Παραχωρητήρια. Διόρθωση.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Προεδρεύων: Α. Σοφός, Αντιπρόεδρος Εισηγήτρια: Γ. Σκιάνη, Πάρεδρος Η υπ αρ. 411 εγκύκλιος (υπ.αρ. Δ5/14871/1964 έγγραφο) του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας/Γεν. Δ/νσεως Κοιν.Πρόνοιας/ Δ/νσεως Δ5 δεν εφαρμόζεται στους κατόπιν συμβολαιογραφικής πράξεως ιδιοκτήτες ακινήτων παραχωρηθέντων σε πρόσφυγες, υπό την έννοια ότι οι ιδιοκτήτες αυτοί δεν μπορούν να ζητήσουν την απευθείας επ ονόματί τους διόρθωση του παραχωρητηρίου, λόγω σφάλματος της Διοικήσεως να μην αναγράψει στο εκδοθέν παραχωρητήριο τα λόγω τροποποιήσεως του οικείου ρυμοτομικού διαγράμματος πραγματικά τετραγωνικά μέτρα, έχουν όμως έννομο συμφέρον, ως ειδικοί διάδοχοι, να ζητήσουν την επ ονόματι του αρχικού δικαιούχου-πρόσφυγα ή των κληρονόμων του διόρθωση του παραχωρητηρίου.

Δυνατότητα έκδοσης οριστικού παραχωρητηρίου στο όνομα ήδη θανόντος – δικαιούχου ή στο όνομα των νομίμων κληρονόμων τούτου.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η Διοίκηση δεν υποχρεούται, αλλά ούτε και επιτρέπεται να προχωρήσει στην έκδοση του εν λόγω παραχωρητηρίου (δηλ. του οριστικού τίτλου κυριότητας) για το ανωτέρω προσωρινώς παραχωρηθέν ακίνητο, είτε στο όνομα των νομίμων κληρονόμων του, κατ’ έτος 1976, αποβιώσαντος δικαιούχου εκ του υπ’ αριθ. 1559/3.11.1950 συμβολαιογραφικού προσυμφώνου ή μόνο της αιτούσας (Γνωμ.Ολ.ΝΣΚ 368/78), είτε στο όνομα του κληρονομουμένου, δεδομένου ότι η υποσχόμενη την πώληση του εν λόγω ακινήτου αρχική δικαιούχος είχε, μετά την παρέλευση έτους (δηλ. την 11η Νοεμ.1945) από την πλάσματι, δυνάμει της περί δραχμοποιήσεως νομοθεσίας, εξόφληση του τιμήματος (δηλ. την 11η Νοεμ.1944), καταστεί κυρία του προσωρινώς παραχωρηθέντος σ’ αυτή οικοπέδου, χωρίς το δικαίωμα της πλήρους κυριότητάς της επ’ αυτού να υπόκειται σε κανένα περιορισμό, πράγμα που (με την επιφύλαξη της εκδόσεως παραχωρητηρίου στο όνομα του πιο πάνω φορέα του νομίμου τίτλου ή των κληρονόμων του) συνεπάγεται την αποξένωση του Δημοσίου από τη διαχείριση του συγκεκριμένου ακινήτου και συνεπώς την αναρμοδιότητα, πλέον, της διοίκησης να προχωρήσει στην έκδοση του σχετικού παραχωρητηρίου.

