Η απόφαση 1178/2025 του Έβδομου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας κατά της 209/2025 Πράξης του Στ’ Κλιμακίου, η οποία έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης για την προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος υδρογόνου, φωτοβολταϊκών και σταθμού ανεφοδιασμού. Το Τμήμα έκρινε ότι αίρονται οι δύο πρώτες πλημμέλειες του Κλιμακίου (ασάφεια οικονομικού αντικειμένου και απόκλιση προϋπολογισμού). Ωστόσο, διατήρησε την κρίση για την ύπαρξη ουσιώδους πλημμέλειας λόγω: α) της έλλειψης στοιχείων ωριμότητας για την αδειοδότηση (ίδρυση/λειτουργία) και την ασάφεια της χωροθέτησης του πρατηρίου υδρογόνου, και β) του μη νόμιμου όρου της διακήρυξης (άρθρο 2.2.6) που απαιτούσε η εμπειρία των υποψηφίων να έχει αποκτηθεί αποκλειστικά σε δημόσιους φορείς, όρος που κρίθηκε ότι περιόριζε υπέρμετρα τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Ως εκ τούτου, η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης κωλύεται.

Η Πράξη 209/2025 του ΣΤ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του οικονομικού φορέα για την «Προμήθεια και Εγκατάσταση ενός (1) Συστήματος Υδρογόνου, Φωτοβολταϊκής εγκατάστασης, Φορτιστή, Σταθμού Ανεφοδιασμού Υδρογόνου και δύο (2) οχημάτων υδρογόνου» (συνολικής αξίας 2.147.425,00 ευρώ άνευ ΦΠΑ). Διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες όπως: α) Ασάφεια στον προσδιορισμό του οικονομικού αντικειμένου και μη τεκμηρίωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης του Τμήματος 1. β) Έλλειψη ωριμότητας της ανάθεσης, καθώς η χωροθέτηση του πρατηρίου υδρογόνου ήταν ενδεικτική και δεν είχε εκκινήσει η διαδικασία αδειοδότησης. γ) Θέσπιση μη νόμιμου όρου τεχνικής/επαγγελματικής ικανότητας που απαιτούσε εμπειρία αποκλειστικά από δημόσιους φορείς, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό. Λόγω των πλημμελειών του Τμήματος 1, κωλύεται συνολικά η σύμβαση, συμπεριλαμβανομένου του Τμήματος 2 (οχήματα), λόγω του παρακολουθηματικού χαρακτήρα του.

Συμπλήρωση της υπ’ αρ. 33180/351/23-04-2019 (Β’ 1454) κοινής υπουργικής απόφασης «Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων ίδρυσης και λειτουργίας πρατηρίων (σημείων ανεφοδιασμού) υγρών καυσίμων, υγραερίου και φυσικού αερίου, εντός της λιμενικής ζώνης και σε τουριστικούς λιμένες (μαρίνες) για την αποκλειστική διάθεση των καυσίμων σε σκάφη» για εγκαταστάσεις που διαθέτουν άδεια εγκατάστασης αποθήκευσης καυσίμων σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3982/2011 (Α’ 143) ή του ν. 3325/2005 (Α’ 68).

Με τα δεδομένα αυτά, η βαθμολόγηση των διαγωνιζομένων σε όλα τα κριτήρια και υποκριτήρια παρίσταται πλημμελώς αιτιολογημένη, στερούμενη της προσήκουσας ειδικότητας, κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας (άρθρο 14 παρ. 1 του ν.3316/2005), του προεκτεθέντος άρθρου 4.4 της διακήρυξης που προβλέπει συνοπτική λεκτική αιτιολόγηση, καθώς και των λοιπών παρατεθεισών στη σκέψη 3 γενικών και ειδικών διατάξεων, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι τεχνικές προσφορές που έλαβαν ίδιους λεκτικούς χαρακτηρισμούς παρουσιάζουν διαφοροποίηση ως προς την αριθμητική βαθμολογία που έλαβαν, παρά το γεγονός ότι η διατυπωθείσα λεκτική αιτιολόγηση «διαπιστώσεις» της Επιτροπής Διαγωνισμού επί των επιμέρους στοιχείων των κριτηρίων και υποκριτηρίων ταυτίζεται πλήρως, χωρίς περαιτέρω να εξειδικεύονται τα συγκεκριμένα εκείνα ποιοτικά στοιχεία των προσφορών που αξιολογήθηκαν από την Επιτροπή και δικαιολογούν τη διαφορετική βαθμολόγηση. Ως εκ της διαπιστωθείσας ως άνω ουσιώδους πλημμέλειας κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ-ΣΥΝΘ/1031/2019​

