ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ζ/505/2024
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Η Πράξη 505/2024 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας τριών σχεδίων συμβάσεων για υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης κτιριακών και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του Ιδρύματος Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ.), συνολικής εκτιμώμενης αξίας άνω των 4 εκατομμυρίων ευρώ. Το Κλιμάκιο κωλύει την υπογραφή των συμβάσεων λόγω σοβαρών πλημμελειών. Διαπιστώθηκε έλλειψη αιτιολόγησης του συνολικού προϋπολογισμού ανά κατηγορία υπηρεσιών/υλικών, μη νόμιμη θέσπιση κριτηρίων ανάθεσης (Κ1, Κ2, Κ3) τα οποία ταυτίζονται με κριτήρια ποιοτικής επιλογής και καταλληλότητας, και πλημμελής, μη ειδική, λεκτική αιτιολόγηση της βαθμολόγησης της τεχνικής προσφοράς. Επίσης, η ρήτρα αναπροσαρμογής τιμών κρίθηκε ασαφής ως προς τον δείκτη αναφοράς των τιμών υλικών, και το προβλεπόμενο δικαίωμα προαίρεσης δεν είχε δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΑΔΗΣΥ/83/2024
Ο πρώτος προσφεύγων αιτείται την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης κατά το σκέλος που κρίθηκε αποδεκτή η προσφορά του δεύτερου προσφεύγοντος, ενώ ο δεύτερος προσφεύγων ζητεί την ακύρωση της ίδιας απόφασης ως προς τη βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών του και της ένωσης οικονομικών φορέων στα κριτήρια Κ1, Κ2 και Κ3. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά το έργο «…» με συνολική εκτιμώμενη αξία 7.005.700,00€ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, το οποίο αναρτήθηκε στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.) στις 30.06.2023.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/319/2021
ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα δέκα (10) σχεδίων συμβάσεων και της προηγουμένως διενεργηθείσας από το «Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης» (Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση της σύμβασης «υπηρεσίες φύλαξης έντεκα (11) κτιριακών εγκαταστάσεων διαχειριστικής ευθύνης Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ.», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 6.290.000,00 ευρώ (7.799.600,00 ευρώ με Φ.Π.Α.).(....)Επιπροσθέτως, το «πλήθος των εργαζομένων που θα απασχοληθούν» ως στοιχείο του επίμαχου κριτηρίου ανάθεσης, είναι γενικό και αόριστο, καθόσον δεν προσδιορίζεται ο τρόπος κατά τον οποίο η αναφορά στον αριθμό των εργαζομένων προσφέρει στην απόδοση της σύμβασης, με συνέπεια να μην προκύπτει αρκούντως σαφής διαφοροποίηση της ποιότητας μεταξύ αφενός μεν των προσφερόντων που ενδεχομένως υπερβαίνουν – ακόμη και κατ’ ελάχιστον – τον απαιτούμενο στη διακήρυξη αριθμό προσωπικού, αφετέρου δε εκείνων που προσφέροντας ακριβώς το ελάχιστο απαιτούμενο από τη διακήρυξη προσωπικό, επιλέγονται ως ικανοί να εκτελέσουν με τρόπο κατάλληλο τη σύμβαση.Κωλύεται η υπογραφή των δέκα (10) σχεδίων συμβάσεων μεταξύ του Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης και της αναδόχου εταιρείας «… A.E.» για την ανάθεση υπηρεσιών φύλαξης των αντίστοιχων δέκα (10) κτιριακών εγκαταστάσεων διαχειριστικής ευθύνης της ανωτέρω αναθέτουσας αρχής.
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1306/2021.
ΕΣ/ΚΛ ΣΤ/3/2025
Η Πράξη 3/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων για την «Προμήθεια καυσίμων για τις ανάγκες του Δήμου Σερρών και των Ν.Π. του για τρία (3) έτη 2025-2026-2027», με προϋπολογισμό άνω των 5 εκατομμυρίων ευρώ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι ο Δήμος Σερρών αιτιολόγησε ορθολογικά τις ενδεικτικές ποσότητες των καυσίμων, λαμβάνοντας υπόψη την ενσωμάτωση αρμοδιοτήτων και ποσοτήτων από καταργηθέντα νομικά πρόσωπα (όπως ΟΠΑΚΠΑ και ΚΕΔΗΣ). Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων με τους αναδόχους, υπό τον όρο της προηγούμενης δέσμευσης της αναγκαίας πίστωσης. Δόθηκαν επίσης επισημάνσεις για τη συμπλήρωση του ποσού της εγγυητικής επιστολής και την αναδιατύπωση του τρόπου υπολογισμού του ποσοστού έκπτωσης βάσει του Παρατηρητηρίου Τιμών του Υπουργείου Ανάπτυξης.
