ΑΡΣΗ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ:εξαίρεση από τον κανόνα της διενέργειας ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν από την υπογραφή και την έναρξη της εκτέλεσής τους.(...)Διερωτώμενο δε το Κλιμάκιο για την, υπό τα ως άνω δεδομένα, αρμοδιότητά του να επιληφθεί του ελέγχου της επίμαχης σύμβασης, σε χρόνο κατά τον οποίον η τελευταία είχε πλέον εκτελεσθεί, και αμφιβάλλοντας για τη συμβατότητα των προαναφερόμενων ρυθμίσεων, κατά το μέρος που επιτρέπουν την επιγενόμενη της σύναψής τους υποβολή στο Ελεγκτικό Συνέδριο δημoσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας, προς τον τιθέμενο από το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κανόνα, παρέπεμψε το ανακύψαν ενώπιόν του ζήτημα στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου.(...)οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, ως εκ της ειδικότητας του αντικειμένου που ρυθμίζουν, την προμήθεια, δηλαδή, συγκεκριμένου είδους υπό την συνδρομή εξαιρετικών, περιγραφομένων από αυτές περιστάσεων, και των προϋποθέσεων εφαρμογής τους, των λόγων δημοσίου συμφέροντος, χάριν των οποίων θεσμοθετήθηκαν, της περιορισμένης χρονικής τους ισχύος, καθώς και της διεξοδικής ρύθμισης που περιλαμβάνουν ως προς το κύρος των συμβάσεων στις οποίες αφορούν, καθώς και τις εκατέρωθεν απορρέουσες από τις συμβάσεις αυτές αξιώσεις, αν επιγενομένως της κατάρτισής τους δεν υποβληθούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή ο εκ των υστέρων έλεγχος τους από το Δικαστήριο αποβεί αρνητικός, κρίνονται συνταγματικώς ανεκτές και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί παρά να γίνει δεκτό ότι η προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις παρέκκλιση από τον κανόνα του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν αντιβαίνει προς το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το Ελληνικό Δημόσιο. Σε τελευταία ανάλυση, άλλωστε, δεν θα ήταν εύλογο οι συμβάσεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 να εκφύγουν τελείως του προσυμβατικού ελέγχου τους από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως υπό την εκδοχή της αντίθεσης των επίμαχων διατάξεων προς το Σύνταγμα θα συνέβαινε, ενώ ο νομοθέτης, επιδιώκοντας, στο μέτρο του εφικτού και υπό τις όλως εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας, να συμμορφωθεί προς τις συνταγματικές απαιτήσεις, έχει ειδικώς προνοήσει για το αντίθετο.Αποφαίνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, δεν αντίκεινται στο άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Για να αποφανθεί επί του ερωτήματος που υποβλήθηκε στην Ολομέλεια, ...., με την 325/2022 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος, σχετικά με τη συνταγματικότητα ή μη των διατάξεων του άρθρου 44 παρ. 1 του ν. 4325/2015, όπως ισχύουν (...).Η ως άνω παραπεμπτική απόφαση εκδόθηκε επί της ... προσφυγής της Περιφέρειας … για την ανάκληση της 657/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου(....)αφετέρου δε να παρασχεθεί επαρκής χρόνος στο νομοθέτη για την τροποποίηση των κρίσιμων διατάξεων κατά τρόπο συμβατό προς τις επιταγές του άρθρου 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος καθώς και στη διοίκηση για τον κατάλληλο προγραμματισμό της προκήρυξης και διεξαγωγής των σχετικών διαγωνισμών, πρέπει, στην προκείμενη περίπτωση, τα αποτελέσματα της διαγνωσθείσης με την παρούσα απόφαση αντισυνταγματικότητας των ανωτέρω διατάξεων, όπως ισχύουν, και η εξ αυτής απορρέουσα σχετική υποχρέωση συμμόρφωσης της διοίκησης να μετατεθούν χρονικά στην αρχή του επομένου, από τη δημοσίευση της παρούσας δικαστικής απόφασης, ημερολογιακού έτους (2023), χρονικό σημείο από το οποίο η δικαστική απόφαση παράγει, πλέον, πλήρη αποτελέσματα.Εξετάζει το παραπεμφθέν με την 325/2022 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος προδικαστικό ερώτημα.Επιλύει το ως άνω εισαχθέν ζήτημα κατά τα ειδικότερον αναφερόμενα στο σκεπτικό.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1183/2022.

