ΕΣ.ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ε/282/2025
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Η Πράξη 282/2025 του Ε’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Ηρακλείου και του Ο.Δ.Α.Π. για την υλοποίηση του έργου «Προστασία, αξιοποίηση και ανάδειξη της Ενετικής Οχύρωσης και των Νεωρίων Ηρακλείου», συνολικού προϋπολογισμού 22.570.971,15 ευρώ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου, καθώς πληροί τις νόμιμες προϋποθέσεις συνεργασίας δημοσίων φορέων. Ωστόσο, έθεσε δύο σημαντικές επισημάνσεις: Πρώτον, να αφαιρεθεί από το άρθρο 6 η φράση σχετικά με την παραχώρηση χρήσης των Νεωρίων στον Δήμο Ηρακλείου, δεδομένου ότι η σχετική υπουργική απόφαση (236692/26.5.2025) ενέκρινε μόνο την παραχώρηση των Ενετικών Τειχών. Δεύτερον, οποιαδήποτε μελλοντική τροποποίηση της σύμβασης πρέπει να υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΣΤ/60/2023
Η Πράξη 060/2023 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας επιλογής αναδόχου από τον Δήμο Ηρακλείου Αττικής και του σχεδίου σύμβασης για την «Προμήθεια και τοποθέτηση αστικού εξοπλισμού» συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 2.539.869,87 ευρώ (με ΦΠΑ). Το αντικείμενο υποδιαιρέθηκε σε Ομάδα Α (χώροι πρασίνου) και Ομάδα Β (παιδικές χαρές). Ως οριστικός ανάδοχος, μετά από αξιολόγηση και αντιμετώπιση οψιγενών μεταβολών στη νομική της μορφή (από ΙΚΕ σε ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΙΚΕ), ανακηρύχθηκε η εταιρεία «... ΤΕΧΝΙΚΗ – ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΙΚΕ». Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης. Ωστόσο, έθεσε την επισήμανση για τη διόρθωση του αναγραφόμενου ποσού της εγγύησης καλής εκτέλεσης στο σχέδιο σύμβασης, από το εσφαλμένο 81.115,23 ευρώ στο ορθό 81.931,29 ευρώ (το οποίο αντιστοιχεί στο 4% της εκτιμώμενης αξίας πλέον ΦΠΑ).
ΕΣ/ΚΛ.Ε/161/2023
Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου της εταιρείας «...» με τίτλο «Ασφαλτόστρωση αγροτικών οδών Δ.Ε. Καλλονής και Μανταμάδου», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.478.632,48 ευρώ.(...)Με δεδομένα τα προεκτεθέντα, από τον έλεγχο των υποβληθέντων ενώπιον του Κλιμακίου στοιχείων δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες, κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου του ελεγχόμενου έργου, που να κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, με τις ακόλουθες επισημάνσεις: α. στο σημείο ιβ της σελίδας 2 του σχεδίου σύμβασης η φράση «Πράξη του Κλιμακίου Προσυμβατικού Ελέγχου του Πέμπτου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου» πρέπει να αντικατασταθεί από τη φράση «Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου Προσυμβατικού Ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου» και β. στο συμβατικό τίμημα πρέπει να υπολογιστεί Φ.Π.Α. 17% αντί του αναγραφόμενου Φ.Π.Α. 24%, σύμφωνα και με την οικεία δημοσιευθείσα διακήρυξη και τα λοιπά συμβατικά τεύχη, και να διορθωθεί σχετικώς το αναγραφόμενο ποσό συμβατικής δαπάνης συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. στα οικεία σημεία του σχεδίου σύμβασης.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Δήμου Δυτικής Λέσβου, της «...» και του οικονομικού φορέα με την επωνυμία «...», για την εκτέλεση του έργου με τίτλο «Ασφαλτόστρωση αγροτικών οδών Δ.Ε. Καλλονής και Μανταμάδου», με τις αναφερόμενες στο σκεπτικό (σκέψεις 3.5 και 4) της παρούσας επισημάνσεις.
ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ζ/27/2025
Η Πράξη 27/2025 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης και της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση της «Υπηρεσίας μεταφοράς συμμείκτων απορριμμάτων Δήμου Ηρακλείου». Η σύμβαση, με διάρκεια δύο ετών και δικαίωμα προαίρεσης για δύο επιπλέον έτη, έχει συμβατική δαπάνη 1.769.700,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ. Ο διαγωνισμός διεξήχθη με χρήση του κριτηρίου της χαμηλότερης τιμής. Μοναδική συμμετέχουσα και ανάδοχος αναδείχθηκε η εταιρεία «... MON. IKE». Το Κλιμάκιο, αφού εξέτασε τα στοιχεία του φακέλου, έκρινε ότι δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ηρακλείου και της αναδόχου εταιρείας.
ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ε/196/2025
Η Πράξη 196/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο «Συντήρηση και επισκευή σχολικών κτιρίων και αύλειων χώρων Δήμου Ηρακλείου Αττικής». Ο προϋπολογισμός του έργου ήταν €2.359.395,01 (χωρίς ΦΠΑ). Το έργο ανατέθηκε μέσω ανοικτού διαγωνισμού στο Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ., με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα προσφορά βάσει τιμής. Προσωρινός ανάδοχος αναδείχθηκε η εταιρεία «ΔΟΜΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Τ.Ε.», με προσφερόμενη έκπτωση 33,85% και συνολική δαπάνη €1.567.416,34 (χωρίς ΦΠΑ), αφού προηγουμένως αιτιολόγησε επιτυχώς την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά της. Καθώς δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες, το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ηρακλείου Αττικής και του αναδόχου.
ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ε/136/2025
Η Πράξη 136/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ ανώνυμης εταιρείας («.. Α.Ε.») και του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Αντικείμενο της σύμβασης είναι η υλοποίηση του έργου «Αποπεράτωση κτιριακών εγκαταστάσεων για στέγαση της Δ/νσης Αστυνομίας Θεσπρωτίας» συνολικού προϋπολογισμού 7.502.000,00 ευρώ (με Φ.Π.Α.). Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, καθώς αυτή εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 12 παρ. 4 και 6 του ν.4412/2016 περί συνεργασίας δημόσιων φορέων, εξαιρούμενη από το πεδίο εφαρμογής του νόμου περί δημοσίων συμβάσεων. Τέλος, έθεσε επισημάνσεις σχετικά με την προσθήκη συγκεκριμένης υπουργικής απόφασης στο προοίμιο και την απαίτηση προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τυχόν τροποποιήσεις.
ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ε/81/2025
Η Πράξη 81/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης, συνολικού ύψους 22.320.000,00 ευρώ. Η σύμβαση συνάπτεται μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, του Δήμου Χανίων και της Περιφέρειας Κρήτης, με αντικείμενο την υλοποίηση του έργου «Αποκατάσταση, ανάδειξη και απόδοση χρήσεων στο συγκρότημα των επτά (7) Ενετικών Νεωρίων στην Παλιά Πόλη Χανίων», στόχος του οποίου είναι η δημιουργία σύγχρονου πολυχώρου Πολιτισμού. Η χρηματοδότηση προέρχεται από πόρους ΕΤΠΑ και εθνικούς πόρους μέσω του ΠΔΕ, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-2027. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου, με την επισήμανση ότι πρέπει να γίνουν διορθώσεις στο προοίμιο της σύμβασης και ότι τυχόν μελλοντικές τροποποιήσεις υπόκεινται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/122/2023
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1 της παρούσας, ο έλεγχος νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης του ως άνω υποέργου δεν υπάγεται, ως εκ της προϋπολογισθείσας δαπάνης του (βλ. ΕλΣυν Ε΄ Κλ. 122/2021, 600/2020, πρβλ. ΕλΣυν VI Tμ. 2978/2015, 2489/2012, 68/2008, Ε΄ Κλ. 282/2020, 422/2016), στην αρμοδιότητα του παρόντος Κλιμακίου, αλλά σε αυτήν του Επιτρόπου της 2ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Χανίων (βλ. άρθρο 9 της ΦΓ8/42900/2022 απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου «Έγκριση του Κανονισμού Εσωτερικής Λειτουργίας των Υπηρεσιών Διοίκησης και Ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου», Β΄ 4069, καθώς και το Παράρτημα ΙI της ως άνω απόφασης, ΕλΣυν Ε΄ Κλ. 835/2022), στον οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο σχετικός φάκελος.
ΕΣ/ΤΜ.6/1244/2020
Κατασκευή έργων διέλευσης....Με την υπό κρίση αίτηση, για την οποία καταβλήθηκε το προσήκον παράβολο (βλ. το με κωδικό πληρωμής 330576882950 0706 0038 ηλεκτρονικό παράβολο), ζητείται η ανάκληση της 282/2020 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Ανατολικής .... και της ήδη αιτούσας «....», για την εκτέλεση του έργου «Κατασκευή έργων διέλευσης ...». Πριν την ορισθείσα, αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας, ημερομηνία συζήτησης της κρινόμενης αίτησης, η αιτούσα παραιτήθηκε από την αίτηση αυτή, με την από 10.6.2020 δήλωση (η οποία κατατέθηκε στο Γραφείο Πρωτοκόλλου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στις 11.6.2020 και έλαβε αρ. πρωτ. 28975) της πληρεξούσιας δικηγόρου της .... (ΑΜ ΔΣΑ 28141), στην οποία χορηγήθηκε η από 9.6.2020 ειδική προς τούτο εξουσιοδότηση από το νόμιμο εκπρόσωπο της αιτούσας εταιρείας ... Μετά την ως άνω παραίτηση της αιτούσας από την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης, πρέπει να γίνει δεκτό, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, ότι έχει καταργηθεί η διαδικασία ενώπιον του Τμήματος τούτου, που ανοίχθηκε με την άσκηση της αίτησης αυτής. Περαιτέρω, πρέπει να διαταχθεί η επιστροφή στην αιτούσα του κατατεθέντος παραβόλου (άρθρο 73 παρ. 4 του ΚΝΕΣ).Κηρύσσει καταργημένη τη διαδικασία ....για την ανάκληση της 282/2020 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΝΣΚ/107/2022