Η Πράξη 167/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης προμήθειας εξοπλισμού και ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης σε περιοχές Natura 2000 από τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., με συμβατική αξία 18.310.426,62 ευρώ πλέον ΦΠΑ, χρηματοδοτούμενη από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το Κλιμάκιο ανέβαλε την έκδοση οριστικής πράξης, διατάσσοντας τη συμπλήρωση του φακέλου εντός 15 ημερών. Ζητήθηκε ειδική και πλήρης λεκτική αιτιολόγηση της αριθμητικής βαθμολόγησης της τεχνικής προσφοράς του μοναδικού αναδόχου (ένωση εταιρειών), διευκρινήσεις για τη μη υποδιαίρεση της προμήθειας σε τμήματα και αιτιολόγηση για τη θέσπιση εξαντλητικών κριτηρίων επαγγελματικής ικανότητας, ιδίως όσον αφορά την απαιτούμενη πολυετή εμπειρία του προσωπικού (15 έτη για τον Υπεύθυνο Έργου).

Προμήθεια απορριματοφόρων (με leasing)....ζητείται η ανάκληση της 53/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη 2), το Τμήμα αποφαίνεται ότι ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο ότι η βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της μοναδικής συμμετέχουσας στο διαγωνισμό εταιρείας σε όλα τα κριτήρια παρίσταται πλημμελώς αιτιολογημένη, αφού, κατά παράβαση των οριζομένων στις διατάξεις των παρ. 11 και 13 του άρθρου 86 του ν. 4412/2016 στο πρακτικό της Επιτροπής του Διαγωνισμού παρατίθεται μόνο πίνακας βαθμολόγησης της τεχνικής προσφοράς της εταιρείας αυτής, ανά προβλεπόμενο από τη διακήρυξη κριτήριο, χωρίς οποιαδήποτε λεκτική διατύπωση της κρίσης της Επιτροπής και αξιολόγηση αυτής ανά κριτήριο και χωρίς να αναφέρονται τα στοιχεία, τα οποία ελήφθησαν υπόψη κατά τη βαθμολόγηση. Η ως άνω πλημμέλεια συντρέχει ανεξαρτήτως του ότι η  βαθμολογία που δόθηκε ως προς τα κριτήρια αυτά ήταν ίση με 100 και  καλύπτονταν, εξ αυτού του λόγου,  οι απαιτήσεις της διακήρυξης, αφού η λεκτική διατύπωση της κρίσης της αρμόδιας Επιτροπής προβλέπεται ρητώς από το νόμο ως απαραίτητο στοιχείο – πέραν της δοθείσας βαθμολογίας – για τη νομιμότητα της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον ο  νόμος δεν διακρίνει, η ως άνω ρητή απαίτηση για ειδική λεκτική αιτιολόγηση της βαθμολόγησης συντρέχει και στη περίπτωση υποβολής μιας μόνο τεχνικής προσφοράς, διότι και σε αυτήν την περίπτωση η βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς με τη συνοδεύουσα αυτή λεκτική αιτιολόγηση έχει ως σκοπό προεχόντως τη σύγκριση της τεχνικής προσφοράς του υποψήφιου αναδόχου με τις απαιτήσεις της αναθέτουσας αρχής, όπως αυτές προκύπτουν από την διακήρυξη και τα συμβατικά τεύχη. Περαιτέρω όμως το Τμήμα