Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης (...)ζητείται η αναθεώρηση της 1100/2024 απόφασης του Έβδομου Τμήματος (...)Σε κάθε δε περίπτωση, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί και το γεγονός ότι, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο από προηγούμενες δικαστικές του ενέργειες (βλ. ΕλΣυν Πράξεις Στ΄ Κλιμακίου 176/2023, 148/2023, 632/2022, 623/2022, 231/2021, Έβδ. Τμ. 776/2024, 1190/2023), η προϋπολογιζόμενη τιμή μονάδας της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο δεν παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από την αντίστοιχη τιμή μονάδας σε ομοειδείς συναφθείσες συμφωνίες-πλαίσιο και εκτελεστικές αυτών συμβάσεις. Τέλος, το γεγονός ότι ο εν λόγω διαγωνισμός του ΕΔΣΝΑ αποτέλεσε μεταγενέστερα αντικείμενο ελέγχου της ΕΔΕΛ, όπως αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, δεν δύναται να κλονίσει τα στοιχεία τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης καθιστώντας αυτά εκ των υστέρων ανεπαρκή και μη αξιοποιήσιμα από την αναθέτουσα Αρχή, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από την προσφεύγουσα.(..)  η έλλειψη μιας διευρυμένης έρευνας αγοράς εκτός ελλαδικού χώρου, όπου κατά τα κοινώς γνωστά επικρατούν άλλες οικονομικές συνθήκες, δεν δύναται να καταστήσει αφ΄εαυτής ανεπαρκή και αναιτιολόγητη την τεκμηρίωση της προϋπολογιζόμενης τιμής μονάδας των προς προμήθεια πολυκέντρων, προεχόντως διότι τούτο εναπόκειται στις εκτιμήσεις της εκάστοτε αναθέτουσας αρχής, σε κάθε δε περίπτωση τέτοια υποχρέωση δεν βρίσκει έρεισμα στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την κρινόμενη υπόθεση (πρβλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1030/2024 σκ. 24). Κατόπιν των ανωτέρω, ο σχετικός λόγος αναθεώρησης είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει καθ’ ολοκληρία δεκτός.Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 54 του ν. 4412/2016 το δικάσαν Τμήμα απεφάνθη ότι οι τιθέμενες με τη διακήρυξη τεχνικές προδιαγραφές υπερβαίνουν το περιθώριο εκτίμησης που έχει η αναθέτουσα Αρχή κατά τη διαμόρφωση των τεχνικών χαρακτηριστικών των υπό προμήθεια πολυκέντρων. Τούτο δε, διότι η επιλογή από τον Δήμο των συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών αιτιολογείται δοθέντος ότι οι τελευταίες εξυπηρετούν κατά τον βέλτιστο τρόπο τις ανάγκες και τις λειτουργικές απαιτήσεις της κρινόμενης προμήθειας. 	Κατ’ ακολουθίαν, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη 1100/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος (Ε΄ Θερινού) και, κατά παραδοχή της προσφυγής ανάκλησης, να ανακληθεί η 246/2024 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο, μεταξύ του Δήμου Παλαιού Φαλήρου και της ανώνυμης εταιρείας «….Α.Β.Ε.Ε.» για την «Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών για Διαλογή στην Πηγή, τεσσάρων (4) ρευμάτων, με παροχή οικονομικού εργαλείου προς τους δημότες».

