ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Για να αποφανθεί επί του ερωτήματος που υποβλήθηκε στην Ολομέλεια, ...., με την 325/2022 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος, σχετικά με τη συνταγματικότητα ή μη των διατάξεων του άρθρου 44 παρ. 1 του ν. 4325/2015, όπως ισχύουν (...).Η ως άνω παραπεμπτική απόφαση εκδόθηκε επί της ... προσφυγής της Περιφέρειας … για την ανάκληση της 657/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου(....)αφετέρου δε να παρασχεθεί επαρκής χρόνος στο νομοθέτη για την τροποποίηση των κρίσιμων διατάξεων κατά τρόπο συμβατό προς τις επιταγές του άρθρου 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος καθώς και στη διοίκηση για τον κατάλληλο προγραμματισμό της προκήρυξης και διεξαγωγής των σχετικών διαγωνισμών, πρέπει, στην προκείμενη περίπτωση, τα αποτελέσματα της διαγνωσθείσης με την παρούσα απόφαση αντισυνταγματικότητας των ανωτέρω διατάξεων, όπως ισχύουν, και η εξ αυτής απορρέουσα σχετική υποχρέωση συμμόρφωσης της διοίκησης να μετατεθούν χρονικά στην αρχή του επομένου, από τη δημοσίευση της παρούσας δικαστικής απόφασης, ημερολογιακού έτους (2023), χρονικό σημείο από το οποίο η δικαστική απόφαση παράγει, πλέον, πλήρη αποτελέσματα.Εξετάζει το παραπεμφθέν με την 325/2022 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος προδικαστικό ερώτημα.Επιλύει το ως άνω εισαχθέν ζήτημα κατά τα ειδικότερον αναφερόμενα στο σκεπτικό.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1183/2022.

ΑΡΣΗ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ:εξαίρεση από τον κανόνα της διενέργειας ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν από την υπογραφή και την έναρξη της εκτέλεσής τους.(...)Διερωτώμενο δε το Κλιμάκιο για την, υπό τα ως άνω δεδομένα, αρμοδιότητά του να επιληφθεί του ελέγχου της επίμαχης σύμβασης, σε χρόνο κατά τον οποίον η τελευταία είχε πλέον εκτελεσθεί, και αμφιβάλλοντας για τη συμβατότητα των προαναφερόμενων ρυθμίσεων, κατά το μέρος που επιτρέπουν την επιγενόμενη της σύναψής τους υποβολή στο Ελεγκτικό Συνέδριο δημoσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας, προς τον τιθέμενο από το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κανόνα, παρέπεμψε το ανακύψαν ενώπιόν του ζήτημα στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου.(...)οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, ως εκ της ειδικότητας του αντικειμένου που ρυθμίζουν, την προμήθεια, δηλαδή, συγκεκριμένου είδους υπό την συνδρομή εξαιρετικών, περιγραφομένων από αυτές περιστάσεων, και των προϋποθέσεων εφαρμογής τους, των λόγων δημοσίου συμφέροντος, χάριν των οποίων θεσμοθετήθηκαν, της περιορισμένης χρονικής τους ισχύος, καθώς και της διεξοδικής ρύθμισης που περιλαμβάνουν ως προς το κύρος των συμβάσεων στις οποίες αφορούν, καθώς και τις εκατέρωθεν απορρέουσες από τις συμβάσεις αυτές αξιώσεις, αν επιγενομένως της κατάρτισής τους δεν υποβληθούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή ο εκ των υστέρων έλεγχος τους από το Δικαστήριο αποβεί αρνητικός, κρίνονται συνταγματικώς ανεκτές και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί παρά να γίνει δεκτό ότι η προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις παρέκκλιση από τον κανόνα του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν αντιβαίνει προς το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το Ελληνικό Δημόσιο. Σε τελευταία ανάλυση, άλλωστε, δεν θα ήταν εύλογο οι συμβάσεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 να εκφύγουν τελείως του προσυμβατικού ελέγχου τους από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως υπό την εκδοχή της αντίθεσης των επίμαχων διατάξεων προς το Σύνταγμα θα συνέβαινε, ενώ ο νομοθέτης, επιδιώκοντας, στο μέτρο του εφικτού και υπό τις όλως εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας, να συμμορφωθεί προς τις συνταγματικές απαιτήσεις, έχει ειδικώς προνοήσει για το αντίθετο.Αποφαίνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, δεν αντίκεινται στο άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα τριάντα δύο (32) σχεδίων συμβάσεων και της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας για την «Ανάδειξη εργολάβων για τον από εδάφους ψεκασμό ελαιοδέντρων στα πλαίσια του Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου της Ελιάς έτους 2021 της Περιφερειακής Ενότητας ...», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.507.867,65 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.).(....)Ως εκ τούτου, η προμνησθείσα ρύθμιση παρίσταται ανίσχυρη και καθόσον, εν προκειμένω, υποβάλλονται προς έλεγχο σχέδια συμβάσεων, το αντικείμενο των οποίων έχει ολοσχερώς εκτελεσθεί ήδη πριν την υποβολή τους για έλεγχο στο παρόν Κλιμάκιο, δεν καταλείπεται πεδίο προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας και το Κλιμάκιο είναι κατά χρόνον αναρμόδιο να τα ελέγξει.Απαραδέκτως υποβάλλονται προς έλεγχο τα τριάντα δύο (32) σχέδια συμβάσεων και η προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία για την υπηρεσία «Ανάδειξη εργολάβων για τον από εδάφους ψεκασμό ελαιοδέντρων στα πλαίσια του Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου της Ελιάς έτους 2021 της Περιφερειακής Ενότητας …».

