ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣΜε τα δεδομένα αυτά και ενόψει των οριζομένων στο άρθρο 11 της διακήρυξης και στην οικεία σύμβαση, δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος σχεδίου, καθώς αυτό αφορά σε σύμβαση που συνάπτεται για την ενεργοποίηση δικαιώματος προαίρεσης, που είχε περιληφθεί στο κείμενο της οικείας διακήρυξης και της συναφθείσας σύμβασης και έχει ήδη διέλθει τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε κρίση ως προς τους όρους άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης δεν ανάγεται σε προσυμβατικό στάδιο, αλλά αφορά στην εκτέλεση συμβατικού όρου.

Παροχή ταχυδρομικών υπηρεσιών...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά παραπάνω, δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος σχεδίου «τροποποίησης», καθόσον αυτό δεν περιλαμβάνει πράγματι τροποποιητική συμφωνία, ώστε να υπάγεται ανεξαρτήτως ποσού σε προσυμβατικό έλεγχο, αλλά αφορά σε ενεργοποίηση δικαιώματος προαίρεσης – παράτασης, το οποίο, ως όρος της οικείας διακήρυξης (άρθρα Α.2 και Α.3) που διέπει τη σύμβαση, έχει περιληφθεί στους όρους της 16130978-3/20.5.2016 αρχικής σύμβασης (βλ. άρθρο 14 αυτής) και ήδη διέλθει τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας. Ως εκ τούτου οποιαδήποτε κρίση ως προς τους όρους άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης δεν ανάγεται σε προσυμβατικό στάδιο αλλά αφορά στην εκτέλεση συμβατικού όρου και συνεπάγεται επάνοδο σε ήδη οριστικά κριθέντα ζητήματα (VI Τμ. 1534/2014). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο δεν έχει αρμοδιότητα επανελέγχου του υποβληθέντος συμφωνητικού που αφορά σε ενεργοποίηση από την αναθέτουσα αρχή δικαιώματος προαίρεσης – παράτασης, το οποίο είχε περιληφθεί σε ήδη ελεγχθέν προσυμβατικώς από το Ελεγκτικό Συνέδριο σχέδιο σύμβασης.

Προμήθεια αντιδραστηρίων: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη σκέψη, κατά την κρίση του Κλιμακίου δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας στο υποβληθέν σχέδιο συμβάσεως και απαραδέκτως υποβάλλεται αυτοτελώς για έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου τούτου. Και τούτο διότι αυτό αφορά στην κατάρτιση συμβάσεως μετά τη μονομερή ενεργοποίηση όρου (δικαιώματος προαιρέσεως) που είχε ήδη περιληφθεί στο κείμενο της αρχικής συμβάσεως και είχε διέλθει του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας του άρθρου 324 παρ. 1 του ν. 4700/2020 (Α΄ 127) ανάγεται δε στο πλαίσιο εκτελέσεως της προηγούμενης συμβάσεως, της οποίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος. Επομένως, οποιαδήποτε κρίση ως προς τους όρους ασκήσεως του εν λόγω δικαιώματος, θα αποτελούσε κρίση περί την εκτέλεση συμβατικού όρου και όχι κρίση αναγόμενη στο πεδίο του προσυμβατικού ελέγχου (βλ. ΕΣ απόφ. VI Tμ. 1543/2014).

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:«Παροχή υπηρεσιών συντήρησης για το σύνολο του εξοπλισμού και λογισμικού της υποδομής πληροφοριακών συστημάτων για το έργο: Εκσυγχρονισμός και Αναβάθμιση των Υπηρεσιών που αφορούν στον Ευρωπαϊκό Αριθμό Κλήσης Εκτάκτων Αναγκών «112» με χρήση ΤΠΕ για την βέλτιστη διαχείριση περιστατικών έκτακτης ανάγκης – κρίσεων και την έγκαιρη ενημέρωση των Πολιτών»(...)Συνεπώς, όταν συνάπτεται πρόσθετη συμφωνία μεταξύ αναθέτοντος φορέα και αναδόχου για την ενεργοποίηση δικαιώματος προαίρεσης που έχει περιληφθεί σε ήδη ελεγχθείσα προσυμβατικώς από το Ελεγκτικό Συνέδριο σύμβαση δεν καταλείπεται πλέον πεδίο ελέγχου, καθώς η ενεργοποίηση αυτή συντελείται με μονομερή δήλωση του αναθέτοντος φορέα, έχει συγκεκριμένο και προκαθορισμένο περιεχόμενο, κατ’ εφαρμογή όσων έχουν προβλεφθεί στο πλαίσιο της διακήρυξης και της αρχικής σύμβασης και έχουν ήδη αποτελέσει αντικείμενο ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, και κατ’ ουσίαν ανάγεται στην εκτέλεση της αρχικής σύμβασης. Ως εκ τούτων η πρόσθετη αυτή συμφωνία δεν υπάγεται εκ νέου στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας(...)δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος σχεδίου, καθόσον αυτό αφορά σε ενεργοποίηση δικαιώματος προαίρεσης, το οποίο, ως όρος της οικείας διακήρυξης (άρθρα Α.3.13), έχει περιληφθεί στους όρους της ... αρχικής σύμβασης(...)Αποφαίνεται ότι το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης απαραδέκτως υποβάλλεται ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.

