Η Πράξη 528/2024 του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση σύμβασης παροχής υπηρεσιών καθαριότητας (προϋπολογισμού 9.161.168,00€ πλέον ΦΠΑ) από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «...». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι μη νομίμως αποκλείστηκε η εταιρία «...» από τον διαγωνισμό. Η απόρριψη βασίστηκε στην εσφαλμένη αιτιολογία ότι η επίκληση δάνειας εμπειρίας (τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας) από τρίτο φορέα εξισώνεται με υπεργολαβία, απαιτώντας τη δήλωση ποσοστού εκτέλεσης. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι η δάνεια εμπειρία και η υπεργολαβία είναι διακριτές μορφές συνεργασίας και η νομική τους μορφή καθορίζεται ελεύθερα από τους συνεργαζόμενους φορείς. Ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Αποκατάσταση βλαβών επαρχιακού οδικού δικτύου.(....) ζητείται η αναθεώρηση της 1638/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)	Κατόπιν των ανωτέρω, λαμβάνοντας υπόψη α) ότι η δάνεια εμπειρία και η υπεργολαβία προβλέπονται ως διακριτές μορφές προσφυγής στις ικανότητες τρίτων φορέων τόσο στον νόμο όσο και στη διακήρυξη του επίδικου διαγωνισμού, β) ότι σύμφωνα με την ερμηνεία των σχετικών διατάξεων ο δανείζων τεχνική και επαγγελματική εμπειρία δεν φέρει αναγκαίως την ιδιότητα του υπεργολάβου, γ) ότι η νομική μορφή της συνεργασίας μεταξύ του συμμετέχοντος στον διαγωνισμό φορέα και του παρέχοντος την τεχνική και επαγγελματική εμπειρία καθορίζεται από τους συνεργαζόμενους φορείς υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζεται η δέσμευση αυτών να διαθέτουν τους αναγκαίους για την εκτέλεση της σύμβασης πόρους και δ) ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ούτε από το ιδιωτικό συμφωνητικό μεταξύ των συνεργαζόμενων εταιρειών ούτε από άλλο στοιχείο του φακέλου προκύπτει ότι συμφωνείται η εκτέλεση συγκεκριμένου τμήματος του δημοπρατούμενου έργου από την εταιρεία «…» γεγονός που θα προσέδιδε στην εν λόγω συνεργασία τον χαρακτηρισμό της υπεργολαβίας, ορθώς το Τμήμα, ερμήνευσε τις διατάξεις του άρθρου 78 παρ. 1β του ν. 4412/2016 επικαλούμενο και την πρόσφατη απόφαση του ΔΕΕ και στη συνέχεια στη συγκεκριμένη περίπτωση τη βούληση των συμβαλλομένων μερών κρίνοντας αφενός ότι ο δανείζων τεχνική και επαγγελματική ικανότητα δεν αποτελεί κατ’ ανάγκη και υπεργολάβο και αφετέρου ότι η μορφή συνεργασίας μεταξύ της ως άνω εταιρείας και της παρεμβαίνουσας, όπως αποτυπώνεται στο από 23.6.2002 ιδιωτικό συμφωνητικό, δεν συνιστά υπεργολαβία. Επομένως, παρίσταται ορθή η κρίση του Τμήματος και του Κλιμακίου ότι μη νομίμως αποκλείστηκε από τον επίδικο διαγωνισμό η εταιρεία ..Ε.Ε. και οι περί αντιθέτου προβαλλόμενοι λόγοι της προσφυγής είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι ενώ είναι δεκτοί οι υπέρ της απόφασης του Τμήματος σχετικώς προβαλλόμενοι από την παρεμβαίνουσα λόγοι.  . Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί, να γίνει δεκτή η παρέμβαση της εταιρείας «….Ε.Ε.», και να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου του κατατεθέντος από την προσφεύγουσα παραβόλου. Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης. 

