Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΣτΕ/1278/2024

Τύπος: Δικαστικές Αποφάσεις

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4413/2016/Α.40

Σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών συλλογής και διαχείρισης στερεών αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου των πλοίων που καταπλέουν στην θαλάσσια περιοχή (...)Σαφώς συνάγεται από το σύνολο των διατάξεων που διέπουν την επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία, ότι το ΕΕΕΣ του τρίτου πρέπει να φέρει υπογραφή που προσώπου που τον εκπροσωπεί νομίμως, είτε ιδιόχειρη που συνοδεύεται από τη βεβαίωση αρμοδίως του γνησίου αυτής, είτε ψηφιακή και συγκεκριμένα εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό που χορηγήθηκε από έναν εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης, ο οποίος περιλαμβάνεται στον κατάλογο εμπίστευσης σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 910/2014.(...)Με την προδικαστική της προσφυγή η ήδη παρεμβαίνουσα υποστήριξε ότι το ΕΕΕΣ της εταιρίας «... ...» ως τρίτου, στην τεχνική ικανότητα του οποίου στηρίζεται η αιτούσα, δεν έφερε έγκυρη υπογραφή καθώς έφερε ψηφιακή υπογραφή που εκδόθηκε («issued by») από το φορέα «MS-Organization-Access», ο οποίος όμως δεν αποτελεί εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης, σύμφωνα με το επίσημο Μητρώο παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης που τηρεί η αρμόδια αρχή Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων. Η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. με την προσβαλλόμενη απόφασή της διαπίστωσε καταρχάς ότι σύμφωνα με το επίσημο μητρώο παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης που τηρεί η αρμόδια εθνική αρχή, ήτοι η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, οι πάροχοι εγκεκριμένων υπηρεσιών εμπιστοσύνης είναι μόνον οι εταιρείες: (i) ... και (v) ..... Στη συνέχεια η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., μετά από έλεγχο της εγκυρότητας της ψηφιακής υπογραφής, διαπίστωσε ότι το ΕΕΕΣ της «... ...» «ήταν υπογεγραμμένο από τον ... ..., του οποίου το πιστοποιητικό υποστηρίζεται από τον φορέα "MS-Organization-Access" που δεν ανήκει στους εγκεκριμένους παρόχους υπηρεσιών εμπιστοσύνης, σύμφωνα με το παραπάνω μητρώο της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων». Εξάλλου, και από τον έλεγχο του εγγράφου που πραγματοποίησε η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. μέσω του διαδικτυακού τόπου eIDAS Dashboard της Ευρωπαϊκής Ένωσης προέκυψε το ίδιο αποτέλεσμα, ότι, δηλαδή, το εν λόγω ΕΕΕΣ δεν φέρει έγκυρη ψηφιακή υπογραφή υποστηριζόμενη από πιστοποιητικό διαπιστευμένου φορέα. Με τα δεδομένα αυτά, η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. έκρινε ότι η προσφορά της αιτούσας ήταν απορριπτέα λόγω μη έγκυρης υπογραφής του ΕΕΕΣ του τρίτου.(...)Συνεπώς, κατά τα προβαλλόμενα, ο τρίτος παρέχων στήριξη οφείλει να θέτει στο ΕΕΕΣ «ψηφιακή υπογραφή» και όχι «εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό», εν πάση δε περιπτώσει προβάλλεται ότι ο σχετικός όρος της Διακήρυξης αναφορικά με την έννοια της «ψηφιακής υπογραφής» στο ΕΕΕΣ του τρίτου ήταν ασαφής και δεν μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό της. Ωστόσο, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 12, ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως νόμω αβάσιμος, διότι από την συνδυαστική ερμηνεία του όρου 3.3.3.Β9 (α) της Διακήρυξης με τους λοιπούς όρους αυτής, καθώς και με τις παρατιθέμενες στις σκέψεις 7-11 διατάξεις του Κανονισμού (ΕΕ) 910/2014 και της εθνικής νομοθεσίας προκύπτει σαφώς ότι το ΕΕΕΣ του τρίτου που υπογράφεται ψηφιακά πρέπει να φέρει εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό.(...)Ωστόσο, τα ως άνω στοιχεία που περιείχε το ΕΕΕΣ της εταιρίας ... ..., ήτοι α) η σφραγίδα της εταιρίας, β) ιδιόχειρη υπογραφή, η οποία προβάλλεται ότι ανήκει στον ... ..., χωρίς πάντως βεβαίωση του γνησίου αυτής, καθώς και γ) η εμφάνιση μιας «ψηφιακής υπογραφής» με αναφορά ημερομηνίας και ώρας, από τον έλεγχο της οποίας («ψηφιακής υπογραφής») προέκυψε ότι δεν στηριζόταν σε πιστοποιητικό εγκεκριμένου παρόχου υπηρεσιών εμπιστοσύνης, δεν μπορούσαν να υποκαταστήσουν την σαφή απαίτηση της Διακήρυξης για έγκυρη υπογραφή του ΕΕΕΣ (είτε με ιδιόχειρη υπογραφή συνοδευόμενη από βεβαίωση αρμοδίως του γνησίου αυτής είτε με ηλεκτρονική υπογραφή που στηρίζεται σε πιστοποιητικό εγκεκριμένου παρόχου υπηρεσιών εμπιστοσύνης), η οποία διασφαλίζει ότι το πρόσωπο που φέρεται να υπογράφει το ΕΕΕΣ είναι πράγματι εκείνο που το υπογράφει. Σε περίπτωση δε έλλειψης έγκυρης, κατά τους όρους της Διακήρυξης, υπογραφής του ΕΕΕΣ η προσφορά δεν μπορεί να διευκρινιστεί, κατά τις ανωτέρω στη σκέψη 18 παρατιθέμενες διατάξεις του νόμου και της Διακήρυξης, με την εκ νέου υποβολή ΕΕΕΣ εγκύρως υπογεγραμμένου, διότι στην περίπτωση αυτή τυχόν «διευκρίνιση» θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη τροποποίηση της προσφοράς του συμμετέχοντος. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση θα ήταν απορριπτέα. Ωστόσο, στις 12.9.2024 δημοσιεύθηκε η ΣτΕ/1256/2024 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας πενταμελούς συνθέσεως, με την οποία παρεμφερή με τα ως άνω κριθέντα ζητήματα αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά. Δια ταύτα Απέχει να αποφανθεί οριστικά. Παραπέμπει την υπόθεση στην επταμελή σύνθεση του Δ΄ Τμήματος.



ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΕΓΓΡΑΦΟΥ : 1Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΑΕΠΠ/737/2021

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:...η αναθέτουσα αρχή προκήρυξε ανοικτή διαδικασία κάτω των ορίων για την επιλογή αναδόχου υλοποίησης του υποέργου «Πιλοτικές Δράσεις για την Προώθηση των Ευπαθών Ομάδων και των Νέων στην Απασχόληση στο Δήμο ..., στο πλαίσιο της ΒΑΑ/ΟΧΕ της ...(Διαδημοτικό Κοινωνικό Δίκτυο "...")», με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής.(....)Περαιτέρω, ο ισχυρισμός φέρεται αορίστως και συνεπώς απαραδέκτως διότι αφ΄ ενός μεν η προσφεύγουσα δεν επικαλείται διάταξη του νόμου ή τη διακήρυξης από την οποία να προκύπτει ότι η αναθέτουσα αρχή οφείλει να υπογράφει τα έγγραφά της με προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, άλλως απαλλάσσεται και ο προσφέρων από την υποχρέωση να θέτει ο ίδιος προηγμένη ψηφιακή υπογραφή επί των εγγράφων του, και διότι αφ΄ ετέρου δε η προσφεύγουσα δεν συσχετίζει το επιχείρημα αυτό με ισχυρισμό ακύρωσης της προσβαλλόμενης απόφασης. Για τους λόγους αυτούς πρέπει να απορριφθεί η προσφυγή και να γίνει δεκτή η παρέμβαση, διότι ορθά και σύννομα η προσβαλλόμενη απόφαση απέρριψε την προσφορά της προσφεύγουσας με την αιτιολογία ότι το επίμαχο ΤΕΥΔ του μέλους της προσφεύγουσας ένωσης δεν φέρει προηγμένη ψηφιακή ηλεκτρονική υπογραφή ως απαιτείται επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς από τον διαγωνισμό.


ΣτΕ/1256/2024

Σύμβαση παραχώρησης «Συλλογή και διαχείριση στερεών αποβλήτων και κατάλοιπων φορτίου των πλοίων που καταπλέουν στην θαλάσσια περιοχή αρμοδιότητας της .... ΑΕ» (...)Υπό τα δεδομένα αυτά, νομίμως ο αναθέτων φορέας έκρινε ότι η προσφορά της παρεμβαίνουσας έπρεπε να αποκλεισθεί από τον διαγωνισμό, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 3.2.7 της διακήρυξης, διότι δεν προσκομίσθηκαν για την αλλοδαπή εταιρεία ..., η οποία θα έπρεπε να συμμετάσχει στην εκτέλεση της υπό ανάθεση σύμβασης υπό την ιδιότητα της δανείζουσας επαγγελματική εμπειρία στην παρεμβαίνουσα, τα πιστοποιητικά EMAS και ISO 16304. Συνεπώς, η περί του αντιθέτου κρίση της ΕΑΔΗΣΥ είναι μη νομίμως αιτιολογημένη και ακυρωτέα, όπως βασίμως προβάλλεται.(...)Εν προκειμένω, όμως, όπως προκύπτει από τη δήλωση του ΕΕΕΣ της αιτούσας, την οποία παρέθεσε η ΕΑΔΗΣΥ αυτούσια στην προσβαλλόμενη απόφασή της, αλλά και από τα αυτοτελή ΕΕΕΣ που υποβλήθηκαν για έκαστο των εν λόγω υπεργολάβων με την προσφορά της αιτούσας, το αντικείμενο της σύμβασης που αυτοί (υπεργολάβοι) θα εκτελέσουν συνάπτεται με τη διαχείριση αποβλήτων και την παροχή υπηρεσιών τεχνικού συμβούλου ασφαλείας, ως προς τα οποία δεν θεσπίζεται στη διακήρυξη καμία ειδική υποχρέωση προσκόμισης πιστοποιητικού ISO. Τέτοια υποχρέωση θεσπίζεται στην προπαρατεθείσα στη δωδέκατη σκέψη παρ. 3.2.7 του άρθρου 3.2. της διακήρυξης μόνο για το ειδικό αντικείμενο της συλλογής και μεταφοράς στερεών αποβλήτων πλοίων, το οποίο, όμως, δεν συνδέεται με το αντικείμενο της σύμβασης που θα εκτελέσουν οι υπεργολάβοι της αιτούσας. Το αντικείμενο αυτό της υπό ανάθεσης σύμβασης παραχώρησης (συλλογή και μεταφορά στερεών αποβλήτων πλοίων) θα εκτελεστεί από την ίδια την αιτούσα, συναφώς δε στο ΕΕΕΣ που αυτή υπέβαλε αναφέρεται ότι η ίδια διαθέτει όλα τα απαιτούμενα από τη διακήρυξη πιστοποιητικά EMAS και ISO.(...)Επειδή, από την επισκόπηση του εγγράφου του ΕΕΕΣ της εταιρείας ... ... E.Π.Ε., το οποίο περιέχεται στα στοιχεία του φακέλου, προκύπτει ότι επί του σώματος αυτού έχει τεθεί α) η ψηφιακή υπογραφή του νομίμου εκπροσώπου της εν λόγω εταιρείας ... ... συνοδευόμενη από σειρά αλφαριθμητικών στοιχείων, με αναφορά ημερομηνίας (18.10.2023) και ώρας (09:23:06 EEST) β) η σφραγίδα της εν λόγω εταιρείας και γ) η φυσική (ιδιόχειρη) υπογραφή επί της εν λόγω σφραγίδας του ιδίου νομίμου εκπροσώπου. Υπό τα δεδομένα αυτά, υφίστανται, καταρχήν, επαρκή στοιχεία ταυτοποίησης του φυσικού προσώπου που υπέγραψε υπό την ιδιότητα του νομίμου εκπροσώπου το επίμαχο ΕΕΕΣ, το οποίο, επομένως, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως «ανυπόγραφο», όπως εσφαλμένα έκρινε η ΕΑΔΗΣΥ. Περαιτέρω, η αιτούσα υποστήριξε με την παρέμβασή της ενώπιον της ΕΑΔΗΣΥ ότι ήταν απορριπτέα η αιτίαση της προδικαστικής προσφυγής της ήδη παρεμβαίνουσας περί του ότι το επίμαχο ΕΕΕΣ της εταιρείας ... ... E.Π.Ε. δεν ήταν νόμιμο διότι έφερε ψηφιακή υπογραφή η οποία δεν εκδόθηκε από εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών πιστοποίησης. Και τούτο, διότι, σύμφωνα με στοιχεία που προσκόμισε συναφώς η αιτούσα, ο νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας ... ... E.Π.Ε. ... ... διέθετε εγκεκριμένη ψηφιακή υπογραφή από την Αρχή Πιστοποίησης του Ελληνικού Δημοσίου. Οι ισχυρισμοί όμως αυτοί και τα συναφή συνοδευτικά έγγραφα και στοιχεία δεν εξετάσθηκαν από την ΕΑΔΗΣΥ, διότι κρίθηκε ότι ο αναθέτων φορέας δεν μπορούσε κατ΄εφαρμογή της παρ. 7 του άρθρου 40 του ν. 4413/2016 να επιτρέψει την υποβολή νέου ΕΕΕΣ φέροντος έγκυρη ψηφιακή υπογραφή. Όμως, για την αποσαφήνιση περί του εάν η επίμαχη ψηφιακή υπογραφή έχει εκδοθεί ή μη από εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών πιστοποίησης δεν απαιτείτο η υποβολή νέου ΕΕΕΣ, όπως εσφαλμένα έκρινε η ΕΑΔΗΣΥ, αλλά αρκούσε η παροχή διευκρινίσεων σχετικά με την ήδη τεθείσα ψηφιακή υπογραφή, η οποία επιτρέπεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των παρ. 6 και 7 του ν. 4413/2016. Δια ταύτα Δέχεται την αίτηση. Ακυρώνει την 403/9.2.2024 απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ.



ΣΤΕ/1612/2022

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ανοικτός ηλεκτρονικός διαγωνισμός για την ανάδειξη αναδόχων σε τριάντα επτά (37) Εργολαβίες (Έργα) κατασκευής και συντήρησης δικτύων Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στο σύνολο των διοικητικών περιοχών του ΔΕΔΔΗΕ και τους ΤΚΣΔ/ΔΠΑ και ΤΤΕΔ/ΔΠΝ αυτού, συνολικής προϋπολογισθείσας αξίας 2.400.000.000,00€, πλέον Φ.Π.Α.(....)Δηλαδή, η δήλωση στο ΕΕΕΣ περί στήριξης στην τεχνική και επαγγελματική ικανότητα τρίτου φορέα, η οποία έχει, κατά τη διακήρυξη, συγκεκριμένες έννομες συνέπειες, που συνίστανται στην υποχρέωση εκτέλεσης των εργασιών από τον τρίτο, στην επαγγελματική και τεχνική ικανότητα του οποίου στηρίζονται οι υποψήφιοι, σε συνδυασμό με τη φύση του ΕΕΕΣ, δεν επιτρέπουν να αποδοθεί η επίμαχη δήλωση περί στήριξης στις ικανότητες τρίτου φορέα σε ασάφεια, δυνάμενη να διευκρινισθεί με τη διαδικασία του άρθρου 310 του ν. 4412/2016(....)Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, ο ανωτέρω λόγος ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί, εφόσον η άρση της φερομένης ασάφειας του ΕΕΕΣ δεν είναι δυνατή με την απλή εναρμόνιση ή αντιπαραβολή δικαιολογητικών ή των ήδη υποβληθέντων ΕΕΕΣ, αλλά προϋποθέτει την αντικατάσταση του υποβληθέντος από την αιτούσα ΕΕΕΣ του τρίτου οικονομικού φορέα «...-... ΑΕ», κατά το μέρος που περιλαμβάνει δήλωση περί συμμετοχής του ως τρίτου προς στήριξη της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας της αιτούσας (και) για το επίμαχο Τμήμα 12 «ΔΙΚΤΥΑ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ... ΚΑΙ ...».Απορρίπτει την αίτηση.


ΕλΣυν.Τμ.Μείζ-Επταμελούς Σύνθεσης/1739/2016

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ των εταιρειών «...» και «... ….», για την εκτέλεση του έργου «Κατασκευή έργων υποδομής της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής από Χ.Θ. 113+000 – 123+500 στο Τμήμα …..-….. (A.Δ. 716)», προϋπολογισθείσας δαπάνης 175.500.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.

 VΙΙΙ. Ενόψει των ανωτέρω, ορθώς το δικάσαν VI Τμήμα έκρινε ότι το πιστοποιητικό ασφαλιστικής ενημερότητας, το οποίο εκδίδεται ηλεκτρονικά με χρήση προηγμένης ηλεκτρονικής (ψηφιακής) υπογραφής, που πληροί τις απαιτήσεις της Οδηγίας 99/93/ΕΚ, από συμβαλλόμενο στη Σύμβαση της Χάγης κράτος μέλος της ΕΕ, όπως η Ιταλία, και απευθύνεται σε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, όπως η Ελλάδα, θεωρείται νομίμως υπογεγραμμένο και έχει ισχύ πρωτοτύπου, με την έκδοσή του και μόνο, χωρίς να απαιτείται η επίθεση επισημείωσης (Apostille), είτε αυτό προσκομίζεται αυτούσιο, ήτοι σε ηλεκτρονική μορφή, είτε σε εκτυπωμένη μορφή. Όπως άλλωστε προκύπτει τόσο, από το από 23.3.2015, νομίμως μεταφρασμένο ηλεκτρονικό μήνυμα (email) της αρμόδιας εκδούσας διοικητικής ιταλικής αρχής (CASSA EDILE DI ROMΑ E PROVINCIA), όσο και από το από 21.10.2015 νομίμως μεταφρασμένο έγγραφο της ίδιας αρχής, το ως άνω πιστοποιητικό ασφαλιστικής ενημερότητας (DURC) εκδίδεται αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή και φέρει ψηφιακή υπογραφή, η οποία ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις της Οδηγίας 99/93/ΕΚ ως εκ τούτου δε και τις απαιτήσεις των άρθρων 6.2 και 23.2.2 της διακήρυξης (Α.Δ. 716) του εν λόγω διαγωνισμού. Συνεπώς, μη νομίμως απορρίφθηκε η προσφορά της εταιρείας « …» για το λόγο ότι το πιστοποιητικό ασφαλιστικής ενημερότητας που προσκόμισε δεν πληρούσε την επί ποινή αποκλεισμού απαίτηση των ως άνω άρθρων της διακήρυξης.


ΑΕΠΠ/1023/2018

Προμήθεια..Επειδή, εκ των ως άνω προκύπτει ότι όπως ορθώς έκρινε η αναθέτουσα κατά την πρώτη βάση αποκλεισμού του, η προσφορά του προσφεύγοντος παραβίασε εξαρχής το άρ. 2 παρ. 3 της διακήρυξης που καθιέρωνε την κατοχή τέτοιας ψηφιακής υπογραφής ως υποχρεωτικό προαπαιτούμενο για την παραδεκτή υποβολή προσφοράς και δη από κάθε οικονομικό φορέα, άρα και τον τρίτο, όρο που ουδόλως αμφισβήτησε ο προσφεύγων κατά την υποβολή της προσφοράς του, καίτοι συνομολογεί, αλλά και προκύπτει από την ως άνω δήλωση του εκπροσώπου του τρίτου οικονομικού φορέα, ότι ο τελευταίος δεν κατείχε ψηφιακή υπογραφή. Και η παράβαση αυτή συνιστά απαράδεκτη τόσο την κατά την προηγούμενη σκέψη δήλωση του τρίτου οικονομικού φορέα ως και το ΤΕΥΔ του, αφού αμφότερα δεν υπογράφηκαν ψηφιακά από αυτόν, αλλά από τον εκπρόσωπο του ίδιου του προσφέροντος και προσφεύγοντος. Περαιτέρω, όλως αλυσιτελώς επικαλείται ο προσφεύγων τη διάταξη του άρ. 79Α Ν. 4412/2016 διότι ουδόλως ο ... κατέστη καθ’ οιονδήποτε τρόπο και συνεπεία όλων όσων προαναφέρθηκαν στην παρούσα σκέψη, νόμιμος εκπρόσωπος του τρίτου οικονομικού φορέα ούτε αρμοδίως εξουσιοδοτημένο φυσικό πρόσωπο για να εκπροσωπεί τον τρίτο οικονομικό φορέα για διαδικασίες σύναψης συμβάσεων γενικά ή ειδικά. Σημειωτέον δε, ότι η ως άνω διάταξη, τυγχάνει επίκλησης από τον προσφεύγοντα για τον σκοπό απόδειξης ότι δύνατο ο δικός του εκπρόσωπος να υπογράψει το ΕΕΕΣ του τρίτου, ενώ η διάταξη ρητά αναφέρεται γενικώς σε «οικονομικούς φορείς» και ως εκ τούτου ο προσφεύγων αναιρεί τον ίδιο τον προηγούμενο ισχυρισμό του, περί του ότι οι περί οικονομικού φορέα προβλέψεις δεν αφορούν τον τρίτο οικονομικό φορέα. Επιπλέον, όπως προκύπτει από το σύνολο των ως άνω σκέψεων, είναι όλως αδιάφορο ότι το υπογραφέν από τον ίδιο τον εκπρόσωπο του προσφεύγοντος ψηφιακά, ΤΕΥΔ του τρίτου, φέρεται πως υπεγράφη άνευ οιασδήποτε βεβαίωσης γνησιότητας και ημεροχρονολογίας και πάντως χειρόγραφα, από τον εκπρόσωπο του τρίτου οικονομικού φορέα, ενώ αντιθέτως η διακήρυξη απαιτούσε αποκλειστικά ψηφιακή υπογραφή του νομίμου εκπροσώπου του τρίτου οικονομικού φορέα ή του αρμοδίως εξουσιοτημένου προς εκπροσώπησή του στη συγκεκριμένη ή όλες τις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων προσώπου. Όμως, κατά τα ανωτέρω και σε αντίθεση με όσα επικαλείται ο προσφεύγων, ουδόλως παρεσχέθη τέτοια νόμιμη εξουσιοδότηση προς εκπροσώπηση της ομορρύθμου εταιρίας/τρίτου οικονομικού φορέα ως προς τη συγκεκριμένη διαδικασία σύναψης σύμβασης. Ως εκ τούτου, αμφότεροι οι λόγοι της προσφυγής είναι απορριπτέοι, ενώ έστω και μία εκ των εξ αυτών προσβαλλόμένων βάσεων αποκλεισμού του προσφεύγοντος και μόνη της επαρκούσε ούτως ή άλλως για την απόρριψη της προσφοράς του.


ΕΣ/ΚΛ.Ε/240/2022

Σύμβαση του έργου «ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΓΩΓΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΥΔΡΑΣ» (...)διαπίστωσε ότι τα δικαιολογητικά συμμετοχής των οικονομικών φορέων ... ήταν ελλιπή. Συγκεκριμένα, ως προς την εταιρεία «… ΜΙΚΕ», διαπιστώθηκε ότι τα αρχεία «δικαιολογητικά συμμετοχής» και «οικονομική προσφορά», καθώς και το Τ.Ε.Υ.Δ., δεν έφεραν προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή με χρήση εγκεκριμένων πιστοποιητικών. Επίσης, στο τμήμα ΙV του Τ.Ε.Υ.Δ. δεν έχουν συμπληρωθεί τα απαιτούμενα σύμφωνα με τη διακήρυξη κριτήρια επιλογής οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας και συστημάτων διασφάλισης ποιότητας και προτύπων περιβαλλοντικής διαχείρισης, σύμφωνα με τα άρθρα 22Γ, 22Δ και 22Ε της διακήρυξης. Επιπλέον, στο τμήμα ΙV του Τ.Ε.Υ.Δ. στην οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια σημείο 6, αναφέρεται εσφαλμένα η 2η τάξη του ΜΕΕΠ, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 23.4 της διακήρυξης απαιτείται η 3η και άνω τάξη και η 2η σε αναβάθμιση και άνω. Στη συνέχεια, κλήθηκαν οι ανωτέρω εταιρείες να συμπληρώσουν τις ελλείψεις κατά τα άρθρα 310 του ν.4412/2016 και 4.1 της διακήρυξης του διαγωνισμού. Στην ανωτέρω κλήση δεν απάντησαν οι οικονομικοί φορείς .... ενώ ο οικονομικός φορέας «… ΜΙΚΕ» απέστειλε αρχεία των δικαιολογητικών συμμετοχής και οικονομικής προσφοράς ψηφιακά υπογεγραμμένα και Τ.Ε.Υ.Δ. ψηφιακά υπογεγραμμένο και συμπληρωμένο ως προς τις προαναφερθείσες ελλείψεις.(...)με τη 1750/2021 απόφαση της Α.Ε.Π.Π. έγινε δεκτή η προσφυγή της ανωτέρω εταιρείας και ακυρώθηκε η 170/24.9.2021 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Ύδρας με τη νόμιμη κατά την κρίση του Κλιμακίου αιτιολογία ότι, πλην της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, ο οικονομικός φορέας «… ΜΙΚΕ» δεν υπέβαλε κανένα άλλο έγκυρο έγγραφο με την προσφορά του και, ως εκ τούτου, λόγω των ως άνω ουσιωδών ελλείψεων, ο αναθέτων φορέας όφειλε κατά δέσμια αρμοδιότητα να τον απορρίψει και όχι να τον καλέσει προς αναπλήρωση των ελλείψεων αυτών, καθόσον το άρθρο 310 του ν.4412/2016 (και όχι το άρθρο 102 που δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω), ακόμη και υπό τη νέα του διατύπωση, δεν επιτρέπεται να οδηγεί σε τροποποίηση της προσφοράς. Δοθέντος δε ότι η μη θέση ψηφιακής υπογραφής επί εγγράφου υποβαλλόμενου σε ηλεκτρονικώς διεξαγόμενο διαγωνισμό καθιστά το έγγραφο άκυρο και άρα μη υποβληθέν, στην υπό κρίση περίπτωση τα πλέον κρίσιμα έγγραφα, ήτοι το Τ.Ε.Υ.Δ. και η οικονομική προσφορά του ανωτέρω οικονομικού φορέα, ως μη φέροντα έγκυρη ψηφιακή υπογραφή, θεωρούνται μηδέποτε υποβληθέντα και συνεπώς η εκ των υστέρων το πρώτον προσκόμισή τους διά της επίκλησης του άρθρου 310 του ν.4412/2016 είναι μη επιτρεπτή, καθώς προδήλως συνιστά τροποποίηση της προσφοράς. Επίσης, διά των διατάξεων του άρθρου 310 του ν.4412/2016 δεν είναι δυνατή η θεραπεία πλημμέλειας που συνεπάγεται τον αποκλεισμό του διαγωνιζομένου, εν προκειμένω δε η μη τήρηση της σαφούς απαίτησης της διακήρυξης περί υποβολής ψηφιακώς υπογεγραμμένων εγγράφων οδηγεί στην απόρριψη της προσφοράς. Ούτε εξάλλου συνιστά «τυπολατρεία» η απαίτηση της διακήρυξης περί υποβολής ψηφιακώς υπογεγραμμένων εγγράφων, δεδομένου ότι σε ηλεκτρονικώς διεξαγόμενη διαγωνιστική διαδικασία η θέση της ψηφιακής υπογραφής επί του εγγράφου αποτελεί απόδειξη της δέσμευσης του συμμετέχοντος από το περιεχόμενο αυτού, καθιστώντας τούτο έγκυρο και δεσμευτικό. Σε κάθε δε περίπτωση επισημαίνεται ότι και το νέο Τ.Ε.Υ.Δ. που προσκομίστηκε κατόπιν σχετικής κλήσης του από τον αναθέτοντα φορέα δεν φέρει έγκυρη ψηφιακή υπογραφή, καθόσον, εκ του εγγράφου που προσκομίζεται, ουδόλως προκύπτει ότι έχει τεθεί έγκυρη υπογραφή καθώς εμφανίζεται το μήνυμα «Μη έγκυρη ψηφιακή υπογραφή - το έγγραφο έχει τροποποιηθεί από την υπογραφή του». Για τους λόγους αυτούς Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης 

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΕΠΠ/1750/2021


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/666/2024

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ (...) Κατ΄ακολουθία όλων όσων αναπτύχθηκαν, εφόσον ο όρος περί υποδιαιρέσεως του ένδικου διαγωνισμού σε δύο Τμήματα είναι νόμιμος, η προσφυγή της εταιρείας …Α.Ε., αναδόχου του αυτοτελούς Τμήματος Α΄ του διαγωνισμού, η οποία στρέφεται αποκλειστικά κατά του σχετικού διακωλυτικού λόγου πρέπει να γίνει εν όλω δεκτή και να επιστραφεί σε αυτή το παράβολο που κατέβαλε για την άσκησής της. Η δε προσφυγή του ΦοΔΣΑ…, με την οποία πλήττονται όλοι οι διακωλυτικοί λόγοι της προσβαλλόμενης Πράξης πρέπει επίσης να γίνει δεκτή, υπό τον αναφερόμενο ανωτέρω στη σκέψη 34 και αφορώντα το Τμήμα Β της σύμβασης όρο, ότι η αναθέτουσα Αρχή θα λάβει από την δανείζουσα εμπειρία εταιρεία “… LTD, βεβαίωση του αρμοδίου εκπροσώπου αυτής ότι δεν χρησιμοποιεί κατά τη σύναψη συμβάσεων με αναθέτουσες Αρχές των κρατών μελών της Ε.Ε. προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που πληροί τις απαιτήσεις του Κανονισμού Ε.Ε. 910/2014. Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την με ΑΒΔ 2022/05.03.2024 προσφυγή του ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ….Ανακαλεί την προσβαλλόμενη 54/2024 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 



ΕΑΔΗΣΥ/232/2025

Με την προδικαστική προσφυγή ζητείται η ακύρωση της απόφασης της αναθέτουσας αρχής που έκανε δεκτή την προσφορά της εταιρείας «...», λόγω μη υποβολής του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (ΕΕΕΣ) του τρίτου οικονομικού φορέα στον οποίο στηρίζεται και λόγω ελλιπών/ανακριβών πληροφοριών στα κριτήρια επιλογής. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την ... εντός των ... της αναθέτουσας αρχής, με διάρκεια 11 έτη και εκτιμώμενη αξία 1.178.385,03€ χωρίς ΦΠΑ. Η επιτροπή έκρινε ότι η προσφορά της «...» έπρεπε να απορριφθεί λόγω παραβάσεων των όρων της Διακήρυξης και του ν.4412/2016.


ΑΕΠΠ/133/2020

Προμήθεια μετασχηματιστών...Επειδή, όσον αφορά τη δεύτερη προδικαστική προσφυγή (υπό ΓΑΚ 1528) του οικονομικού φορέα, με την επωνυμία «**********» και τον διακριτικό τίτλο **********, επισημαίνονται τα εξής: Η προσφορά της δεύτερης προσφεύγουσας απορρίφθηκε ως τυπικά απαράδεκτη, με την εξής αιτιολογία: «Δηλώνει στην προσφορά του ότι στηρίζεται στις ικανότητες τρίτου (εταιρεία ********** Sp z.oo Πολωνίας). Το ΕΕΕΣ της ********** Πολωνίας Sp z.oo είναι στα αγγλικά και δεν υπάρχει μετάφραση στα ελληνικά». Όπως αναφέρεται αναλυτικά και στη σκέψη 18 ανωτέρω, από τις διατάξεις του άρθρου 13 της Διακήρυξης δεν καταλείπεται αμφιβολία σχετικά με την υποχρέωση υποβολής όλων των εγγράφων της προσφοράς (πλην των τεχνικών φυλλαδίων και των τεχνικών όρων) είτε απευθείας στην ελληνική γλώσσα είτε σε επίσημη μετάφραση στην ελληνική γλώσσα. Δεδομένου ότι η προσφορά απαρτίζεται από τα δικαιολογητικά συμμετοχής, την τεχνική και την οικονομική προσφορά, και ότι ειδικότερα τα ΕΕΕΣ συγκαταλέγονται στα δικαιολογητικά συμμετοχής και, συνακόλουθα, στα έγγραφα της προσφοράς, προκύπτει με σαφήνεια ότι η προαναφερόμενη υποχρέωση αναφορικά με την ελληνική γλώσσα καταλαμβάνει τόσο το ΕΕΕΣ του προσφέροντος όσο και τα ΕΕΕΣ των τρίτων, στους οποίους στηρίζεται ο προσφέρων. Στη σκέψη 18 ανωτέρω αναπτύχθηκαν διεξοδικά οι λόγοι για τους οποίους δεν διαπιστώνεται ασάφεια στη Διακήρυξη, όσον αφορά την υποχρέωση υποβολής της επίσημης μετάφρασης του ΕΕΕΣ στην ελληνική γλώσσα. Επιπροσθέτως, απορριπτέος τυγχάνει ο ισχυρισμός της δεύτερης προσφεύγουσας ότι η υποβολή του ΕΕΕΣ στην αγγλική γλώσσα είναι επαρκής, επειδή πρόκειται για μία από τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής ένωσης, γιατί έρχεται σε αντίθεση με τις διατάξεις της Διακήρυξης. Το γεγονός δε ότι η ίδια η προσφέρουσα υπέβαλε ΕΕΕΣ στην ελληνική γλώσσα δεν αναιρεί την παράλειψη συμπερίληψης επίσημης μετάφρασης του ΕΕΕΣ της ********** Πολωνίας. Τέλος, όσον αφορά τους ισχυρισμούς της δεύτερης προσφεύγουσας περί υποχρέωσης του αναθέτοντος φορέα να την καλέσει σε παροχή διευκρινίσεων, περί νόθευσης του ανταγωνισμού και περί παραβίασης του ίσου μέτρου κρίσης, για τον λόγο ότι κλήθηκαν οι εταιρείες ********** και ********** για παροχή διευκρινίσεων, γίνεται παραπομπή στα αναλυτικώς αναγραφόμενα στη σκέψη 18 της παρούσας. Κατά συνέπεια, όλοι οι ισχυρισμοί της δεύτερης προσφεύγουσας θα πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. 


ΕΣ/ΚΛ.Ε/428/2021

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:«Εκτέλεση εργασιών στεγανοποίησης και μόνωσης κτηρίων του Πανεπιστημίου …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.741.935,48 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.24%), και συμβατικής αξίας 2.414.463,22 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.).(...)Καίτοι δήλωσαν δηλαδή ότι θα στηριχθούν στις ικανότητες άλλων «βοηθητικών» οικονομικών φορέων, δεν δήλωσαν τις ως άνω εταιρείες ως υπεργολάβους τους, ούτε το ποσοστό της σύμβασης που κάθε μία από αυτές θα αναλάβει. Δοθέντος όμως ότι η παράλειψη αυτή ήταν ουσιώδης και δεν μπορούσε να θεραπευτεί, έπρεπε η προσφορά των οικονομικών φορέων ΑΦΟΙ … ΑΤΕ και εταιρείας … ΑΤΕ να απορριφθούν για το λόγο αυτό.(....)Αν, αντιθέτως, η αναθέτουσα αρχή είχε ασκήσει την διακριτική ευχέρεια που της παρέχεται εκ της παραγράφου 2 του άρθρου 78 του ν.4412/2016 για την  εκτέλεση  ορισμένων  κρίσιμων εργασιών απευθείας από τον ίδιο τον συμμετέχοντα, ή αν επιθυμούσε η ως άνω ζητούμενη εμπειρία να συντρέχει στο πρόσωπο ενός και μόνο δανειοπαρόχου θα έπρεπε να έχει εκφραστεί σαφέστερα. Εντούτοις, τυχόν ασάφειες ή πλημμέλειες των εγγράφων της σύμβασης δεν μπορούν να ερμηνεύονται σε βάρος των διαγωνιζομένων, κατά παράβαση των αρχών του ανταγωνισμού και της παροχής ίσων ευκαιριών, χωρίς τουλάχιστον να παρέχεται σε αυτούς, οι οποίοι βλάπτονται από την ασάφεια ή την πλημμέλεια αυτή, η δυνατότητα να συμπληρώσουν την τυχόν ελαττωματική προσφορά τους(....)Κατόπιν τούτων, η εγγυητική επιστολή που υπέβαλε η εταιρεία … ΑΤΕ δεν έφερε προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή της οποίας η εγκυρότητα να μπορεί να διαπιστωθεί από την αναθέτουσα αρχή και από κάθε τρίτον και ως εκ τούτου η υποβληθείσα εγγυητική επιστολή ήταν απολύτως ανυπόγραφη εφόσον δεν έφερε ούτε ηλεκτρονική ούτε φυσική υπογραφή του εκδότη πιστωτικού οργανισμού (ΤΜΕΔΕ). Σε κάθε περίπτωση ακόμα και εάν θεωρηθεί ότι πάντως καταρχήν υπεβλήθη εγγυητική επιστολή, και πάλι, εφόσον δεν έφερε ηλεκτρονική υπογραφή δεν συνιστούσε εγγυητική επιστολή συμμετοχής ηλεκτρονικής έκδοσης και ως εκ τούτου η εταιρεία … ΑΤΕ όφειλε να προσκομίσει πρωτότυπο αυτής εντός τριών εργασίμων ημερών στην αναθέτουσα αρχή, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της διακήρυξης για τις μη ηλεκτρονικές εγγυητικές επιστολές συμμετοχής. Ως εκ τούτου η προσφορά της έπρεπε να απορριφθεί για τον λόγο αυτό. Εξάλλου, η εκ των υστέρων επιβεβαίωση της εγκυρότητάς της από το ΤΜΕΔΕ δεν ασκεί επιρροή, διότι η παράλειψη το πρώτον νόμιμης υποβολής της με την προσφορά της, ενόψει των όρων της διακήρυξης και του νόμου, κατέστησε την προσφορά της άνευ ετέρου απορριπτέα.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «…» (…) και του οικονομικού φορέα  … ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