Προμήθεια πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) ταχέων διαγνωστικών του κορωνοϊού.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις (3 έως και 13) που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα νομίμως γενόμενα δεκτά με την προσβαλλόμενη Πράξη, οι εξαιρετικές διατάξεις των άρθρων 54 παρ. 3 του ν. 4662/2020 και 145 του ν. 4831/2021 πρέπει να ερμηνεύονται στενά και υπό το πρίσμα των κανόνων του ενωσιακού δικαίου για την ανάθεση των δημόσιων συμβάσεων, οι δε διατάξεις του ν. 4412/2016, κατά το μέρος, με το οποίο ενσωματώνονται διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ,  για τις οποίες δεν επιτρέπεται παρέκκλιση από τον εθνικό νομοθέτη, όπως προαναφέρθηκε (σκέψη 12 της παρούσας), εφαρμόζονται παράλληλα και συμπληρωματικά στη διαδικασία ανάθεσης που ρυθμίζει η διάταξη του άρθρου 145 του ν. 4831/2021. Για τους λόγους αυτούςΣυνεκδικάζει την από 19.8.2022 (ΑΒΔ 6348/22.8.2022) προσφυγή του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας) και την από 22.8.2022 (ΑΒΔ 6347/22.8.2022) προσφυγή της εταιρείας με την επωνυμία «…», με δ.τ. «…».Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης.Ανακαλεί την 320/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Προμήθεια τριάντα πέντε εκατομμυρίων (35.000.000) ταχέων διαγνωστικών του κορωνοϊού (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις (12 και 14) που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα νομίμως γενόμενα δεκτά με την προσβαλλόμενη Πράξη, οι εξαιρετικές διατάξεις των άρθρων 54 παρ. 3 του ν. 4662/2020 και 145 του ν. 4831/2021 πρέπει να ερμηνεύονται στενά και υπό το πρίσμα των κανόνων του ενωσιακού δικαίου για την ανάθεση των δημόσιων συμβάσεων, οι δε διατάξεις του ν. 4412/2016, κατά το μέρος με το οποίο ενσωματώνονται διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, για τις οποίες δεν επιτρέπεται παρέκκλιση από τον εθνικό νομοθέτη, όπως προαναφέρθηκε (σκέψη 12 της παρούσας), εφαρμόζονται παράλληλα και συμπληρωματικά στη διαδικασία ανάθεσης που ρυθμίζει η διάταξη του άρθρου 145 του ν. 4831/2021. Επομένως, κατά το μέρος που με την 13908/5.10.2021 πρόσκληση δεν προβλέφθηκαν υποχρεωτικοί λόγοι αποκλεισμού των συμμετεχόντων σ’ αυτή υποψήφιων αναδόχων, κατ’ άρθρα 73 παρ. 1 και 2 και 74 του ν. 4412/2016, καθώς και η υποβολή των προβλεπόμενων στα άρθρα 80 παρ. 2 και 74 παρ. 4 του ν. 4412/2016 δικαιολογητικών, η ανωτέρω πρόσκληση αντίκειται στις ως άνω διατάξεις, οι οποίες ενσωματώνουν ρυθμίσεις ενωσιακής προέλευσης και, ως τέτοιες, κατισχύουν των αντιθέτου περιεχομένου κανόνων της εσωτερικής έννομης τάξης.Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την από 19.8.2022 (ΑΒΔ 6349/22.8.2022) προσφυγή του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και της  Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.Ανακαλεί την 321/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Εάν η προσθήκη ορισμένου χρηματικού ποσού σε όρο δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών μετά τον διενεργηθέντα κατ’ άρθρα 105 του ν.4412/2016 και 324-327 του ν. 4700/2020 προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου της σύμβασης εγείρει ζητήματα νομιμότητας και κανονικότητας των δαπανών που απορρέουν από τη σύμβαση αυτή, ώστε να κωλύεται η εκκαθάριση και η εξόφλησή τους.(...)Η δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών δεν πάσχει ακυρότητα, κατ’ άρθρο 327 του ν. 4700/2020, λόγω της προσθήκης ορισμένου χρηματικού ποσού σε όρο αυτής, προς αποσαφήνισή του, μετά τον διενεργηθέντα κατ’ άρθρα 105 του ν. 4412/2016 και 324-327 του ν. 4700/2020 προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητάς της και, ως εκ τούτου, οι δαπάνες που απορρέουν από αυτή δεν είναι μη νόμιμες ή μη κανονικές, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 91 παρ.2 εδ. β΄ και γ΄ του ν. 4270/2014 και 75 παρ. 1 του ν.4446/2016, για τον ανωτέρω λόγο (ομόφωνα).