Η προσφεύγουσα εταιρεία, με την προδικαστική προσφυγή της, αιτείται την ακύρωση της διακήρυξης της αναθέτουσας αρχής σχετικά με την προμήθεια υλικών, η οποία διαιρείται σε τρία τμήματα: 1) «ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ» (εκτιμώμενης αξίας 52.268,05€ πλέον ΦΠΑ), 2) «ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ» (εκτιμώμενης αξίας 20.468,50€ πλέον ΦΠΑ) και 3) «ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ ΥΛΙΚΑ» (εκτιμώμενης αξίας 2.667,05€ πλέον ΦΠΑ). Η διακήρυξη ορίζει ότι οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να υποβάλλουν προσφορά για το σύνολο της ανάθεσης και όχι για μεμονωμένα τμήματα. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι αυτός ο όρος εμποδίζει τη συμμετοχή της, καθώς δραστηριοποιείται μόνο στο τμήμα 2 και θα πρέπει να αναζητήσει υπεργολάβο ή δάνεια εμπειρία για τα υπόλοιπα τμήματα, αυξάνοντας το κόστος της προσφοράς της και περιορίζοντας τον ανταγωνισμό.

Σύμβαση προμήθειας...Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη ΙΙΙ σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι: α) νομίμως αποκλείστηκε κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής η προσφορά της ένωσης εταιριών «.....», με την αιτιολογία ότι η εταιρία «.....», από την οποία δέχεται αυτή δάνεια εμπειρία σε τεχνική και επαγγελματική ικανότητα, δεν κατέθεσε το Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Προμήθειας, καθόσον η προσκόμισή του προβλεπόταν ρητά και επί ποινή αποκλεισμού στην οικεία διακήρυξη. β) μη νομίμως αποκλείστηκε κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής η εταιρία «.....», με την αιτιολογία ότι η εταιρία «.....», που παρέχει σε αυτήν δάνεια εμπειρία σε τεχνική, επαγγελματική, οικονομική ικανότητα και χρηματοοικονομική επάρκεια δεν κατέθεσε ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα, διότι από τις ως άνω διατάξεις της διακήρυξης, αλλά και του ν. 4412/2016, προκύπτει σαφώς ότι τέτοια υποχρέωση δεν υφίσταται κατά το στάδιο κατάθεσης της προσφοράς, καθόσον η κατάθεση νομίμως συμπληρωμένου ΕΕΕΠ από μέρους της ως άνω εταιρίας αποτελεί προαπόδειξη προς αντικατάσταση των πιστοποιητικών που εκδίδουν δημόσιες αρχές ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας πληροί, μεταξύ άλλων και τις προϋποθέσεις του άρθρου 73 του ν. 4412/2016, δηλαδή συνιστά προαπόδειξη ότι αυτή είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερη και δεν απαιτείται η προσκόμιση των σχετικών πιστοποιητικών, όπως εσφαλμένα έκρινε η Επιτροπή του Διαγωνισμού.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/132/2020.

Η Πράξη 292/2024 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων σύμβασης για την ανάθεση υπηρεσιών φύλαξης εγκαταστάσεων του ΔΙ.ΠΑ.Ε. (Τμήματα 1, 2 και 3), εκτιμώμενης αξίας 2.124.257,04 ευρώ. Η απόφαση βασίστηκε στην ύπαρξη ουσιωδών νομικών πλημμελειών. Συγκεκριμένα, κρίθηκε αυθαίρετος και περιοριστικός ο όρος (2.2.6) που απαιτούσε από τους υποψηφίους αποδεδειγμένη εμπειρία αποκλειστικά σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό. Ομοίως, κρίθηκε μη νόμιμος ο όρος (2.2.8.2) που απαγόρευε κατά τρόπο γενικό την υπεργολαβία, κατά παράβαση του άρθρου 58 του ν. 4412/2016. Επιπλέον, διαπιστώθηκαν πλημμέλειες σχετικά με την έγκριση της πολυετούς υποχρέωσης και την πληρότητα των σχεδίων σύμβασης.

Η Πράξη 188/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ν. Προποντίδας και της αναδόχου εταιρείας για το έργο «ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΙΚ. ΣΗΜΑΝΤΡΩΝ ΚΑΙ Ν. ΓΩΝΙΑΣ Δ. ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η σύμβαση, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 4.838.709,68 ευρώ (άνευ ΦΠΑ), είναι συγχρηματοδοτούμενη από ενωσιακούς πόρους (Ταμείο Συνοχής). Σύμφωνα με τον ν. 4700/2020, οι συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις έργων υπάγονται σε έλεγχο μόνο αν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ. Καθώς το όριο αυτό δεν επιτυγχάνεται, το σχέδιο σύμβασης κρίθηκε απαραδέκτως εισαγόμενο για έλεγχο νομιμότητας.

