Δυνατότητα ή υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να ματαιώσει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, λόγω προκήρυξης και διεξαγωγής του με καταργηθέν νομικό πλαίσιο – Αρμοδιότητα οργάνου προς εξέταση της προδικαστικής προσφυγής εταιρείας που είχε συμμετάσχει στο διαγωνισμό Η Αναθέτουσα Αρχή του διαγωνισμού έχει δυνατότητα να ανακαλέσει – καταργήσει την παράνομη προκήρυξη του διαγωνισμού, σύμφωνα με τις γενικές αρχές ανάκλησης των διοικητικών πράξεων, επικαλούμενη την αρχή της νομιμότητας, χωρίς να κωλύεται από το γεγονός ότι κατά πράξεως της διαγωνιστικής διαδικασίας εκκρεμεί αίτηση ακυρώσεως. Λόγω δε του ότι ο διαγωνισμός αποτελεί σύνθετη διοικητική ενέργεια, η ανάκληση - κατάργηση της προκήρυξης αυτού θα έχει σαν συνέπεια να εκλείψει το νόμιμο έρεισμα έκδοσης των λοιπών πράξεων της διαγωνιστικής διαδικασίας. Η Αναθέτουσα Αρχή του διαγωνισμού, ως όργανο το οποίο έχει την οικονομική εξουσία να κατακυρώσει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, έχει αρμοδιότητα να εξετάσει την προδικαστική προσφυγή του άρθρου 4 του ν.3886/2010. 

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας....Επειδή, περαιτέρω το άρθρο 88 του ν. 4412/2016, έχει ως κύριο σκοπό να μην αποκλείεται προσφέρων από τη διαδικασία χωρίς να του έχει δοθεί η δυνατότητα να δικαιολογήσει το περιεχόμενο της προσφοράς του η οποία φαίνεται υπερβολικά χαμηλή, ενώ δεν προβλέπει όρια ως προς τη δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει τις αναγκαίες διευκρινίσεις που θα την οδηγήσουν σε ασφαλή κρίση. Επομένως, θα πρέπει ο υποψήφιος να μπορεί να προβάλει λυσιτελώς την άποψή του και να προσκομίσει κάθε είδους δικαιολογητικό σχετικά με τα στοιχεία της προσφοράς του. Η δε αναθέτουσα αρχή οφείλει να αποτυπώνει με σαφήνεια την πρόσκληση-αίτηση προκειμένου να τους παρέχει την δυνατότητα να αποδείξουν κατά πλήρη τρόπο την σοβαρότητα των προσφορών τους (βλ. σκέψη 43 και ΑΕΠΠ 979/2018). Στη συγκεκριμένη, ωστόσο, περίπτωση το ερώτημα της αναθέτουσας αρχής ήταν παντελώς γενικό και ασαφές στηριζόμενο απλώς και μόνο στα συγκριτικά στοιχεία του ενδεικτικού προϋπολογισμού μελέτης και στο εύλογο βάσει της κοινής αντίληψης και λογικής, τα οποία ωστόσο ουδόλως προσδιορίζουν και μάλιστα κατά τρόπο αντικειμενικό το ζητούμενο να απαντηθεί, ήτοι το εύλογο της προσφοράς. Επομένως, ουδεμία πλημμέλεια μπορεί να αποδοθεί στην απάντηση της προσφεύγουσας βάσει του συγκεκριμένου ερωτήματος και, περαιτέρω, ως αυτή βασίμως ισχυρίζεται, εφόσον η αναθέτουσα αρχή ήθελε και περαιτέρω διευκρινίσεις όφειλε να προβεί σε περαιτέρω ερώτημα ώστε να αχθεί σε ασφαλή κρίση.

