτούμενη επιμέλεια για την έγκαιρη σύναψη νέας σύμβασης, εκκινώντας τη σχετική διαδικασία για τη σύνταξη της προκήρυξης του νέου διαγωνισμού ήδη από τον Ιούνιο του 2016 (ένα έτος πριν από τη λήξη του αρχικού συμβατικού χρόνου), β) η ελεγχόμενη σύμβαση έχει προδήλως προσωρινό χαρακτήρα ενόψει του σύντομου χρόνου ισχύος της (εξαμήνου), γ) με την 2/2017 διακήρυξη, κατόπιν της 347/21.9.2017 απόφασης του Δ.Σ. της αιτούσας, έχει προκηρυχθεί η διενέργεια ηλεκτρονικού διεθνούς ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών για δύο (2) έτη, με δυνατότητα παράτασης για ένα (1) επιπλέον έτος και καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών την 21.11.2017 και δ) συντρέχει αδήριτη ανάγκη για τη συνέχιση της ασφάλισης των περιουσιακών στοιχείων της πρώην «….» προς το σκοπό της απρόσκοπτης και ασφαλούς εκτέλεσης του συγκοινωνιακού έργου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης, να ανακληθεί η 264/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί να υπογραφεί το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης μεταξύ της αιτούσας … και της εταιρείας «..» για την ασφάλιση περιουσιακών στοιχείων της πρώην «...». 

Ζητείται η ανάκληση της 264/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο και φερόμενη ως δεύτερη παράταση της αρχικής από 7.7.2015 και ήδη παραταθείσας έως 8.10.2017 ασφαλιστικής σύμβασης για έξι (6) επιπλέον μήνες δεν αποτελεί συμπληρωματική σύμβαση, όπως εσφαλμένως κρίθηκε από το Κλιμάκιο, αλλά κατ’ ουσίαν απευθείας ανάθεση των οικείων υπηρεσιών, δεδομένου ότι έχει ήδη λήξει η αρχική συμβατική διάρκεια, καθώς και η τρίμηνη παράτασή της. Ακολούθως δε, το Τμήμα εξετάζει και κρίνει εξ υπαρχής, χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (βλ. Τμ. Μείζ. – Επταμ. Σύνθ. Ελ. Συν. 506/2014), ότι πληρούνται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι οριζόμενες από το άρθρο 269 του ν. 4412/2016 (ΦΕΚ Α΄ 147) προϋποθέσεις για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης των ελεγχόμενων υπηρεσιών, συνεκτιμώντας ότι α) αυτή κατέστη αναγκαία για λόγους κατεπείγοντος, οι οποίοι συνίστανται στη λήξη της τρίμηνης παράτασης της αρχικώς συναφθείσας σύμβασης και οφείλονται σε περιστάσεις που εκφεύγουν της σφαίρας ευθύνης της αναθέτουσας αρχής, ήτοι στην αδυναμία έγκαιρης διενέργειας του νέου διαγωνισμού, η οποία οφείλεται τόσο στην καθυστέρηση των αρμόδιων Υπουργών για την έγκριση του προϋπολογισμού της Ο.Σ.Υ. Α.Ε. έτους 2017, όσο και στην τρίμηνη καθυστέρηση έκδοσης της 45150/2313/11.9.2017 απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών περί έγκρισης ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης, καθώς και στην ανάγκη μεταβολής εκ νέου των όρων της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας λόγω των νομοθετικών μεταβολών του ν. 4482/2017, γεγονότα που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν από την αιτούσα, καθόσον, όπως έγινε δεκτό και με την 110/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου, αυτή επέδειξε την απαιτούμενη επιμέλεια για την έγκαιρη σύναψη νέας σύμβασης, εκκινώντας τη σχετική διαδικασία για τη σύνταξη της προκήρυξης του νέου διαγωνισμού ήδη από τον Ιούνιο του 2016 (ένα έτος πριν από τη λήξη του αρχικού συμβατικού χρόνου), β) η ελεγχόμενη σύμβαση έχει προδήλως προσωρινό χαρακτήρα ενόψει του σύντομου χρόνου ισχύος της (εξαμήνου), γ) με την 2/2017 διακήρυξη, κατόπιν της 347/21.9.2017 απόφασης του Δ.Σ. της αιτούσας, έχει προκηρυχθεί η διενέργεια ηλεκτρονικού διεθνούς ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών για δύο (2) έτη, με δυνατότητα παράτασης για ένα (1) επιπλέον έτος και καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών την 21.11.2017 και δ) συντρέχει αδήριτη ανάγκη για τη συνέχιση της ασφάλισης των περιουσιακών στοιχείων της πρώην «Ε.Θ.Ε.Λ. Α.Ε.» προς το σκοπό της απρόσκοπτης και ασφαλούς εκτέλεσης του συγκοινωνιακού έργου.Ανακαλεί την 264/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.