Δικαίωμα προαίρεσης.(,,,) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη σκέψη, κατά την κρίση του Κλιμακίου δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας στο υποβληθέν σχέδιο συμβάσεως και απαραδέκτως υποβάλλεται αυτοτελώς για έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου τούτου. Και τούτο, διότι : α) Το επίμαχο σχέδιο αφορά στην κατάρτιση συμβάσεως μετά την ενεργοποίηση όρου (δικαιώματος προαιρέσεως) που είχε ήδη περιληφθεί στο κείμενο της από 21.1.2010 αρχικής συμβάσεως και είχε διέλθει τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του άρθρου 19 του π.δ/τος 774/1980, εντάσσεται δε στο πλαίσιο εκτελέσεως της προηγούμενης συμβάσεως, της οποίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος. Επομένως, οποιαδήποτε κρίση ως προς τους όρους ασκήσεως του εν λόγω δικαιώματος, θα αποτελούσε κρίση περί την εκτέλεση συμβατικού όρου και όχι κρίση αναγόμενη στο πεδίο του προσυμβατικού ελέγχου (βλ. Πράξ. Ζ΄ Κλιμ. Ελ.Συν. 194/2010), ενώ  θα προϋπέθετε την επάνοδο σε ήδη κριθέντα από το Κλιμάκιο ζητήματα, καθόσον  το επίμαχο δικαίωμα προαιρέσεως είχε ελεγχθεί ως προς το ποιοτικώς και ποσοτικώς ορισμένο αυτού αλλά και την  διάρκειά του κατά τον έλεγχο του σχεδίου της αρχικής συμβάσεως

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω και ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι ουδέν σχέδιο σύμβασης υποβάλλεται προς έλεγχο, δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος φακέλου, καθώς οποιαδήποτε κρίση ως προς τους όρους εφαρμογής του άρθρου 58 της εν λόγω σύμβασης σύμπραξης δεν ανάγεται σε προσυμβατικό στάδιο, αλλά αφορά σε εκτέλεση συμβατικού όρου, που είχε περιληφθεί στο κείμενο της συναφθείσας σύμβασης, η οποία έχει ήδη διέλθει τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας. Σε κάθε δε περίπτωση, όπως συνομολογείται με το ως άνω 319492/18.9.2023 έγγραφο του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, δεν σκοπείται η τροποποίηση ορισμένου συμβατικού όρου, ούτε άλλωστε προσκομίζεται ή προκύπτει η έκδοση, από το αρμόδιο όργανο της Περιφέρειας, σχετικής προς τούτο απόφασης.