Δημοσιονομική διόρθωση ποσού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι η επίδικη δημοσιονομική διόρθωση παρίσταται νόμιμη και αιτιολογημένη, καθόσον η εκκαλούσα με την ιδιότητα του τελικού δικαιούχου παραβίασε τις προβλεπόμενες από την κείμενη νομοθεσία και τους οικείους όρους της 3839/14.3.2003 απόφασης ένταξης της πράξης στο Ε.Π. υποχρεώσείς της περί έγκαιρης και πλήρους ενημέρωσης της Διαχειριστικής Αρχής επί της πορείας εκτέλεσης του έργου και των προβλημάτων που τυχόν θα ανέκυπταν, δεδομένου ότι μολονότι από τις 21.7.2003 ανέκυψε το πρόβλημα της αδυναμίας υλοποίησης του έργου σύμφωνα με την εκπονηθείσα μελέτη, με τον ανάδοχο να ζητεί εκ του λόγου αυτού τη διακοπή των σχετικών εργασιών και τη διάλυση της σύμβασης, τα ανωτέρω κατέστησαν γνωστά στη Διαχειριστική Αρχή μόλις στις 16.3.2004, ήτοι μετά την παρέλευση μακρού χρονικού διαστήματος και ενώ η εργολαβική σύμβαση είχε ήδη διαλυθεί, με συνέπεια τον κίνδυνο ματαίωσης του ανατεθέντος έργου, ενόψει και του ανελαστικού λόγω τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων χρόνου ολοκλήρωσής του. Η ως άνω παρατυπία λόγω της σοβαρότητάς της οδήγησε αιτιολογημένα στην ανάκληση της απόφασης ένταξης του έργου στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (Ε.Π.) και στην υποχρεωτική εκ του λόγου αυτού, δυνάμει και του άρθρου 6 της 907/052/2.7.2003 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 878 Β΄), αναζήτηση της δοθείσας στην εκκαλούσα συνολικής χρηματοδότησης με την επιβολή εις βάρος αυτής της επίδικης δημοσιονομικής διόρθωσης. 

Ο προσφεύγων ζητεί την ακύρωση της απόφασης υπ’ αριθμ. 664/16.10.2018 της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Τρικκαίων, η οποία εγκρίνει την κατακύρωση του διαγωνισμού στην εταιρεία «……» για την Ομάδα ειδών 1 «Μέλι». Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την προμήθεια τροφίμων για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής (Ε.Π. ΕΒΥΣ) του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας Απόρων (ΤΕΒΑ) για τα έτη 2015-2016, συγκεκριμένα για το είδος «Μέλι» και «Αφρολουτρό». Η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη ανέρχεται σε 253.480,23 € (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). Ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι η αναθέτουσα αρχή εσφαλμένα κρίνει νόμιμα τα δικαιολογητικά της εταιρείας «……», τα οποία δεν πληρούν τις απαιτήσεις των τεχνικών προδιαγραφών για τη συσκευασία του μελιού σε μεταλλικά δοχεία.

Παροχή υπηρεσιών για την αποκομιδή και μεταφορά απορριμάτων....Ως εκ τούτου, μη διενεργηθείσας της ως άνω κλήσης σύμφωνα με το άρθρο 2.4.6 της διακήρυξης, η αναθέτουσα αρχή παρανόμως απέρριψε την προσφορά του προσφεύγοντος, αφού κατά τον έλεγχο και την αξιολόγηση της προσφοράς του αβασίμως διαπιστώθηκε, ότι το περιεχόμενο της υποβληθείσας τεχνικής προσφοράς δεν είναι σύμφωνο με την παράγραφο 2.4.3 της διακήρυξης και παρουσιάζει ελλείψεις ως προς τα δικαιολογητικά που ζητούνται από τα έγγραφα της διακήρυξης και αποκλίσεις ως προς τους όρους και τις τεχνικές προδιαγραφές