κρίνει ότι, η διαπιστωθείσα ελλείπουσα αιτιολογία της βαθμολογίας της τεχνικής προσφοράς της μοναδικής συμμετέχουσας και ήδη παρεμβαίνουσας εταιρείας συμπληρώνεται με το προσκομισθέν ενώπιον του Τμήματος, έγγραφο της Επιτροπής του Διαγωνισμού, με το οποίο αιτιολογείται από αυτήν με αναλυτικό τρόπο η βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς αυτής. Ειδικότερα, σ’ αυτό εκτίθενται αναλυτικά η κατανομή των κριτηρίων βαθμολόγησης και οι συντελεστές αυτών, καθώς και η αναλυτική λεκτική αιτιολογία της βαθμολογίας κάθε επιμέρους κριτηρίου. Η κατά τα ανωτέρω ανάλυση τεκμηριώνεται με αναφορά στα συγκεκριμένα στοιχεία της τεχνικής προσφοράς της εταιρείας αυτής, τα οποία αξιολόγησε η Επιτροπή σε σχέση με τα προβλεπόμενα και απαιτούμενα στη διακήρυξη επιμέρους χαρακτηριστικά και τις αντικειμενικές σταθμίσεις στις οποίες προέβη, κατόπιν των οποίων και βαθμολόγησε αυτήν, με αποτέλεσμα να καθίσταται επαληθεύσιμο ότι αυτές ανταποκρίνονται στις οριζόμενες τεχνικές προδιαγραφές. Ενόψει των ανωτέρω το Τμήμα κρίνει ότι, η διαπιστωθείσα από το  ως άνω  Κλιμάκιο πλημμέλεια, η οποία κατέστη, μετά την ως άνω λεκτική αιτιολόγηση της βαθμολογίας, μη ουσιώδης, δεν συνιστά διακωλυτικό λόγο υπογραφής του σχεδίου της σύμβασης (Ε.Σ. VI Τμ. 715, 713, 519/2020).Ανακαλεί την 53/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ...Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα αναφέρονται στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, διότι το Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού για την τεχνική αξιολόγηση των προσφορών της ως άνω μοναδικής συμμετέχουσας εταιρίας δεν έχει αιτιολογηθεί νομίμως (σκέψη V.Δ), αφού σε αυτό παρατίθεται μόνον πίνακας βαθμολόγησης ανά προβλεπόμενο από τη διακήρυξη κριτήριο, χωρίς οποιαδήποτε λεκτική αιτιολόγηση της επιμέρους βαθμολόγησης, είτε η βαθμολογία του κριτηρίου είναι 100, είτε όταν αυτή υπερβαίνει το 100, κατά παραβίαση των παρ. 11 και 13 του άρθρου 86 του ν. 4412/2016, χωρίς να ασκεί επιρροή το γεγονός ότι η εταιρία αυτή είναι μοναδική (βλ. και Ε.Σ. Πρ. ΣΤ΄ Κλιμ. 327/2019). Περαιτέρω, η απαίτηση για λεκτική διατύπωση της σχετικής κρίσης ανά κριτήριο δεν αναπληρώνεται από τη γενικόλογη αναφορά της Επιτροπής Διαγωνισμού στο οικείο Πρακτικό ότι ο προσφερόμενος μηχανολογικός εξοπλισμός υπερκαλύπτει τις ζητούμενες απαιτήσεις της διακήρυξης και των τεχνικών προδιαγραφών,  καθώς η γενική αυτή αναφορά δεν αρκεί για την εκπλήρωση της υποχρέωσης της Επιτροπής Διαγωνισμού για την κατά τα ανωτέρω γενόμενα δεκτά αιτιολόγηση της βαθμολόγησης κάθε κριτηρίου (βλ. σχετ. την ως άνω Απόφ. 540/2020).

