Το ΣΤ' Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέτασε τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και δεκαπέντε σχεδίων συμβάσεων για την «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΣΥΣΣΙΤΙΟΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2025», συνολικής δαπάνης 2.975.525,51 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Η προμήθεια υποδιαιρέθηκε σε 15 Τμήματα. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων για τα Τμήματα 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 και 14. Ωστόσο, ανέβαλε την έκδοση οριστικής Πράξης για τα Τμήματα 3 και 15 λόγω εκκρεμούς προδικαστικής προσφυγής στην Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, ζητώντας την προσκόμιση της σχετικής απόφασης και τυχόν δικαστικών αποφάσεων.

Η Πράξη 61/2025 αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας τεσσάρων σχεδίων συμβάσεων, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 15.100.000,00 ευρώ, που αφορούν την «Παραγωγή διδακτικών βιβλίων σχολικού έτους 2025-26». Το ΣΤ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέτασε τον φάκελο που υποβλήθηκε από το Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ». Διαπιστώθηκε ότι, παρόλο που εισήχθη στο ΣΤ΄ Κλιμάκιο (αρμόδιο για προμήθειες), το πραγματικό αντικείμενο των συμβάσεων (εκτύπωση, βιβλιοδεσία και συναφείς υπηρεσίες) συνιστά παροχή υπηρεσιών. Κατόπιν αυτού, το Κλιμάκιο έκρινε εαυτό αναρμόδιο, σύμφωνα με την Κανονιστική Απόφαση ΦΓ8/16805/13.10.1999, και αποφάσισε την παραπομπή του φακέλου στο αρμόδιο Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση του προβλεπόμενου ελέγχου νομιμότητας.

Προμήθεια καυσίμων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο, μη διαπιστώνοντας άλλες ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην διαδικασία ανάθεσης της προμήθειας καυσίμων για τις ανάγκες του Δήμου …Ν. … και των ως άνω νομικών του προσώπων, πλην των αναφερομένων στις σκέψεις V και VI, κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο πέντε (5) σχεδίων συμβάσεων με την αναδειχθείσα ανάδοχο εταιρεία «…. Ε.Ε.», που αφορούν στην προμήθεια καυσίμων, όπως το πρώτο από αυτά επανυποβλήθηκε τροποποιημένο κατά τ’ ανωτέρω (σκέψη IV), υπό τους ακόλουθους όρους: 1. στα σχέδια συμβάσεων που αφορούν στις ομάδες 3, 4, 6 και 7, να διορθωθεί το ποσό του αναλογούντος στην δαπάνη καυσίμων Φ.Π.Α., αφού υπολογισθεί με συντελεστή 24%, ακολούθως δε να διορθωθεί και το συνολικό ποσό εκάστης σύμβασης, 2. πριν από την υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων απαιτείται, κατά περίπτωση, να έχουν εκδοθεί από τους συμβαλλόμενους φορείς όλες οι αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης έτους 2017 και δημοσιονομικής δέσμευσης για τα αναγραφόμενα στα οικεία σχέδια ποσά (άρθρο 66 ν. 4270/2014 και π.δ. 80/2016 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους διατάκτες»), 3) δοθέντος ότι η έδρα του αναδόχου προμηθευτή βρίσκεται στην …, ήτοι σε απόσταση 60 και πλέον χιλιομέτρων από την πόλη της …, θα πρέπει στα σχέδια συμβάσεων που αφορούν στα καύσιμα κίνησης να προστεθεί όρος, σύμφωνα με τον οποίο ο προμηθευτής δεσμεύεται να παραδίδει τα προς προμήθεια καύσιμα σε εγκατάστασή του ή σε εγκατάσταση τυχόν υπεργολάβου του που δεν θα απέχει πέρα από ένα εύλογο όριο χιλιομετρικής απόστασης από την έδρα του Δήμου …, μη υπερβαίνον, λαμβανομένων υπόψη και των τοπικών συνθηκών, τα δέκα (10) χιλιόμετρα και 4) στο άρθρο 2 παρ. 1 των σχεδίων συμβάσεων, μετά τις λέξεις «με δυνατότητα την παράτασή της» να προστεθεί η φράση «κατ’ ανώτατο όριο 6 μηνών, σύμφωνα με το άρθρο 1.3. της διακήρυξης».

Η Πράξη 338/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και των σχεδίων σύμβασης για το έργο «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΩΝ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ», το οποίο χωρίστηκε στα Τμήματα 1 και 2. Συνολικός προϋπολογισμός ήταν 12.096.774,19 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. Το Κλιμάκιο εξέτασε τη διαδικασία, η οποία είχε αρχικά αντιμετωπίσει προδικαστικές προσφυγές στην ΕΑΔΗΣΥ σχετικά με ελλείποντα πιστοποιητικά ISO, οδηγώντας σε επαναξιολόγηση των προσφορών. Τελικά, το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες. Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή των συμβάσεων με τους ανάδοχους «... Α.Τ.Ε.» (για το Τμήμα 1) και «... Α.Τ.Ε.» (για το Τμήμα 2).

