Συμπληρωματική σύμβαση .Η συμπληρωματική σύμβαση συνοδεύεται από τον «Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών» (νεότερη ονομασία του «Συγκριτικού Πίνακα») στον οποίο περιλαμβάνονται οι εργασίες, οι τιμές μονάδος αυτών, τα μεγέθη των ποσοτήτων και ο προϋπολογισμός του αρχικού έργου, της αμέσως προηγούμενης συμβάσεως και της προς κατάρτιση καινούριας συμβάσεως, η έγκριση δε του πίνακα αυτού (και συνεπώς η οριστικοποίησή του) έχει συνέπειες μόνο ως προς το είδος και την ποσότητα των προς εκτέλεση εργασιών και δεν επιδρά στους όρους και τις προϋποθέσεις εγκυρότητας και νομιμότητας της συμπληρωματικής συμβάσεως. Περαιτέρω, κατά τον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας των χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής δαπανών το Δικαστήριο δεν υπεισέρχεται στις συμβατικές υποχρεώσεις του φορέα που διενεργεί τη δαπάνη και επομένως δεν ανακύπτει κατά τούτο ζήτημα τηρήσεως των αρχών της καλής πίστεως και των συναλλακτικών ηθών, οι οποίες, σύμφωνα με το νόμο δεσμεύουν μόνο τους συμβαλλομένους στις συμβάσεις που αποτέλεσαν την αιτία της δαπάνης και μόνον εφόσον αυτές πληρούν τους όρους εγκυρότητας και νομιμότητας.

Κρίσιμος χρόνος δια την αναθεώρησιν των τιμών κατασκευής δημοσίων έργων είναι ο χρόνος εκτελέσεως των εργασιών και , ως εκ τούτου , επί της αναθεωρήσεως των εν λόγω τιμών ουδεμίαν ασκεί επιρροήν ούτε ο χρόνος πιστοποιήσεως των εργασιών , ούτε ο χρόνος πληρωμής τούτων . Επειδή , εξάλλου , κατά την διάταξη του άρθρ. 288 του Αστικού Κώδικος , κατά την οποία «Ο οφειλέτης υποχρεούται να εκπληρώση την παροχήν ως απαιτεί η καλή πίστις , λαμβανομένων υπόψη των συναλλακτικών ηθών» , εφαρμοζομένην αναλόγως , ως γενικής αρχής του δικαίου , και επί διοικητικών συμβάσεων , το δικαστήριον δύναται να παρεμβαίνη διορθωτικώς , καθορίζον , κατ’ απόκλισιν έτι από των συμφωνηθέντων , την μεταξύ των συμβαλλομένων παροχήν και αντιπαροχήν , εφ’ όσον τούτο επιβάλλεται εκ της καλής πίστεως και των συναλλακτικών ηθών , δηλαδή εις τας περιπτώσεις εκείνας , κατά τας οποίας συντρέχουν απρόβλεπτοι συνθήκαι , αι οποίαι , αν και δεν πληρούν τας προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρ. 388 του Αστικού Κώδικος , καθιστούν , παρά ταύτα , διά τινα των αντισυμβαλλομένων την παροχήν υπερμέτρως επαχθή εις βαθμόν , υπερβαίνοντα τον κατά την καλή πίστιν και τα συναλλακτικά ήθη δυνάμενον να αναληφθή παρ’ αυτού κίνδυνον (πρβλ. Σ.τ.Ε. 74/1992 επταμ.) .

Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Δικηγόροι με σχέση έμμισθης εντολής και πάγιας αντιμισθίας – Ωράριο απασχόλησης και χορήγηση άδειας άνευ αποδοχών.(...)α) Οι απασχολούμενοι στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού δικηγόροι με σχέση έμμισθης εντολής δεν έχουν υποχρέωση τήρησης υπαλληλικού ωραρίου, αλλά παρέχουν τις υπηρεσίες τους για χρόνο εύλογο και απαραίτητο, αναλόγως των υπαρχουσών αναγκών, επί καθημερινής, κατά το δυνατόν, βάσεως, εργάσιμες ημέρες και ώρες, κατά κανόνα, στην Κεντρική Υπηρεσία του ΥΠ.ΠΟ.Α. β) Η διάταξη του άρθρου 51 παρ.2 του Υ.Κ., δεν έχει εφαρμογή και σε δικηγόρο που απασχολείται στο ΥΠ.ΠΟ.Α. με σχέση έμμισθης εντολής και πάγια αντιμισθία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σχετικό αίτημα με βάση τις αρχές της καλής πίστεως και των συναλλακτικών ηθών και με τη στάθμιση του αληθούς συμφέροντος της υπηρεσίας και του αιτήματος του δικηγόρου, να κρίνει κατά περίπτωση και να χορηγήσει την άδεια αυτή. (ομοφ.)