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1183/2022.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/792/2022.

ΑΡΣΗ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ:εξαίρεση από τον κανόνα της διενέργειας ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν από την υπογραφή και την έναρξη της εκτέλεσής τους.(...)οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, ως εκ της ειδικότητας του αντικειμένου που ρυθμίζουν, την προμήθεια, δηλαδή, συγκεκριμένου είδους υπό την συνδρομή εξαιρετικών, περιγραφομένων από αυτές περιστάσεων, και των προϋποθέσεων εφαρμογής τους, των λόγων δημοσίου συμφέροντος, χάριν των οποίων θεσμοθετήθηκαν, της περιορισμένης χρονικής τους ισχύος, καθώς και της διεξοδικής ρύθμισης που περιλαμβάνουν ως προς το κύρος των συμβάσεων στις οποίες αφορούν, καθώς και τις εκατέρωθεν απορρέουσες από τις συμβάσεις αυτές αξιώσεις, αν επιγενομένως της κατάρτισής τους δεν υποβληθούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή ο εκ των υστέρων έλεγχος τους από το Δικαστήριο αποβεί αρνητικός, κρίνονται συνταγματικώς ανεκτές και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί παρά να γίνει δεκτό ότι η προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις παρέκκλιση από τον κανόνα του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν αντιβαίνει προς το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από το Ελληνικό Δημόσιο. Σε τελευταία ανάλυση, άλλωστε, δεν θα ήταν εύλογο οι συμβάσεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 να εκφύγουν τελείως του προσυμβατικού ελέγχου τους από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως υπό την εκδοχή της αντίθεσης των επίμαχων διατάξεων προς το Σύνταγμα θα συνέβαινε, ενώ ο νομοθέτης, επιδιώκοντας, στο μέτρο του εφικτού και υπό τις όλως εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας, να συμμορφωθεί προς τις συνταγματικές απαιτήσεις, έχει ειδικώς προνοήσει για το αντίθετο.(...)Αποφαίνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, δεν αντίκεινται στο άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΑΓΟΡΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ:«ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 5.422.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, εάν συντρέχει περίπτωση επιβολής ΦΠΑ) και ισόποσου συμβατικού τιμήματος.(...)Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι οι συμβάσεις αγοράς ακινήτου που συνάπτονται από νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, στις οποίες καταλήγει η διενεργούμενη, επί τη βάσει των διατάξεων του π.δ/τος 715/1979, διαδικασία του δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού, δεν περιλαμβάνονται μεταξύ των περιγραφόμενων, στις διατάξεις του ν.4412/2016, συμβάσεων κατασκευής έργων, παροχής υπηρεσιών ή προμήθειας προϊόντων, δηλαδή κινητών πραγμάτων, κατά την έννοια των άρθρων 947 και 948 του Αστικού Κώδικα, αλλά διέπονται από τις διατάξεις του προαναφερθέντος π.δ/τος.(...)Σύμφωνα με τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι θεμέλιο της ως άνω διαγωνιστικής διαδικασίας αποτελεί η αγορά ακινήτου και κτίσματος επ’ αυτού, ολοκληρωμένου ή υπό ανέγερση, χωρίς τη μεταβίβαση των οποίων δε νοείται καμίας μορφής επέμβαση εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής για τη διαμόρφωση των χώρων του κτιρίου. Επιπλέον, το μέρος της εκτέλεσης εργασιών για την προσαρμογή του ακινήτου στις απαιτήσεις της αναθέτουσας αρχής είναι άρρηκτα συνδεδεμένο (ως προς την έκταση και την απαιτούμενη δαπάνη υλοποίησης) με το προς πώληση ακίνητο, προς την κατασκευαστική ωριμότητα του οποίου συναρτάται, κατά τρόπο ώστε, όσο πιο ολοκληρωμένη είναι η κατασκευή του (με την ενσωμάτωση, σε αυτό και στην αγοραία αξία του, των εργασιών που έχουν ήδη υλοποιηθεί), τόσο πιο περιορισμένη να είναι η ανάγκη εκτέλεσης εργασιών αποπεράτωσης και διαρρύθμισής του. Παραπέμπει στην ελάσσονα Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου την αμφισβήτηση ως προς την έννοια των διατάξεων του π.δ/τος 715/1979 και του άρθρου 2 παρ. 1 περιπτώσεις 6, 7 και 9 του ν. 4412/2016, λόγω της έκδοσης της 167/2023 αντίθετης Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/982/2023