Η πράξη αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης για το έργο «Συντήρηση κτιριακών υποδομών 1ου και 3ου ΕΠΑΛ και Δημοσίου ΙΕΚ Τρίπολης», προϋπολογισμού 1.917.697,70 ευρώ, που χρηματοδοτείται από δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016) δεν πληρούται. Συγκεκριμένα, έκρινε ότι δεν συντρέχει απρόβλεπτη περίσταση, καθώς οι ζημίες είναι αναμενόμενες από τη συνεχή χρήση, ούτε τεκμηριώνεται το κατεπείγον μετά την πάροδο άνω του ενός έτους από την έκθεση επικινδύνου. Επιπρόσθετα, το έργο αφορά κάλυψη τακτικών αναγκών. Συνεπώς, κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης.

Η Πράξη 83/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο του Δήμου Νέας Προποντίδας «ΑΝΟΡΥΞΗ ΥΔΡΕΥΤΙΚΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΛΕΙΨΥΔΡΙΑΣ». Το Κλιμάκιο έκρινε σύννομη την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (Άρθρο 32 ν. 4412/2016), καθώς η περιοχή κηρύχθηκε σε κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης λόγω της δραματικής έλλειψης νερού, συνιστώντας απρόβλεπτο και κατεπείγον γεγονός που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Το έργο, προϋπολογισμού 2.400.000,00 ευρώ, ανατέθηκε στην «ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΡΓΩΝ Α.Ε.» έναντι συμβατικού τιμήματος 2.112.000,00 ευρώ. Το Συνέδριο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, με την επισήμανση ότι η συνολική προθεσμία κατασκευής του έργου πρέπει να οριστεί σε δώδεκα (12) μήνες.

Δημόσια έργα.Ανάθεση σε επιχείρηση επιχείρηση που πληροί όλες τις προϋποθέσεις συμμετοχής της στο διαγωνισμό και έχει νομίμως υποδείξει υπεργολάβο την εταιρία … Α.Τ.Ε., η οποία έχει αποδεχθεί την υπεργολαβία με την από 20.4.2010 υπεύθυνη δήλωση της νόμιμης εκπροσώπου της, η δε συμμετοχή τριών μελών του Δ.Σ. της αναδόχου στο Δ.Σ. της υπεργολάβου, δεν αναιρεί την αυτοτέλεια αυτής έναντι του νομικού προσώπου της αναδόχου και δεν ασκεί επιρροή αναφορικά με την τήρηση εν προκειμένω των αρχών της διαφάνειας και του ανταγωνισμού, ενόψει και του ότι οι δύο εταιρίες δεν συμμετείχαν στο διαγωνισμό ως ανταγωνίστριες, αλλά ως συνεργαζόμενες, στα πλαίσια υπεργολαβίας, επιχειρήσεις (πρβλ. και απόφ. VI Τμ. 2061/2010).

Η Πράξη 75/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο «Ενεργειακή αναβάθμιση σχολικού συγκροτήματος Γκράβας Δήμου Αθηναίων», με συμβατικό τίμημα 5.598.117,13 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η ανάθεση έγινε με ανοικτό διαγωνισμό και κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή, χρησιμοποιώντας το σύστημα της ελεύθερης συμπλήρωσης ανοιχτού τιμολογίου (κατ’ αποκοπή τίμημα). Το Κλιμάκιο διαπίστωσε τη νομιμότητα της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της αιτιολόγησης του συστήματος προσφορών. Κατόπιν ελέγχου, αποφασίστηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την ανάδοχο εταιρεία, με την επισήμανση να απαλειφθούν από το σχέδιο οι αναφερόμενοι ως εκ τρίτου συμβαλλόμενοι, οι οποίοι παρέχουν μόνο δάνεια εμπειρία.