Εγγραφή προσημειώσεως υποθήκης επί παραχωρηθέντος από το Δημόσιο, υπό όρους και με διαλυτική αίρεση, ακινήτου.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
1.α) Είναι νόμιμη η, προς τον σκοπό λήψεως δανείου, εγγραφή προσημειώσεως υποθήκης υπέρ τραπέζης επί του ακινήτου (που παραχωρήθηκε από το Δημόσιο προς το Ίδρυμα «Ι», υπό τον όρο της με οποιονδήποτε τρόπο μη διαθέσεως αυτού προς τρίτο και με κύρωση την αυτοδίκαιη ακύρωση της παραχωρήσεως και την επάνοδο της κυριότητας στο Δημόσιο), χωρίς εκ της εγγραφής αυτής και μόνον να επέρχεται απώλεια δικαιωμάτων του Δημοσίου, η εγγραφή όμως αυτή δεν είναι λυσιτελής, εν όψει μη καλύψεως του κινδύνου της δανείστριας, λόγω της συνδυαστικής εφαρμογής των άρθρων 202, 206, 1318 και 1323 του Α.Κ. (πλειοψ.) β) Για την λήψη δανείου από το Ίδρυμα, με προσημείωση επί του ακινήτου και προς εξασφάλιση της δανείστριας, πρέπει να υπάρχει συναίνεση του Δημοσίου, δεν έχει όμως την διακριτική ευχέρεια η Διοίκηση να προβεί σε απάλειψη του προαναφερομένου όρου και της διαλυτικής αιρέσεως. Για τον ίδιο σκοπό, η Διοίκηση θα μπορούσε να προβεί σε οποιαδήποτε άλλη ανάλογη εξειδικευμένη τροποποίηση του παραχωρητηρίου, εφόσον κρίνει ότι το δάνειο θα εξυπηρετήσει τους σκοπούς της παραχωρήσεως, που ταυτίζονται με τους σκοπούς του Ιδρύματος, σταθμίζοντας, ταυτοχρόνως με τα επί μέρους οικονομικά δεδομένα και τον κίνδυνο προκλήσεως ανεπανόρθωτης ζημίας στο Δημόσιο. (ομοφ.) γ) Δεν απαντάται το ερώτημα, στην περίπτωση που έχει ήδη εγγραφεί προσημείωση υποθήκης στο παραχωρηθέν ακίνητο, εάν το παραχωρητήριο δύναται να ανακληθεί λόγω παράβασης του σχετικού όρου, δεδομένου ότι δεν προκύπτει από το ιστορικό, σε κάθε όμως περίπτωση ισχύουν τα προαναφερόμενα σε απάντηση του υποερωτήματος α’. (ομοφ.) 2. Σε περίπτωση διαλύσεως του Ιδρύματος, ως εκ της ειδικότερης προβλέψεως του άρθρου 6 του Οργανισμού του, το ακίνητο περιέρχεται μεν στην ιδρύσασα εταιρεία «Ε», πλην όμως, λόγω του ότι, από του χρόνου της διαλύσεως καθίσταται ανέφικτος ο σκοπός της παραχωρήσεως και πληρούται η διαλυτική αίρεση, εκλείπει η νόμιμη βάση της παραχωρήσεως και επανέρχεται αυτοδικαίως το ακίνητο στο Δημόσιο. (ομοφ.)

Παραχωρητήρια. Ανάκληση. Εκμίσθωση τμήματος παραχωρηθέντος ακινήτου σε τρίτους.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η μίσθωση καταστημάτων και οικοπεδικού τμήματος από τον σύλλογο ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ για την κατασκευή γηπέδου ποδοσφαίρου δεν αποτελούν αλλαγή του σκοπού του ανωτέρω σωματείου ως φιλανθρωπικού ούτε επιδίωξη σκοπού παράνομου ή ανήθικου ή αντίθετου προς την δημόσια τάξη και δεν συντρέχει λόγος ανάκλησης του παραχωρητηρίου με το οποίο παραχωρήθηκε στο σωματείο οικοπεδική έκταση για την κατασκευή Ραδιοφωνικού Σταθμού κατ άρθρο 5 του ΑΝ 1331/1939.

Ανάκληση κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, με την οποία παραχωρήθηκε κατά κυριότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 35 του ν. 1473/1984, στην Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Τροιζηνίας τμήμα του με ΑΒΚ 73 δημοσίου κτήματος Πόρου, έκτασης 27 στρεμμάτων που βρίσκεται στη θέση «Μαγούλα» Γαλατά Τροιζηνίας.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Η διαλυτική αίρεση υπό την οποία τελούσε η μετακλητή κυριότητα της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Τροιζηνίας στην οποία είχε παραχωρηθεί τμήμα του με ΑΒΚ 73 δημοσίου κτήματος Πόρου, πληρώθηκε τουλάχιστον από τα μέσα του έτους 2010, λόγω μη συμμόρφωσης της Ένωσης προς τους όρους της παραχώρησης, δηλαδή λόγω της μη ολοκλήρωσης κατασκευής των έργων εντός της παραχωρηθείσας έκτασης και της μη λειτουργίας του ελαιοτριβείου, γεγονός που συνεπάγεται την αυτοδίκαιη ανάκληση της παραχώρησης και την επάνοδο της κυριότητας του ακινήτου με τις, στο μεταξύ ανεγερθείσες εγκαταστάσεις, στο Δημόσιο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, για λόγους ασφάλειας δικαίου, απαιτείται να εκδοθεί ρητή πράξη ανάκλησης της παραχώρησης, η οποία έχει διαπιστωτικό χαρακτήρα, ενόψει και της παρέλευσης χρόνου πέραν της 25ετίας από την έκδοση του παραχωρητηρίου, αλλά και της υποθήκης η οποία βαρύνει το ακίνητο και η οποία αποσβένεται, λόγω πλήρωσης της διαλυτικής αίρεσης. (ομοφ.)