Αποκατάσταση ζημιών...ζητείται η ανάκληση της 65/2021 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ένδικη προσφυγή ανάκλησης του Δήμου ....  και η ασκηθείσα παραδεκτώς υπέρ αυτής παρέμβαση  της εταιρείας «...», σύμφωνα με την κρατήσασα στο Τμήμα γνώμη, πρέπει να γίνουν δεκτές και να απορριφθούν ως απαράδεκτες οι προσφυγές της εταιρείας  «....» και του Ευσταθίου Καννή. Όμως, το Τμήμα, μετά από σχετική συζήτηση μεταξύ των μελών του, αφού έλαβε υπόψη του ότι σε περίπτωση αποδοχής της προσφυγής ανάκλησης και με δεδομένο ότι η Αντεπίτροπος της Επικρατείας έχει εκφραστεί υπέρ της αποδοχής της προσφυγής ανάκλησης, έκρινε ότι ανέκυψε ζήτημα γενικότερης σημασίας και πρέπει να υποβάλει ερώτημα στην Ολομέλεια, κατ’ άρθρο 328 παρ. 6 του ν. 4700/2020, περί της δυνατότητας ή μη, και σε καταφατική περίπτωση  των προϋποθέσεων υπό τις οποίες τα Κλιμάκια του Δικαστηρίου, στο πλαίσιο διενέργειας προσυμβατικού ελέγχου, δύνανται να αναθεωρούν οίκοθεν τις θετικές πράξεις τους, σε περίπτωση που συντρέξουν όλως εξαιρετικές περιστάσεις, όπως σε περίπτωση που εκ των υστέρων περιέλθουν εις γνώση του Κλιμακίου οψιφανή γεγονότα, τα οποία ανατρέπουν το πραγματικό θεμέλιο της κρίσης του, ώστε η Ολομέλεια να εκφέρει γνώμη επί του ως άνω ζητήματος. 