της σύμβασης». Τούτων έπεται ότι, κατά την έννοια των εν λόγω κανονιστικών ρυθμίσεων, αν η αναθέτουσα αρχή παραλείψει να εκπληρώσει την προαναφερόμενη αυτοτελή υποχρέωσή της ή αν, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, προβεί σε πλημμελή τήρησή της, η μη υποβολή από τον υποψήφιο ανάδοχο μη ζητηθέντος εν λόγω δικαιολογητικού δεν συνεπάγεται αυτομάτως και άνευ ετέρου τον αποκλεισμό του από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού, αλλά υποχρεώνει, καταρχήν, την αναθέτουσα αρχή να προβεί στην οφειλόμενη, κατά τα ήδη εκτεθέντα, κλήση του προς συμπλήρωση του ελλείποντος ή δικαιολογητικού. Άλλως, η ελλιπής υποβολή από τον προσωρινό ανάδοχο απαιτουμένων από τη διακήρυξη δικαιολογητικών συνεπάγεται τον αποκλεισμό του για τον λόγο αυτόν, εφόσον έχει προηγηθεί η προσήκουσα προς τούτο κλήση από την αναθέτουσα αρχή, η οποία, συνεπώς, δεν μπορεί να προβεί στην απόρριψη του φακέλου της προσφοράς του λόγω ελλείψεων, πριν καλέσει τον υποψήφιο ανάδοχο για την κάλυψη των ελλείψεων αυτών και παρέλθει η σχετικώς ταχθείσα προθεσμία. Ενόψει αυτών και λαμβάνοντας, ακόμη, υπόψη ότι ούτε η αναθέτουσα αρχή υποστηρίζει ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι στον προσφεύγοντα κοινοποιήθηκε πρόσκληση προσκόμισης του εν λόγω δικαιολογητικού, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, απαιτείται η εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής αναζήτηση του επίμαχου δικαιολογητικού και η απόρριψη της προσφοράς μόνο σε περίπτωση μη προσκόμισής του (βλ. ΔΕΘεσς 16,172/2019) και κατά τούτο ο σχετικός λόγος γίνεται δεκτός ως βάσιμος

Διαχειριστική Αρχή (Ειδική Υπηρεσία) της Περιφέρειας. Δυνατότητα απόσπασης σ’ αυτήν και δοκίμων δημοσίων υπαλλήλων, καθώς και δοκίμων υπαλλήλων ΟΤΑ.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Δεν είναι εφικτή η απόσπαση δοκίμων δημοσίων υπαλλήλων και δοκίμων υπαλλήλων ΟΤΑ (μονίμων και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου) σε Διαχειριστική Αρχή (Ειδική Υπηρεσία) της Περιφέρειας.

Μη νόμιμη η διαδικασία διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή για την προμήθεια υλικών για νοσοκομείο, καθόσον: α) δεν προσκομίζεται απόφαση της Έπιτροπής Προμηθειών Υγείας, σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ.7 του ν.3580/2007, για τη διενέργεια του διαγωνισμού από το Νοσοκομείο και επιπλέον υπό την ισχύ του άνω νό¬μου, δεν προβλέπεται η διεξαγωγή διαγωνισμού για λογαριασμό άλλων φορέων (νοσοκομείων) εκτός του αναθέτοντος φορέα με βάση τις τεχνικές προδιαγραφές που εγκρίθηκαν από τον ίδιο αναθέτοντα φορέα και με επιτροπή συγκροτηθείσα από τον φορέα αυτόν και όχι από την Επι¬τροπή Προμηθειών Υγείας, β) δεν τηρήθηκε ο κανόνας των αυτοτελών, διακριτών φάσεων του διαγωνισμού και η αρχή της αυστηρά τυπικής διαδικασίας του διαγωνισμού, διότι το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών πραγματοποιήθηκε ενώ εκκρεμούσε η εκδίκαση ενστάσεων που υποβλήθηκαν κατά του σταδίου τεχνικής αξιολόγησης των προσφορών και επιπλέον η αναθέτουσα αρχή, μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών, επανήλθε στην αξιολόγηση των τε-χνικών προσφορών, ως προς ορισμένα είδη, για την τεχνική αξιολόγηση των οποίων δεν είχαν υποβληθεί ενστάσεις ή προσφυγές και γ) δεν αιτιολογήθηκε, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 21 εδ.