Περί της νομιμότητας των δικαιολογητικών που προβλέπει το άρθρο 7 του Ν 2643/1998 προκειμένου για δικαιούχους που είναι τέκνα αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Πιστοποιητικό εκδοθέν από το ΓΕΕΘΑ-ΔΕΠΑΘΑ με το οποίο πιστοποιείται απλώς η ιδιότητα του πατέρα ως αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης εκδοθέν επ’ ονόματι αυτού και μόνο και όχι του ωφελουμένου από τις διατάξεις του Ν 2643/1998 τέκνου του, δεν είναι νόμιμο κατά το άρθρο 7 παρ.1 του νόμου αυτού.

Ερμηνεία των παρ.1, 3 και 4 του άρθρου 17 Ν.3208/2003 σχετικά με την εφαρμογή δασικής νομοθεσίας επί παραχωρηθεισών δημοσίων δασικών εκτάσεων με σκοπό είτε την ανέγερση κατοικίας είτε την γεωργική και δενδροκομική καλλιέργεια.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
1) Επί παραχωρηθεισών εκτάσεων με σκοπό την ανέγερση κατοικίας, για την έκδοση οριστικού τίτλου οφείλεται τίμημα, το οποίο αν δεν έχει καταβληθεί (εν όλω ή εν μέρει), καθορίζεται, κατά περίπτωση, από την αρμόδια Επιτροπή Απαλλοτριώσεων, ο δε υπολογισμός του όλου ή του υπολειπομένου μέρους του γίνεται σύμφωνα με τις κρατούσες συνθήκες κατά τον χρόνο της καταβολής του και τα ισχύοντα κατά τον κρίσιμο αυτό χρόνο μέσα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων. 2) Επί παραχωρηθεισών εκτάσεων με σκοπό την γεωργική και δενδροκομική καλλιέργεια, α) Στην περίπτωση του άρθρου 17 παρ.4 του Ν.3208/2003, απαιτείται όπως, κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, αφ’ενός μεν να έχει εκδοθεί οριστικό παραχωρητήριο για την έκταση, αφ’ετέρου δε, η έκταση να έχει αξιοποιηθεί στο σύνολό της κατά τους όρους της παραχωρήσεως και να συνεχίζει να τελεί σε γεωργοδενδροκομική καλλιέργεια, οπότε και μόνον εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω διατάξεως και λογίζεται ιδιωτικό αγρόκτημα μη υπαγόμενο καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην δασική νομοθεσία. β) Σε περίπτωση κατά την οποία δασικές εκτάσεις παραχωρηθείσες για γεωργοδενδροκομική καλλιέργεια οικοδομήθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του Ν.3208/2003, δηλαδή μετέβαλαν ανεπίτρεπτα τον συνταγματικά προστατευόμενο δασικό χαρακτήρα και χρήση, δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της διατάξεως του άρθρου 17 παρ.1 του ίδιου νόμου. γ) Με τον όρο «εγκαταλελειμμένο» ακίνητο στην διάταξη του άρθρου 17 παρ.3 του Ν.3208/2003, νοείται η παραχωρηθείσα δασική έκταση, επί της οποίας ο παραχωρησιούχος δεν προβαίνει πλέον αμέσως ή εμμέσως σε πράξεις νομής ή δεν επιμελείται αυτής για να απολαύσει τα ωφελήματα της γεωργικής και δενδροκομικής καλλιέργειας χάριν της οποίας του παραχωρήθηκε η έκταση αυτή, η δε ως άνω εγκατάλειψη παραχωρηθείσας εκτάσεως αρκεί να διαπιστώνεται ότι υφίστατο κατά την έναρξη ισχύος του Ν.3208/2003, ανεξαρτήτως του χρόνου κατά τον οποίο το πρώτον περιήλθε σ’ αυτήν την κατάσταση. (ομοφ.)

«Επισκευή-συντήρηση κτιρίου Λαογραφικού Μουσείου».(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, η κατασκευή του έργου «επισκευή-συντήρηση κτιρίου Λαογραφικού Μουσείου .......», παρόλο που αφορά σε ακίνητο τυπικά ιδιοκτησίας ιδιώτη κατά το χρόνο ανάθεσης και περαίωσης του έργου αυτού, εξυπηρετεί την αποτελεσματική εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου ......., καθόσον επάγεται ωφέλεια για το Δήμο, στον οποίο από ετών έχει νομίμως παραχωρηθεί η χρήση και ήδη έχει περιέλθει η ψιλή κυριότητα του ακινήτου αυτού. Ο Δήμος, άλλωστε, εκμεταλλεύεται για μεγάλο χρονικό διάστημα το ως άνω κτίριο χρησιμοποιώντας το για τη στέγαση του Λαογραφικού Μουσείου ........ Επιπλέον, η παράλειψη έκδοσης οικοδομικής άδειας για τις εκτελεσθείσες στο ανωτέρω κτίριο εργασίες δόμησης δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα και κανονικότητα της δαπάνης, διότι δύναται μεν να επισύρει την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων εκ μέρους των αρμοδίων πολεοδομικών αρχών, πλην όμως δεν αναιρεί ούτε επηρεάζει την αναληφθείσα υποχρέωση του Δήμου ......., ο οποίος οφείλει να καταβάλει τη συμφωνηθείσα αμοιβή στο δικαιούχο εργολάβο, που έχει αντίστοιχη νόμιμη αξίωση, εφόσον αυτός έχει εκτελέσει το συμφωνηθέν έργο.

Δεν είναι λειτουργική κατά τα ανωτέρω δαπάνη, η οποία εξυπηρετεί την αξιοποίηση ή βελτίωση αλλότριας περιουσίας, ήτοι, μεταξύ άλλων, περιουσίας κινητής ή ακίνητης που ανήκει κατά κυριότητα σε άλλο ν.π.δ.δ., καθόσον η δαπάνη αυτή επάγεται ωφέλεια μόνο στο τελευταίο (πρβλ. Ελ.Συν. VII Τμ. πραξ. 207, 141/2010, 105, 129, 179/2009, 2, 207/2008, 338, 257, 39/2006). Δύναται, όμως, να θεωρηθεί λειτουργική εκείνη η δαπάνη που συντελεί στη βελτίωση μεν αλλότριας περιουσίας, συνεπάγεται, όμως, ωφέλεια για το Δήμο, στον οποίον έχει παραχωρηθεί η χρήση και εκμετάλλευση της περιουσίας αυτής, κινητής ή ακίνητης, για μακρό χρονικό διάστημα και συντελεί άμεσα ή έμμεσα στην πιο αποτελεσματική εκπλήρωση των σκοπών του.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη η εκπόνηση μελέτης για την κατασκευή του έργου «προσθήκη κατ’ επέκταση Η/Χ και αντικατάσταση στέγης στο δημοτικό αναψυκτήριο ...», παρόλο που αφορά ακίνητο ιδιοκτησίας της Ιεράς Μητρόπολης Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου, εξυπηρετεί την αποτελεσματική εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου ..., καθόσον επάγεται ωφέλεια για το Δήμο, στον οποίο έχει νομίμως παραχωρηθεί η χρήση και εκμετάλλευση του ακινήτου αυτού και μάλιστα για μακρό χρονικό διάστημα (είκοσι έτη), ο οποίος άλλωστε ήδη εκμεταλλεύεται το ως άνω Δημοτικό Αναψυκτήριο εκμισθώνοντας το. Επιπλέον, ο Δήμος ….. προβαίνοντας στην προαναφερόμενη μελέτη εκπληρώνει αναληφθείσα υποχρέωσή του προς την ως άνω Ιερά Μητρόπολη, σχετικά με τους όρους παραχώρησης του ακινήτου αυτού, καθόσον η παραχώρηση πραγματοποιήθηκε με σκοπό την ανάπλαση και αξιοποίηση του χώρου, ο δε όρος αυτός συντελεί αποτελεσματικά στην εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου.