ΕΣ/ΚΛ ΣΤ/81/2025
Η Πράξη 81/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων για την προμήθεια του Δήμου Διονύσου με τίτλο «Παρεμβάσεις και δράσεις βελτίωσης της διαχείρισης ενέργειας...» συνολικού προϋπολογισμού 2.600.395,00 ευρώ πλέον Φ.Π. Το Κλιμάκιο ανέβαλε την οριστική του κρίση, καθώς έκρινε ότι ο φάκελος χρειάζεται συμπλήρωση με αναλυτικές απόψεις της αναθέτουσας Αρχής (π.χ. γιατί τέθηκε όρος αποκλεισμού για αποκλειστική εμπειρία στο Δημόσιο και γιατί υπήρξε εξαντλητική εξειδίκευση της εμπειρίας στους Φ/Β σταθμούς για το Τμήμα Β). Ζητήθηκε επίσης η προσκόμιση νέου πρακτικού τεχνικής αξιολόγησης με ειδική λεκτική αιτιολόγηση της βαθμολόγησης (αντί της στερεοτυπικής απάντησης «Ως διακήρυξη») και νέα σχέδια συμβάσεων με ρητή πρόβλεψη για την αναπροσαρμογή της τιμής, συμπεριλαμβανομένου του συγκεκριμένου κωδικού του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.
ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΣΤ/200/2025
Η Πράξη 200/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης της προμήθειας είκοσι πέντε (25) Αμφιβίων Μονοκινητήριων Αεροσκαφών Πυρόσβεσης, προϋπολογισμού 154.858.600 ευρώ, από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (με διενεργούσα Αρχή την Ε.Ε.ΣΥ.Π. Α.Ε.). Η διαδικασία κατέληξε στην ανάδειξη του οικονομικού φορέα .. SL ως οριστικού αναδόχου. Το Κλιμάκιο αναβάλλει την οριστική του κρίση και διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου, καθώς διαπίστωσε σοβαρές ελλείψεις. Συγκεκριμένα, ζητά αναλυτική, λεκτική αιτιολόγηση της βαθμολόγησης της τεχνικής προσφοράς του αναδόχου και αναλυτικές διευκρινίσεις επί της αξιολόγησης (από την επιτροπή διαγωνισμού) της πρόσφατης απόφασης ποινικού Δικαστηρίου της Ισπανίας, η οποία αφορά καταδίκη του αναδόχου για συνεργασία με σκοπό τον καθορισμό των τιμών δημόσιων συμβάσεων, καθώς και τη μετάφραση όλων των νέων εγγράφων.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/295/2024
Η απόφαση του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Πράξη 295/2024) ελέγχει τη νομιμότητα διαδικασίας ανάθεσης εννέα συμβάσεων προμήθειας υλικών σπονδυλοδεσίας από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.317.522,20 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο διαπιστώνει ουσιώδεις πλημμέλειες: έλλειψη τεκμηρίωσης αναγκαιότητας και ποσοτήτων βάσει στατιστικών δεδομένων και αποθεμάτων, μη επαρκή τεκμηρίωση τιμών μονάδας από έρευνα αγοράς με αποκλίσεις (υπέρβαση μέγιστων ή ταύτιση με ελάχιστες τιμές), παράβαση κριτηρίου κατακύρωσης για είδη α/α 4 και 5 (κατακύρωση μη μειοδότριας προσφοράς), και μη νόμιμη τροποποίηση οικονομικής προσφοράς μετά την προθεσμία για είδη α/α 9, 12, 20, 25 και 38. Συνεπώς, κωλύεται η υπογραφή όλων των σχεδίων συμβάσεων, καθιστώντας τη διαδικασία μη νόμιμη στο σύνολό της λόγω παραβίασης αρχών χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, διαφάνειας και ίσης μεταχείρισης.
ΕλΣυνΤμ.6/1497/2017
ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΥΛΙΚΩΝ:ζητείται εμπροθέσμως και εν γένει παραδεκτώς η ανάκληση της 134/2017 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με την προσβαλλόμενη Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου κρίθηκε ότι κωλύεται η σύναψη της επίμαχης σύμβασης, μεταξύ άλλων, για τον λόγο ότι η διακήρυξη, με βάση την οποία διεξήχθη η υποκείμενη διαδικασία ανάθεσης, παρίσταται ασαφής όσον αφορά στην προϋπολογιζόμενη δαπάνη των προς προμήθεια υλικών. Και τούτο, διότι παρατηρείται διάσταση μεταξύ α) της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, η οποία προκύπτει από την συνάθροιση των κατ’ είδος τελικών τιμών των πινάκων της Προσθήκης 1 του Παραρτήματος Β΄ της διακήρυξης και ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 1.983.457,98 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, β) της αναγραφόμενης στην παράγραφο 2 της ίδιας διακήρυξης προϋπολογιζόμενης συνολικής δαπάνης 2.560.000,00 ευρώ με ΦΠΑ, ήτοι 2.064.516,13 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (το Κλιμάκιο υπολόγισε εσφαλμένα την προϋπολογιζόμενη δαπάνη με συντελεστή ΦΠΑ 24% αντί για 23%, όπως ίσχυε κατά τον χρόνο σύνταξης και δημοσίευσης της διακήρυξης, δηλαδή πριν από την αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ από 23% σε 24% με το άρθρο 52 παρ. 1 του ν. 4398/2016, ΦΕΚ Α΄ 94/27.5.2016) και γ) του ποσού των 1.900.000,00 ευρώ, που δημοσιεύθηκε ως προϋπολογιζόμενη δαπάνη στην ΕΕΕΕ, χωρίς να προκύπτει ή να δύναται να συναχθεί από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης σαφής λόγος που να δικαιολογεί την ως άνω αναντιστοιχία.(...)Κατ` ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί, καθόσον μόνη η παραδοχή του τρίτου ως άνω προβαλλόμενου λόγου δεν δύναται να οδηγήσει σε ανάκληση της προσβαλλόμενης Πράξης, δοθέντος ότι το Κλιμάκιο έκρινε ορθώς ως προς τις λοιπές πλημμέλειες της υποκείμενης διαδικασίας ανάθεσης.
ΕλΣυν.Τμ.4(ΚΠΕ)/27/2016
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ – ΑΓΟΡΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Υπουργείο σε δικαιούχους για την προμήθεια ειδών συντήρησης και επισκευής μεταφορικών μέσων ξηράς κατόπιν διενέργειας ανοιχτών δημόσιων διαγωνισμών για τους εξής λόγους: 1) Κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ. 2 και 5, καθώς και του άρθρου 10 του π.δ. 118/2007: α) δεν δημοσιεύθηκε περίληψη διακηρύξεων στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της ΕτΚ, ενώ δεν προβλέπεται αντίστοιχη εξαίρεση με την επικαλούμενη διάταξη του ν. 3681/2010, β) δεν τηρήθηκε η προθεσμία των τριάντα ημερών, μεταξύ της δημοσίευσης και της διενέργειας του διαγωνισμού. γ) η περίληψη των διακηρύξεων είναι αόριστη. 2) κατά παράβαση του άρθρου 21 περ. η΄ του π.δ. 118/2007, η κατακύρωση στον εκάστοτε μοναδικό προσφέροντα έγινε χωρίς να ληφθούν υπόψη συγκριτικά στοιχεία τιμών 3) Κατά παράβαση του άρθρου 2 παρ. 2 περ. β΄ του π.δ. 118/2007, δεν έχει προσδιοριστεί η προϋπολογισθείσα δαπάνη εκάστου προκηρυσσόμενου είδους και 5) δεν προκύπτει με σαφήνεια το ποσοστό αυξομείωσης των ποσοτήτων των ζητούμενων κατά περίπτωση υλικών.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/149/2017
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι αιτιολογημένη η προσφυγή του Νοσοκομείου στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης, αντί της διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού -αρμόδια για τη διενέργεια του οποίου εξάλλου στο πλαίσιο του ΠΠΥΥ 2013 ήταν η ΕΠΥ- διασφαλίζοντας την τήρηση των τιμών του Παρατηρητηρίου και συμπιέζοντας περαιτέρω το κόστος των υπό προμήθεια ειδών, μειώνοντας τις κατακυρούμενες ποσότητες στο απολύτως αναγκαίο μέτρο, ενόψει της εξέλιξης του αντίστοιχου ανοικτού διαγωνισμού και μόνο για το μεσοδιάστημα έως την ολοκλήρωση αυτού, σε συμμόρφωση προς την 20153/24.4.2014 «Εγκύκλιο για την προμήθεια των υλικών, υπηρεσιών και φαρμάκων μέχρι την ολοκλήρωση των διαγωνισμών του ΠΠΥΥ 2013» και τα διαλαμβανόμενα σε αυτήν, περί της υποχρεωτικής τήρησης των τιμών του Παρατηρητηρίου, περιορισμού των υπό προμήθεια ποσοτήτων και του διατιθέμενου ανώτατου προϋπολογισμού καθώς και της ανώτατης χρονικής διάρκειας των συναπτομένων συμβάσεων.(..)Σημειώνεται δε, προς επίρρωση των ισχυρισμών του Νοσοκομείου, ότι, όπως προκύπτει από το 18464/28.8.2017 απαντητικό έγγραφο του Διοικητή του, ακόμη και κατά το χρόνο σύνταξης του εγγράφου αυτού, ήτοι 2 και πλέον έτη μετά την επείγουσα προσφυγή από μέρους του Νοσοκομείου στην επίμαχη εξαιρετική διαδικασία, προκειμένου να παρακαμφθεί η απρόβλεπτη και κείμενη εκτός της σφαίρας ευθύνης του εμπλοκή των λοιπών ανοικτών διαγωνιστικών διαδικασιών, αυτές εξακολουθούν να εκκρεμούν, καθόσον ο διενεργούμενος από την ΕΠΥ ανοικτός διαγωνισμός για τη σύναψη Συμφωνίας-ΠΛΑΙΣΙΟ σε εφαρμογή του ΠΠΥΥ 2013 βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της εκδίκασης ασφαλιστικών μέτρων κατά της τεχνικής αξιολόγησης των προσφορών, ο δε επιγενόμενος ανοικτός διαγωνισμός σε εφαρμογή του ΠΠΥΥ 2014, ενιαίος για τα Νοσοκομεία της 4ης ΥΠΕ, με φορέα διενέργειας το Γ.Ν. «...», βρίσκεται μόλις στο στάδιο της έγκρισης των τεχνικών προδιαγραφών. (..) Κατόπιν αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη κρίνεται νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί
ΕΑΔΗΣΥ/1294/2022
Επειδή εν προκειμένω η παρεμβαίνουσα προς απόδειξη πλήρωσης της αξιούμενης κατ’ άρθρο 2.2.6 τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας Αριθμός απόφασης: 1294/2022 28 υπέβαλε, ως όφειλε κατ’ άρθρ. 2.2.9.2.Β.4 της Διακήρυξης, συμβάσεις με άλλους φορείς του Δημοσίου καθώς και τις αντίστοιχες βεβαιώσεις καλής εκτέλεσης (βλ. ηλεκτρονικό αρχείο με τίτλο «8. ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ ΚΑΛΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ.pdf»), στις οποίες πράγματι εμπεριέχεται πίνακας τιμών των προσφερόμενων προϊόντων. Ωστόσο, καταρχάς η προσφεύγουσα αορίστως προβάλλει τον επίμαχο λόγο, και τούτο διότι παραθέτει κατάλογο προϊόντων που είχε προσφέρει η παρεμβαίνουσα σε προγενέστερους διαγωνισμούς χωρίς να προσδιορίζει και να εντοπίζει με ποια προϊόντα του νυν διαγωνισμού ταυτίζονται. Περαιτέρω, και πέραν της άνω αοριστίας, από τις συμβάσεις που η παρεμβαίνουσα προσκομίζει καθίσταται σαφές ότι αφορούν παλαιότερους διαγωνισμούς άλλων φορέων του δημοσίου για προμήθεια προϊόντων καθαριότητας και ευπρεπισμού, ήτοι προϊόντα του αυτού είδους με τα προϊόντα της νυν διακήρυξης, δεν αναφέρονται όμως σε στοιχεία κόστους των προς προμήθεια ειδών, εξάλλου δε, από τα διδάγματα της κοινής πείρας προκύπτει ότι ο χρόνος που έχει μεσολαβήσει μεταξύ των παλαιότερων παραδόσεων σε σχέση με τον επίμαχο διαγωνισμό, μπορεί να έχει μεταβάλει οικονομικά δεδομένα που τυχόν ίσχυαν, και στοιχεία που είχαν ληφθεί υπόψη για την οικονομική προσφορά ακόμη και των ίδιων προϊόντων, αλλά δεν ισχύουν ή δεν μπορεί να ληφθούν υπόψη κατά το χρόνο υποβολής προσφοράς στον παρόντα διαγωνισμό, ούτε προκύπτει εκ των άνω συμβάσεων εάν τα παραδοθέντα κατά το παρελθόν προϊόντα έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά και ιδιότητες με τα υπό προμήθεια είδη, ώστε πράγματι εάν ήθελε θεωρηθεί ότι δεν έχει αλλάξει το κόστος για την παρεμβαίνουσα, να δύναται η Επιτροπή του Διαγωνισμού να προϊδεαστεί για το τελικό αποτέλεσμα της οικονομικής προσφοράς της παρεμβαίνουσας στον παρόντα διαγωνισμού (πρβλ ΑΕΠΠ 246/2018). Άρα, οι σχετικές αιτιάσεις της προσφεύγουσας περί πρόωρης αποκάλυψης οικονομικών στοιχείων στην τεχνική προσφορά της παρεμβαίνουσας είναι απορριπτέες καταρχήν ως αόριστες αλλά και ως κατ’ ουσίαν αβάσιμες.