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΑΓΟΡΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ:αγορά ακινήτου για τις εκπαιδευτικές ανάγκες του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 5.422.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, εάν συντρέχει περίπτωση επιβολής ΦΠΑ).(...)Εξάλλου, ακόμη και υπό την εκδοχή ότι στην προϋπολογιζόμενη δαπάνη της σύμβασης συμπεριλαμβάνεται ΦΠΑ, ανάλογα με τον επιλεγέντα ανάδοχο («εάν συντρέχει περίπτωση επιβολής ΦΠΑ», βλ. προοίμιο της διακήρυξης) και, συνεπώς, η σύμβαση δεν υπερβαίνει το κατώτατο όριο εφαρμογής της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, και πάλι θα έπρεπε να θεωρηθεί ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο μεικτή σύμβαση έχει προέχοντα χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης έργου(...)Παραπέμπει στο Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον υποβληθέντα φάκελο και το σχέδιο σύμβασης 

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΣ/ΚΛ.Ε/241/2023 ΚΑΙ ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/982/2023

Παροχή υπηρεσιών συντήρησης ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων...ζητείται η ανάκληση της 531/2019 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου (Δ΄Διακοπών)..Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει των προσκομισθέντων από την αιτούσα νέων στοιχείων, η διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη πράξη του Κλιμακίου πλημμέλεια έχει αρθεί. Συνεπώς, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη, κατά το μέρος που με αυτήν κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της αιτούσας και της εταιρείας «...» που αφορά στην εκτέλεση του πρώτου τμήματος των υπηρεσιών συντήρησης ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων φωτεινής σηματοδότησης Ν. ... για τα έτη 2019-2020 και να κριθεί ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος από την αιτούσα νέου σχεδίου σύμβασης.Ανακαλεί την 531/2019 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου (Δ΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου,

Επιδιώκεται η ανάκληση της 604/2022 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Η προσφυγή ανάκλησης  επανεισάγεται για συζήτηση μετά την έκδοση της 1855/2022 απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία έγινε δεκτή η από 20.10.2022 προσφυγή αναθεώρησης του Δήμου Μονεμβασιάς κατά της 1494/2022 απόφασης του Έβδομου Τμήματος και αναπέμφθηκε η υπόθεση στο ίδιο Τμήμα για να εξετασθεί επί της ουσίας, καθόσον το πραγματικό αυτής έχρηζε διευκρινίσεων.(...)Δοθέντων των ανωτέρω, ο πρώτος λόγος της προσφυγής πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, καθόσον οι εργασίες που περιλαμβάνονται στη 2η ΣΣ αφενός δεν μπορούν για λόγους τεχνικούς ή οικονομικούς να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση και αφετέρου ο τυχόν διαχωρισμός τους θα προκαλούσε σημαντικά προβλήματα στον αναθέτοντα φορέα (επικαλύψεις, χρονική καθυστέρηση, μη επίτευξη των σκοπών της εργολαβίας, κατάργηση ήδη εκτελεσθεισών εργασιών)  και σημαντική αύξηση του κόστους αυτών.

Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω πρέπει η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη επί τω τέλει σύναψης της 2ης τροποποιητικής (συμπληρωματικής) σύμβασης του έργου «Βελτίωση βασικών περιβαλλοντικών υποδομών επεξεργασίας των λυμάτων Δήμου Μονεμβασιάς – Υποέργο 2: Αποχετευτικό δίκτυο ΤΚ Ελαίας».Για  τους  λόγους  αυτούςΔέχεται την από 24.8.2022 προσφυγή ανάκλησης του Δήμου Μονεμβασιάς.Ανακαλεί την 604/2022  πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ  ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1855/2022

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η ανάκληση της 123/2023 Πράξης του Ε′ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, .(....) Με τα δεδομένα αυτά, η κρινόμενη προσφυγή, εφόσον ασκήθηκε στις 31.3.2023, ήτοι την εικοστή όγδοη (28η ) ημέρα από την κοινοποίηση της προσβαλλόμενης Πράξης στον αρμόδιο φορέα και, επομένως, μετά την πάροδο της προβλεπόμενης αποκλειστικής δεκαπενθήμερης προθεσμίας, η οποία άρχισε την  επόμενη ημέρα της ως άνω κοινοποίησης της προσβαλλόμενης Πράξης, ήτοι στις 4.3.2023, και έληξε στις 18.3.2023, ημέρα Σάββατο, εκ του νόμου εξαιρετέα, και, ως εκ τούτου, παρεκτάθηκε έως την επόμενη εργάσιμη, ήτοι έως την 20η .3.2023, ημέρα Δευτέρα, είναι εκπρόθεσμη και πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την ένδικη προσφυγή ανάκλησης.