Δημόσιες Συμβάσεις – Μερική ανυπαίτια αδυναμία παροχής – Μερική παραλαβή – Προϋποθέσεις.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Το Ελληνικό Δημόσιο δύναται να παραλάβει οριστικά το εκτελεσθέν από την ανάδοχο μέρος του έργου, να της καταβάλλει το συμβατικό τίμημα, που αντιστοιχεί στο μέρος αυτό (μετά του αναλογούντος Φ.Π.Α.) και, καθόσον αφορά το μη εκτελεσθέν μέρος του έργου, να συμφωνήσει με την ανάδοχο την οριστική λύση της συμβάσεως, αζημίως για αμφοτέρους τους συμβαλλομένους, εφόσον τα αρμόδια επί της συμβάσεως όργανα του Ελληνικού Δημοσίου βεβαιώσουν εγγράφως ότι συντρέχουν οι ακόλουθες ουσιαστικές προϋποθέσεις: 1. Η παροχή του μέρους του έργου, που δεν εκτελέσθηκε από την ανάδοχο είχε καταστεί αδύνατη πριν από τη λήξη του χρόνου, που προβλέπονταν από τη σύμβαση για την παράδοσή του, η αδυναμία δε αυτή δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα της αναδόχου (μερική ανυπαίτια αδυναμία παροχής). 2. Το μέρος του έργου, που έχει εκτελεσθεί από την ανάδοχο: α) παραδόθηκε στον εργοδότη εντός της προθεσμίας και σύμφωνα με τους όρους, που προβλέπονται από την σύμβαση, β) ανταποκρίνεται πλήρως στις προδιαγραφές (ποσοτικές, ποιοτικές, τεχνικές κ.λπ.), που προβλέπονται από τη σύμβαση και τα παραρτήματα αυτής και γ) σκοπούμενο αυτοτελώς και ανεξάρτητα από το μη εκτελεσθέν μέρος του έργου, είναι κατάλληλο, να εξυπηρετήσει, έστω και εν μέρει, τους σκοπούς για τους οποίους παραγγέλθηκε το όλο έργο. 3. Λαμβανομένων υπόψη των αρχών της καλής πίστεως και των συναλλακτικών ηθών, είναι προς το συμφέρον του Ελληνικού Δημοσίου η οριστική παραλαβή και χρησιμοποίηση του εκτελεσθέντος μέρους του έργου. (ομοφ.)

Δημόσια κτήματα – Εκποίηση – Μη αποπληρωμή του τιμήματος – Αυτοδικαία ακυρότητα της αγοραπωλησίας – Πρωτόκολλο εξοφλήσεως – Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Δεδομένου του πραγματικού της συγκεκριμένης περιπτώσεως, πλήρωση της διαλυτικής αιρέσεως περί αυτοδικαίας ακυρότητας της αγοραπωλησίας δεν επήλθε, εφόσον δεν προκύπτει ότι υφίσταται ενεργός απαίτηση του Δημοσίου εκ του βασικού πιστωθέντος τιμήματος μετά των τόκων και των τυχόν προσαυξήσεων. Και πάντως, σε κάθε περίπτωση, η επίκληση της ως άνω αιρέσεως εκ μέρους του Δημοσίου και η προβολή μετά ταύτα δικαιώματος κυριότητας επί του ως άνω ακινήτου θα παρίστατο καταχρηστική και αντίθετος προς τις αρχές της καλής πίστεως, των συναλλακτικών ηθών και της χρηστής διοικήσεως, δεδομένου ότι η προηγηθείσα αδρανής συμπεριφορά του Δημοσίου επί διάστημα πλέον των σαράντα τεσσάρων ετών και η υφιστάμενη πραγματική κατάσταση καθιστούν μη ανεκτή την άσκηση του ως άνω δικαιώματος του Δημοσίου, κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις. Υπό τα δεδομένα αυτά, η άρνηση του Δημοσίου προς έκδοση πρωτοκόλλου εξοφλήσεως, κατ’ επίκληση της παραγραφής της σχετικής προς τούτο αξιώσεως των αιτούντων, δύναται, για τους αυτούς ως άνω λόγους, να αποκρουσθεί ως καταχρηστική κατ’ άρθρο 281 ΑΚ.

Με την προσφυγή της η αναιρεσείουσα κοινοπραξία προέβαλε, μεταξύ άλλων, ότι, εφ’ όσον το έργο περατώθηκε την 30.1.92 και η Υπηρεσία δεν προέβη, αμέσως, στην έγκριση του πρωτοκόλλου παραλαβής, καθώς και στη σύνταξη του τελικού 12ου Σ.Π., με αποτέλεσμα να μη μπορεί να συντάξει και υποβάλει λογαριασμό για την πληρωμή της, θα έπρεπε η αναθεώρηση των τιμών να υπολογισθεί, σύμφωνα με τις αρχές της καλής πίστεως και των συναλλακτικών ηθών, όχι με τους συντελεστές του χρόνου εκτελέσεως των εργασιών, όπως έκανε η Υπηρεσία, προβλέποντας στον εν λόγω Σ.Π. ποσό 300.000.000 δραχμών, αλλά με τους συντελεστές του χρόνου πληρωμής, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του Ν.Δ. 1266/72, ώστε να μη υποστεί ζημία, κυρίως, από τη σημαντική ανατίμηση της αξίας των υλικών και των ημερομισθίων. Το λόγο αυτό της προσφυγής απέρριψε το Διοικητικό Εφετείο Πατρών, με την προσβαλλόμενη απόφαση, με την αιτιολογία ότι, σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις του Ν. 889/79, κρίσιμος χρόνος υπολογισμού της αναθεωρήσεως είναι ο χρόνος εκτελέσεως των εργασιών. Η κρίση, όμως, αυτή του δικάσαντος δικαστηρίου δεν είναι νομίμως αιτιολογημένη. Τούτο δε διότι, εν όψει των ως άνω λόγων της προσφυγής, θα έπρεπε το δικαστήριο της ουσίας να εξετάσει αν, πράγματι, το αίτημα της αναιρεσείουσας κοινοπραξίας προς πληρωμή των ένδικων εργασιών υπεβλήθη, υπαιτιότητι της Διοικήσεως, μετά την πάροδο του αναθεωρητικού τριμήνου του χρόνου εκτελέσεως αυτών και μάλιστα σε χρόνο που, λόγω της, εν τω μεταξύ, επελθούσης μεταβολής των τιμών, η οφειλόμενη από την αναιρεσείουσα κοινοπραξία παροχή κατέστη υπέρμετρα επαχθής, σε βαθμό, που να υπερβαίνει τον, κατά την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, δυνάμενο να αναληφθεί από αυτήν κίνδυνο.