Προμήθεια (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών για Διαλογή στην Πηγή.(...)	Με την προσφυγή αυτή επιδιώκεται η ανάκληση της 246/2024 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη τις προαναφερόμενες τεχνικές απαιτήσεις, οι οποίες έχουν τεθεί επί ποινή αποκλεισμού (άρθρα 2.4.1., 2.4.4., 2.4.6 εδ. ι της διακήρυξης) και είναι λεπτομερείς ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τον τρόπο κατασκευής, καθώς και την απαιτούμενη ελάχιστη ταχύτητα λειτουργίας (ιδίως σε τουλάχιστον 100 τεμάχια πλαστικών και μεταλλικών υλικών αλλά και 40 τεμάχια γυάλινων υλικών ανά λεπτό) και τον υπολογισμό της ελάχιστης χωρητικότητας αποθήκευσης με βάση συγκεκριμένο μέσο όγκο (τουλάχιστον 10.000 τεμαχίων μεταλλικών υλικών μέσου μεγέθους 0,33lt, ενώ για τα πλαστικά προβλέπεται τουλάχιστον 2.500 τεμάχια πλαστικών υλικών μέσου μεγέθους 0,5lt), σε συνδυασμό με τα φυλλάδια (Leaflets) της τεχνικής προσφοράς της αναδόχου, τα οποία μάλιστα ταυτίζονται ως προς την συγκεκριμένη ταχύτητα λειτουργίας και τον τρόπο υπολογισμού της χωρητικότητας ανάλογα με το είδος και μέσο όγκο των πλαστικών, μεταλλικών και γυάλινων υλικών, το Τμήμα κρίνει ότι οι εν λόγω απαιτήσεις τέθηκαν από την αναθέτουσα αρχή καθ’ υπέρβαση του περιθωρίου εκτιμήσεως που διαθέτει αυτή κατά το στάδιο της διατύπωσης των τεχνικών προδιαγραφών, στο πλαίσιο του άρθρου 54 του ν. 4412/2016 (άρθρο 42 Οδηγίας 2014/24) σε συνδυασμό και με το Παράρτημα VI του Προσαρτήματος Α, όπως ορθά έκρινε το Κλιμάκιο σύμφωνα με όσα αναλυτικά έγιναν δεκτά στην προσβαλλόμενη πράξη. Ειδικότερα, δεν προκύπτει σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά προηγουμένως (σκέψη 5) στην προκειμένη περίπτωση, όπως ορθά έκρινε το Κλιμάκιο, αιτιολόγηση της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας των συγκεκριμένων αυτών τεχνικών απαιτήσεων, οι οποίες έχουν τεθεί σε συνδυασμό, τούτο δε κατά μείζονα λόγο διότι στην προκειμένη περίπτωση υποβλήθηκαν μόνο δύο προσφορές, εκ των οποίων αξιολογήθηκε μόνο η τεχνική προσφορά της αναδόχου, ενώ η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης αυτής υπερβαίνει τα όρια εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ (ΔΕΕ αποφ. της 31.3.2022, υποθ. C-195/2021, σκέψη 52, αποφ.7ης Σεπτεμβρίου 2021, υποθ. C- 927/19, σκ , 87 ). Τέλος, επισημαίνεται ότι οι ανωτέρω απαιτήσεις, οι οποίες αναφέρονται σε συγκεκριμένο τρόπο κατασκευής των ειδών της προμήθειας, δεν συνοδεύονται από τον όρο «ή ισοδύναμο» (άρθρο 54 παρ. 4 ν. 4412/2016, απόφ. ΔΕΕ της 25.10.2018, C-413/2017, «Roche Lietuva» UVA, σκ. 37- 41).	Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την από 19.7.2024 (Α.Β.Δ. 5555/19.7.2024) προσφυγή της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…Α.Β.Ε.Ε.» και το διακριτικό τίτλο «..ΑΒΕΕ» καθώς και την παρέμβαση του ΟΤΑ α΄ βαθμού με την επωνυμία «...».
ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Α΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1345/2024 

Η απόφαση 1178/2025 του Έβδομου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας κατά της 209/2025 Πράξης του Στ’ Κλιμακίου, η οποία έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης για την προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος υδρογόνου, φωτοβολταϊκών και σταθμού ανεφοδιασμού. Το Τμήμα έκρινε ότι αίρονται οι δύο πρώτες πλημμέλειες του Κλιμακίου (ασάφεια οικονομικού αντικειμένου και απόκλιση προϋπολογισμού). Ωστόσο, διατήρησε την κρίση για την ύπαρξη ουσιώδους πλημμέλειας λόγω: α) της έλλειψης στοιχείων ωριμότητας για την αδειοδότηση (ίδρυση/λειτουργία) και την ασάφεια της χωροθέτησης του πρατηρίου υδρογόνου, και β) του μη νόμιμου όρου της διακήρυξης (άρθρο 2.2.6) που απαιτούσε η εμπειρία των υποψηφίων να έχει αποκτηθεί αποκλειστικά σε δημόσιους φορείς, όρος που κρίθηκε ότι περιόριζε υπέρμετρα τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Ως εκ τούτου, η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης κωλύεται.

Η απόφαση 1156/2025 του Έβδομου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή της εταιρείας «…ΕΠΕ». Η εταιρεία ζητούσε την ανάκληση της Πράξης 218/2025, η οποία έκρινε ότι κωλυόταν η υπογραφή σύμβασης για την ανάθεση υπηρεσιών φύλαξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Τμήμα Β' - Λάρισα). Το Κλιμάκιο είχε διαπιστώσει ουσιώδη πλημμέλεια στην οικονομική προσφορά της προσφεύγουσας, καθώς ο υπολογισμός του επιδόματος αδείας και των δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων ήταν εσφαλμένος, υπολείποντας του ελάχιστου εργατικού κόστους για τη δομή Γαιόπολη Λάρισας. Το Δικαστήριο απέρριψε όλους τους λόγους ανάκλησης, κρίνοντας ότι ο εσφαλμένος υπολογισμός ήταν σαφής και μαθηματικά αποδεικνύεται ότι υπολογίστηκε μόνο για ένα έτος αντί για την τριετή διάρκεια της σύμβασης, πλήττοντας έτσι τις αρχές της διαφάνειας και του υγιούς ανταγωνισμού.

Η απόφαση 1098/2025 του Έβδομου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά την προσφυγή ανάκλησης της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) κατά της 164/2025 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου. Η ΕΕΤΤ ζητούσε την ανάκληση της πράξης αυτής, η οποία έκρινε ότι κωλυόταν η υπογραφή της έκτης τροποποίησης (προϋπολογισμού 1.680.199,90 ευρώ πλέον ΦΠΑ) της 6/2023 σύμβασης για το «Σύστημα Εποπτείας Φάσματος Δορυφορικών Επικοινωνιών (ΣΕΦΔ)». Το Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή. Αιτιολογία της απόρριψης ήταν ότι η προσφυγή ασκήθηκε εκπρόθεσμα, δηλαδή μετά την παρέλευση της δεκαπενθήμερης αποκλειστικής προθεσμίας του άρθρου 328 παρ. 1 του ν. 4700/2020. Η κοινοποίηση της προσβαλλόμενης πράξης στην ΕΕΤΤ έγινε στις 2.6.2025, με αποτέλεσμα η προθεσμία να λήγει στις 17.6.2025, ενώ η προσφυγή κατατέθηκε στις 18.6.2025.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Εκτίμηση κινδύνων σεισμού, πυρκαγιάς και πλημμύραςΗ σύναψη της υποβληθείσας προς έλεγχο εκτελεστικής σύμβασης εγκρίθηκε με την 42/8.5.2023 (Θέμα 42ο) απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου του ΕΚΠΑ, καθώς και με τη 1264/3/28.2.2023 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του υπό κρίση σχεδίου (βλ. τις αντίστοιχες προβλέψεις της αρχικής προγραμματικής σύμβασης), α) στο πλαίσιο της Φάσης 3 (μήνες 16-36 της διάρκειας της προγραμματικής) και για την υλοποίηση της Δράσης Β8.5 «Εκπαίδευση στελεχών Πολιτικής Προστασίας και ενημέρωση με έμφαση στις νησιωτικές περιοχές της Περιφέρειας Αττικής», προβλέπονται τα Παραδοτέα: i. Π8.5.4 «3ο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο», κόστους 10.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, που πρέπει να παραδοθεί τον μήνα 35 της διάρκειας της προγραμματικής και ii. Π8.5.5 «2η Ενημερωτική Ημερίδα με έμφαση στις νησιωτικές περιοχές», κόστους 10.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, που πρέπει να παραδοθεί τον μήνα 36 της διάρκειας της προγραμματικής και β) στο πλαίσιο της ίδιας Φάσης προβλέπεται συμμετοχή στο Παραδοτέο Π1.3 «Τελική αναφορά Β΄ Μέρους του αντικειμένου της αρχικής προγραμματικής σύμβασης», κόστους 41.264,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, που πρέπει να παραδοθεί τον μήνα 36 της διάρκειας της προγραμματικής. Η χρηματοδότηση που αναλογεί στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ως Συνεργαζόμενο Φορέα, συνολικού ποσού κατά τα ανωτέρω (10.000,00 + 10.000,00 + 41.264,00 =) 61.264,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, καταβάλλεται από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του ΕΚΠΑ, αφού η Περιφέρεια Αττικής έχει καταβάλει το ανάλογο ποσό στον ΕΛΚΕ του ΕΚΠΑ (άρθρο 6 του σχεδίου). Πλην, σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, το ποσό αυτό, αυτοτελώς λογιζόμενο, υπολείπεται των προβλεπόμενων στο άρθρο 324 παρ. 1 και 2 του ν. 4700/2020 ορίων για την άσκηση προληπτικού ελέγχου νομιμότητας εκ μέρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, ως εκ τούτου, το ως άνω σχέδιο εκτελεστικής σύμβασης απαραδέκτως υποβάλλεται προς έλεγχο. 

Η Απόφαση 1155/2025 του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Έβδομο Τμήμα) συνεκδίκασε τις προσφυγές ανάκλησης της ανώνυμης εταιρείας «…ΑΕ» και του Ελληνικού Δημοσίου κατά της 202/2025 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου. Η πράξη αυτή έκρινε ότι κωλυόταν η υπογραφή σύμβασης για υπηρεσίες φύλαξης κτηριακών εγκαταστάσεων του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, λόγω ασάφειας του κριτηρίου ανάθεσης Κ3 («Υλικά, Εξοπλισμός, Μέσα»). Το Τμήμα έκρινε ότι το Κ3 ήταν πράγματι αόριστο, αλλά ότι η πλημμέλεια δεν ήταν ουσιώδης, καθώς υποβλήθηκε μόνο μία προσφορά και δεν υπήρξαν προδικαστικές προσφυγές ή αιτήματα διευκρίνισης. Κατόπιν αυτών, οι προσφυγές έγιναν δεκτές, η Πράξη ανακλήθηκε και αποφασίστηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Η απόφαση 0884/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποδέχεται την προσφυγή ανάκλησης του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας. Η προσφυγή στρεφόταν κατά της Πράξης 11/2025 της Επιτρόπου, η οποία έκρινε ότι κωλυόταν η υπογραφή σύμβασης προμήθειας υλικών τροφοδοσίας (catering), λόγω ανεπαρκούς τεκμηρίωσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και της αναγκαιότητας των ποσοτήτων. Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι τιμές μονάδας ανά γεύμα (με κρέας, ψάρι, ή χωρίς), οι οποίες ήταν κατώτερες από τις αναπροσαρμοσμένες τιμές του 2023 της προηγούμενης σύμβασης, ήταν εύλογες και επαρκώς τεκμηριωμένες, λαμβάνοντας υπόψη και τις τρέχουσες αυξήσεις κόστους. Επίσης, ο κατά προσέγγιση υπολογισμός των ετήσιων μερίδων (περίπου 158.600) κρίθηκε επαρκής. Συνεπώς, η προσβαλλόμενη πράξη ανακλήθηκε και επετράπη η σύναψη της σύμβασης.

Η απόφαση 1092/2025 του Ελεγκτικού Συνεδρίου απέρριψε την προσφυγή του Δήμου Κομοτηνής κατά της Πράξης 15/2025 της Επιτρόπου στην Π.Ε. Ροδόπης, η οποία έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή σύμβασης λειτουργικής χρονομίσθωσης εννέα οχημάτων. Το Δικαστήριο έκανε δεκτούς τους ισχυρισμούς του Δήμου σχετικά με τη σκοπιμότητα της προμήθειας και την ενιαία δημοπράτηση της σύμβασης. Ωστόσο, έκρινε βάσιμο τον τρίτο διακωλυτικό λόγο, ο οποίος αφορούσε τη μη νόμιμη απόδειξη της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας της μοναδικής αναδόχου εταιρείας, καθώς δεν απέδειξε την εκτέλεση σύμβασης με το απαιτούμενο ποσό ούτε δήλωσε νόμιμα τον τρίτο φορέα που θα της παρείχε την ικανότητα συνεργείου (αν και υπήρξε μειοψηφία για το πρώτο σκέλος). Κατά συνέπεια, η προσφυγή απορρίφθηκε.

ΔΑΝΕΙΑ:Αίτηση  ανάκλησης της 34/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προεκτεθείσες σκέψεις (ΙΙ έως και VI), το Τμήμα κρίνει ότι ορθά έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του ότι δεν ήταν νόμιμη η διαδικασία για τη σύναψη σύμβασης δανείου και για το λόγο αυτό κωλυόταν η  υπογραφή του υποβληθέντος σ’ αυτό σχεδίου σύμβασης και συνεπώς, πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης.Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.