Νομιμοποίηση του Προέδρου του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (Ο.Δ.Α.Π.), κατ’ εφαρμογή του άρθρου 4 παρ. 6 του ν. 4761/2020, να εκδίδει πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής και πρωτόκολλα καθορισμού αποζημίωσης αυθαίρετης χρήσης κατά των αυθαίρετων κατόχων των ακινήτων του ερωτήματος, αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, τα οποία αποκτήθηκαν από το Ελληνικό Δημόσιο για αρχαιολογικούς σκοπούς και προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για τους σκοπούς αυτούς, καθώς και να εκτελεί πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που είχαν εκδοθεί για ακίνητα της ίδιας ως άνω κατηγορίας από τον Πρόεδρο του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, κατ’ εφαρμογή της περ. γ΄ της παρ. 9 του άρθρου 7 του ν. 2557/1997 και εκκρεμούσε η εκτέλεσή τους κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4761/2020.(...)Α) Ο Πρόεδρος του Ο.Δ.Α.Π. νομιμοποιείται με βάση τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 4 του ν. 4761/2020 να εκδώσει πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής για το ακίνητο επί της οδού Ερεχθέως 7 και Λυσίου 24 στην Πλάκα, αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, το οποίο αποκτήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο για αρχαιολογικούς σκοπούς και προορίζεται να χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς αυτούς. Β) Το ζήτημα, αν τα ακίνητα των οδών Ερεχθέως 9 και Ερεχθέως 7 και Λυσίου 24 στην Πλάκα, αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι δεκτικά αξιοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 4761/2020, τίθεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθώς τα ακίνητα αυτά αποκτήθηκαν για αρχαιολογικούς σκοπούς και προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για τους σκοπούς για τους οποίους αποκτήθηκαν, ενώ δεν επιτρέπεται και η παραχώρηση τους από τον Ο.Δ.Α.Π. σε τρίτους σύμφωνα με το αρ.10 παρ. 2 στδ του ν. 4761/2020, καθώς δεν ανήκουν στην κυριότητα, χρήση ή διαχείριση του Ο.Δ.Α.Π. Γ) Ο Πρόεδρος του Ο.Δ.Α.Π. νομιμοποιείται με βάση τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 4 του ν. 4761/2020 να εκτελέσει το πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής που εξέδωσε ο Πρόεδρος του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της περ. γ΄ της παρ. 9 του άρθρου 7 του ν. 2557/1997, για το ακίνητο της οδού Ερεχθέως 9, το οποίο αποκτήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο για αρχαιολογικούς σκοπούς και προορίζεται να χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς αυτούς, τηρουμένων απαρεγκλίτως των διατάξεων που προστατεύουν τα πολιτιστικά εν γένει στοιχεία. Δ) Ο Πρόεδρος του Ο.Δ.Α.Π. νομιμοποιείται με βάση τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 4 του ν. 4761/2020 να εκδώσει πρωτόκολλο καθορισμού αποζημίωσης για την αυθαίρετη χρήση του ακινήτου της οδού Ερεχθέως 7 και Λυσίου 24, με βάση την μισθωτική αξία του ακινήτου. Ε) Ο Πρόεδρος του Ο.Δ.Α.Π. νομιμοποιείται με βάση τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 4 του ν. 4761/2020 να εκδώσει πρωτόκολλο καθορισμού αποζημίωσης για την αυθαίρετη χρήση του ακινήτου της οδού Ερεχθέως 9, με βάση την μισθωτική αξία του ακινήτου (ομόφωνα).
ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΣΤ/175/2025
Η Πράξη 175/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας σχεδίου τροποποίησης της σύμβασης 94009/22.8.2024 μεταξύ της Ο.Σ.Υ. Α.Ε. και της αναδόχου εταιρείας. Η τροποποίηση αφορά την ουσιώδη μετάθεση του χρονοδιαγράμματος παράδοσης εκατόν πενήντα (150) πετρελαιοκίνητων λεωφορείων του κατασκευαστικού οίκου Man AG έως τις 30.11.2025. Η μετάθεση κρίθηκε αναγκαία λόγω τεχνικών δυσκολιών συμμόρφωσης με τις νέες υποχρεωτικές τεχνικές προδιαγραφές που έθεσε ο Κανονισμός (ΕΕ) 2019/2144. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι αυτές οι τεχνικές δυσκολίες αποτελούν ιδιαιτέρως σοβαρούς λόγους, οι οποίοι καθιστούν αντικειμενικώς αδύνατη την εμπρόθεσμη παράδοση των συμβατικών ειδών σύμφωνα με το άρθρο 206 παρ. 4 του ν. 4412/2016. Για τους λόγους αυτούς, αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου τροποποίησης σύμβασης.