Η Πράξη 177/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά την επανεξέταση της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης προμήθειας ειδών (Ομάδες 2, 4, 7, 8 και 10) για τον Δήμο Ορεστιάδας, συνολικού προϋπολογισμού 1.839.168,73 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Η επανεξέταση ακολούθησε την αναβλητική Πράξη 139/2025. Το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι διορθώθηκαν οι αρχικές νομικές πλημμέλειες. Συγκεκριμένα, η διαφορά τιμήματος για την Ομάδα 2 (Γαλακτοκομικά) επιλύθηκε με τη ματαίωση της προμήθειας γάλακτος προσωπικού και τη μείωση του συμβατικού τιμήματος. Επίσης, η ανάδοχος εταιρεία για τις Ομάδες 4, 7, 8 και 10 υπέβαλε εκ των υστέρων τα απαιτούμενα αποδεικτικά ασφαλιστικής ενημερότητας που κάλυπταν τον χρόνο υποβολής προσφορών, αποκαθιστώντας έτσι τη νομιμότητα. Κατόπιν αυτών, το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των δύο σχεδίων συμβάσεων.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα επτά (7) σχεδίων συμβάσεων και της προηγηθείσας διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων για την προμήθεια υγρών καυσίμων και λιπαντικών για τις ανάγκες του Δήμου … και των νομικών του προσώπων(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στη διεξαχθείσα διαγωνιστική διαδικασία, και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων επτά (7) σχεδίων συμβάσεων. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι το αναγραφόμενο στο προοίμιο του σχεδίου σύμβασης με τον οικονομικό φορέα «ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ …» ποσό «67.773,44 €» πρέπει να διορθωθεί στο ορθό «65.773,44 €».

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην υπό έλεγχο διαδικασία ανάδειξης αναδόχων για τις ομάδες 1, 2 και 4 του διαγωνισμού για την προμήθεια από το Δήμο ….. και τα νομικά του πρόσωπα καυσίμων (κίνησης και θέρμανσης) και φυσικού αερίου για τη χρονική περίοδο 2019 - 2022 και λιπαντικών για τη χρονική περίοδο 2020 - 2022, και, συνεπώς, κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων συμβάσεων.

Η Πράξη 240/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και του σχεδίου συμφωνίας-πλαίσιο διάρκειας ενός έτους για την προμήθεια 5.547 Φορητών Επιτραπέζιων Μικροϋπολογιστών, συνολικής εκτιμώμενης αξίας 3.772.766,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Η Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων ενήργησε ως Εθνική Κεντρική Αρχή Αγορών. Η απόφαση εστιάζει στα Τμήματα 1 και 2 του διαγωνισμού, τα οποία αφορούν συγκεκριμένους φορείς. Αφού εξέτασε τη διαδικασία, η οποία οδήγησε στην κατακύρωση των Τμημάτων 1 και 2 στον οικονομικό φορέα «..» με μέγιστες δαπάνες 149.675,00€ και 385.640,00€ αντίστοιχα (πλέον ΦΠΑ), το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν υφίστανται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή της συμφωνίας-πλαίσιο.

Δημόσια έργα.Ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου.Από τις ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 7 3669/20080 προκύπτει ότι το σύστημα υποβολής προσφοράς με ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου εφαρμόζεται στις περιπτώσεις δημοπράτησης έργων, όταν οι ποσότητες των εργασιών τους έχουν προμετρηθεί χωρίς κίνδυνο συμβατικών σφαλμάτων και δεν αναμένονται κατασκευαστικές αποκλίσεις. Οι διαγωνιζόμενοι στο σύστημα αυτό καταχωρίζουν στο ασυμπλήρωτο τιμολόγιο της υπηρεσίας τις προσφερόμενες από αυτούς τιμές, χωρίς όμως καμία δέσμευση ομαλότητας, ενώ η τεκμαρτή έκπτωση προκύπτει από τη σύγκριση του τελικού προϋπολογισμού προσφοράς με τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας. Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, με το ανωτέρω σύστημα ο συνολικός προϋπολογισμός της προσφοράς δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας, ο οποίος αποτελεί και το ανώτατο όριο προσφοράς, ούτε μπορούν να υποβληθούν αρνητικές εκπτώσεις σε καμία από τις επιμέρους ομάδες εργασιών. Και τούτο διότι, όπου ο νομοθέτης θέλησε μηδενικές ή αρνητικές εκπτώσεις σε ομάδες εργασιών τιμολογίου το πρόβλεψε ρητά, όπως στη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 3 του ίδιου νόμου. Κατά συνέπεια, στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος της ελεύθερης συμπλήρωσης τιμολογίου, είναι απαράδεκτη προσφορά διαγωνιζόμενου, ο οποίος προσφέρει μεν θετική έκπτωση επί του συνολικού προϋπολογισμού της υπηρεσίας, προσφέρει όμως, αρνητική έκπτωση σε επιμέρους ομάδες εργασιών (βλ Πρ Ε΄ Κλιμ. 429/2010).

Η Πράξη 104/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου συνεδρίασε στις 18.3.2025 για να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για την Ομάδα 5 (λιπαντικά) της προμήθειας υγρών καυσίμων και λιπαντικών Δήμου Τανάγρας, συνολικού προϋπολογισμού 1.791.837,31 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. για όλες τις Ομάδες. Αντικείμενο του ελέγχου ήταν αποκλειστικά η Ομάδα 5, με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή. Μετά την απόρριψη της προσφοράς του οικονομικού φορέα «Κλώνης Δημήτριος» λόγω μη υποβολής εγγυητικής επιστολής, ο οικονομικός φορέας «Κούρτη Ευγενία» αναδείχθηκε προσωρινός και τελικός ανάδοχος με προσφορά 168.122,14 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν προκύπτουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στη διαδικασία και δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, το οποίο περιλαμβάνει και ρήτρα αναπροσαρμογής τιμής.