Παροχή Υπηρεσιών υποστήριξης, λειτουργίας, συντήρησης και επισκευής του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 278/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας απόφασης, το Τμήμα άγεται αυτεπαγγέλτως στην κρίση, αλλά και όπως βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση της αναδόχου Κοινοπραξίας, ότι δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας στο υποβληθέν σχέδιο σύμβασης και συνεπώς απαραδέκτως αυτό υποβλήθηκε αυτοτελώς σε έλεγχο από οικείο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Και τούτο, διότι το επίμαχο σχέδιο αφορά στην κατάρτιση σύμβασης μετά την ενεργοποίηση όρου (δικαιώματος προαίρεσης) που είχε ήδη περιληφθεί στο κείμενο της από 31.12.2010 (όπως επαναλήφθηκε ορθώς στις 3.11.2011) αρχικής σύμβασης (άρθρο 3 παρ. 4) και είχε διέλθει τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του ισχύοντος κατά τον κρίσιμο χρόνο άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ/τος 774/1980 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 189), εντάσσεται δε στο πλαίσιο εκτέλεσης της αρχικής αυτής σύμβασης, της οποίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος. Επομένως, οποιαδήποτε κρίση ως προς τους όρους άσκησης του εν λόγω δικαιώματος, αποτελεί κρίση περί την εκτέλεση συμβατικού όρου και όχι κρίση αναγόμενη στο πεδίο του προσυμβατικού ελέγχου, ενώ προϋποθέτει την επάνοδο σε ήδη οριστικώς και αμετακλήτως κριθέντα (έστω και σιωπηρά) τόσο από το Κλιμάκιο όσο και το παρόν Τμήμα ζητήματα, καθόσον το επίμαχο δικαίωμα προαίρεσης έχει ελεγχθεί κατά τον έλεγχο του σχεδίου της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, η διαπραγμάτευση, όσον αφορά στην τιμή του άρθρου 2 του τιμολογίου, με την οποία συνδυάστηκε η άσκηση του εν λόγω δικαιώματος, προβλεπόταν ως όρος στην αρχική σύμβαση και, ως εκ τούτου, αποτελούσε περιεχόμενο και της ίδιας της option. Δεν δύναται, δε, η ενεργοποίηση του δικαιώματος παράτασης, που είχε περιληφθεί στην αρχική σύμβαση, να συσχετιστεί με κάποια από τις διαδικασίες του άρθρου 25 του π.δ/τος 60/2007 (και δη με αυτήν της παραγράφου 4 περ. β΄ αυτού για την ανάθεση νέων υπηρεσιών), όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει το Κλιμάκιο, δοθέντος ότι δεν επιδιώχθηκε η ανάθεση νέων υπηρεσιών κατά την έννοια της ως άνω διάταξης .., αλλά η επανάληψη των ίδιων υπηρεσιών που ανατέθηκαν στην ανάδοχο της αρχικής σύμβασης.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει οι κρινόμενες αιτήσεις να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλομένη Πράξη του Κλιμακίου..

Δικαιώματα προαίρεσης.Κατά τα παγίως κριθέντα από το Δικαστήριο (VI Τμ. 1534/2014, 2440/2012, Ζ΄ Κλιμ. 278, 127/2013, 405, 108, 37/2011, 194, 140, 123/2010, 302/2008, ΣΤ΄ Κλιμ. 243/2014), η ενεργοποίηση δικαιώματος προαίρεσης, που έχει περιληφθεί σε ήδη ελεγχθείσα προσυμβατικά από το Ελεγκτικό Συνέδριο σύμβαση, δεν υπάγεται αυτοτελώς σε έλεγχο νομιμότητας, καθώς η ενεργοποίηση αυτή συντελείται με μονομερή δήλωση της αναθέτουσας αρχής και ανάγεται στην εκτέλεση της αρχικής σύμβασης.

Η απόφαση αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου τροποποίησης-παράτασης της από 20.4.2023 προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Περιστερίου, σχετικά με την Προμήθεια και Τοποθέτηση Εξοπλισμού για την αναβάθμιση κοινόχρηστων χώρων. Το ΣΤ΄ Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η παράταση των οκτώ (8) μηνών δεν έχει οικονομικό αντικείμενο και ενεργοποιεί σαφή όρο της αρχικής, ήδη ελεγχθείσας, σύμβασης (άρθρο 5), αποφάσισε ότι το σχέδιο εισάγεται απαραδέκτως προς έλεγχο νομιμότητας, καθώς δεν καταλείπεται πεδίο άσκησης προσυμβατικού ελέγχου.

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ - Προμήθεια μέσω μίσθωσης ενενήντα (90) αρθρωτών λεωφορείων μήκους δεκαοκτώ (18) περίπου μέτρων και διακοσίων δέκα (210) κανονικών (διαξονικών) λεωφορείων μήκους περίπου δώδεκα (12) μέτρων, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών λειτουργίας και συντήρησης αυτών (...) σε προσυμβατικό έλεγχο υπάγονται, μεταξύ άλλων, οι τροποποιήσεις των συμβάσεων προμηθειών που συνάπτουν οι δημόσιες επιχειρήσεις, εφόσον οι αρχικές συμβάσεις είχαν υποβληθεί σε προσυμβατικό έλεγχο και οι τροποποιήσεις των όρων των αρχικών συμβάσεων παρίστανται ουσιώδεις (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, τα υποβληθέντα προς έλεγχο σχέδια τροποποιήσεων των αρχικών συμβάσεων μίσθωσης λεωφορείων της …. Α.Ε. αφορούν στην ενεργοποίηση του όρου της παραγράφου 1.3 της 11/2020 Διακήρυξης, ο οποίος έχει περιληφθεί στην παράγραφο 1.16 των ως άνω συμβάσεων και προβλέπει τη δυνατότητα παράτασης αυτών για ένα έτος με ανάλογη αύξηση του προϋπολογισμού. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι απαραδέκτως υποβλήθηκαν για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας τα σχέδια τροποποίησης 
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ: ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/497/2021