Υπογραφή σχεδίου σύμβασης:..ζητείται η αναθεώρηση της 735/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, παραδεκτώς η επίμαχη σύμβαση αγοράς ιδιωτικού ακινήτου από τον Δήμο ... υπήχθη στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως ορθώς έκρινε και το οικείο Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφασή του, όσα δε αντίθετα υποστηρίζονται με τον πρώτο λόγο αναθεώρησης είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Περαιτέρω, όπως βάσιμα προβάλλεται με τον δεύτερο λόγο της κρινόμενης αίτησης, εφόσον το ακίνητο αυτό, το οποίο κρίθηκε κατάλληλο και από την Πυροσβεστική Υπηρεσία ..., πρόκειται να παραχωρηθεί στην τελευταία για την επίλυση του επί μακρόν υφιστάμενου προβλήματος στέγασής της, συντρέχει, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας, δημοτική ωφέλεια που καθιστά νόμιμη τη σύμβαση αγοράς του. Κατά την άποψη όμως της Συμβούλου Γεωργίας Τζομάκα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 75 παρ. ΙΙ, περ. 42 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, η οποία στο μέτρο που αναθέτει στους δήμους την άσκηση κρατικών αρμοδιοτήτων πρέπει να ερμηνεύεται στενά, η άσκηση της κρατικής αρμοδιότητας αναφορικά με την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας έχει εκχωρηθεί στους Δήμους, μόνον υπό την ειδικότερη έκφανση της δυνατότητας παραχώρησης ακινήτων που ήδη ανήκουν, κατά κυριότητα, σε αυτούς ή της καταβολής μισθωμάτων και πάντως όχι της αγοράς ακινήτου με σκοπό να στεγάσει την εν λόγω υπηρεσία. Η αγορά δε αυτή δεν είναι επιτρεπτή δυνάμει των άρθρων 186 και 191 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων διότι, πέραν του ότι οδηγεί σε ανεπίτρεπτη επέκταση του πεδίου εφαρμογής  της ανωτέρω διάταξης του άρθρου 75 παρ. ΙΙ περ. 42, δεν στοιχειοθετείται ούτε η απαιτούμενη δημοτική ωφέλεια, καθώς αυτή συνάπτεται με την άσκηση κρατικού χαρακτήρα αρμοδιότητας και όχι ευθέως με τη στάθμιση υπό στενή έννοια τοπικών δημοτικών αναγκών. Σε κάθε περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ο αποκλεισμός της προβλεπόμενης από τις επίμαχες διατάξεις εναλλακτικής δυνατότητας καταβολής μισθωμάτων για τη στέγαση του πυροσβεστικού σταθμού, ώστε η επιλογή της επίμαχης αγοράς ακινήτου να αποτελεί, ενόψει και των ως άνω ατελέσφορων προσπαθειών παραχώρησης χρήσης ακινήτων, τη μοναδική λύση για την ικανοποίηση της στεγαστικής ανάγκης της πυροσβεστικής υπηρεσίας. Κατά συνέπεια, ορθώς με την προσβαλλόμενη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το VI Τμήμα, το οποίο με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχθηκε τα αντίθετα αναφορικά με τη νομιμότητα της σύμβασης αγοράς του ακινήτου, έσφαλε περί την εφαρμογή των διεπουσών την επίδικη υπόθεση διατάξεων. Πρέπει, συνεπώς, να γίνει δεκτή η αίτηση αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η 735/2019 απόφαση του VI Τμήματος και ακολούθως, κατ’ αποδοχή της από 1.4.2019 αίτησης του Δήμου ... (Α.Β.Δ. 1454/2019), να ανακληθεί η 4/2019 πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Νομό ... και να υπογραφεί το σχέδιο σύμβασης του Δήμου ... για την «Αγορά ακινήτου κατάλληλου για την εξυπηρέτηση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας».