Ο προσφεύγων ζητά την ακύρωση τριών διακηρύξεων συνοπτικών διαγωνισμών με αθροιστική αξία 165.507,32 ευρώ (άνευ ΦΠΑ), οι οποίες αφορούν υπηρεσίες φύλαξης ισόπεδων διαβάσεων σιδηροδρομικών γραμμών σε τρεις διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει φύλαξη για διάρκεια 26 ημερών, με επιμέρους αξίες 51.005,27 ευρώ, 59.740,20 ευρώ και 54.761,85 ευρώ αντίστοιχα. Ο προσφεύγων επικαλείται ότι πρόκειται για παράνομη κατάτμηση ενιαίου αντικειμένου, με σκοπό την αποφυγή εφαρμογής του αυστηρότερου νομοθετικού πλαισίου που θα ίσχυε σε ενιαία διαδικασία άνω των 60.000 ευρώ.

Με την πρώτη προδικαστική προσφυγή, ο προσφεύγων ζητά την ακύρωση τριών διακηρύξεων συνοπτικών διαγωνισμών, οι οποίες αφορούν υπηρεσίες φύλαξης ισόπεδων διαβάσεων σιδηροδρομικών γραμμών σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Τα αθροιστικά έξοδα χωρίς ΦΠΑ ανέρχονται σε 165.507,32 ευρώ (51.005,27 ευρώ, 59.740,20 ευρώ και 54.761,85 ευρώ αντίστοιχα) για διάρκεια 26 ημερών. Ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι πρόκειται για παρανόμη κατάτμηση ενιαίου οικονομικού και τεχνικού αντικειμένου, με στόχο την παρακάμφση των κανονισμών για δημόσιους διαγωνισμούς μεγαλύτερης κλίμακας (άνω των 60.000 ευρώ). Επιπλέον, με τη δεύτερη και τρίτη προσφυγή ζητείται η ακύρωση και των σχετικών αποφάσεων του αναθέτοντα για τη διεξαγωγή των επιμέρων διαδικασιών.

Ο ενστάμενος οικονομικός φορέας ζητά την ακύρωση της Απόφασης με αρ. 783/2021 της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής (Περιφέρεια ...), η οποία αφορά τη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης για εργασίες καθαριότητας στα κτίρια που στεγάζονται οι υπηρεσίες της Περιφέρειας και της Περιφερειακής Ενότητας ..., με εκτιμώμενη αξία 60.000 ευρώ άνευ ΦΠΑ. Ωστόσο, η Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ) κήρυξε τον εαυτό της αναρμόδιο, καθώς η ένσταση έπρεπε να διαχειριστεί από την αναθέτουσα αρχή σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 127 του Ν. 4412/2016, που αφορά διαδικασίες με αξία έως 60.000 ευρώ.

Οι προσφεύγουσες επιδιώκουν την ακύρωση ή τροποποίηση της Διακήρυξης του ΠΑΓΝΗ-Γ.Ν. ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ για τη σύναψη σύμβασης προμήθειας, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης Συστήματος τροφοδοσίας οξυγόνου με μονάδα παραγωγής οξυγόνου για ιατρική χρήση (CPV 42511200-3). Κατηγορούν ότι η Διακήρυξη περιλαμβάνει παράνομες τεχνικές προδιαγραφές οι οποίες παραβιάζουν την ισότητα μεταξύ των διαγωνιζομένων και τον ελεύθερο ανταγωνισμό, όπως η απαίτηση για πιστοποίηση CE ιατροτεχνολογικού προϊόντος, εγγυήσεις θερμοκρασίας λειτουργίας, σύστημα τηλεπιτήρησης, δεκαετή εγγύηση ενεργειακής κατανάλωσης, και ευθύνη για όλες τις πηγές οξυγόνου (κύρια, δευτερεύουσα, εφεδρική). Επίσης, αμφισβητούν την κατηγοριοποίηση του συστήματος ως ιατροτεχνολογικού προϊόντος και τη διαίρεση του αντικειμένου της σύμβασης σε ξεχωριστές διαδικασίες για κάθε πηγή οξυγόνου.

Χαρτόσημο. Άσκηση ενιαίας προσφυγής κατά μη συναφών πράξεων. Επανάσκηση νέων εντός της νομίμου προθεσμίας. Βεβαίωση τελών.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η φορολογούσα αρχή δεν δικαιούται να βεβαιώσει το υπόλοιπο 75% των καταλογισθέντων τελών χαρτοσήμου δεδομένου ότι, στο μέτρο που, υπό την ισχύ των διατάξεων των άρθρων 122 παρ.5 και 121 παρ.2 του νέου από 19ης Ιουλίου 1999 ισχύοντος Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, παρέχεται στους προσφεύγοντες η δυνατότητα, όταν απορρίπτεται το ένδικο βοήθημα της προσφυγής ως απαράδεκτης λόγω μη συνδρομής των προϋποθέσεων της συνάφειας, να ασκούν, κατά τα αναλογικώς ισχύοντα και επί ομοδικίας, χωριστά δικόγραφα μέσα σε νέα από τον Κώδικα χορηγούμενη προθεσμία, εξακολουθεί υφιστάμενο καθεστώς αναστολής της βεβαίωσης του ποσοστού αυτού για όλο το (κατ’ ουσία παρατεινόμενο) χρονικό διάστημα μέχρι και την άπρακτη πάροδο αυτής (νέας προθεσμίας) ή, σε περίπτωση εμπρόθεσμης άσκησης τούτων, όπως εν προκειμένω, μέχρι την έκδοση και νέας απορριπτικής δικαστικής απόφασης, οπότε και επιτρέπεται, το πρώτον, η βεβαίωση του υπολοίπου αυτού ποσοστού (75%). Περαιτέρω η αρμόδια Δ.Ο.Υ. δεν θα διαγράψει το βεβαιωθέν 25% αλλά θα διατηρήσει αυτό δεδομένου ότι ασκήθηκαν εντός της νομίμου προθεσμίας ξεχωριστές προσφυγές. Ειδικότερα θα διατηρήσει την άνω βεβαίωση μέχρι την έκδοση οριστικών αποφάσεων επ’ αυτών και θα προβεί στις περαιτέρω βεβαιώσεις ή διαγραφές με βάση τις αποφάσεις αυτές. Το 75% θα το βεβαίωνε μόνο αν δεν είχαν ασκηθεί εντός της άνω 60νθημέρου προθεσμίας ξεχωριστές προσφυγές.

Aπαγορεύεται ο επιμερισμός της συνολικής ποσότητας των ζητούμενων όμοιων ή ομοειδών υλικών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες κατηγορίες και η εν συνεχεία χωριστή απευθείας ανάθεση των αντίστοιχων τμηματικών προμηθειών, στο μέτρο που, με τον τρόπο αυτό, της κατάτμησης, δηλαδή, της δαπάνης, επιχειρείται κατά περιγραφή των προμνησθεισών διατάξεων, η μη τήρηση της διαδικασίας του τακτικού ή του πρόχειρου, κατά περίπτωση, διαγωνισμού (βλ. 101, 77, 70, 69, 67, 68/2011, 21/2010, 177, 176, 134/2009, 140, 93, 9/2008, κ.ά. Πράξεις IV Τμ. Ελ. Συν.). Περαιτέρω, με την Π1/3305/2010 απόφαση του Υφυπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (Β΄ 1789), επανακαθορίσθηκαν τα ανωτέρω χρηματικά όρια, μέχρι τα οποία είναι επιτρεπτή άνευ ετέρου η προσφυγή στις διαδικασίες της απευθείας ανάθεσης και του πρόχειρου διαγωνισμού, στα ποσά των 20.000 και 60.000 ευρώ αντίστοιχα, χωρίς Φ.Π.Α..

Επίλυση ζητημάτων σχετικά με α) τη συμπλήρωση ελλείψεων των δικαιολογητικών κατακύρωσης κατά τη διαγωνιστική διαδικασία και β) την εφαρμογή του άρθρου 43 του ν. 4782/2021 και στις εκκρεμείς διαγωνιστικές διαδικασίες: (...) Η διάταξη του άρθρου 103 παρ. 2 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 43 του ν. 4782/2021, ερμηνευόμενη ως θέτουσα μεν, κατ’ αρχήν, ως διαδικαστική προϋπόθεση για τον αποκλεισμό προσωρινού αναδόχου, την προηγούμενη υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής (ή του αναθέτοντος φορέα) να τον καλέσει να προσκομίσει εντός τασσόμενης προθεσμίας τα απαιτούμενα δικαιολογητικά κατακύρωσης που παρέλειψε να προσκομίσει εντός της αρχικώς ταχθείσας προθεσμίας ή να συμπληρώσει ελλείψεις των υποβληθέντων δικαιολογητικών, χωρίς όμως να στερεί από την αναθέτουσα αρχή την αρμοδιότητα να εκτιμήσει, κατά περίπτωση, αν, υπό το πρίσμα των ειδικών όρων που περιέχει η διακήρυξη, με την υποβολή των ελλιπών ή ελλειπόντων δικαιολογητικών τροποποιείται ανεπιτρέπτως το περιεχόμενο της προσφοράς, δεν παραβιάζει τις αρχές που εφαρμόζονται στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων, οι οποίες διατυπώνονται στο άρθρο 18 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, και στις οποίες συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της διαφάνειας και της αναλογικότητας και, επομένως, δεν αντίκειται στην Οδηγία αυτή ούτε στο Σύνταγμα ή σε άλλες διατάξεις υπερνομοθετικής ισχύος. Η νεότερη αυτή διάταξη ισχύει μεν από 1ης.6.2021, ερμηνευόμενη, όμως, ενόψει του σκοπού της, ήτοι της αποφυγής αδικαιολόγητων αποκλεισμών των οικονομικών φορέων από τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, καθώς και του διαδικαστικού της χαρακτήρα, καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς διαγωνιστικές διαδικασίες που προκηρύχθηκαν πριν από την ημερομηνία αυτή (1.6.2021), αν και ο ν. 4782/2021 δεν περιλαμβάνει ρητή νομοθετική διάταξη για το ζήτημα αυτό. Περαιτέρω, ενόψει της ανωτέρω ερμηνείας της διάταξης του άρθρου 43 του ν. 4782/2021, ως εφαρμοζόμενης και επί εκκρεμών διαγωνιστικών διαδικασιών, δεν τίθεται ζήτημα αναδρομικής εφαρμογής του άρθρου 22 του ν. 4903/2022, η δε εξέταση της συμβατότητας της αναδρομικότητας της τελευταίας αυτής διάταξης προς το ενωσιακό δίκαιο και της συμφωνίας αυτής προς το Σύνταγμα αποβαίνει, εν προκειμένω, αλυσιτελής.

Προμήθεια υλικών συντήρησης σχολείων:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι αβασίμως προβάλλεται κατάτμηση ενιαίας προμήθειας, δεδομένου ότι, ανεξάρτητα από το χρόνο κατά τον οποίο καταρτίστηκαν τα συμβατικά κείμενα, πάντως, οι αποφάσεις και οι διαδικασίες για την πραγματοποίηση των ανωτέρω δύο προηγούμενων της ελεγχόμενης προμηθειών είχαν συντελεστεί ήδη εντός του έτους 2011, συνεπώς πρόκειται για προμήθειες που κάλυπταν ανάγκες του έτους αυτού. Αντίθετα, το σύνολο των ενεργειών για την πραγματοποίηση της ελεγχόμενης προμήθειας συντελέστηκαν κατά τη διάρκεια του έτους 2012. Επομένως, η ελεγχόμενη προμήθεια αφορά στην κάλυψη αναγκών που προέκυψαν σε διαφορετικό έτος από αυτό στο οποίο αφορούν οι προμήθειες με τις οποίες φέρεται ομοειδής κατά το αντικείμενο.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Μη νόμιμη. (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι αβασίμως προβάλλεται από την Επίτροπο κατάτμηση ενιαίας προμήθειας, δεδομένου ότι, ανεξάρτητα από το χρόνο κατά τον οποίο εκτελέστηκε η από 24.7.2012 ελεγχόμενη σύμβαση, οι αποφάσεις και οι διαδικασίες για την πραγματοποίηση τόσο της ελεγχόμενης όσο και της επόμενης αυτής προμήθειας είχαν συντελεστεί σε διαφορετικά οικονομικά έτη, ήτοι η πρώτη εντός του 2012 και η δεύτερη εντός του 2013, ως εκ τούτου επρόκειτο για προμήθειες που κάλυπταν ανάγκες διαφορετικών ετών. Επομένως, η ελεγχόμενη προμήθεια αφορά στην κάλυψη αναγκών που προέκυψαν σε διαφορετικό έτος από αυτό στο οποίο αφορά η προμήθεια με την οποία φέρεται ομοειδής κατά το αντικείμενο. Περαιτέρω, αβασίμως τίθεται από την Επίτροπο ζήτημα μεταφοράς πιστώσεων, καθώς στην προκειμένη περίπτωση για την ελεγχόμενη δαπάνη έλαβε χώρα αλλαγή της πηγής χρηματοδότησής της, η οποία καταρχήν δεν απαγορεύεται. Πλην, όμως, η εντελλόμενη δαπάνη, που αφορά σε προμήθεια φωτιστικών ειδών και λαμπτήρων, είναι μη νόμιμη, καθόσον πρόκειται για προμήθεια αναλώσιμων ειδών, που σαφώς δεν εμπίπτουν στις περιοριστικά αναφερόμενες δαπάνες που χρηματοδοτούνται νομίμως από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων (Σ.Α.Τ.Α.). 

Σήμανση οδικού δικτύου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4 της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, παρόλο που, κατά την οικεία διακήρυξη, ως σύστημα υποβολής των οικονομικών προσφορών είχε οριστεί αυτό των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών (άρθρο 95 παρ. 2 α του ν.4412/2016), εντούτοις, ο προϋπολογισμός μελέτης του ελεγχόμενου έργου μη νομίμως περιέλαβε μόνον μία ομάδα εργασιών (ΣΗΜΑΝΣΗ-ΑΣΦΑΛΕΙΑ) με δεκατέσσερα (14) είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε περισσότερες της μίας ομάδες, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης. Τούτο, δε, είχε ως αποτέλεσμα το ελεγχόμενο έργο να δημοπρατηθεί ουσιαστικά με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης του άρθρου 125 του ν.4412/2016, γεγονός που συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, καθόσον αφενός η προϋπολογιζόμενη για το ελεγχόμενο έργο δαπάνη υπερβαίνει κατά πολύ το κατά τη ρητή διάταξη του άρθρου 125 παρ. 1 του ν.4412/2016 οριζόμενο ποσό των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι δυνατή η υποβολή οικονομικών προφορών με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης, και αφετέρου η θεώρηση όλων των επιμέρους προβλεπόμενων ειδών εργασιών ως μίας ομάδας καθιστά δυσχερή (αν όχι ανέφικτο) τον έλεγχο της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο νόμο (άρθρο 156 παρ. 3 του ν.4412/2016) και την οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ενδέχεται δε να οδηγήσει σε μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου και, ειδικότερα, σε μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογιζόμενων για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης των δαπανών κάποιων από αυτά τα είδη εργασιών και, παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται στην υπέρβαση της συμβατικής ομάδας εργασιών δυνάμει του άρθρου 11.3 της διακήρυξης του διαγωνισμού και της ανωτέρω διάταξης της παρ. 3 του άρθρου 156 του ν.4412/2016, κατά την οποία, εξάλλου, απαιτείται η ανάλυση του προϋπολογισμού σε ομάδες εργασιών.Ενόψει της ανωτέρω διαπιστωθείσας ουσιώδους πλημμέλειας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.