Αδικαιολόγητη αποχή εργαζόμενου στο Δημόσιο με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου – Σιωπηρή καταγγελία της σύμβασης εργασίας του – «Παραίτηση» – Καταλογισμός – Διενέργεια ΕΔΕ.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Α) Η επί μακρόν χρονικό διάστημα αδικαιολόγητη αποχή εργαζόμενου στο Δημόσιο με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, από τα καθήκοντα της θέσης στην οποία έχει τοποθετηθεί, αντικειμενικά κρινόμενη, σύμφωνα με τις αρχές της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, αποτελεί σιωπηρή εκ μέρους του καταγγελία της συμβάσεως εργασίας, η οποία μη υποκείμενη σε τύπο, δεν αποκλείεται από τις διατάξεις των άρθρων 46 και 54 του ΠΔ 410/1988 για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο. Η υποβαλλόμενη δε στην Υπηρεσία, μετά την πάροδο αρκετού χρόνου «παραίτηση» του πρώην εργαζόμενου, ουδεμία έννομη συνέπεια επάγεται, αφού η σύμβαση εργασίας του έχει ήδη καταγγελθεί, κατά τα ανωτέρω, σιωπηρά από τον ίδιο. Β) Η Διοίκηση στην περίπτωση αυτή, προς διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου, θα πρέπει με απόφαση του Διατάκτη να καταλογίσει εις ολόκληρο, τον λαβόντα και τους υπαλλήλους εκείνους, οι οποίοι από δόλο ή βαριά αμέλεια συνέπραξαν στις μη νόμιμες πληρωμές, με κάθε ποσό που το Δημόσιο κατέβαλε για μισθούς, ασφαλιστικές εισφορές και εν γένει απολαβές υπέρ του εν λόγω προσώπου. Πέραν του καταλογισμού, θα πρέπει να υποβληθεί από την Υπηρεσία μηνυτήρια αναφορά στην αρμόδια εισαγγελική Αρχή, με όλα τα στοιχεία της υπόθεσης, προς άσκηση ποινικής δίωξης κατά παντός υπευθύνου. Τέλος θα πρέπει να διενεργηθεί και Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) για τη διαπίστωση τυχόν πειθαρχικών παραπτωμάτων και υπευθύνων υπαλλήλων του Υπουργείου, και εφόσον προκύπτουν ευθύνες για την ζημιά του Δημοσίου, να ασκηθούν πειθαρχικές διώξεις και να καταλογισθούν οι υπεύθυνοι υπάλληλοι εις ολόκληρο με τον λαβόντα, έκαστος όμως υπάλληλος για το μέρος της οφειλής για το οποίο ευθύνεται.

Κατασκευή τμήματος οδού...ζητείται η ανάκληση της 118/2013 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η εκτέλεση του συνόλου των εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης κατέστησαν το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά χρόνο αναρμόδιο για τον έλεγχο νομιμότητάς της, όπως ορθώς κρίθηκε και με την προσβαλλόμενη πράξη, και όσα αντίθετα σχετικά υποστηρίζονται με την κρινόμενη αίτηση είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Και τούτο διότι, άλλως, ο έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα ήταν κατασταλτικός και ως εκ τούτου μη προβλεπόμενος από τις προπαρατεθείσες διατάξεις, οι οποίες θεσπίζουσες ως προσυμβατικό και προληπτικό τον έλεγχο αυτό, δεν αποσκοπούν στην εκ των υστέρων «νομιμοποίηση» εργασιών που έχουν ήδη εκτελεσθεί, αλλά αντιθέτως αποσκοπούν αφενός μεν στην εξασφάλιση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας στην ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων, και αφετέρου στην πρόληψη τυχόν παραλείψεων ή παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας και, συνεπώς, στην αποφυγή κατάρτισης μη νόμιμων συμβάσεων. Απορριπτέοι δε πρωτίστως ως αλυσιτελείς είναι οι ισχυρισμοί του αιτούντος ότι: α) εν προκειμένω εκτελέστηκαν νόμιμα πριν την έγκρισή τους πρόσθετες εργασίες κατ' εντολή της αναθέτουσας αρχής, με σκοπό την αποτροπή άσκοπης παράτασης της προθεσμίας του έργου και περαιτέρω αδικαιολόγητης αναθεώρησης των τιμών που προσαυξάνουν ανεπίτρεπτα το κόστος κατασκευής του, ενόψει του πνεύματος της περί δημοσίων έργων νομοθεσίας, καθώς και των αρχών της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών που διέπουν τη συμβατική σχέση μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου και ότι, ως εκ τούτου, ο 2ος Α.Π.Ε. που συνοδεύει την υπό κρίση 2η συμπληρωματική σύμβαση εγκρίθηκε τελικά κατά τα προαναφερόμενα προς τακτοποίηση των ποσοτήτων των εργασιών του έργου και προκειμένου ο ανάδοχος να λάβει την αμοιβή του, γεγονός που αποτελεί πάγια πρακτική στην εκτέλεση των δημοσίων έργων, καθόσον δεν είναι δυνατόν να διακόπτονται κάθε φορά εργασίες εκτέλεσης του έργου έως ότου συνταχθεί και εγκριθεί ο οικείος Α.Π.Ε. και β) συντρέχουν λόγοι υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος και συγγνωστής πλάνης των οργάνων αυτού, δοθέντος ότι και αληθείς υποτιθέμενοι δεν δύνανται να άρουν τη χρονική αναρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου προς έλεγχο εκτελεσθείσας συμβάσεως.Απορρίπτει την αίτηση ανακλήσεως.