η του π.δ.118/2007, η κατακύρωση υπό προμήθεια ειδών σε εταιρείες που ήταν οι μοναδικά προσφέρουσες ούτε από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η αναθέτουσα αρχή έλαβε υπόψη συγκριτικά στοιχεία τιμών προηγούμενων διαγωνισμών ή της αγοράς, που να επιβεβαιώνονται με παραστατικά και τα οποία να δικαιολογούν την κατακύρωση στις προσφερόμενες για τα είδη αυτά τιμές.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:...η αναθέτουσα αρχή προκήρυξε δημόσιο ηλεκτρονικό ανοικτό διαγωνισμό για το έργο «Δημιουργία δικτύου ΑΜΕΑ στη μεσαιωνική πόλη της …», με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει τιμής, προϋπολογισθείσας συνολικά δαπάνης 650.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. (....)Επειδή, δοθέντος ότι η μη έγκυρη ψηφιακή υπογραφή ισοδυναμεί με έλλειψη αυτής, εκ των προεκτεθέντων συνάγεται ότι οι υπεύθυνες δηλώσεις που έχει προσκομίσει ο προσφεύγων ως δικαιολογητικά κατακύρωσης δεν φέρουν υπογραφή κατά παράβαση των διατάξεων της διακήρυξης και της ισχύουσας νομοθεσίας, με αποτελέσμα την έλλειψη εκ μέρους του προσφεύγοντος απόδειξης της μη συνδρομής των λόγων αποκλεισμού και του κριτηρίου επιλογής που αφορούν οι κατατεθείσες υπεύθυνες δηλώσεις. Αβασίμως δε ισχυρίζεται ο προσφεύγων ότι με τις διευκρινίσεις επιβεβαίωσε ότι διαθέτει έγκυρη ψηφιακή υπογραφή από το έτος 2017, προσκομίζοντας τα σχετικά πιστοποιητικά και άρα δεν συντρέχει ανυπαρξία πιστοποιητικού διότι η αναθέτουσα αρχή απέρριψε την προσφορά του με την αιτιολογία ότι η τεθείσα στις υπεύθυνες δηλώσεις ψηφιακή υπογραφή της οποίας η διάρκεια ισχύος δεν ταυτίζεται με την αναφερόμενη στα διευκρινιστικά έγγραφα δεν έχει εκδοθεί από πιστοποιημένο πάροχο και συνεπώς δεν διαθέτει έγκυρο πιστοποιητικό. Ομοίως αβασίμως ισχυρίζεται ο προσφεύγων ότι η αναθέτουσα αρχή απέρριψε την προσφορά του δίχως να ελέγξει τα έγγραφα που προσκόμισε με τις διευκρινίσεις, καθώς, ως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου αφενος τα στοιχεία αυτά ελήφθησαν υπόψη από την Επιτροπή Διαγωνισμού και μάλιστα απεστάλησαν και στην ΑΠΕΔ προς έλεγχο, αφετέρου τα προσκομισθέντα διευκρινιστικά στοιχεία ουδόλως αναιρούν τη διαπίστωση περί μη εγκυρότητας της ψηφιακής υπογραφής του προσφεύγοντος που τέθηκε στις υπεύθυνες δηλώσεις που προσκομίστηκαν ως δικαιολογητικά κατακύρωσης. Επομένως, ορθώς και κατά δεσμία αρμοδιότητα η αναθέτουσα αρχή απέρριψε την προσφορά του προσφεύγοντος ως εκ τούτου ο πρώτος λόγος της προσφυγής τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος. 44.Επειδή, δοθέντος ότι, ως έχει ήδη εκτεθεί υπό σκέψη 11, ο δεύτερος λόγος της προδικαστικής προσφυγής που αφορά τη μη νομιμότητα της κατάπτωσης της εγγυητικής επιστολής του προσφεύγοντος στερείται αντικειμένου, η υπό εξέταση προσφυγή πρέπει να απορριφθεί εν συνόλω.