Ανάδειξη εργολάβων για τον από εδάφους ψεκασμό ελαιοδέντρων στα πλαίσια του Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου της Ελιάς έτους 2021 (..)Διαφορές από τον προσυμβατικό έλεγχο (Υπηρεσίες). Σύμβαση παροχής υπηρεσιών καταπολέμησης του δάκου των ελαιοδέντρων. Ζήτημα αντισυνταγματικότητας άρθρου 44 του ν. 4325/2015, όπως ισχύει. Παραπομπή της προσφυγής ανάκλησης στην Ολομ.Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου της Ελιάς κατ’ άρθρο 328 παρ. 6 του ν. 4700/2020

Προμήθεια δεκαέξι εκατομμυρίων ταχέων διαγνωστικών του κορωνοϊού.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις (12 και 13) που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα νομίμως γενόμενα δεκτά με την προσβαλλόμενη Πράξη, οι εξαιρετικές διατάξεις των άρθρων 54 παρ. 3 του ν. 4662/2020 και 145 του ν. 4831/2021 πρέπει να ερμηνεύονται στενά και υπό το πρίσμα των κανόνων του ενωσιακού δικαίου για την ανάθεση των δημόσιων συμβάσεων, οι δε διατάξεις του ν. 4412/2016, κατά το μέρος με το οποίο ενσωματώνονται διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, για τις οποίες δεν επιτρέπεται παρέκκλιση από τον εθνικό νομοθέτη, όπως προαναφέρθηκε (σκέψη 12 της παρούσας), εφαρμόζονται παράλληλα και συμπληρωματικά στη διαδικασία ανάθεσης που ρυθμίζει η διάταξη του άρθρου 145 του ν. 4831/2021.Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την από 23.9.2022 (ΑΒΔ 7108/23.9.2022) προσφυγή του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.Ανακαλεί την 370/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παροχή Υπηρεσιων:Ζητείται η ανάκληση της 657/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι απαραδέκτως υποβάλλονται προς έλεγχο τριάντα δύο (32) σχέδια συμβάσεων και η προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία για την υπηρεσία «Ανάδειξη εργολάβων για τον από εδάφους ψεκασμό ελαιοδέντρων στα πλαίσια του Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου της Ελιάς έτους 2021 της Περιφερειακής Ενότητας ………», συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.507.867,65 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.).(....)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ένδικη προσφυγή ανάκλησης ναι μεν πρέπει, κατά τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω, να απορριφθεί, πλην το Τμήμα, μετά από σχετική συζήτηση μεταξύ των μελών του και αφού έλαβε υπόψη του ότι : α) κατά της ομοίου περιεχομένου 834/2019 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου δεν είχε ασκηθεί αίτηση ανάκλησης, ούτε είχε άλλως αχθεί σε ανώτερο δικαστικό σχηματισμό το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας των προαναφερθεισών διατάξεων, β) ο Αντεπίτροπος της Επικρατείας έχει εκφραστεί υπέρ της αποδοχής αυτής και γ) η προσφεύγουσα Περιφέρεια υπέβαλε αίτημα παραπομπής της υπόθεσης στην Ολομέλεια ως μείζονος σπουδαιότητας για την προστασία των ελαιοπαραγωγών, έκρινε ότι πρέπει να υποβάλει ερώτημα στην Ολομέλεια, κατ’ άρθρο 328 παρ. 6 του ν. 4700/2020, περί της συνταγματικότητας ή μη των διατάξεων του άρθρου 44 παρ. 1 του ν. 4325/2015, όπως ισχύει, ώστε η Ολομέλεια να εκφέρει γνώμη επί του ως άνω ζητήματος.Παραπέμπει την υπόθεση στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/792/2022.

Διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο με τη χρήση των δυνατοτήτων που παρέχει το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ).

Διαδικασία Ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο της ύπαρξης, της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου στους φορείς που υπάγονται στην ελεγκτική του δικαιοδοσία.