Η Πράξη 104/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για το έργο «Ολοκλήρωση του 8ου 6/θέσιου Δημοτικού Σχολείου Άνω Λιοσίων Δήμου Φυλής», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 4.750.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α. Το έργο, το οποίο ήταν αρχικά «Ανέγερση», ανατέθηκε εκ νέου ως «Ολοκλήρωση» μετά τη διάλυση της αρχικής σύμβασης λόγω αστοχιών στον προϋπολογισμό και ανεπάρκειας των απροβλέπτων. Το εναπομείναν έργο χρηματοδοτείται κυρίως από το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Η ανάθεση έγινε με κριτήριο τη βέλτιστη σχέση ποιότητας – τιμής (30% τιμή, 70% ποιότητα), με προσωρινό ανάδοχο την «... Α.Ε.». Ωστόσο, το Κλιμάκιο ανέβαλε την οριστική κρίση, καθώς διαπίστωσε ελλείψεις στον φάκελο και ζήτησε συμπληρωματικά στοιχεία, όπως την αιτιολόγηση της αλλαγής του κριτηρίου ανάθεσης, διευκρινίσεις για τις εργασίες που έχουν αποπερατωθεί και την ειδική λεκτική αιτιολόγηση της βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών (Κ2).

Προμήθεια οχημάτων και μηχανημάτων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 4, κρίνεται ότι συντρέχει ουσιώδης πλημμέλεια που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος ενώπιον του Κλιμακίου σχεδίου σύμβασης. Ειδικότερα, το Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού για την τεχνική αξιολόγηση της προσφοράς της μοναδικής συμμετέχουσας εταιρείας δεν έχει αιτιολογηθεί νομίμως, κατά παραβίαση των διατάξεων των άρθρων 86 παρ. 11 και 13 του ν. 4412/2016 και 2.3.1 της οικείας διακήρυξης. Και τούτο, διότι στο Πρακτικό αυτό παρατίθεται μόνο ο πίνακας βαθμολόγησης χωρίς οποιαδήποτε λεκτική διατύπωση της κρίσης της Επιτροπής Διαγωνισμού ανά κριτήριο αξιολόγησης και χωρίς να αναφέρονται τα στοιχεία τα οποία ελήφθησαν υπόψη κατά τη βαθμολόγηση. Η ως άνω πλημμέλεια συντρέχει ανεξαρτήτως ότι η τεθείσα βαθμολογία ως προς τα κριτήρια αυτά ήταν ίση ή ανώτερη του 100, το οποίο σημαίνει ότι καλύπτονταν ακριβώς ή υπερκαλύπτονταν οι απαιτήσεις της διακήρυξης, διότι η λεκτική διατύπωση της κρίσης της αρμόδιας Επιτροπής προβλέπεται ρητώς από τη διάταξη του άρθρου 86 παρ. 11 του ν. 4412/2016 ως απαραίτητο στοιχείο -πέραν της βαθμολογίας- για τη νομιμότητα της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών, καθώς μέσω της παράθεσης των στοιχείων, που εκτιμήθηκαν από την Επιτροπή για τη βαθμολόγηση κάθε κριτηρίου ανάθεσης, τεκμηριώνεται η σχετική κρίση της και καθίσταται εφικτός ο έλεγχος αυτής από το Δικαστήριο. Εξάλλου, του νόμου μη διακρίνοντος, η ως άνω απαίτηση για ειδική λεκτική αιτιολόγηση της βαθμολόγησης συντρέχει και στις περιπτώσεις υποβολής μιας και μόνο τεχνικής προσφοράς, διότι και σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να καθίσταται επαληθεύσιμο ότι τα επιμέρους κριτήρια καλύπτουν τις απαιτήσεις της διακήρυξης, χωρίς να παρουσιάζουν αποκλίσεις από τα σχετικώς προβλεφθέντα σε αυτή. Την ως άνω απαίτηση του νόμου και της διακήρυξης για λεκτική διατύπωση της σχετικής κρίσης ανά κριτήριο δεν αναπληρώνει εν προκειμένω η αναφορά της Επιτροπής Διαγωνισμού στο οικείο Πρακτικό ότι η τεχνική προσφορά της εταιρείας καλύπτει τις τεχνικές προδιαγραφές της μελέτης (βλ. σκέψη 5.Δ), καθώς η γενική αυτή αναφορά δεν αρκεί για την εκπλήρωση της υποχρέωσης της Επιτροπής Διαγωνισμού για ειδική λεκτική αιτιολόγηση της βαθμολόγησης κάθε κριτηρίου, με έστω συνοπτική αναφορά των κατ’ ιδίαν χαρακτηριστικών της τεχνικής προσφοράς, που συνιστούν πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματά τους, και τα οποία αντιστοιχούν στα τεθέντα κριτήρια αξιολόγησης και ελήφθησαν υπόψη κατά τη βαθμολόγηση (βλ. VI Τμ. 1875/2019).

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/643/2020

Προμήθειες...ζητείται η αναθεώρηση της 1875/2019  απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με αυτά τα δεδομένα το Δικαστήριο κρίνει  ότι, όπως ορθώς έγινε δεκτό από το VI Τμήμα, το Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού για την τεχνική αξιολόγηση των προσφορών των υποψήφιων εταιρειών δεν έχει αιτιολογηθεί νομίμως (σκέψη 7), αφού σε αυτό παρατίθεται μόνο πίνακας βαθμολόγησης ανά προβλεπόμενο από τη διακήρυξη κριτήριο, χωρίς οποιαδήποτε λεκτική αξιολόγηση της προσφοράς. Συναφώς, την απαίτηση για λεκτική διατύπωση της σχετικής κρίσης ανά κριτήριο δεν αναπληρώνει, όπως αβασίμως προβάλλεται, η αναφορά της Επιτροπής Διαγωνισμού στο οικείο Πρακτικό ότι οι τεχνικές προσφορές των υποψήφιων εταιρειών καλύπτουν τις τεχνικές προδιαγραφές της υπ’ αρ. 07ΤΥ/2018 μελέτης, καθώς η γενική αυτή αναφορά δεν αρκεί για την εκπλήρωση της υποχρέωσης της Επιτροπής Διαγωνισμού για την κατά τα ανωτέρω γενόμενα δεκτά αιτιολόγηση της βαθμολόγησης κάθε κριτηρίου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί.​