Επειδή, εν συνεχεία, κατά το στάδιο των δικαιολογητικών κατακύρωσης, ο προσφεύγων προσκόμισε, μεταξύ άλλων, αντίγραφο της από 13.12.2021 σύμβασης με το Δήμο …, από την οποία όμως δεν προκύπτει με σαφήνεια αν πληροί το κριτήριο του όρου 2.2.6 της διακήρυξης διότι δεν αναφέρονται οι παραδόσεις στις οποίες προέβη μέχρι το τέλος του έτους 2021. Ως εκ τούτου, νομίμως κλήθηκε την 1.06.2022 από την αναθέτουσα αρχή σε παροχή διευκρινίσεων ως προς τις ποσότητες που έχει παραδώσει μέχρι και 31.12.2021 αναφορικά με τη συγκεκριμένη σύμβαση. Ο δε προσφεύγων την 11.06.2022 προσκόμισε κατάλογο παραδόσεων στον οποίο δήλωσε ότι δυνάμει της από 13.12.2021 σύμβασης με το Δήμο … εκτέλεσε παραδόσεις ύψους 4.135,90€ και άρα προδήλως δεν πληροί το κριτήριο του όρου 2.2.6 της διακήρυξης και επιπροσθέτως κατέθεσε πέντε νέες συμβάσεις, έτερες από τις ήδη δηλωθείσες στο ΕΕΕΣ. Ωστόσο, οι εν λόγω συμβάσεις δεν μπορούν νομίμως να ληφθούν υπόψιν, ως βασίμως αναφέρει η αναθέτουσα αρχή, διότι δεν έχουν δηλωθεί στο ΕΕΕΣ του προσφεύγοντος, ο οποίος προέβη δια των πρόσθετων δικαιολογητικών κατακύρωσης που προσκόμισε στις 11.06.2022 σε ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων τροποποίηση της προσφοράς του. Δοθέντος δε ότι, ως έχει ήδη εκτεθεί υπό σκέψη 35, η προσφορά του προσφεύγοντος δεν παρουσιάζε ασάφεια ούτε η αναθέτουσα αρχή όφειλε να τον καλέσει σε παροχή διευκρινίσεων, αβασίμως ο προσφεύγων προβάλλει ότι η αναθέτουσα αρχή δια της εσφαλμένης εφαρμογής του νόμου λόγω μη κλήσης του σε διευκρινίσεις κατά το στάδιο της προαπόδειξης οδηγήθηκε έπειτα σε απόρριψη της προσφοράς του και κατάπτωση της εγγυητικής του επιστολής συμμετοχής. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή ορθώς και κατα δεσμία αρμοδιότητα με την προσβαλλόμενη απόφαση απέρριψε την προσφορά του προσφεύγοντος και αποφάσισε την κατάπτωση της εγγυητικής του επιστολής συμμετχοής διότι δεν πληροί το κριτήριο τεχνικής ικανότητας ως τούτο αποδείχτηκε εκ των υποβληθέντων δικαιολογητικών κατακύρωσης τα οποία δύναται, κατά τα προεκτεθέντα, να ληφθούν νομίμως υπόψιν, και οι σχετικοί λόγοι της προσφυγής θα πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. 

Η απόφαση (Πράξη 160/2025) του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ελέγχει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής, του Δήμου Νέας Ιωνίας και του Αναπτυξιακού Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Η Νέα Μητροπολιτική Αττική Α.Ε.» (Ν.Μ.Α.), για την υλοποίηση του έργου «Ανάπλαση οικοδομικού τετραγώνου 150 και κατασκευή υπόγειου σταθμού αυτοκινήτων (ολοκλήρωση)», προϋπολογισμού 17.904.865,07 ευρώ (με Φ.Π.Α.). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι ο Αναπτυξιακός Οργανισμός (Ν.Μ.Α.) συνιστά αναθέτουσα αρχή, πληρώντας τα κριτήρια του οργανισμού δημοσίου δικαίου. Η σύμβαση κρίνεται νόμιμη και εξαιρείται από τις διαγωνιστικές διαδικασίες, διότι αφορά συνεργασία δημόσιων φορέων για δημόσιο σκοπό, λόγω αιτιολογημένης αδυναμίας του Δήμου Ν. Ιωνίας, και η Ν.Μ.Α. διαθέτει την απαιτούμενη τεχνική και διαχειριστική επάρκεια. Επομένως, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης.